I'd like to take you on the epic quest of the Rosetta spacecraft. To escort and land the probe on a comet, this has been my passion for the past two years. In order to do that, I need to explain to you something about the origin of the solar system.
Jag skulle vilja visa er Rosetta-sondens fantastiska uppdrag. Att landa sonden på en komet, det har varit min stora passion de senaste två åren. För att kunna visa det måste jag först berätta om solsystemets ursprung.
When we go back four and a half billion years, there was a cloud of gas and dust. In the center of this cloud, our sun formed and ignited. Along with that, what we now know as planets, comets and asteroids formed. What then happened, according to theory, is that when the Earth had cooled down a bit after its formation, comets massively impacted the Earth and delivered water to Earth. They probably also delivered complex organic material to Earth, and that may have bootstrapped the emergence of life. You can compare this to having to solve a 250-piece puzzle and not a 2,000-piece puzzle.
För fyra och en halv miljard år sen fanns det ett moln av gas och stoft. I kärnan av detta moln bildades vår sol. Det bildades också vad vi nu kallar planeter, kometer och asteroider. Det som hände därefter enligt teorierna, är att en tid efter att jorden hade tagit sin form, störtade kometer på jordytan och tog med sig vatten till jorden. De tog förmodligen också med sig komplext organiskt material, och detta kan ha varit början på livet på jorden. Man kan jämföra detta med att ha löst ett 250 bitars pussel och inte ett 2 000 bitars pussel.
Afterwards, the big planets like Jupiter and Saturn, they were not in their place where they are now, and they interacted gravitationally, and they swept the whole interior of the solar system clean, and what we now know as comets ended up in something called the Kuiper Belt, which is a belt of objects beyond the orbit of Neptune. And sometimes these objects run into each other, and they gravitationally deflect, and then the gravity of Jupiter pulls them back into the solar system. And they then become the comets as we see them in the sky.
De stora planeterna, som Jupiter och Saturnus, låg inte på samma plats som idag, deras gravitationsfält samverkade och de rensade hela insidan av solsystemet och det vi idag kallar kometer kom att forma det så kallade Kuiperbältet, som är ett bälte som består av kroppar bortom Neptunus omloppsbana. Ibland interagerar dessa kroppar, deras gravitationer gör att de stöter bort varandra, och Jupiters gravitation drar dem sedan tillbaka in i solsystemet. Då blir de kometerna som vi ser på himlen.
The important thing here to note is that in the meantime, the four and a half billion years, these comets have been sitting on the outside of the solar system, and haven't changed -- deep, frozen versions of our solar system.
Det viktiga att notera här är att under tiden, i fyra och en halv miljard år, har dessa kometer funnits på utsidan av solsystemet, och har inte förändrats - djupfrysta versioner av vårt solsystem.
In the sky, they look like this. We know them for their tails. There are actually two tails. One is a dust tail, which is blown away by the solar wind. The other one is an ion tail, which is charged particles, and they follow the magnetic field in the solar system. There's the coma, and then there is the nucleus, which here is too small to see, and you have to remember that in the case of Rosetta, the spacecraft is in that center pixel. We are only 20, 30, 40 kilometers away from the comet.
Så här ser de ut på himlen. Man ser oftast deras svansar. De har två svansar. Den ena är stoftsvansen, som blir bortblåst av solvinden. Den andra är jonsvansen som består av laddade partiklar. Båda följer solsystemets magnetiska fält. Sen finns koman, i koman finns kärnan som är för liten att se här, och kom ihåg att Rosetta-sonden finns i den där pixeln i mitten. Rosetta-sonden är bara 20 till 40 kilometer ifrån kometen.
So what's important to remember? Comets contain the original material from which our solar system was formed, so they're ideal to study the components that were present at the time when Earth, and life, started. Comets are also suspected of having brought the elements which may have bootstrapped life. In 1983, ESA set up its long-term Horizon 2000 program, which contained one cornerstone, which would be a mission to a comet. In parallel, a small mission to a comet, what you see here, Giotto, was launched, and in 1986, flew by the comet of Halley with an armada of other spacecraft. From the results of that mission, it became immediately clear that comets were ideal bodies to study to understand our solar system. And thus, the Rosetta mission was approved in 1993, and originally it was supposed to be launched in 2003, but a problem arose with an Ariane rocket. However, our P.R. department, in its enthusiasm, had already made 1,000 Delft Blue plates with the name of the wrong comets. So I've never had to buy any china since. That's the positive part. (Laughter)
Vad är viktigt att tänka på? Kometer består av det ursprungliga material som vårt solsystem bildades av, så de är perfekta för att studera de komponenter som var närvarande när jorden och livet kom till. Kometer misstänks också ha transporterat de nödvändiga byggstenarna som möjliggjorde uppkomsten av liv. 1983 startade ESA sitt långvariga Horizon 2000 program, som hade huvudmål att skicka en sond till en komet. Samtidigt lanserades Giotto som du kan se här, och 1986 flög Giotto nära Halleys komet i sällskap med några andra sonder. Resultatet från det uppdraget gjorde det klart att kometer är perfekta att studera för att förstå vårt solsystem bättre. Rosetta-uppdraget godkändes 1993, och först var planen att den skulle skickas upp 2003, men ett problem uppstod med en Ariane-raket. Vår entusiastiska PR-avdelning hade redan gjort 1 000 blå porslinstallrikar med fel kometnamn på. Det positiva är att jag aldrig har behövt köpa porslin sen dess. (Skratt)
Once the whole problem was solved, we left Earth in 2004 to the newly selected comet, Churyumov-Gerasimenko. This comet had to be specially selected because A, you have to be able to get to it, and B, it shouldn't have been in the solar system too long. This particular comet has been in the solar system since 1959. That's the first time when it was deflected by Jupiter, and it got close enough to the sun to start changing. So it's a very fresh comet.
När problem var löst, lyfte vi från jorden 2004 till den nyligen utvalda kometen Churyumov-Gerasimenko. vi kunde inte välja vilken komet som helst för att A, man måste kunna komma till den, och B, den får inte ha funnits i solsystemet för länge. Den här kometen hade varit i solsystemet sen 1959. Det var första gången den blev avledd av Jupiter, och den kom tillräckligt nära solen för att börja ändras. Kometen är alltså fräsch och ny.
Rosetta made a few historic firsts. It's the first satellite to orbit a comet, and to escort it throughout its whole tour through the solar system -- closest approach to the sun, as we will see in August, and then away again to the exterior. It's the first ever landing on a comet. We actually orbit the comet using something which is not normally done with spacecraft. Normally, you look at the sky and you know where you point and where you are. In this case, that's not enough. We navigated by looking at landmarks on the comet. We recognized features -- boulders, craters -- and that's how we know where we are respective to the comet.
Rosetta slog några världsrekord. Den blev den första satelliten att passera runt en komet, den första att ha följt en komet runt dess omloppsbana genom solsystemet - den kommer närmast solen, som vi får se i augusti, och sen kommer den resa bortåt. Det är den första landningen någonsin på en komet. Vi snurrar runt kometen med hjälp av en teknik som vanligen inte används för rymdsonder. Normalt pekar man på himlen och vet vart man pekar och var man är. I det här fallet räcker inte det. Vi navigerade med hjälp av landmärken på kometen. Vi hittade särdrag - stenblock, kratrar - det är så vi vet var vi är i förhållande till kometen.
And, of course, it's the first satellite to go beyond the orbit of Jupiter on solar cells. Now, this sounds more heroic than it actually is, because the technology to use radio isotope thermal generators wasn't available in Europe at that time, so there was no choice. But these solar arrays are big. This is one wing, and these are not specially selected small people. They're just like you and me. (Laughter) We have two of these wings, 65 square meters. Now later on, of course, when we got to the comet, you find out that 65 square meters of sail close to a body which is outgassing is not always a very handy choice.
Det är också den första satelliten som reser bortom Jupiter med hjälp av solceller. Detta låter mer heroiskt än det faktiskt är, för tekniken att använda radioisotopgeneratorer var inte tillgänglig i Europa vid den tiden, så vi hade inget val. Solpanelerna är emellertid stora. Här är en vinge, och det här är inte speciellt utvalda små människor. De är lika stora som du och jag. (Skratt) Vi har två sådana vingar, det vill säga 65 kvadratmeter. När vi kom nära kometen upptäckte vi att 65 kvadratmeter stora segel nära en kropp som släpper ifrån sig gaser inte är ett bra val.
Now, how did we get to the comet? Because we had to go there for the Rosetta scientific objectives very far away -- four times the distance of the Earth to the sun -- and also at a much higher velocity than we could achieve with fuel, because we'd have to take six times as much fuel as the whole spacecraft weighed. So what do you do? You use gravitational flybys, slingshots, where you pass by a planet at very low altitude, a few thousand kilometers, and then you get the velocity of that planet around the sun for free. We did that a few times. We did Earth, we did Mars, we did twice Earth again, and we also flew by two asteroids, Lutetia and Steins. Then in 2011, we got so far from the sun that if the spacecraft got into trouble, we couldn't actually save the spacecraft anymore, so we went into hibernation. Everything was switched off except for one clock. Here you see in white the trajectory, and the way this works. You see that from the circle where we started, the white line, actually you get more and more and more elliptical, and then finally we approached the comet in May 2014, and we had to start doing the rendezvous maneuvers.
Hur kom vi åt kometen? För att nå Rosettas vetenskapliga mål var vi tvungna att resa dit en väg som var fyra gånger så lång som avståndet mellan jorden och solen - med en mycket högre hastighet än vi hade bränsle till, vi skulle behöva ta med sex gånger rymdsondens totala vikt i bränsle. Vad gör man? Man använder gravitationens slangbella, där man flyger förbi nära en planet, på några tusen kilometer höjd, då får man den planetens hastighet kring solen utan kostnad. Så gjorde vi flera gånger. Med jorden, Mars och sen jorden två gånger till, och vi flög förbi två asteroider, Lutetia och Steins. 2011 reste rymdsonden så långt från solen, att om den hade stött på problem då hade vi inte kunnat rädda den. Vi gick in i viloläge. Allting förutom en klocka var avstängt. Här kan man i vitt se vägen vi tog, och hur det fungerar. Man kan se att från cirkeln där vi började, blir den vita linjen mer och mer elliptisk. och sen närmade vi oss äntligen kometen. 2014 började vi använda så kallade rendezvous-manövrar.
On the way there, we flew by Earth and we took a few pictures to test our cameras. This is the moon rising over Earth, and this is what we now call a selfie, which at that time, by the way, that word didn't exist. (Laughter) It's at Mars. It was taken by the CIVA camera. That's one of the cameras on the lander, and it just looks under the solar arrays, and you see the planet Mars and the solar array in the distance.
På vägen dit flög vi förbi jorden och tog några bilder för att testa kamerorna. Här stiger månen över jorden. Det här är vad vi kallar en selfie, och vid den tiden fanns inte det ordet. (Skratt) Det var vid Mars. Den togs av CIVA-kameran. Det är en av kamerorna på landaren, och den tittar ut under solpanelerna,
Now, when we got out of hibernation in January 2014, we started arriving at a distance of two million kilometers from the comet in May. However, the velocity the spacecraft had was much too fast. We were going 2,800 kilometers an hour faster than the comet, so we had to brake. We had to do eight maneuvers, and you see here, some of them were really big. We had to brake the first one by a few hundred kilometers per hour, and actually, the duration of that was seven hours, and it used 218 kilos of fuel, and those were seven nerve-wracking hours, because in 2007, there was a leak in the system of the propulsion of Rosetta, and we had to close off a branch, so the system was actually operating at a pressure which it was never designed or qualified for.
och man ser planeten Mars och solpanelen längre fram. När vi kom ur viloläge i januari 2014, var vi på ett avstånd av två miljoner kilometer från kometen i maj. Men rymdsondens hastighet var för hög. Vi behövde bromsa, för att vi åkte 2 800 km/h snabbare än kometen. Vi var tvungna att göra åtta manövrar, du kan se här, några av dem var enorma. Den första manövern innebar för oss att bromsa in rymdraketen några hundra km/h, det skulle göras på under sju timmar, och det förbrukade 218 kilo bränsle. Det var sju påfrestande timmar, för under 2007 fanns det en läcka i Rosettas framdrivningssystem, och vi blev tvungna att stänga av en gren, så framdrivningssystemet arbetade under ett tryck som den inte var byggd för.
Then we got in the vicinity of the comet, and these were the first pictures we saw. The true comet rotation period is 12 and a half hours, so this is accelerated, but you will understand that our flight dynamics engineers thought, this is not going to be an easy thing to land on. We had hoped for some kind of spud-like thing where you could easily land. But we had one hope: maybe it was smooth. No. That didn't work either. (Laughter)
När vi väl var framme vid kometen, var dessa bilder det första vi såg. Kometens sanna rotationsperiod är 12,5 timmar. så det här är snabbspolat, men ni förstår vad ingenjörerna som var ansvariga för landningen kände, det kommer inte bli lätt att landa på den. Vi hade hoppats på en potatisformad kropp, som man enkelt kunde landa på. Vi hade hoppet kvar om att det skulle vara slätt. Men nej, det blev inte så heller. (Skratt)
So at that point in time, it was clearly unavoidable: we had to map this body in all the detail you could get, because we had to find an area which is 500 meters in diameter and flat. Why 500 meters? That's the error we have on landing the probe. So we went through this process, and we mapped the comet. We used a technique called photoclinometry. You use shadows thrown by the sun. What you see here is a rock sitting on the surface of the comet, and the sun shines from above. From the shadow, we, with our brain, can immediately determine roughly what the shape of that rock is. You can program that in a computer, you then cover the whole comet, and you can map the comet. For that, we flew special trajectories starting in August. First, a triangle of 100 kilometers on a side at 100 kilometers' distance, and we repeated the whole thing at 50 kilometers. At that time, we had seen the comet at all kinds of angles, and we could use this technique to map the whole thing.
Vid det laget förstod vi att vi var tvungna att göra en karta över kroppen som var så detaljerad som möjligt. Vi var tvungna att hitta en slät yta och minst 500 meter i diameter. Varför just 500 meter? Det var felmarginalen för att landa. Vi gjorde klart kartan över kometen. Tekniken vi använde heter fotoklinometri. Man använder skuggor som kastas av solljuset. Här syns en sten som ligger på kometen. solen skiner från ovan. Utifrån skuggan kan vi med våra hjärnor instinktivt bestämma ungefär vilken form stenen har, Man kan programmera den instinkten i en dator, sen täcker man hela kometen och gör en karta över den. För att göra det fick vi flyga i speciella banor med början i augusti. Först, en triangel med en sida på 100 km, 100 km bort, sen gjorde vi samma sak på 50 km avstånd. Vid det laget hade vi sett kometen ur alla möjliga vinklar, sen kunde vi använda tekniken och göra klart kartan.
Now, this led to a selection of landing sites. This whole process we had to do, to go from the mapping of the comet to actually finding the final landing site, was 60 days. We didn't have more. To give you an idea, the average Mars mission takes hundreds of scientists for years to meet about where shall we go? We had 60 days, and that was it.
Vi fick välja på några landningsplatser. Allt det här skulle vi göra, från att kartlägga kometen till att faktiskt välja landningsplatsen, tog 60 dagar. Mer tid hade vi inte. Jämför det med ett uppdrag till Mars där det krävs att hundratals vetenskapsmän träffas under många år för att svara på frågan: Vart ska vi? Vi hade bara 60 dagar, inte mer.
We finally selected the final landing site and the commands were prepared for Rosetta to launch Philae. The way this works is that Rosetta has to be at the right point in space, and aiming towards the comet, because the lander is passive. The lander is then pushed out and moves towards the comet. Rosetta had to turn around to get its cameras to actually look at Philae while it was departing and to be able to communicate with it.
Vi valde till slut en landningsplats, förberedelserna gjordes för att Rosetta skulle sätta ner landaren - Philae. Det viktiga är att Rosetta befinner sig på rätt position i rymden, och siktar på landningsplatsen, för Philae är passiv. Landaren trycks sen ut i kometens riktning. Rosetta fick vända sig om för att rikta sina kameror mot landaren när den for iväg och för att kunna kommunicera med den.
Now, the landing duration of the whole trajectory was seven hours. Now do a simple calculation: if the velocity of Rosetta is off by one centimeter per second, seven hours is 25,000 seconds. That means 252 meters wrong on the comet. So we had to know the velocity of Rosetta much better than one centimeter per second, and its location in space better than 100 meters at 500 million kilometers from Earth. That's no mean feat.
Det tog sju timmar från avgång till landning. Låt oss göra några beräkningar: Om vi hade beräknat hastigheten fel med en centimeter per sekund, i sju timmar, eller 25 000 sekunder. Det innebär en avvikelse på 252 meter på kometen. Vi var tvungna att veta Rosettas hastighet med en exakthet mycket bättre än en centimeter per sekund, och också känna till dess exakta position med 100 meters marginal från jorden, då den är 500 miljoner km från jorden. Det är ingen dålig bedrift.
Let me quickly take you through some of the science and the instruments. I won't bore you with all the details of all the instruments, but it's got everything. We can sniff gas, we can measure dust particles, the shape of them, the composition, there are magnetometers, everything. This is one of the results from an instrument which measures gas density at the position of Rosetta, so it's gas which has left the comet. The bottom graph is September of last year. There is a long-term variation, which in itself is not surprising, but you see the sharp peaks. This is a comet day. You can see the effect of the sun on the evaporation of gas and the fact that the comet is rotating. So there is one spot, apparently, where there is a lot of stuff coming from, it gets heated in the Sun, and then cools down on the back side. And we can see the density variations of this.
Låt oss gå över vetenskapen och instrumenten som användes. Jag ska inte tråka ut er med instrumenternas detaljer, Men sonden har allting. Vi kan sniffa gas, vi kan se data över stoftpartiklar, deras form, sammansättning, den har magnetometrar, allting. Här är resultatet från ett instrument som mäter gasdensitet runtom Rosettasonden, alltså gas som har lämnat kometen. Den nedre grafen är från september i fjol. Man ser en långsiktig variation, vilket är som är förväntat, men de skarpa ned- och uppgångarna visar kometens dagar. Man kan se hur solen påverkar förångningen av gas och att kometen faktiskt roterar. Det finns tydligen ett ställe som det kommer en massa saker från, som blir upphettade av solen, och sedan svalnar på baksidan. Man kan se variationerna i densitetet.
These are the gases and the organic compounds that we already have measured. You will see it's an impressive list, and there is much, much, much more to come, because there are more measurements. Actually, there is a conference going on in Houston at the moment where many of these results are presented.
Det här är de gaser och organiska föreningar som vi redan har upptäckt. Det är en imponerande lista, och listan kommer att bli mycket längre, för att det finns fler mätningar. Just nu hålls det en konferens i Houston där många av dessa resultat presenteras.
Also, we measured dust particles. Now, for you, this will not look very impressive, but the scientists were thrilled when they saw this. Two dust particles: the right one they call Boris, and they shot it with tantalum in order to be able to analyze it. Now, we found sodium and magnesium. What this tells you is this is the concentration of these two materials at the time the solar system was formed, so we learned things about which materials were there when the planet was made.
Vi har också mätt stoftpartiklar. För er kanske det här inte verkar väldigt imponerande, men vetenskapsmännen rös av spänning när de såg detta. Två stoftpartiklar: den högra är kallad Boris, de sköt den med tantal i syfte att kunna analysera den. Det vi hittade var natrium och magnesium. Det innebär att detta var koncentrationen av dessa två material när solsystemet bildades, vi har på så vis fått kunskap om vilka material som fanns närvarande när planeterna bildades.
Of course, one of the important elements is the imaging. This is one of the cameras of Rosetta, the OSIRIS camera, and this actually was the cover of Science magazine on January 23 of this year. Nobody had expected this body to look like this. Boulders, rocks -- if anything, it looks more like the Half Dome in Yosemite than anything else. We also saw things like this: dunes, and what look to be, on the righthand side, wind-blown shadows. Now we know these from Mars, but this comet doesn't have an atmosphere, so it's a bit difficult to create a wind-blown shadow. It may be local outgassing, stuff which goes up and comes back. We don't know, so there is a lot to investigate. Here, you see the same image twice. On the left-hand side, you see in the middle a pit. On the right-hand side, if you carefully look, there are three jets coming out of the bottom of that pit. So this is the activity of the comet. Apparently, at the bottom of these pits is where the active regions are, and where the material evaporates into space. There is a very intriguing crack in the neck of the comet. You see it on the right-hand side. It's a kilometer long, and it's two and a half meters wide. Some people suggest that actually, when we get close to the sun, the comet may split in two, and then we'll have to choose, which comet do we go for? The lander -- again, lots of instruments, mostly comparable except for the things which hammer in the ground and drill, etc. But much the same as Rosetta, and that is because you want to compare what you find in space with what you find on the comet. These are called ground truth measurements.
En av de viktigare aspekterna med uppdraget är bilderna. Bilden är tagen av en av Rosettas kameror, OSIRIS-kameran, och den fanns på omslaget av tidskriften Science 23 januari i år. Ingen hade förväntat sig att kometen skulle se ut så här. Stenblock, stenar - det liknar mer halvkupolen i Yosemite än något annat. Vi såg också saker som det här: dyner och vad som ser ut som, till höger, skuggor av vind som blåst. Sådana finns på Mars, men kometen har ingen atmosfär, då blir det svårare för vindar att blåsa och bilda skuggor. De kan ha bildats av lokala gaser, vilket är något som lyfter och kommer tillbaka. Vi vet inte, det är mycket kvar att utreda. Här ser ni samma bild två gånger. På vänstra bilden ser ni en grop i mitten. Om ni tittar noggrant på den högra kan du se att tre strålar kommer upp från botten av gropen. Det orsakas av kometens aktivitet. De aktiva regionerna är på botten av dessa gropar, och det är därifrån material förångas ut i rymden. Det finns en fascinerande spricka på kometens hals. Du ser den på högra bilden. Den är en kilometer lång och två och en halv meter bred. Vissa menar att när kometen kommer nära solen, kommer den att delas i två bitar, och då får vi välja, vilken komet håller vi oss till? Landaren - den med en massa instrument, mestadels jämförbar, förutom hammaren i jorden och borren, och så vidare. Men nästan samma instrument som Rosetta har, för att kunna jämföra vad man mäter i rymden och vad man hittar på kometen. De kallas ground truth-mätningar.
These are the landing descent images that were taken by the OSIRIS camera. You see the lander getting further and further away from Rosetta. On the top right, you see an image taken at 60 meters by the lander, 60 meters above the surface of the comet. The boulder there is some 10 meters. So this is one of the last images we took before we landed on the comet. Here, you see the whole sequence again, but from a different perspective, and you see three blown-ups from the bottom-left to the middle of the lander traveling over the surface of the comet. Then, at the top, there is a before and an after image of the landing. The only problem with the after image is, there is no lander. But if you carefully look at the right-hand side of this image, we saw the lander still there, but it had bounced. It had departed again.
Detta är bilder på nedgången som togs av Rosettas OSIRIS-kamera. Landaren åker längre och längre ifrån Rosetta. Längst upp till höger syns en bild som tagits av landaren 60 m ifrån kometen, 60 meter ovanför kometens yta. Stenblocken där är ungefär 10 m. Det här är en av de sista bilderna vi tog innan vi landade på kometen. Här ser man hela serien igen, men från annat perspektiv, Längre ner från vänster upp till mitten ser man 3 förstoringar på landaren som rör sig över kometens yta. Högst upp ser man två före-och-efter-bilder på landningen. Det enda problemet med efter-bilden är att landaren inte syns. Men om man kollar noggrant på högra sidan av den här bilden, kan man se landaren där, men den har studsat. den har hoppat upp och ned igen.
Now, on a bit of a comical note here is that originally Rosetta was designed to have a lander which would bounce. That was discarded because it was way too expensive. Now, we forgot, but the lander knew. (Laughter) During the first bounce, in the magnetometers, you see here the data from them, from the three axes, x, y and z. Halfway through, you see a red line. At that red line, there is a change. What happened, apparently, is during the first bounce, somewhere, we hit the edge of a crater with one of the legs of the lander, and the rotation velocity of the lander changed. So we've been rather lucky that we are where we are.
Det komiska här är att, Rosetta ursprungligen var byggd för att ha en studsande landare. Det avvisades för att det var dyrt. Vi glömde, men landaren visste. (Skratt) I magnetometern, under första studsen, ser man data från dem, från de tre axlarna x, y och z. Halvvägs igenom ser man en röd linje, och på den finns det en förändring. Det som visade sig ha hänt, är att vi under den första studsen hade träffat kanten av kratern med en av landarens ben, och rotationshastigheten hos landaren ändrades. Vi har alltså haft en väldig tur att vi har kommit dit vi är.
This is one of the iconic images of Rosetta. It's a man-made object, a leg of the lander, standing on a comet. This, for me, is one of the very best images of space science I have ever seen.
Den här är en av de mest slående bilderna på Rosetta. Det är ett tillverkat objekt, landarens ben, som står på en komet. För mig är den här en av de bästa bilderna inom rymdvetenskap som någonsin tagits.
(Applause)
(Applåder)
One of the things we still have to do is to actually find the lander. The blue area here is where we know it must be. We haven't been able to find it yet, but the search is continuing, as are our efforts to start getting the lander to work again. We listen every day, and we hope that between now and somewhere in April, the lander will wake up again.
En sak som vi fortfarande måste göra är att hitta landaren. Den blå regionen är var den måste vara. Vi har inte hittat den än, men sökandet fortsätter, precis som våra ansträngningar att få landaren att fungera igen. Vi lyssnar varje dag, och hoppas att landaren kommer vakna igen innan slutet av april.
The findings of what we found on the comet: This thing would float in water. It's half the density of water. So it looks like a very big rock, but it's not. The activity increase we saw in June, July, August last year was a four-fold activity increase. By the time we will be at the sun, there will be 100 kilos a second leaving this comet: gas, dust, whatever. That's 100 million kilos a day.
De saker vi upptäckte om kometen: Den kan flyta på vatten. Dess densitet är hälften så hög som vatten. Så den ser ut som en jättestor sten, men det är det inte. Den ökande aktiviteten vi mätte i juni, juli och augusti förra året var en fyrfaldig ökning i aktivitet. När vi kommer nära solen, kommer 100 kg massa att lämna kometen varje sekund: gas, stoft, allt möjligt. Det innebär 100 miljoner kg per dag.
Then, finally, the landing day. I will never forget -- absolute madness, 250 TV crews in Germany. The BBC was interviewing me, and another TV crew who was following me all day were filming me being interviewed, and it went on like that for the whole day. The Discovery Channel crew actually caught me when leaving the control room, and they asked the right question, and man, I got into tears, and I still feel this. For a month and a half, I couldn't think about landing day without crying, and I still have the emotion in me.
Och slutligen, landningsdagen. Jag kommer aldrig att glömma det - absolut galenskap, 250 TV-team i Tyskland. BBC höll på intervjua mig, och annan TV-team hängde efter mig hela dagen, de filmade mig medan jag blev intervjuad, och så var det hela dagen. The Discovery Channel-teamet fångade mig när jag lämnade kontrollrummet, och ställde den rätta frågan, och då blev jag gråtfärdig, och känner fortfarande så. I en och en halv månad kunde jag inte tänka på landningsdagen utan att gråta, och jag har fortfarande känslorna i mig.
With this image of the comet, I would like to leave you.
Jag skulle vilja lämna er med den här bilden av kometen.
Thank you.
Tack så mycket.
(Applause)
(Applåder)