Γεννήθηκα στο Ντεν Μπος, από όπου πήρε τ' όνομά του ο ζωγράφος Ιερώνυμος Μπος. Έτσι λοιπόν, θαύμαζα πάντα αυτόν τον ζωγράφο που έζησε και δούλεψε τον 15ο αιώνα. Το ενδιαφέρον μ' αυτόν σε σχέση με την ηθική είναι πως έζησε σε μία εποχή όπου η επιρροή της θρησκείας έφθινε και πιστεύω ότι αναρωτιόταν τι θα συνέβαινε στην κοινωνία αν δεν υπήρχε θρησκεία ή αν υπήρχε λιγότερη θρησκεία. Ζωγράφισε λοιπόν αυτόν τον διάσημο πίνακα, «Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων», τον οποίο κάποιοι ερμήνευσαν ως την ανθρωπότητα πριν την Τελική Κρίση, ή την ανθρωπότητα χωρίς καμία Τελική Κρίση. Και αυτό σε κάνει να αναρωτιέσαι, τι θα είχε συμβεί αν δεν είχαμε γευτεί τον καρπό της γνώσης, και τι είδους ηθική θα είχαμε;
I was born in Den Bosch, where the painter Hieronymus Bosch named himself after. And I've always been very fond of this painter who lived and worked in the 15th century. And what is interesting about him in relation to morality is that he lived at a time where religion's influence was waning, and he was sort of wondering, I think, what would happen with society if there was no religion or if there was less religion. And so he painted this famous painting, "The Garden of Earthly Delights," which some have interpreted as being humanity before the Fall, or being humanity without any Fall at all. And so it makes you wonder, what would happen if we hadn't tasted the fruit of knowledge, so to speak, and what kind of morality would we have.
Πολύ αργότερα, ως φοιτητής, πήγα σε έναν πολύ διαφορετικό κήπο, ένα ζωολογικό κήπο στο Άρνχεμ όπου έχουμε χιμπατζήδες. Εδώ βλέπετε εμένα σε νεαρή ηλικία με ένα χιμπατζή μωρό. (Γέλια) Εκεί ανακάλυψα πως οι χιμπατζήδες διψούν για εξουσία και έγραψα ένα βιβλίο πάνω σε αυτό το θέμα. Εκείνη την εποχή, πολλές έρευνες πάνω στα ζώα εστίαζαν στην επιθετικότητα και τον ανταγωνισμό. Περιέγραψα ολόκληρο το ζωικό βασίλειο, και, της ανθρωπότητας συμπεριλαμβανομένης, το συμπέρασμα ήταν πως κατά βάθος είμαστε ανταγωνιστικοί, είμαστε επιθετικοί, βασικά όλοι μας πολεμάμε για το δικό μας κέρδος. Βλέπετε το λανσάρισμα του βιβλίου μου. Δεν είμαι σίγουρος πόσο καλά το διάβασαν οι χιμπατζήδες, αλλά σίγουρα φάνηκε να τους ενδιαφέρει.
Much later, as a student, I went to a very different garden, a zoological garden in Arnhem where we keep chimpanzees. This is me at an early age with a baby chimpanzee. (Laughter) And I discovered there that the chimpanzees are very power-hungry and wrote a book about it. And at that time the focus in a lot of animal research was on aggression and competition. I painted a whole picture of the animal kingdom and humanity included, was that deep down we are competitors, we are aggressive, we are all out for our own profit, basically. This is the launch of my book. I'm not sure how well the chimpanzees read it, but they surely seemed interested in the book.
Στην πορεία, λοιπόν, που έκανα όλη αυτή τη δουλειά πάνω στην εξουσία, την υπεροχή, την επιθετικότητα και λοιπά, ανακάλυψα πως οι χιμπατζήδες συμφιλιώνονται μετά από τους καυγάδες. Οπότε, αυτό που βλέπετε εδώ είναι δύο αρσενικά μετά από ένα καυγά. Κατέληξαν πάνω σε ένα δένδρο, και ο ένας απλώνει το χέρι του στον άλλο. Περίπου ένα δευτερόλεπτο μετά που τράβηξα την φωτογραφία, βρέθηκαν στο ίδιο κλαδί και φιλήθηκαν και αγκαλιάστηκαν.
(Laughter) Now in the process of doing all this work on power and dominance and aggression and so on, I discovered that chimpanzees reconcile after fights. And so what you see here is two males who have had a fight. They ended up in a tree, and one of them holds out a hand to the other. And about a second after I took the picture, they came together in the fork of the tree
Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον, γιατί εκείνη τη στιγμή, όλα είχαν να κάνουν με τον ανταγωνισμό και την επιθετικότητα, οπότε αυτό που έγινε δεν είχε λογική. Το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι το ότι χάνεις ή κερδίζεις. Αλλά γιατί να συμφιλιωθείς μετά από έναν καυγά; Αυτό δεν έχει καμία λογική. Έτσι το κάνουν οι μπονόμπο. Οι μπονόμπο κάνουν τα πάντα με σεξ. Οπότε, συμφιλιώνονται και με σεξ. Αλλά η αρχή είναι ακριβώς η ίδια. Η αρχή είναι πως έχεις μια πολύτιμη σχέση που έχει πληγεί από μία σύγκρουση, οπότε πρέπει να κάνεις κάτι γι' αυτό. Οπότε η όλη εικόνα μου του ζωικού βασιλείου, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, άρχισε να αλλάζει εκείνη την εποχή.
and kissed and embraced each other. And this is very interesting because at the time, everything was about competition and aggression, so it wouldn't make any sense. The only thing that matters is that you win or you lose. But why reconcile after a fight? That doesn't make any sense. This is the way bonobos do it. Bonobos do everything with sex. And so they also reconcile with sex. But the principle is exactly the same. The principle is that you have a valuable relationship that is damaged by conflict, so you need to do something about it. So my whole picture of the animal kingdom, and including humans also, started to change at that time.
Έχουμε αυτήν την εικόνα, στις πολιτικές επιστήμες, στα οικονομικά, στις ανθρωπιστικές επιστήμες, ακόμα και στη φιλοσοφία, ότι ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο. Ότι κατά βάθος η φύση μας είναι όντως μοχθηρή. Νομίζω πως είναι άδικη η εικόνα για τον λύκο. Γιατί, τελικά ο λύκος είναι ένα πολύ συνεργάσιμο ζώο. Γι' αυτό πολλοί από εσάς έχετε σκύλο στο σπίτι, ο οποίος έχει επίσης όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Είναι πραγματικά άδικο για την ανθρωπότητα, γιατί η ανθρωπότητα είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο συνεργάσιμη και ενσυναισθητική από ό,τι πιστεύουμε. Οπότε άρχισα να ενδιαφέρομαι γι' αυτά τα θέματα και να τα μελετώ σε άλλα ζώα.
So we have this image in political science, economics, the humanities, the philosophy for that matter, that man is a wolf to man. And so deep down, our nature is actually nasty. I think it's a very unfair image for the wolf. The wolf is, after all, a very cooperative animal. And that's why many of you have a dog at home, which has all these characteristics also. And it's really unfair to humanity, because humanity is actually much more cooperative and empathic than given credit for. So I started getting interested in those issues and studying that in other animals.
Αυτοί είναι οι πυλώνες της ηθικής. Αν ρωτήσουμε κάποιον «Πού βασίζεται η ηθική;» αυτοί είναι οι δύο παράγοντες που εμφανίζονται πάντα: Ο ένας είναι η αμοιβαιότητα, και μαζί της συνδυάζονται μια αίσθηση δικαίου και δικαιοσύνης. Ο άλλος παράγοντας είναι η ενσυναίσθηση και η συμπόνοια. Η ανθρώπινη ηθική είναι περισσότερο από αυτό, αλλά αν αφαιρέσουμε αυτούς τους δύο πυλώνες, νομίζω πως δεν θα μείνουν και πολλά γι' αυτό είναι εντελώς απαραίτητοι.
So these are the pillars of morality. If you ask anyone, "What is morality based on?" these are the two factors that always come out. One is reciprocity, and associated with it is a sense of justice and a sense of fairness. And the other one is empathy and compassion. And human morality is more than this, but if you would remove these two pillars, there would be not much remaining, I think. So they're absolutely essential.
Επιτρέψτε μου να σας δώσω μερικά παραδείγματα. Αυτό είναι ένα πολύ παλιό βίντεο από το Κέντρο Έρευνας Γιέρκς για τα πρωτεύοντα θηλαστικά όπου εκπαιδεύουν χιμπατζήδες να συνεργάζονται. Είναι ήδη περίπου εκατό χρόνια που κάνουμε πειράματα πάνω στη συνεργασία. Εδώ έχουμε δύο νεαρούς χιμπατζήδες που έχουν ένα κουτί, και το κουτί είναι πολύ βαρύ για να το τραβήξει μόνος του ο ένας χιμπατζής. Και, φυσικά, πάνω στο κουτί έχει φαγητό, διαφορετικά δεν θα το τραβούσαν με τόση δύναμη. Καταφέρνουν να φέρουν μέσα το κουτί και μπορείτε να δείτε ότι είναι συγχρονισμένοι. Μπορείτε να δείτε ότι δουλεύουν μαζί, τραβούν την ίδια στιγμή. Αυτό είναι ήδη μεγάλη πρόοδος σε σχέση με άλλα ζώα που δεν θα ήταν ικανά να το κάνουν αυτό. Και τώρα θα δείτε μια πιο ενδιαφέρουσα εικόνα, γιατί τώρα ο ένας από τους δύο χιμπατζήδες είναι ταϊσμένος. Οπότε ο ένας από τους δύο δεν ενδιαφέρεται πραγματικά να τραβήξει το κουτί. (Γέλια) (Γέλια) (Γέλια)
So let me give you a few examples here. This is a very old video from the Yerkes Primate Center, where they trained chimpanzees to cooperate. So this is already about a hundred years ago that we were doing experiments on cooperation. What you have here is two young chimpanzees who have a box, and the box is too heavy for one chimp to pull in. And of course, there's food on the box. Otherwise they wouldn't be pulling so hard. And so they're bringing in the box. And you can see that they're synchronized. You can see that they work together, they pull at the same moment. It's already a big advance over many other animals who wouldn't be able to do that. Now you're going to get a more interesting picture, because now one of the two chimps has been fed. So one of the two is not really interested in the task anymore. (Laughter) (Laughter) (Laughter)
Και τώρα, δείτε τι συμβαίνει στο τέλος. (Γέλια) Βασικά, παίρνει τα πάντα.
[- and sometimes appears to convey its wishes and meanings by gestures.] Now look at what happens at the very end of this. (Laughter) He takes basically everything.
(Γέλια)
(Laughter)
Υπάρχουν δύο ενδιαφέροντα σημεία σε αυτό που είδαμε. Το ένα είναι πως ο χιμπατζής στα δεξιά κατανοεί πλήρως ότι χρειάζεται τον συνεργάτη του... οπότε κατανοεί πλήρως την αναγκαιότητα της συνεργασίας. Το δεύτερο είναι πως ο συνεργάτης είναι πρόθυμος να δουλέψει ακόμα και αν δεν ενδιαφέρεται για το φαγητό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Λοιπόν, αυτό μάλλον έχει να κάνει με την αμοιβαιότητα. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές αποδείξεις σε πρωτεύοντα θηλαστικά και άλλα ζώα πως ανταποδίδουν χάρες. Οπότε, θα του ανταποδώσει τη χάρη κάποια στιγμή στο μέλλον. Και έτσι λειτουργεί το όλο σύστημα.
There are two interesting parts about this. One is that the chimp on the right has a full understanding he needs the partner -- so a full understanding of the need for cooperation. The second one is that the partner is willing to work even though he's not interested in the food. Why would that be? Well, that probably has to do with reciprocity. There's actually a lot of evidence in primates and other animals that they return favors. He will get a return favor at some point in the future. And so that's how this all operates.
Κάναμε το ίδιο πείραμα με ελέφαντες. Οι ελέφαντες, είναι πολύ επικίνδυνο να δουλεύεις με ελέφαντες. Ένα άλλο πρόβλημα με τους ελέφαντες είναι πως δεν μπορείς να φτιάξεις μια συσκευή η οποία να είναι αρκετά βαριά για ένα μόνο ελέφαντα. Ίσως μπορείς να τη φτιάξεις, αλλά θα είναι μάλλον μια κακότεχνη συσκευή νομίζω. Αυτό που κάναμε σε αυτή την περίπτωση - κάνουμε αυτές τις έρευνες στην Ταϊλάνδη για τον Τζος Πλότνικ - είναι μια συσκευή η οποία έχει γύρω της μόνο ένα σχοινί. Αν τραβήξεις από αυτή τη μεριά του σχοινιού, το σχοινί εξαφανίζεται από την άλλη πλευρά. Οπότε δύο ελέφαντες πρέπει να το πάρουν ακριβώς την ίδια στιγμή και να τραβήξουν. Αλλιώς τίποτα δεν θα συμβεί και το σχοινί εξαφανίζεται.
We do the same task with elephants. Now, it's very dangerous to work with elephants. Another problem with elephants is that you cannot make an apparatus that is too heavy for a single elephant. Now you can probably make it, but it's going to be a pretty clumsy apparatus, I think. And so what we did in that case -- we do these studies in Thailand for Josh Plotnik -- is we have an apparatus around which there is a rope, a single rope. And if you pull on this side of the rope, the rope disappears on the other side. So two elephants need to pick it up at exactly the same time, and pull. Otherwise nothing is going to happen and the rope disappears.
Στο πρώτο βίντεο που θα δείτε δύο ελέφαντες ελευθερώνονται την ίδια στιγμή και φθάνουν στη συσκευή. Η συσκευή είναι στ' αριστερά και περιέχει φαγητό. Έρχονται και πλησιάζουν μαζί, το σηκώνουν μαζί και το τραβούν μαζί. Είναι σχετικά εύκολο γι' αυτούς. Νάτοι. Και έτσι το φέρνουν κοντά τους. Αλλά τώρα θα το κάνουμε λίγο πιο δύσκολο, γιατί ο σκοπός του πειράματος είναι να δούμε πόσο καλά κατανοούν τη συνεργασία. Την κατανοούν ας πούμε εξίσου καλά με τους χιμπατζήδες;
The first tape you're going to see is two elephants who are released together arrive at the apparatus. The apparatus is on the left, with food on it. And so they come together, they arrive together, they pick it up together, and they pull together. So it's actually fairly simple for them. There they are. So that's how they bring it in. But now we're going to make it more difficult. Because the purpose of this experiment is to see how well they understand cooperation. Do they understand that as well as the chimps, for example?
Αυτό που κάνουμε στο επόμενο βήμα είναι να ελευθερώσουμε τον έναν ελέφαντα πριν από τον άλλο, και αυτός ο ελέφαντας πρέπει να είναι αρκετά έξυπνος ώστε να μείνει εκεί και να περιμένει και να μην τραβήξει το σχοινί - γιατί αν τραβήξει το σχοινί, αυτό εξαφανίζεται και το όλο πείραμα τελειώνει. Αυτός ο ελέφαντας κάνει κάτι παράνομο το οποίο δεν του διδάξαμε, αλλά μας δείχνει ότι κατανοεί την κατάσταση, γιατί βάζει το μεγάλο πόδι του πάνω στο σκοινί, στέκεται εκεί και περιμένει τον άλλο, και μετά ο άλλος θα κάνει όλη τη δουλειά γι' αυτόν. Είναι αυτό που λέμε εκμεταλλευτής! (Γελια) Αλλά βλέπουμε την νοημοσύνη των ελεφάντων. Αναπτύσσουν αρκετές από αυτές τις εναλλακτικές τεχνικές τις οποίες δεν εγκρίνουμε απαραίτητα. Ο άλλος ελέφαντας έρχεται τώρα
What we do in the next step is we release one elephant before the other and that elephant needs to be smart enough to stay there and wait and not pull at the rope -- because if he pulls at the rope, it disappears and the whole test is over. Now this elephant does something illegal that we did not teach it. But it shows the understanding he has, because he puts his big foot on the rope, stands on the rope and waits there for the other, and then the other is going to do all the work for him. So it's what we call freeloading. (Laughter) But it shows the intelligence that the elephants have. They developed several of these alternative techniques that we did not approve of, necessarily. (Laughter)
και θα το τραβήξει. Και κοιτάξτε και τον άλλο. Ο άλλος δεν ξεχνάει να φάει, φυσικά. (Γέλια) Αυτό ήταν το μέρος της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας.
So the other elephant is now coming ... and is going to pull it in. Now look at the other; it doesn't forget to eat, of course. (Laughter) This was the cooperation and reciprocity part.
Και τώρα κάτι για την ενσυναίσθηση. Η ενσυναίσθηση είναι το κύριο θέμα της έρευνάς μου αυτή τη στιγμή. Και η ενσυναίσθηση έχει δύο ιδιότητες. Η μία είναι η κατανόηση. Αυτός είναι ένας συνηθισμένος ορισμός: η ικανότητα να κατανοείς και να μοιράζεσαι τα συναισθήματα του άλλου. Και η άλλη είναι το συναισθηματικό μέρος. Οπότε ή ενσυναίσθηση έχει βασικά δύο κανάλια.
Now something on empathy. Empathy is my main topic at the moment, of research. And empathy has two qualities: One is the understanding part of it. This is just a regular definition: the ability to understand and share the feelings of another. And the emotional part.
Το ένα είναι το σώμα μας. Αν μιλάς με έναν λυπημένο άνθρωπο, θα υιοθετήσεις μια λυπημένη έκφραση και μία λυπημένη στάση σώματος, και πριν καλά καλά το καταλάβεις, θα αισθάνεσαι λυπημένος. Αυτό είναι το σωματικό κανάλι της συναισθηματικής ενσυναίσθησης, που έχουν πολλά ζώα. Ο μέσος σκύλος το κάνει αυτό. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που πολλοί άνθρωποι έχουν θηλαστικά σπίτι και όχι χελώνες ή φίδια ή κάτι παρόμοιο τα οποία δεν διαθέτουν αυτού του είδους την ενσυναίσθηση. Κι έπειτα υπάρχει το γνωστικό κανάλι, που σημαίνει ότι μπορείς να καταλάβεις την προοπτική κάποιου άλλου. Αυτό είναι πιο περιορισμένο. Είναι λίγα ζώα - νομίζω πως οι ελέφαντες και οι χιμπατζήδες μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο - αλλά είναι πολύ λίγα τα ζώα που μπορούν να το κάνουν αυτό.
Empathy has basically two channels: One is the body channel, If you talk with a sad person, you're going to adopt a sad expression and a sad posture, and before you know it, you feel sad. And that's sort of the body channel of emotional empathy, which many animals have. Your average dog has that also. That's why people keep mammals in the home and not turtles or snakes or something like that, who don't have that kind of empathy. And then there's a cognitive channel, which is more that you can take the perspective of somebody else. And that's more limited. Very few animals, I think elephants and apes, can do that kind of thing.
Οπότε ο συγχρονισμός, ο οποίος είναι μέρος αυτού του μηχανισμού ενσυναίσθησης, υπάρχει από πολύ παλιά στο ζωικό βασίλειο. Στους ανθρώπους, φυσικά, μπορούμε να το μελετήσουμε αυτό μέσω της μετάδοσης του χασμουρητού. Οι άνθρωποι χασμουριώνται όταν κάποιος άλλος χασμουριέται και αυτό συνδέεται με την ενσυναίσθηση. Ενεργοποιεί τις ίδιες περιοχές στον εγκέφαλο. Επίσης, γνωρίζουμε ότι άνθρωποι που επηρεάζονται πολύ από τη μετάδοση του χασμουρητού έχουν μεγάλη ενσυναίσθηση. Άνθρωποι που έχουν προβλήματα ενσυναίσθησης, όπως τα αυτιστικά παιδιά, δεν επηρεάζονται από τη μετάδοση του χασμουρητού. Οπότε συνδέεται.
So synchronization, which is part of that whole empathy mechanism, is a very old one in the animal kingdom. In humans, of course, we can study that with yawn contagion. Humans yawn when others yawn. And it's related to empathy. It activates the same areas in the brain. Also, we know that people who have a lot of yawn contagion are highly empathic. People who have problems with empathy, such as autistic children, they don't have yawn contagion. So it is connected.
Το μελετήσαμε αυτό στους χιμπατζήδες μας, παρουσιάζοντάς τους ένα κινούμενο κεφάλι. Αυτό λοιπόν βλέπετε πάνω αριστερά, ένα κινούμενο κεφάλι που χασμουριέται. Και να ένας χιμπατζής που παρακολουθεί, ένας πραγματικός χιμπατζής που παρακολουθεί την οθόνη του υπολογιστή στην οποία παίζουμε αυτά τα κινούμενα σχέδια. (Γέλια) Οπότε η μετάδοση του χασμουρητού που μάλλον γνωρίζετε όλοι σας - και ίσως και να αρχίσετε σύντομα να χασμουριέστε τώρα - είναι κάτι που μοιραζόμαστε με άλλα ζώα. Αυτό συνδέεται με τον συγχρονισμό του καναλιού του σώματος που υπογραμμίζει την ενσυναίσθηση και που είναι βασικά οικουμενικό στα θηλαστικά.
And we study that in our chimpanzees by presenting them with an animated head. So that's what you see on the upper-left, an animated head that yawns. And there's a chimpanzee watching, an actual real chimpanzee watching a computer screen on which we play these animations. (Laughter) So yawn contagion that you're probably all familiar with -- and maybe you're going to start yawning soon now -- is something that we share with other animals. And that's related to that whole body channel of synchronization that underlies empathy, and that is universal in the mammals, basically.
Μελετήσαμε επίσης και πιο πολύπλοκες εκφράσεις. Εδώ βλέπουμε την παρηγοριά. Εδώ βλέπουμε έναν αρσενικό χιμπατζή που έχει χάσει σ' έναν καυγά και φωνάζει, και ένας νεαρός χιμπατζής έρχεται και τον αγκαλιάζει και τον ηρεμεί. Αυτή είναι η παρηγοριά. Και μοιάζει πολύ με την ανθρώπινη παρηγοριά. Η συμπεριφορά της παρηγοριάς καθοδηγείται από την ενσυναίσθηση. Στην πραγματικότητα, ο τρόπος για να μελετήσουμε την ενσυναίσθηση στα παιδιά είναι να πούμε σε ένα μέλος της οικογένειας να προσποιηθεί τον στενοχωρημένο, και μετά να δούμε πώς θα αντιδράσουν τα μικρά παιδιά. Και αυτό συνδέεται με την ενσυναίσθηση, και αυτές είναι οι εκφράσεις που βλέπουμε.
We also study more complex expressions -- This is consolation. This is a male chimpanzee who has lost a fight and he's screaming, and a juvenile comes over and puts an arm around him and calms him down. That's consolation. It's very similar to human consolation. And consolation behavior -- (Laughter) it's empathy driven. Actually, the way to study empathy in human children is to instruct a family member to act distressed, and then to see what young children do. And so it is related to empathy,
Πρόσφατα δημοσιεύσαμε ένα πείραμα που μπορεί και να έχετε ακούσει. Είναι για τον αλτρουισμό και τους χιμπατζήδες όπου η ερώτηση είναι, αν οι χιμπατζήδες ενδιαφέρονται για το καλό κάποιου άλλου. Επί δεκαετίες υποθέταμε ότι μόνο οι άνθρωποι μπορούν να το κάνουν αυτό, ότι μόνο οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το καλό του άλλου. Οπότε, κάναμε ένα πολύ απλό πείραμα. Κάναμε το πείραμα σε χιμπατζήδες που ζουν στο Λόρενσβιλ, στον τομέα του Γιέρκς. Έτσι ζουν λοιπόν και τους φωνάζουμε μέσα σ' ένα δωμάτιο και κάνουμε πειράματα μ' αυτούς. Σε αυτή την περίπτωση, βάλαμε δίπλα-δίπλα δύο χιμπατζήδες και ο ένας έχει έναν κουβά γεμάτο μικροαντικείμενα, τα οποία έχουν διαφορετικές έννοιες. Ένα είδος αντικειμένων ταΐζει μόνο τον συμμετέχοντα που διαλέγει, το άλλο ταΐζει και τους δύο.
and that's the kind of expressions we look at. We also recently published an experiment you may have heard about. It's on altruism and chimpanzees, where the question is: Do chimpanzees care about the welfare of somebody else? And for decades it had been assumed that only humans can do that, that only humans worry about the welfare of somebody else. Now we did a very simple experiment. We do that on chimpanzees that live in Lawrenceville, in the field station of Yerkes. And so that's how they live. And we call them into a room and do experiments with them. In this case, we put two chimpanzees side-by-side, and one has a bucket full of tokens, and the tokens have different meanings. One kind of token feeds only the partner who chooses, the other one feeds both of them.
Αυτή είναι μία μελέτη που κάναμε με τη Βίκυ Χόρνερ. Εδώ βλέπετε τα δύο χρωματιστά αντικείμενα. Έχουν έναν κουβά γεμάτο με τέτοια και πρέπει να διαλέξουν το ένα από τα δύο χρώματα. Δείτε πώς εξελίσσεται. Αν αυτός ο χιμπατζής κάνει την εγωιστική επιλογή, η οποία είναι το κόκκινο αντικείμενο σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να το δώσει σε εμάς κι εμείς το παίρνουμε και το βάζουμε σε ένα τραπέζι όπου υπάρχουν δύο τροφές επιβράβευσης, αλλά σε αυτήν την περίπτωση μόνο αυτός στα δεξιά παίρνει τροφή. Αυτή στα αριστερά φεύγει, καθότι γνωρίζει ήδη πως αυτό το τεστ δεν έχει καλή έκβαση για την ίδια. Το επόμενο είναι το προκοινωνικό αντικείμενο.
So this is a study we did with Vicki Horner. And here, you have the two color tokens. So they have a whole bucket full of them. And they have to pick one of the two colors. You will see how that goes. So if this chimp makes the selfish choice, which is the red token in this case, he needs to give it to us, we pick it up, we put it on a table where there's two food rewards, but in this case, only the one on the right gets food. The one on the left walks away because she knows already that this is not a good test for her. Then the next one is the pro-social token.
Αυτός που κάνει τις επιλογές - και αυτό είναι το ενδιαφέρον - γι' αυτόν που κάνει τις επιλογές, δεν έχει πραγματικά σημασία. Οπότε μας δίνει τώρα ένα προκοινωνικό αντικείμενο και έτσι ταΐζονται και οι δύο χιμπατζήδες. Αυτός που κάνει τις επιλογές επιβραβεύεται πάντα. Δεν έχει σημασία λοιπόν και θα έπρεπε στην πραγματικότητα να διαλέγει στα τυφλά. Αλλά αυτό που ανακαλύψαμε είναι πως προτιμούν το προκοινωνικό αντικείμενο. Εδώ βλέπετε την γραμμή του 50%, δηλαδή την τυχαία επιλογή, κατά μέσο όρο. Και ιδιαίτερα αν ο παρτενέρ του, του τραβάει την προσοχή, διαλέγει πιο συχνά το προκοινωνικό αντικείμενο.
So the one who makes the choices -- that's the interesting part here -- for the one who makes the choices, it doesn't really matter. So she gives us now a pro-social token and both chimps get fed. So the one who makes the choices always gets a reward. So it doesn't matter whatsoever. And she should actually be choosing blindly. But what we find is that they prefer the pro-social token. So this is the 50 percent line, that's the random expectation. And especially if the partner draws attention to itself, they choose more.
Αν ο παρτενέρ τον πιέσει - αν δηλαδή ο παρτενέρ αρχίσει να φτύνει νερό και να τον φοβίζει - αυτές οι επιλογές μειώνονται. Είναι σαν να λένε,
And if the partner puts pressure on them -- so if the partner starts spitting water and intimidating them -- then the choices go down. (Laughter)
«αν δεν συμπεριφερθείς καλά, δεν θα είμαι προκοινωνικός σήμερα». Αυτό συμβαίνει χωρίς παρτενέρ, όταν δεν υπάρχει κάποιος παρτενέρ εκεί. Ανακαλύψαμε λοιπόν ότι οι χιμπατζήδες ενδιαφέρονται για το καλό κάποιου άλλου - ιδιαίτερα αν πρόκειται για μέλη της δικής τους ομάδας.
It's as if they're saying, "If you're not behaving, I'm not going to be pro-social today." And this is what happens without a partner, when there's no partner sitting there. So we found that the chimpanzees do care about the well-being of somebody else -- especially, these are other members of their own group.
Το τελευταίο πείραμα που θέλω να σας αναφέρω είναι η μελέτη μας για τη δικαιοσύνη. Αυτή είναι μια πολύ διάσημη μελέτη. Τώρα υπάρχουν πολλές περισσότερες, γιατί μετά που την κάναμε εμείς, 10 χρόνια πριν, έγινε πολύ γνωστή. Την κάναμε αρχικά με καπουτσίνους. Θα σας δείξω το πρώτο πείραμα που κάναμε. Τώρα έχει γίνει και με σκύλους και με πτηνά και με χιμπατζήδες. Αλλά με τη Σάρα Μπρόσναν ξεκινήσαμε με καπουτσίνους.
So the final experiment that I want to mention to you is our fairness study. And so this became a very famous study. And there are now many more, because after we did this about 10 years ago, it became very well-known. And we did that originally with capuchin monkeys. And I'm going to show you the first experiment that we did. It has now been done with dogs and with birds and with chimpanzees. But with Sarah Brosnan, we started out with capuchin monkeys.
Αυτό που κάναμε είναι να βάλουμε δύο καπουτσίνους δίπλα-δίπλα. Και πάλι, αυτά τα ζώα, ζουν σε ομάδα, γνωρίζονται μεταξύ τους. Τους πήραμε από την ομάδα, και τους βάλαμε σε ένα δωμάτιο πειραμάτων. Έχουν να κάνουν μια πολύ απλή δουλειά. Αν δώσεις και στο δύο αγγούρι για τη δουλειά, οι δύο πίθηκοι που είναι δίπλα-δίπλα είναι απόλυτα πρόθυμοι να κάνουν τη δουλειά 25 συνεχόμενες φορές. Αγγούρι λοιπόν, αν και κατά τη γνώμη μου είναι σκέτο νερό, αλλά το αγγούρι είναι τέλειο για αυτούς. Τώρα αν δώσουμε στον ένα σταφύλια - οι τροφικές προτιμήσεις των καπουτσίνων μου αντιστοιχούν ακριβώς με τις τιμές στα σούπερ μάρκετ - οπότε, αν δώσουμε σταφύλια - που είναι πολύ καλύτερη τροφή - τότε δημιουργούμε ανισότητα μεταξύ τους. Αυτό είναι το πείραμα που κάναμε.
So what we did is we put two capuchin monkeys side-by-side. Again, these animals, live in a group, they know each other. We take them out of the group, put them in a test chamber. And there's a very simple task that they need to do. And if you give both of them cucumber for the task, the two monkeys side-by-side, they're perfectly willing to do this 25 times in a row. So cucumber, even though it's only really water in my opinion, but cucumber is perfectly fine for them. Now if you give the partner grapes -- the food preferences of my capuchin monkeys correspond exactly with the prices in the supermarket -- and so if you give them grapes -- it's a far better food -- then you create inequity between them. So that's the experiment we did.
Πρόσφατα το βιντεοσκοπήσαμε με καινούργιους πιθήκους, που δεν είχαν ξανακάνει την εργασία, σκεπτόμενοι ότι μπορεί να είχαν μια πιο έντονη αντίδραση, κι αυτό αποδείχτηκε σωστό. Αυτός στ' αριστερά είναι ο πίθηκος που παίρνει το αγγούρι. Αυτός στα δεξιά παίρνει τα σταφύλια. Αυτός που παίρνει το αγγούρι, δείτε πώς το πρώτο κομμάτι αγγούρι του είναι μια χαρά. Το πρώτο κομμάτι που τρώει. Μετά βλέπει ότι ο άλλος παίρνει σταφύλια, και δείτε τι συμβαίνει. Μας δίνει μία πέτρα. Αυτή είναι η εργασία. Και της δίνουμε ένα κομμάτι αγγούρι και το τρώει. Η άλλη πρέπει να μας δώσει μία πέτρα. Και το κάνει. Και παίρνει σταφύλι και το τρώει. Η άλλη το βλέπει αυτό. Μας δίνει τώρα μία πέτρα, και ξαναπαίρνει ένα κομμάτι αγγούρι. (Γέλια) Τώρα χτυπάει την πέτρα στον τοίχο. Πρέπει να μας την δώσει. Και ξαναπαίρνει ένα κομμάτι αγγούρι. (Γέλια) Αυτή είναι η διαμαρτυρία της Γουόλ Στριτ αυτό που βλέπετε εδώ.
Recently, we videotaped it with new monkeys who'd never done the task, thinking that maybe they would have a stronger reaction, and that turned out to be right. The one on the left is the monkey who gets cucumber. The one on the right is the one who gets grapes. The one who gets cucumber -- note that the first piece of cucumber is perfectly fine. The first piece she eats. Then she sees the other one getting grape, and you will see what happens. So she gives a rock to us. That's the task. And we give her a piece of cucumber and she eats it. The other one needs to give a rock to us. And that's what she does. And she gets a grape ... and eats it. The other one sees that. She gives a rock to us now, gets, again, cucumber. (Laughter) (Laughter ends) She tests a rock now against the wall. She needs to give it to us. And she gets cucumber again. (Laughter) So this is basically the Wall Street protest that you see here.
(Γέλια)
(Laughter)
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Αφήστε με να σας πω - Έχω ακόμα δύο λεπτά, οπότε θα σας πω μία σχετική αστεία ιστορία. Αυτή η μελέτη έγινε πολύ γνωστή και είχαμε πολλά σχόλια, κυρίως από ανθρωπολόγους, οικονομολόγους, φιλόσοφους. Δεν τους άρεσε καθόλου διότι είχαν αποφασίσει στο μυαλό τους, πιστεύω, πως η δικαιοσύνη είναι ένα πολύ περίπλοκο θέμα και τα ζώα δεν μπορούν να την έχουν. Μάλιστα ένας φιλόσοφος μας έγραψε πως είναι αδύνατο οι πίθηκοι να έχουν την αίσθηση της δικαιοσύνης γιατί η δικαιοσύνη εφευρέθηκε κατά τη Γαλλική Επανάσταση. (Γέλια)
I still have two minutes left -- let me tell you a funny story about this. This study became very famous and we got a lot of comments, especially anthropologists, economists, philosophers. They didn't like this at all. Because they had decided in their minds, I believe, that fairness is a very complex issue, and that animals cannot have it. And so one philosopher even wrote us that it was impossible that monkeys had a sense of fairness because fairness was invented during the French Revolution. (Laughter)
Ένας άλλος έγραψε ένα ολόκληρο κεφάλαιο λέγοντας πως θα το πίστευε πως έχει να κάνει με τη δικαιοσύνη αν ο πίθηκος που πήρε τα σταφύλια είχε αρνηθεί να τα πάρει. Το αστείο είναι πως η Σάρα Μπρόσναν, που έκανε το πείραμα με τους χιμπατζήδες, είχε κάποιους συνδυασμούς χιμπατζήδων όπου, πραγματικά, αυτός που παίρνει το σταφύλι τελικά το αρνείται μέχρι να πάρει και ο παρτενέρ του σταφύλι. Οπότε είμαστε πολύ κοντά στην ανθρώπινη αίσθηση της δικαιοσύνης. Πιστεύω πως οι φιλόσοφοι πρέπει να ξανασκεφτούν λιγάκι τη φιλοσοφία τους.
And another one wrote a whole chapter saying that he would believe it had something to do with fairness, if the one who got grapes would refuse the grapes. Now the funny thing is that Sarah Brosnan, who's been doing this with chimpanzees, had a couple of combinations of chimpanzees where, indeed, the one who would get the grape would refuse the grape until the other guy also got a grape. So we're getting very close to the human sense of fairness. And I think philosophers need to rethink their philosophy for a while.
Επιτρέψτε μου να συνοψίσω. Πιστεύω ότι υπάρχει μία εξελιγμένη ηθική. Πιστεύω πως η ηθική είναι πολλά περισσότερα από αυτό που πίστευα, αλλά θα ήταν αδύνατη χωρίς αυτά τα χαρακτηριστικά που βρίσκουμε σε άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά, όπως είναι η ενσυναίσθηση και η παρηγοριά, οι προκοινωνικές τάσεις, η αμοιβαιότητα και η αίσθηση δικαιοσύνης. Κι έτσι δουλεύουμε πάνω στα συγκεκριμένα θέματα για να δούμε αν μπορούμε να δημιουργήσουμε μία ηθική από κάτω προς τα πάνω, κατά κάποιον τρόπο, χωρίς να εμπλέκουμε αναγκαστικά τον Θεό και τη θρησκεία, και να δούμε πώς μπορούμε να φτάσουμε σε μία εξελιγμένη ηθική.
So let me summarize. I believe there's an evolved morality. I think morality is much more than what I've been talking about, but it would be impossible without these ingredients that we find in other primates, which are empathy and consolation, pro-social tendencies and reciprocity and a sense of fairness. And so we work on these particular issues to see if we can create a morality from the bottom up, so to speak, without necessarily god and religion involved, and to see how we can get to an evolved morality.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
And I thank you for your attention.
(Χειροκρότημα)
(Applause)