Θα ήθελα να σας ταξιδέψω στην επική αποστολή του διαστημικού σκάφους Ροζέτα. Το να συνοδεύσω και να προσγειώσω το σκάφος σ' έναν κομήτη, αυτό ήταν το πάθος μου τα τελευταία δύο χρόνια. Για να το πετύχω αυτό, πρέπει να σας εξηγήσω κάτι για την απαρχή του ηλιακού μας συστήματος.
I'd like to take you on the epic quest of the Rosetta spacecraft. To escort and land the probe on a comet, this has been my passion for the past two years. In order to do that, I need to explain to you something about the origin of the solar system.
Πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, υπήρχε ένα σύννεφο αερίων και σκόνης. Στο κέντρο του σύννεφου, διαμορφώθηκε και άρχισε να καίει ο ήλιος μας. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν οι πλανήτες, οι κομήτες κι οι αστεροειδείς. Αυτό που συνέβη μετά, σύμφωνα με τη θεωρία, είναι ότι όταν η Γη ψύχθηκε λίγο μετά τη μορφοποίηση της, μεγάλος αριθμός κομητών συγκρούστηκαν με τη Γη δίνοντάς της νερό. Πιθανότατα έδωσαν επίσης και σύνθετη οργανική ύλη στη Γη, πράγμα που έγινε ίσως η βάση για την εμφάνιση της ζωής. Αυτό μπορεί να συγκριθεί με το να έχετε να λύσετε ένα παζλ 250 κομματιών κι όχι ένα παζλ 2.000 κομματιών.
When we go back four and a half billion years, there was a cloud of gas and dust. In the center of this cloud, our sun formed and ignited. Along with that, what we now know as planets, comets and asteroids formed. What then happened, according to theory, is that when the Earth had cooled down a bit after its formation, comets massively impacted the Earth and delivered water to Earth. They probably also delivered complex organic material to Earth, and that may have bootstrapped the emergence of life. You can compare this to having to solve a 250-piece puzzle and not a 2,000-piece puzzle.
Έπειτα, οι μεγάλοι πλανήτες, όπως ο Δίας κι ο Κρόνος, δεν βρισκόταν στο σημείο όπου βρίσκονται σήμερα, αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους βαρυτικά, καθάρισαν όλο το εσωτερικό τμήμα του ηλιακού συστήματος κι ό,τι γνωρίζουμε σήμερα ως κομήτες κατέληξε σ' αυτό που ονομάζεται Ζώνη του Κάιπερ, μια ζώνη αντικειμένων τα οποία βρίσκονται πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Μερικές φορές αυτά τα αντικείμενα συναντιώνται κι εκτρέπονται βαρυτικά, και μετά η βαρύτητα του Δία τα έλκει πίσω στο ηλιακό σύστημα. Έτσι γίνονται οι κομήτες όπως τους βλέπουμε στον ουρανό.
Afterwards, the big planets like Jupiter and Saturn, they were not in their place where they are now, and they interacted gravitationally, and they swept the whole interior of the solar system clean, and what we now know as comets ended up in something called the Kuiper Belt, which is a belt of objects beyond the orbit of Neptune. And sometimes these objects run into each other, and they gravitationally deflect, and then the gravity of Jupiter pulls them back into the solar system. And they then become the comets as we see them in the sky.
Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι στο μεταξύ, στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, αυτοί οι κομήτες έμειναν έξω από το ηλιακό σύστημα και δεν έχουν αλλάξει - είναι μια παλιά και παγωμένη εκδοχή του ηλιακού μας συστήματος.
The important thing here to note is that in the meantime, the four and a half billion years, these comets have been sitting on the outside of the solar system, and haven't changed -- deep, frozen versions of our solar system.
Στον ουρανό φαίνονται έτσι. Τους γνωρίζουμε από τις ουρές τους. Ουσιαστικά είναι δύο ουρές. Η μία ουρά είναι από σκόνη, η οποία παρασύρεται από τον ηλιακό άνεμο. Η άλλη είναι ιονική ουρά από φορτισμένα σωματίδια, που ακολουθούν τα μαγνητικά πεδία του ηλιακού συστήματος. Αυτή είναι η κόμη και μετά ο πυρήνας που είναι πολύ μικρός για να τον δούμε και να θυμάστε ότι στην περίπτωση της Ροζέτα, το σκάφος είναι στο κεντρικό αυτό πίξελ. Βρισκόμαστε μόνο 20, 30, 40 χιλιόμετρα μακριά απ' τον κομήτη.
In the sky, they look like this. We know them for their tails. There are actually two tails. One is a dust tail, which is blown away by the solar wind. The other one is an ion tail, which is charged particles, and they follow the magnetic field in the solar system. There's the coma, and then there is the nucleus, which here is too small to see, and you have to remember that in the case of Rosetta, the spacecraft is in that center pixel. We are only 20, 30, 40 kilometers away from the comet.
Τι είναι λοιπόν, σημαντικό να θυμόμαστε; Οι κομήτες περιέχουν την αρχική ύλη από την οποία δημιουργήθηκε το ηλιακό σύστημα, είναι έτσι ιδανικοί για τη μελέτη των συστατικών τα οποία ήταν παρόντα τη στιγμή που δημιουργήθηκαν η Γη και η ζωή. Οι κομήτες επίσης είναι πιθανό ότι έφεραν τα στοιχεία εκείνα που οδήγησαν στη δημιουργία της ζωής. Το 1983, ο ΕΟΔ ξεκίνησε το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα Horizon 2000, το οποίο είχε ως ακρογωνιαίο λίθο την αποστολή σε κάποιον κομήτη. Παράλληλα, είχε ξεκινήσει μια μικρή αποστολή σ' έναν κομήτη, το Τζιότο, που το 1986 πέταξε δίπλα από τον κομήτη Χάλεϊ μαζί με αρκετά άλλα σκάφη. Από τα αποτελέσματα εκείνης της αποστολής έγινε αμέσως ξεκάθαρο ότι οι κομήτες είναι τα ιδανικά σώματα για μελέτη για να κατανοήσουμε το ηλιακό μας σύστημα. Έτσι, η αποστολή της Ροζέτα εγκρίθηκε το 1993 κι αρχικά ήταν να εκτοξευθεί το 2003, εμφανίστηκε όμως ένα πρόβλημα με έναν πύραυλο Αριάν. Ωστόσο, το τμήμα δημοσίων σχέσεων πάνω στον ενθουσιασμό του, είχε κατασκευάσει 1.000 μπλε πιάτα ολλανδικής πορσελάνης με το όνομα λάθος κομητών. Οπότε δε χρειάστηκε να ξαναγοράσω πιάτα από τότε. Αυτό ήταν κάτι θετικό. (Γέλια)
So what's important to remember? Comets contain the original material from which our solar system was formed, so they're ideal to study the components that were present at the time when Earth, and life, started. Comets are also suspected of having brought the elements which may have bootstrapped life. In 1983, ESA set up its long-term Horizon 2000 program, which contained one cornerstone, which would be a mission to a comet. In parallel, a small mission to a comet, what you see here, Giotto, was launched, and in 1986, flew by the comet of Halley with an armada of other spacecraft. From the results of that mission, it became immediately clear that comets were ideal bodies to study to understand our solar system. And thus, the Rosetta mission was approved in 1993, and originally it was supposed to be launched in 2003, but a problem arose with an Ariane rocket. However, our P.R. department, in its enthusiasm, had already made 1,000 Delft Blue plates with the name of the wrong comets. So I've never had to buy any china since. That's the positive part. (Laughter)
Όταν το πρόβλημα λύθηκε ολοκληρωτικά, αφήσαμε τη Γη το 2004 για τον καινούριο επιλεγμένο κομήτη, Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο. Ο κομήτης έπρεπε να είναι ειδικά επιλεγμένος γιατί πρώτον, έπρεπε να μπορείς να τον φτάσεις, και δεύτερον, δεν έπρεπε να είναι στο ηλιακό σύστημα για πολύ καιρό. Ο συγκεκριμένος κομήτης βρισκόταν στο ηλιακό σύστημα από το 1959. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που εκτράπηκε από τον Δία κι έφτασε τόσο κοντά στον ήλιο ώστε να αρχίσει να αλλάζει. Είναι λοιπόν ένας πολύ νέος κομήτης.
Once the whole problem was solved, we left Earth in 2004 to the newly selected comet, Churyumov-Gerasimenko. This comet had to be specially selected because A, you have to be able to get to it, and B, it shouldn't have been in the solar system too long. This particular comet has been in the solar system since 1959. That's the first time when it was deflected by Jupiter, and it got close enough to the sun to start changing. So it's a very fresh comet.
Η Ροζέτα έκανε μερικές ιστορικές πρωτιές. Είναι ο πρώτος δορυφόρος που μπήκε σε τροχιά γύρω από κομήτη και τον συνόδεψε στο ταξίδι του σε όλο ηλιακό σύστημα - στην πιο κοντινή προσέγγιση στον ήλιο, όπως θα δούμε τον Αύγουστο, μέχρι και την έξοδό του. Πρόκειται για την πρώτη προσεδάφιση σε κομήτη που έγινε ποτέ. Βασικά περιστρεφόμαστε γύρω από τον κομήτη χρησιμοποιώντας κάτι που δεν είθισται στα διαστημικά σκάφη. Συνήθως, κοιτάτε τον ουρανό και ξέρετε πού είστε και προς τα πού βλέπετε. Σ' αυτήν την περίπτωση, δεν είναι αρκετό. Καθοδηγηθήκαμε κοιτάζοντας ορόσημα επάνω στον κομήτη. Αναγνωρίσαμε χαρακτηριστικά - βράχους, κρατήρες - κι έτσι γνωρίζαμε πού βρισκόμαστε σε σχέση με τον κομήτη.
Rosetta made a few historic firsts. It's the first satellite to orbit a comet, and to escort it throughout its whole tour through the solar system -- closest approach to the sun, as we will see in August, and then away again to the exterior. It's the first ever landing on a comet. We actually orbit the comet using something which is not normally done with spacecraft. Normally, you look at the sky and you know where you point and where you are. In this case, that's not enough. We navigated by looking at landmarks on the comet. We recognized features -- boulders, craters -- and that's how we know where we are respective to the comet.
Φυσικά, είναι επίσης ο πρώτος δορυφόρος που πήγε πέραν της τροχιάς του Δία, χρησιμοποιώντας ηλιακά κύτταρα. Ακούγεται πιο ηρωικό απ' όσο είναι, διότι η τεχνολογία ραδιοϊσοτοπικών θερμικών γεννητριών δεν ήταν ακόμη διαθέσιμη στην Ευρώπη, οπότε δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Αυτά τα ηλιακά πάνελ όμως είναι μεγάλα. Εδώ είναι ένα φτερό κι αυτοί δεν είναι επιλεκτικά μικρόσωμοι άνθρωποι. Είναι ακριβώς σαν εμάς. (Γέλια) Έχουμε δύο απ' αυτά τα φτερά, 65 τετραγωνικά μέτρα. Φυσικά έπειτα, όταν φτάνουμε στον κομήτη, διαπιστώνουμε ότι 65 τ.μ. φτερών
And, of course, it's the first satellite to go beyond the orbit of Jupiter on solar cells. Now, this sounds more heroic than it actually is, because the technology to use radio isotope thermal generators wasn't available in Europe at that time, so there was no choice. But these solar arrays are big. This is one wing, and these are not specially selected small people. They're just like you and me. (Laughter) We have two of these wings, 65 square meters. Now later on, of course, when we got to the comet, you find out that 65 square meters of sail
δίπλα σ' ένα σώμα που εκτοξεύει αέρια δεν είναι και η πιο εύχρηστη επιλογή. Πώς φτάσαμε όμως στον κομήτη; Διότι έπρεπε να φτάσουμε εκεί για τους επιστημονικούς στόχους της Ροζέτα πολύ μακριά - τέσσερις φορές την απόσταση της Γης από τον ήλιο - και με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτήν που θα πετυχαίναμε με καύσιμα, γιατί θα έπρεπε να πάρουμε καύσιμα έξι φορές όσο το βάρος του σκάφους. Τι κάνουμε λοιπόν; Χρησιμοποιούμε το φαινόμενο της βαρυτικής σφεντόνας όπου περνάτε δίπλα από έναν πλανήτη σε πολύ χαμηλό υψόμετρο, για λίγες χιλιάδες χιλιόμετρα κι έτσι αποκτάτε την ταχύτητα αυτού του πλανήτη γύρω από τον ήλιο χωρίς κόστος. Το κάναμε αυτό μερικές φορές. Χρησιμοποιήσαμε τη Γη, τον Άρη, ξανά τη Γη δυο φορές, και πετάξαμε επίσης δίπλα από δύο αστεροειδείς, τη Λουτησία και τον Στέινς. Έπειτα, το 2011, βρεθήκαμε τόσο μακριά από τον ήλιο που αν είχαμε κάποιο πρόβλημα δεν θα μπορούσαμε πια να σώσουμε το σκάφος, έτσι βάλαμε το σκάφος σε χειμερία νάρκη. Τα πάντα ήταν σβηστά εκτός από ένα ρολόι. Εδώ, σε άσπρο, βλέπετε την τροχιά και το πώς λειτουργεί όλο αυτό. Βλέπετε ότι από τον κύκλο που αρχίσαμε, η άσπρη γραμμή βασικά γίνεται ολοένα και πιο ελλειπτική και τέλος πλησιάσαμε τον κομήτη τον Μάιο του 2014
close to a body which is outgassing is not always a very handy choice. Now, how did we get to the comet? Because we had to go there for the Rosetta scientific objectives very far away -- four times the distance of the Earth to the sun -- and also at a much higher velocity than we could achieve with fuel, because we'd have to take six times as much fuel as the whole spacecraft weighed. So what do you do? You use gravitational flybys, slingshots, where you pass by a planet at very low altitude, a few thousand kilometers, and then you get the velocity of that planet around the sun for free. We did that a few times. We did Earth, we did Mars, we did twice Earth again, and we also flew by two asteroids, Lutetia and Steins. Then in 2011, we got so far from the sun that if the spacecraft got into trouble, we couldn't actually save the spacecraft anymore, so we went into hibernation. Everything was switched off except for one clock. Here you see in white the trajectory, and the way this works. You see that from the circle where we started, the white line, actually you get more and more and more elliptical, and then finally we approached the comet
κι έπρεπε έπειτα να αρχίσουμε τις μανούβρες συνάντησης. Καθώς πηγαίναμε εκεί, περάσαμε δίπλα από τη Γη και τραβήξαμε φωτογραφίες για να ελέγξουμε τις κάμερες. Εδώ είναι το φεγγάρι που ξεπροβάλλει στη Γη, ενώ αυτήν την αποκαλούμε σέλφι, λέξη που παρεμπιπτόντως τότε δεν υπήρχε ακόμη. (Γέλια) Είναι στον Άρη, από την κάμερα CIVA. Είναι μία από τις κάμερες στον προσεδαφιστή, και κοιτάει ακριβώς κάτω από τα ηλιακά πάνελ
in May 2014, and we had to start doing the rendezvous maneuvers. On the way there, we flew by Earth and we took a few pictures to test our cameras. This is the moon rising over Earth, and this is what we now call a selfie, which at that time, by the way, that word didn't exist. (Laughter) It's at Mars. It was taken by the CIVA camera. That's one of the cameras on the lander, and it just looks under the solar arrays,
και βλέπετε τα ηλιακά πάνελ και τον Άρη στο βάθος. Όταν βγήκαμε από τη χειμερία νάρκη τον Ιανουάριο του 2014, είχαμε αρχίσει να φτάνουμε σε απόσταση δύο εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον κομήτη τον Μάιο. Ωστόσο, η ταχύτητα που είχε αναπτύξει το σκάφος ήταν πολύ μεγάλη. Πηγαίναμε με 2.800 χιλιόμετρα την ώρα γρηγορότερα από τον κομήτη, οπότε έπρεπε να φρενάρουμε. Χρειάστηκαν οχτώ μανούβρες κι όπως βλέπετε εδώ, κάποιες ήταν πολύ μεγάλες. Έπρεπε αρχικά να φρενάρουμε για μερικά εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα κι αυτό κράτησε επτά ώρες ενώ ξοδεύτηκαν 218 κιλά καύσιμα, ήταν επτά εξαιρετικά αγχωτικές ώρες, διότι το 2007 υπήρχε μια διαρροή στο σύστημα προώθησης της Ροζέτα κι έπρεπε να σβήσουμε ένα τμήμα, έτσι το σύστημα στην πραγματικότητα λειτουργούσε με τέτοια πίεση για την οποία δεν ήταν σχεδιασμένο ή κατάλληλο.
and you see the planet Mars and the solar array in the distance. Now, when we got out of hibernation in January 2014, we started arriving at a distance of two million kilometers from the comet in May. However, the velocity the spacecraft had was much too fast. We were going 2,800 kilometers an hour faster than the comet, so we had to brake. We had to do eight maneuvers, and you see here, some of them were really big. We had to brake the first one by a few hundred kilometers per hour, and actually, the duration of that was seven hours, and it used 218 kilos of fuel, and those were seven nerve-wracking hours, because in 2007, there was a leak in the system of the propulsion of Rosetta, and we had to close off a branch, so the system was actually operating at a pressure which it was never designed or qualified for.
Έπειτα πλησιάσαμε τον κομήτη κι αυτές είναι οι πρώτες εικόνες που είδαμε. Η αληθινή διάρκεια περιστροφής του κομήτη είναι 12,5 ώρες οπότε αυτό είναι επιταχυμένο, όμως μπορείτε να καταλάβετε γιατί οι μηχανικοί πτήσης πίστεψαν ότι δεν θα ήταν μια εύκολη προσεδάφιση. Ελπίζαμε ότι θα ήταν κάτι που θα έμοιαζε με πατάτα όπου είναι εύκολο να προσεδαφιστείς. Είχαμε όμως μια ελπίδα: ίσως να ήταν ομαλή. Όχι. Δεν ήταν έτσι. (Γέλια)
Then we got in the vicinity of the comet, and these were the first pictures we saw. The true comet rotation period is 12 and a half hours, so this is accelerated, but you will understand that our flight dynamics engineers thought, this is not going to be an easy thing to land on. We had hoped for some kind of spud-like thing where you could easily land. But we had one hope: maybe it was smooth. No. That didn't work either. (Laughter)
Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, ήταν ξεκάθαρα αναπόφευκτο: έπρεπε να χαρτογραφήσουμε το αντικείμενο με κάθε πιθανή λεπτομέρεια, γιατί έπρεπε να βρούμε μια επίπεδη περιοχή με 500 μέτρα διάμετρο. Γιατί 500 μέτρα; Αυτό είναι το όριο λάθους που έχουμε στην προσεδάφιση. Οπότε ξεκινήσαμε και χαρτογραφήσαμε τον κομήτη. Χρησιμοποιήσαμε μια τεχνική που λέγεται φωτοκλινομέτρηση. Χρησιμοποιεί τις σκιές που προκαλούνται από τον ήλιο. Εδώ βλέπετε έναν βράχο επάνω στην επιφάνεια του κομήτη κι ο ήλιος λάμπει από πάνω. Από τη σκιά, εμείς, με το μυαλό μας, μπορούμε αμέσως να προσδιορίσουμε περίπου το σχήμα του βράχου. Μπορείτε να προγραμματίσετε τον υπολογιστή, να καλύψετε έπειτα όλον τον κομήτη και στο τέλος έχετε τον χάρτη του κομήτη. Γι' αυτόν τον λόγο, πετάξαμε σε μερικές ειδικές τροχιές, από τον Αύγουστο. Πρώτα, ένα τρίγωνο με πλευρά 100 χιλιόμετρα σε απόσταση 100 χιλιομέτρων, κι επαναλάβαμε το ίδιο στα 50 χιλιόμετρα. Σε εκείνο το σημείο, είχαμε δει τον κομήτη απ' όλες τις γωνιές και μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την τεχνική για τη χαρτογράφηση του.
So at that point in time, it was clearly unavoidable: we had to map this body in all the detail you could get, because we had to find an area which is 500 meters in diameter and flat. Why 500 meters? That's the error we have on landing the probe. So we went through this process, and we mapped the comet. We used a technique called photoclinometry. You use shadows thrown by the sun. What you see here is a rock sitting on the surface of the comet, and the sun shines from above. From the shadow, we, with our brain, can immediately determine roughly what the shape of that rock is. You can program that in a computer, you then cover the whole comet, and you can map the comet. For that, we flew special trajectories starting in August. First, a triangle of 100 kilometers on a side at 100 kilometers' distance, and we repeated the whole thing at 50 kilometers. At that time, we had seen the comet at all kinds of angles, and we could use this technique to map the whole thing.
Αυτό οδήγησε στην επιλογή σημείων προσγείωσης. Όλη αυτή η διαδικασία, από τη χαρτογράφηση του κομήτη στο να βρούμε τελικά ένα σημείο προσεδάφισης, διήρκησε 60 μέρες. Δεν είχαμε παραπάνω. Για να σας δώσω μια ιδέα, μια συνήθης αποστολή στο Άρη χρειάζεται εκατοντάδες επιστήμονες που για χρόνια μελετάνε το πού θα προσεδαφιστούν. Εμείς είχαμε 60 μέρες, ούτε μία παραπάνω.
Now, this led to a selection of landing sites. This whole process we had to do, to go from the mapping of the comet to actually finding the final landing site, was 60 days. We didn't have more. To give you an idea, the average Mars mission takes hundreds of scientists for years to meet about where shall we go? We had 60 days, and that was it.
Επιλέξαμε τελικά το σημείο προσεδάφισης και οι διαταγές προς τη Ροζέτα για την εκτόξευση του Φιλέα ήταν έτοιμες. Η Ροζέτα πρέπει να βρίσκεται στο κατάλληλο σημείο στο διάστημα και να στοχεύει προς τον κομήτη διότι ο προσεδαφιστής είναι ακίνητος. Ο προσεδαφιστής έπειτα ωθείται έξω και κινείται προς τον κομήτη. Η Ροζέτα έπρεπε να γυρίσει και να θέσει τις κάμερες έτσι ώστε να βλέπει τον Φιλέα καθώς αποχωρεί και να έχει δυνατότητα επικοινωνίας μαζί του.
We finally selected the final landing site and the commands were prepared for Rosetta to launch Philae. The way this works is that Rosetta has to be at the right point in space, and aiming towards the comet, because the lander is passive. The lander is then pushed out and moves towards the comet. Rosetta had to turn around to get its cameras to actually look at Philae while it was departing and to be able to communicate with it.
Η διάρκεια προσεδάφισης όλης της τροχιάς ήταν επτά ώρες. Κάντε έναν πρόχειρο υπολογισμό: εαν η ταχύτητα της Ροζέτα είναι λανθασμένη κατά ένα εκατοστό το δευτερόλεπτο επτά ώρες είναι 25.000 δευτερόλεπτα. Αυτό οδηγεί σε ένα λάθος 252 μέτρων. Έπρεπε λοιπόν να ξέρουμε την ταχύτητα της Ροζέτα πολύ καλύτερα από ένα εκατοστό ανά δευτερόλεπτο και την τοποθεσία της στο διάστημα καλύτερα από 100 μέτρα, στα 500 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Είναι πολύ δύσκολο.
Now, the landing duration of the whole trajectory was seven hours. Now do a simple calculation: if the velocity of Rosetta is off by one centimeter per second, seven hours is 25,000 seconds. That means 252 meters wrong on the comet. So we had to know the velocity of Rosetta much better than one centimeter per second, and its location in space better than 100 meters at 500 million kilometers from Earth. That's no mean feat.
Θα σας δείξω στα γρήγορα λίγη από την επιστήμη και τα εργαλεία. Δε θα σας κουράσω με όλες τις λεπτομέρειες όλων των εργαλείων όμως έχει τα πάντα. Μπορούμε ανιχνεύσουμε αέρια, να μετρήσουμε τα μόρια της σκόνης, τα σχήματά τους, τη σύνθεσή τους, υπάρχουν μαγνητόμετρα, τα πάντα. Εδώ είναι τα αποτελέσματα ενός εργαλείου που μετρά την πυκνότητα αερίων στην τοποθεσία της Ροζέτα, οπότε είναι αέρια προερχόμενα από τον κομήτη. Το κάτω γράφημα είναι από πέρσι τον Σεπτέμβριο. Υπάρχει μια μακροπρόθεσμη μεταβολή που από μόνη της δεν προκαλεί έκπληξη όμως βλέπετε τις μυτερές κορυφές. Πρόκειται για την ημέρα ενός κομήτη. Μπορείτε να δείτε τις επιπτώσεις του ήλιου στην εξάτμιση των αερίων και στην περιστροφή του κομήτη. Υπάρχει λοιπόν κάποιο σημείο, απ' όπου αναδύονται πολλά πράγματα, θερμαίνονται από τον ήλιο κι έπειτα ψυχραίνονται στην πίσω πλευρά. Μπορούμε να δούμε τις μεταβολές στην πυκνότητα. Αυτά είναι τα αέρια και οι οργανικές χημικές ενώσεις
Let me quickly take you through some of the science and the instruments. I won't bore you with all the details of all the instruments, but it's got everything. We can sniff gas, we can measure dust particles, the shape of them, the composition, there are magnetometers, everything. This is one of the results from an instrument which measures gas density at the position of Rosetta, so it's gas which has left the comet. The bottom graph is September of last year. There is a long-term variation, which in itself is not surprising, but you see the sharp peaks. This is a comet day. You can see the effect of the sun on the evaporation of gas and the fact that the comet is rotating. So there is one spot, apparently, where there is a lot of stuff coming from, it gets heated in the Sun, and then cools down on the back side. And we can see the density variations of this. These are the gases and the organic compounds
τα οποία έχουμε ήδη μετρήσει. Θα δείτε ότι είναι μια εντυπωσιακή λίστα κι έχουμε πολλά ακόμη γιατί υπάρχουν περισσότερες μετρήσεις. Βασικά, αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται στο Χιούστον ένα συνέδριο όπου παρουσιάζονται πολλά από αυτά τα αποτελέσματα. Επίσης, μετρήσαμε σωματίδια σκόνης.
that we already have measured. You will see it's an impressive list, and there is much, much, much more to come, because there are more measurements. Actually, there is a conference going on in Houston at the moment where many of these results are presented. Also, we measured dust particles.
Για εσάς δεν είναι κάτι το εντυπωσιακό όμως οι επιστήμονες ήταν κατενθουσιασμένοι όταν το είδαν. Δύο σωματίδια σκόνης: το δεξί ονομάζεται Μπόρις και του έριξαν ταντάλιο για να είναι σε θέση να το μελετήσουν. Βρήκαμε νάτριο και μαγνήσιο. Αυτό μας δίνει τη συγκέντρωση των δύο αυτών υλικών τη στιγμή σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος, έτσι μαθαίνουμε πράγματα για το ποια υλικά υπήρχαν εκεί όταν σχηματίστηκε ο πλανήτης. Φυσικά, ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία είναι οι εικόνες.
Now, for you, this will not look very impressive, but the scientists were thrilled when they saw this. Two dust particles: the right one they call Boris, and they shot it with tantalum in order to be able to analyze it. Now, we found sodium and magnesium. What this tells you is this is the concentration of these two materials at the time the solar system was formed, so we learned things about which materials were there when the planet was made. Of course, one of the important elements is the imaging.
Αυτή είναι μία από τις κάμερες της Ροζέτα, η OSIRIS, που ήταν εξώφυλλο του περιοδικού Science στις 23 Ιανουαρίου αυτού του έτους. Κανένας δεν περίμενε ότι αυτό το αντικείμενο θα έμοιαζε έτσι. Βράχοι, πέτρες - μοιάζει περισσότερο με τον βράχο Half Dome του Γιοσέμιτι παρά με οτιδήποτε άλλο. Είδαμε επίσης πράγματα όπως αυτό: αμμόλοφους, και στην αριστερή πλευρά, κάτι που μοιάζει σαν σκιές από άνεμο. Αυτά τα γνωρίζουμε από τον Άρη όμως ο κομήτης αυτός δεν έχει ατμόσφαιρα, είναι λοιπόν δύσκολο να σχηματιστούν σκιές από άνεμο. Ίσως πρόκειται για τοπικές εκπομπές αερίων, υλικά τα οποία πετάγονται και ξαναπέφτουν. Δε γνωρίζουμε, οπότε έχουμε πολλά να ερευνήσουμε. Εδώ βλέπετε την ίδια εικόνα δύο φορές. Στην αριστερή πλευρά βλέπετε στη μέση μια λακκούβα. Στη δεξιά πλευρά, εάν παρατηρήσετε προσεκτικά, υπάρχουν τρεις πίδακες που ξεπετάγονται από τον πάτο της λακκούβας. Αυτή είναι λοιπόν η δραστηριότητα του κομήτη. Προφανώς, μέσα σ' αυτές τις λακκούβες είναι οι ενεργές περιοχές κι όπου το υλικό εξατμίζεται στο διάστημα. Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ρωγμή στον λαιμό του κομήτη. Τη βλέπετε στη δεξιά μεριά. Έχει μήκος ένα χιλιόμετρο και 2,5 μέτρα πλάτος. Ορισμένοι πιστεύουν ότι, όταν φτάσουμε κοντά στον ήλιο, ο κομήτης ίσως να χωριστεί στα δύο και θα πρέπει να διαλέξουμε, σε ποιον κομήτη θα πάμε. Ο προσεδαφιστής - κι αυτός έχει πολλά εργαλεία, κυρίως παρόμοια εκτός από εκείνα που σφυροκοπούν και τρυπούν το έδαφος κλπ. Όμως σχεδόν τα ίδια με τη Ροζέτα κι αυτό γιατί θέλετε να συγκρίνετε αυτά που βρίσκετε στο διάστημα με αυτά που βρίσκετε στον κομήτη. Ονομάζονται εργαλεία μέτρησης του αληθινού εδάφους. Αυτές είναι οι εικόνες από την προσεδάφιση
This is one of the cameras of Rosetta, the OSIRIS camera, and this actually was the cover of Science magazine on January 23 of this year. Nobody had expected this body to look like this. Boulders, rocks -- if anything, it looks more like the Half Dome in Yosemite than anything else. We also saw things like this: dunes, and what look to be, on the righthand side, wind-blown shadows. Now we know these from Mars, but this comet doesn't have an atmosphere, so it's a bit difficult to create a wind-blown shadow. It may be local outgassing, stuff which goes up and comes back. We don't know, so there is a lot to investigate. Here, you see the same image twice. On the left-hand side, you see in the middle a pit. On the right-hand side, if you carefully look, there are three jets coming out of the bottom of that pit. So this is the activity of the comet. Apparently, at the bottom of these pits is where the active regions are, and where the material evaporates into space. There is a very intriguing crack in the neck of the comet. You see it on the right-hand side. It's a kilometer long, and it's two and a half meters wide. Some people suggest that actually, when we get close to the sun, the comet may split in two, and then we'll have to choose, which comet do we go for? The lander -- again, lots of instruments, mostly comparable except for the things which hammer in the ground and drill, etc. But much the same as Rosetta, and that is because you want to compare what you find in space with what you find on the comet. These are called ground truth measurements. These are the landing descent images
τις οποίες τράβηξε η κάμερα OSIRIS. Βλέπετε τον προσεδαφιστή να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τη Ροζέτα. Επάνω δεξιά, βλέπετε μια φωτογραφία τραβηγμένη από τον προσεδαφιστή, 60 μέτρα από την επιφάνεια του κομήτη. Ο βράχος εκεί είναι περίπου 10 μέτρα. Αυτή είναι μία από τις τελευταίες εικόνες που τραβήξαμε πριν την προσεδάφιση. Εδώ βλέπετε τις ίδιες σκηνές, από διαφορετική όμως προοπτική και βλέπετε τρεις μεγεθύνσεις από κάτω αριστερά προς το μέσον του προσεδαφιστή που ταξιδεύει πάνω από την επιφάνεια του κομήτη. Έπειτα στην κορυφή, υπάρχουν δύο εικόνες, πριν και μετά την προσγείωση. Το μόνο πρόβλημα στη δεύτερη εικόνα είναι ότι δεν υπάρχει προσεδαφιστής. Εάν όμως παρατηρήσετε προσεκτικά, στη δεξιά πλευρά της φωτογραφίας, θα δείτε ότι ο προσεδαφιστής είναι ακόμη εκεί, αλλά έχει αναπηδήσει. Έχει αναπηδήσει από την επιφάνεια. Μια κωμική σημείωση εδώ,
that were taken by the OSIRIS camera. You see the lander getting further and further away from Rosetta. On the top right, you see an image taken at 60 meters by the lander, 60 meters above the surface of the comet. The boulder there is some 10 meters. So this is one of the last images we took before we landed on the comet. Here, you see the whole sequence again, but from a different perspective, and you see three blown-ups from the bottom-left to the middle of the lander traveling over the surface of the comet. Then, at the top, there is a before and an after image of the landing. The only problem with the after image is, there is no lander. But if you carefully look at the right-hand side of this image, we saw the lander still there, but it had bounced. It had departed again. Now, on a bit of a comical note here
η Ροζέτα αρχικά είχε σχεδιαστεί με προσεδαφιστή που θα αναπηδούσε. Αυτό απορρίφθηκε λόγω υψηλού κόστους. Εμείς το ξεχάσαμε, ο προσεδαφιστής όμως όχι. (Γέλια) Κατά τη διάρκεια της πρώτης αναπήδησης στα μαγνητόμετρα, βλέπετε εδώ τα δεδομένα τους, από τρεις άξονες - χ, ψ και ω. Στα μισά της διαδρομής βλέπετε μια κόκκινη γραμμή. Σε αυτήν την κόκκινη γραμμή υπάρχει μια αλλαγή. Αυτό που συνέβη είναι ότι προφανώς, κατά τη διάρκεια της πρώτης αναπήδησης, κάπου χτυπήσαμε την άκρη ενός κρατήρα με κάποιο πόδι του προσεδαφιστή και η ταχύτητα περιστροφής του προσεδαφιστή άλλαξε. Είμαστε λοιπόν πολύ τυχεροί που βρισκόμαστε εκεί που βρισκόμαστε. Αυτή είναι μία από τις συμβολικές εικόνες της Ροζέτα.
is that originally Rosetta was designed to have a lander which would bounce. That was discarded because it was way too expensive. Now, we forgot, but the lander knew. (Laughter) During the first bounce, in the magnetometers, you see here the data from them, from the three axes, x, y and z. Halfway through, you see a red line. At that red line, there is a change. What happened, apparently, is during the first bounce, somewhere, we hit the edge of a crater with one of the legs of the lander, and the rotation velocity of the lander changed. So we've been rather lucky that we are where we are. This is one of the iconic images of Rosetta.
Είναι ένα αντικείμενο φτιαγμένο από άνθρωπο, το πόδι του προσεδαφιστή που πατάει επάνω στον κομήτη. Αυτή, για μένα, είναι από τις καλύτερες εικόνες της επιστήμης του διαστήματος. (Χειροκρότημα)
It's a man-made object, a leg of the lander, standing on a comet. This, for me, is one of the very best images of space science I have ever seen. (Applause)
Κάτι που μας έχει μείνει ακόμη να κάνουμε είναι να βρούμε τον προσεδαφιστή.
One of the things we still have to do is to actually find the lander.
Υποθέτουμε ότι πρέπει να βρίσκεται σε αυτήν την μπλε περιοχή εδώ. Δεν έχουμε καταφέρει να τη βρούμε ακόμη, η έρευνα όμως συνεχίζεται, όπως και οι προσπάθειές μας να κάνουμε τον προσεδαφιστή να δουλέψει ξανά. Ακούμε κάθε μέρα κι ελπίζουμε μέχρι περίπου τον Απρίλη ο προσεδαφιστής θα ξαναξυπνήσει. Αυτά που βρήκαμε στον κομήτη:
The blue area here is where we know it must be. We haven't been able to find it yet, but the search is continuing, as are our efforts to start getting the lander to work again. We listen every day, and we hope that between now and somewhere in April, the lander will wake up again. The findings of what we found on the comet:
Αυτό εδώ θα μπορούσε να επιπλεύσει στο νερό. Έχει τη μισή πυκνότητα του νερού. Μοιάζει με έναν πολύ μεγάλο βράχο, όμως δεν είναι. Η δραστηριότητα που είδαμε τον περασμένο Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο ήταν τέσσερις φορές αυξημένη. Μέχρι τη στιγμή που θα είμαστε στον ήλιο ο κομήτης θα χάνει 100 κιλά το δευτερόλεπτο: από αέρια, σκόνη, οτιδήποτε. Δηλαδή 100 εκατομμύρια κιλά την ημέρα. Τέλος, η ημέρα προσεδάφισης.
This thing would float in water. It's half the density of water. So it looks like a very big rock, but it's not. The activity increase we saw in June, July, August last year was a four-fold activity increase. By the time we will be at the sun, there will be 100 kilos a second leaving this comet: gas, dust, whatever. That's 100 million kilos a day. Then, finally, the landing day.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ - πραγματική τρέλα, 250 τηλεοπτικές ομάδες στη Γερμανία. Έδινα συνέντευξη στο BBC, ενώ μια άλλη ομάδα που με ακολουθούσε όλη την ημέρα, τραβούσε τη συνέντευξή μου, κι όλη η μέρα πήγε κάπως έτσι. Οι ρεπόρτερ του Discovery Channel με πιάσανε τη στιγμή που έβγαινα από το δωμάτιο ελέγχου κάνοντάς μου την κατάλληλη ερώτηση και ξέσπασα σε κλάματα, έτσι νοιώθω ακόμη. Για ενάμιση μήνα, δεν μπορούσα να σκεφτώ την ημέρα προσεδάφισης χωρίς να κλάψω κι ακόμη κρατώ αυτό το συναίσθημα. Θα ήθελα να σας αφήσω με αυτή την εικόνα του κομήτη. Ευχαριστώ.
I will never forget -- absolute madness, 250 TV crews in Germany. The BBC was interviewing me, and another TV crew who was following me all day were filming me being interviewed, and it went on like that for the whole day. The Discovery Channel crew actually caught me when leaving the control room, and they asked the right question, and man, I got into tears, and I still feel this. For a month and a half, I couldn't think about landing day without crying, and I still have the emotion in me. With this image of the comet, I would like to leave you. Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)