I would like to invite you to come along on a visit to a dark continent. It is the continent hidden under the surface of the earth. It is largely unexplored, poorly understood, and the stuff of legends. But it is made also of dramatic landscapes like this huge underground chamber, and it is rich with surprising biological and mineralogical worlds.
Tôi muốn mời bạn tham gia chuyến đi tới lục địa bóng tối. Đó là lục địa ẩn mình dưới bề mặt trái đất. Hầu như chưa được khám phá, chúng ta ít biết đến và chỉ nghe mơ hồ. Nhưng nó cũng được hình thành từ những phong cảnh tuyệt đẹp như khoang ngầm khổng lồ này, phong phú về thế giới sinh học và khoáng vật học kỳ diệu.
Thanks to the efforts of intrepid voyagers in the last three centuries -- actually, we know also thanks to satellite technology, of course -- we know almost every single square meter of our planet's surface. However, we know still very little about what is hidden inside the earth. Because a cave landscape, like this deep shaft in Italy, is hidden, the potential of cave exploration -- the geographical dimension -- is poorly understood and unappreciated. Because we are creatures living on the surface, our perception of the inner side of the planet is in some ways skewed, as is that of the depth of the oceans or of the upper atmosphere.
Nhờ công lao của các nhà viễn du gan dạ trong ba thế kỷ trước và tất nhiên cũng nhờ công nghệ vệ tinh chúng ta biết được hầu hết từng mét đất trên bề mặt hành tinh này. Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn ít biết đến những gì bên trong trái đất. Bởi vì hang động như hầm sâu ở Ý này bị ẩn và khả năng khám phá hang động trong bối cảnh địa lý ít được khuyến khích và hiểu được. Vì chúng ta là sinh vật sống trên mặt đất, nhận thức của chúng ta về bên trong hành tinh phần nào bị sai lệch, như độ sâu biển cả hay độ cao thượng tầng khí quyển.
However, since systematic cave exploration started about one century ago, we know actually that caves exist in every continent of the world. A single cave system, like Mammoth Cave, which is in Kentucky, can be as long as more than 600 kilometers. And an abyss like Krubera Voronya, which is in the Caucasus region, actually the deepest cave explored in the world, can go as far as more than 2,000 meters below the surface. That means a journey of weeks for a cave explorer.
Từ khi khám phá hang động một cách hệ thống bắt đầuvào thế kỷ trước, chúng ta mới thực sự biết hang động có ở các lục địa trên thế giới. Hệ thống hang đơn lẻ như Mammoth ở Kentucky, có thể dài hơn 600 km. Và vực sâu như Krubera Voronya ở vùng Caucasus, là hang động sâu nhất được khám phá trên thế giới, từ mặt đất xuống hang này dài hơn 2000m. Tương đương với chuyến đi dài hàng tuần của nhà thám hiểm.
Caves form in karstic regions. So karstic regions are areas of the world where the infiltrating water along cracks, fractures, can easily dissolve soluble lithologies, forming a drainage system of tunnels, conduits -- a three-dimensional network, actually. Karstic regions cover almost 20 percent of the continents' surface, and we know actually that speleologists in the last 50 years have explored roughly 30,000 kilometers of cave passages around the world, which is a big number. But geologists have estimated that what is still missing, to be discovered and mapped, is something around 10 million kilometers.
Hang động hình thành ở vùng đá vôi. Khu vực đá vôi là nơi nước thấm qua khe nứt, có thể hòa tan sỏi mềm dễ dàng, tạo nên hệ thống thoát ngầm và mạch dẫn một mạng lưới 3 chiều thực thụ. Vùng đá vôi chiếm gần 20% bề mặt lục địa, và trong 50 năm qua các nhà thám hiểm hang động đã thám hiểm gần 30,000 km hang động trên toàn thế giới, quả là một con số lớn. Thế nhưng các nhà địa chất ước tính vẫn còn nơi bị bỏ qua, chưa được khám phá và biết trên bản đồ, một nơi khoảng 10 triệu km.
That means that for each meter of a cave that we already know, that we have explored, there are still some tens of kilometers of undiscovered passages. That means that this is really an endless continent, and we will never be able to explore it completely. And this estimation is made without considering other types of caves, like, for example, inside glaciers or even volcanic caves, which are not karstic, but are formed by lava flows. And if we have a look at other planets like, for example, Mars, you will see that this characteristic is not so specific of our home planet. However, I will show to you now that we do not need to go to Mars to explore alien worlds.
Nghĩa là mỗi mét hang động chúng ta biết, chúng ta đã khám phá, thì còn vài chục km hành trình chưa được tìm ra. Có nghĩa đây thực sự là lục địa vô tận, và chúng ta sẽ không bao giờ khám phá đầy đủ được. Dự đoán này chưa bao gồm các loại hang động khác, như hang động bên trong sông băng thậm chí trong núi lửa, không phải đá vôi, nhưng do dòng dung nham tạo nên. Nếu chúng ta nhìn vào hình tinh khác, sao Hỏa chẳng hạn, bạn sẽ thấy đặc điểm này không chỉ của riêng hành tinh chúng ta. Tuy vậy, tôi sẽ cho bạn biết không cần lên sao Hỏa thám hiểm thế giới ngoài hành tinh.
I'm a speleologist, that means a cave explorer. And I started with this passion when I was really young in the mountains not far from my hometown in North Italy, in the karstic regions of the Alps and the Dolomites. But soon, the quest for exploration brought me to the farthest corner of the planet, searching for new potential entrances of this undiscovered continent. And in 2009, I had the opportunity to visit the tepui table mountains, which are in the Orinoco and Amazon basins. These massifs enchanted me from the first time I saw them. They are surrounded by vertical, vertiginous rock walls with silvery waterfalls that are lost in the forest. They really inspired in me a sense of wilderness, with a soul older than millions and millions of years. And this dramatic landscape inspired among other things also Conan Doyle's "The Lost World" novel in 1912. And they are, really, a lost world. Scientists consider those mountains as islands in time, being separated from the surrounding lowlands since tens of millions of years ago. They are surrounded by up to 1,000-meter-high walls, resembling a fortress, impregnable by humans. And, in fact, only a few of these mountains have been climbed and explored on their top.
Tôi là nhà thám hiểm, thám hiểm hang động. Tôi bắt đầu theo đuổi đam mê này từ khi tôi còn rất trẻ. từ những ngọn núi không xa nhà tôi phía bắc nước Ý, ở khu vực đá vôi dãy Alps và Dolomites. Rất nhanh, ham muốn khám phá mang tôi đến nơi xa nhất trên địa cầu tìm kiếm đường đến lục địa chưa được khám phá này. Vào năm 2009, tôi có cơ hội đến dãy núi bàn Tepui ở lưu vực sông Amazon và Orinoco. Lần đầu tiên thấy dãy núi tôi đã bị mê hoặc. Chúng được bao quanh bằng các bức tường đá sừng sững với thác nước bạc mất hút trong cánh rừng. Tôi thực sự say mê cảnh đẹp hoang sơ có tuổi đời đến hàng triệu, hàng triệu năm. Và phong cảnh tuyệt diệu này khơi gợi lên những điều khác như tác phẩm "Thế giới bị mất của Conan Doyle" năm 1912. Vâng, chúng thực sự là thế giới bị đánh mất. Các nhà khoa học coi những núi này như các đảo độc lập, tách biệt với khu vực đồng bằng xung quanh cách đây hàng chục triệu năm. Núi được bao quanh bằng các bức tường cao tới 1000m trông như pháo đài, con người không thể phá vỡ. Thực tế, chỉ một vài ngọn núi đã được leo lên và được khám phá trên đỉnh núi.
These mountains contain also a scientific paradox: They are made by quartz, which is a very common mineral on the earth's crust, and the rock made up by quartz is called quartzite, and quartzite is one of the hardest and least soluble minerals on earth. So we do not expect at all to find a cave there. Despite this, in the last 10 years, speleologists from Italy, Slovakia, Czech Republic, and, of course, Venezuela and Brazil, have explored several caves in this area. So how can it be possible?
Những núi này chứa đầy nghịch lý khoa học: Núi được tạo thành từ thạch anh, một khoáng sản phổ biến trên vỏ trái đất, và đá làm từ thạch anh gọi là đá quaczit, đá này là một trong những khoáng sản cứng nhất và ít bị hòa tan nhất. Thế nên chúng tôi không hề nghĩ là có thể tìm hang động ở đó. Dẫu vậy, trong 10 năm qua, các nhà nghiên cứu hang động từ Ý, Slovakia, Cộng hòa Séc và cả Venezuela, Braxin, đã tìm ra một vài hang động ở khu vực này. Sao có thể xảy ra điều này được?
To understand this contradiction, we have to consider the time factor, because the history of the tepuis is extremely long, starting about 1.6 billion years ago with the formation of the rock, and then evolving with the uplift of the region 150 million years ago, after the disruption of the Pangaea supercontinent and the opening of the Atlantic Ocean. So you can imagine that the water had tens or even hundreds of millions of years to sculpt the strangest forms on the tepuis' surfaces, but also to open the fractures and form stone cities, rock cities, fields of towers which are characterized in the famous landscape of the tepuis. But nobody could have imagined what was happening inside a mountain in so long a time frame.
Để hiểu sự mâu thuẫn này, chúng ta cần tìm hiểu về thời gian vì lịch sử dãy núi bàn cực kỳ dài, bắt đầu từ 1.6 tỉ năm trước đây với sự hình thành đá, sau đó tiến triển bằng hiện tượng đất trồi lên cách đây 150 năm, sau khi siêu lục địa hỗn hợp Pangaea vỡ ra và Đại Tây Dương hình thành. Nước đục đẽo trong hàng chục triệu thậm chí hàng trăm triệu năm tạo nên các hình khối kỳ lạ nhất trên bề mặt núi bàn, nhưng cũng mở ra các vết gãy tạo nên các thành phố đá, cánh đồng tháp nổi tiếng ở núi bàn. Nhưng không ai có thể nghĩ ra điều gì đã xảy ra bên trong một ngọn núi trong một thời gian dài như vậy.
And so I was focusing in 2010 on one of those massifs, the Auyán-tepui, which is very famous because it hosts Angel Falls, which is the highest waterfall in the world -- about 979 meters of vertical drop. And I was searching for hints of the existence of cave systems through satellite images, and finally we identified an area of collapses of the surface -- so, big boulders, rock piles -- and that means that there was a void below. It was a clear indication that there was something inside the mountain.
Năm 2010 tôi tập trung nghiên cứu núi bàn Auyán, một trong những khối núi nổi tiếng với Thác Thiên Thần, thác nước cao nhất trên thế giới cao 979m theo góc vuông. Tôi đã tìm kiếm dấu vết tồn tại của hệ thống hang động thông qua hình ảnh vệ tinh, và cuối cùng chúng tôi nhận dạng được một nơi lõm bề mặt có tảng lăn, đống đá lớn nghĩa là có khoảng không bên dưới. Đó là dấu hiệu rõ ràng có gì đó bên trong núi.
So we did several attempts to reach this area, by land and with a helicopter, but it was really difficult because -- you have to imagine that these mountains are covered by clouds most of the year, by fog. There are strong winds, and there are almost 4,000 millimeters of rainfall per year, so it's really, really difficult to find good conditions. And only in 2013 we finally landed on the spot and we started the exploration of the cave.
Thế nên chúng tôi thử tiếp cận khu vực này vài lần, bằng đường bộ và trực thăng, nhưng thực sự rất khó bạn phải tưởng tượng những ngọn núi này được đám mây, sương phủ bao phủ quanh năm Gió mạnh, và lượng mưa lên đến gần 4000 milimet mỗi năm, vì thế tìm được thời tiết tốt thật sự rất khó. Cuối cùng đến năm 2013 chúng tôi mới đặt chân đến khu vực đó và bắt đầu khám phá hang động này.
The cave is huge. It's a huge network under the surface of the tepui plateau, and in only ten days of expedition, we explored more than 20 kilometers of cave passages. And it's a huge network of underground rivers, channels, big rooms, extremely deep shafts.
Hang động này rộng lớn. Một mạng lưới rộng lớn nằm dưới bề mặt cao nguyên núi bàn, sau mười ngày khai phá, chúng tôi tìm ra hơn 20km đường bộ trong động. Một mạng lưới sông, kênh ngầm, khoảng trống lớn và hầm vô cùng sâu.
So it's really an incredible place. And we named it Imawarì Yeuta. That means, in the Pemón indigenous language, "The House of the Gods." You have to imagine that indigenous people have never been there. It was impossible for them to reach this area. However, there were legends about the existence of a cave in the mountain. So when we started the exploration, we had to explore with a great respect, both because of the religious beliefs of the indigenous people, but also because it was really a sacred place, because no human had entered there before. So we had to use special protocols to not contaminate the environment with our presence, and we tried also to share with the community, with the indigenous community, our discoveries.
Đây thực sự là nơi thần kỳ. Và chúng tôi gọi nó là Imawarì Yeuta. Trong tiếng bản địa Pemón nghĩa là "Nhà của Chúa." Bạn phải biết rằng dân địa phương chưa từng đó. Họ không để tiếp cận khu vực này. Tuy vậy, vẫn có câu chuyện thần thoại về sự tồn tại hang động trên núi. Thế nên lúc bắt đầu thám hiểm, chúng tôi phải thận trọng, bởi vì quan niệm tôn giáo của người dân và cũng bởi đây là một nơi đáng sợ trước đây con người chưa từng đặt chân đến. Chúng tôi phải dùng cách đặc biệt không làm ô nhiễm môi trường, và thông báo cho người dân về phát hiện của chúng tôi.
And the caves represent, really, a snapshot of the past. The time needed for their formation could be as long as 50 or even 100 million years, which makes them possibly the oldest caves that we can explore on earth. What you can find there is really evidence of a lost world.
Hang động này là hình ảnh về quá khứ. Thời gian cần thiết hình thành hang động có thể lên đến 50 triệu năm, hoặc thậm chí hàng trăm triệu năm, hang có tuổi đời dài nhất trên trái đất chúng ta có thể khám phá. Bạn có thể tìm thấy dấu vết của thế giới bị mất.
When you enter a quartzite cave, you have to completely forget what you know about caves -- classic limestone caves or the touristic caves that you can visit in several places in the world. Because what seems a simple stalactite here is not made by calcium carbonate, but is made by opal, and one of those stalactites can require tens of millions of years to be formed. But you can find even stranger forms, like these mushrooms of silica growing on a boulder. And you can imagine our talks when we were exploring the cave. We were the first entering and discovering those unknown things, things like those monster eggs. And we were a bit scared because it was all a discovery, and we didn't want to find a dinosaur. We didn't find a dinosaur.
Khi bước vào hang đá quaczit, bạn hoàn toàn quên hết những hiểu biết của mình về hang động đá vôi hay hang động du lịch bạn có thể tham quan trên thế giới. Vì cái đơn giản như chuông đá ở đây không làm từ canxi cacbonic mà bằng opan, một trong những chuông đá này cần hàng chục triệu năm hình thành Nhưng bạn có thể tìm thấy vật thể lạ như nấm silic dioxit mọc trên tảng lăn. Bạn có thể biết tưởng tượng được câu chuyện chúng tôi khám phá hang này. Lần đầu tiên bước vào chúng tôi phát hiện ra những thứ lạ, có thứ giống như trứng quái vật. Chúng tôi hơi sợ vì tất cả chỉ là thám hiểm, và chúng tôi không muốn tìm ra khủng long. Chúng tôi đã không thấy khủng long.
(Laughter)
(Cười)
Anyway, actually, we know that this kind of formation, after several studies, we know that these kinds of formations are living organisms. They are bacterial colonies using silica to build mineral structures resembling stromatolites. Stromatolites are some of the oldest forms of life that we can find on earth. And here in the tepuis, the interesting thing is that these bacteria colonies have evolved in complete isolation from the external surface, and without being in contact with humans. They have never been in contact with humans. So the implications for science are enormous, because here you could find, for example, microbes that could be useful to resolve diseases in medicine, or you could find even a new kind of material with unknown properties. And, in fact, we discovered in the cave a new mineral structure for science, which is rossiantonite, a phosphate-sulfate.
Dù sao chúng ta biết về loại hình thể này sau một vài nghiên cứu, những hình thể này là cơ thể sống. Chúng là những nhóm vi khuẩn nhờ silica để tạo nên cấu trúc vô cơ giống như thạch vậy. Thạch là một trong những hình thể sống lâu đời nhất trên trái đất. Và ở núi bàn. điều thú vị là nhóm vi khuẩn tiến hóa hoàn toàn độc lập với bề mặt bên ngoài, không bị con người tác động. Chưa từng có sự tác động của con người. Thế nên câu hỏi đặt cho khoa học rất nhiều, ví dụ ở đây bạn thấy vi trùng có thể hữu ích làm thuốc chữa bệnh, hay loại vật liệu mới có tính năng chưa được biết đến. Thực tế, chúng tôi coi hang như một cấu trúc khoáng sản để nghiên cứu, có chất rossiantonite, phophat sulfat.
So whatever you find in the cave, even a small cricket, has evolved in the dark in complete isolation. And, really, everything that you can feel in the cave are real connections between the biological and the mineralogical world. So as we explore this dark continent and discover its mineralogical and biological diversity and uniqueness, we will find probably clues about the origin of life on our planet and on the relationship and evolution of life in relationship with the mineral world. What seems only a dark, empty environment could be in reality a chest of wonders full of useful information.
Bất cứ cái gì thấy trong hang động kể cả một con dế nhỏ, cũng tiến hóa hoàn toàn biệt lập trong bóng tối. Và thực sự mọi thứ bạn cảm nhận trong hang có liên quan mật thiết giữa thế giới sinh học và khoáng vật học. Khi tìm hiểu lục địa bóng tối và tìm ra đa dạng sinh học và khoáng học cùng với tính độc nhất của nó, có lẽ chúng ta sẽ tìm ra dấu vết về nguồn gốc sự sống trên hành tinh về mối tương quan và tiến hóa sự sống liên quan đến thế giới khoáng vật. Dường như môi trường bóng tối, trống rỗng có thể làm nên điều kỳ diệu chưa đầy thông tin hữu ích.
With a team of Italian, Venezuelan and Brazilian speleologists, which is called La Venta Teraphosa, we will be back soon to Latin America, because we want to explore other tepuis in the farthest areas of the Amazon. There are still very unknown mountains, like Marahuaca, which is almost 3,000 meters high above sea level, or Aracà, which is in the upper region of Rio Negro in Brazil. And we suppose that we could find there even bigger cave systems, and each one with its own undiscovered world.
Cùng với đội nghiên cứu hang động từ Ý, Venezuala, Braxin, mang tên La Venta Teraphosa, chúng tôi sẽ sớm trở lại Mỹ Latinh, để khám phá núi bàn khác ở phía xa Amazon Vẫn còn những ngọn núi chưa được biết đến, như Marahuaca cao gần 3000m so với mặt nước biển, hay Aracà trên vùng cao của Rio Negro ở Braxin. Chúng tôi cho rằng có thể tìm thấy ở đó hệ thống hang động lớn hơn, và mỗi hang là một thế giới chưa được khám phá.
Thank you.
Xin cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)
Bruno Giussani: Thank you, Francesco. Give me that to start so we don't forget. Francesco, you said we don't need to go to Mars to find alien life, and indeed, last time we spoke, you were in Sardinia and you were training European astronauts. So what do you, a speleologist, tell and teach to the astronauts?
Bruno Giussani: Cảm ơn anh, Francesco. Francesco, anh nói chúng ta không cần lên sao Hỏa để tìm sự sống ngoài hành tinh nhưng lần trước nói chuyện, anh đang ở Sardina và đang tập huấn cho các phi hành gia châu Âu. Thế anh một nhà thám hiểm dạy cái gì cho phi hành gia?
Francesco Sauro: Yeah, we are -- it's a program of training for not only European, but also NASA, Roskosmos, JAXA astronauts, in a cave. So they stay in a cave for about one week in isolation. They have to work together in a real, real dangerous environment, and it's a real alien environment for them because it's unusual. It's always dark. They have to do science. They have a lot of tasks. And it's very similar to a journey to Mars or the International Space Station.
Francesco Sauro: À, đó là chương trình huấn luyện cho cả phi hành gia EU, NASA, Roskosmos và JAXA trong hang động. Họ ở cách biệt trong hang một tuần. Hộ phải cùng làm việc trong môi trường rất nguy hiểm, môi trường ngoài hành tinh với họ bởi vì nó không bình thường. Lúc nào cũng tối tăm. Họ phải nghiên cứu. Họ phải làm nhiều việc. Nó rất giống chuyến đi tới sao Hỏa hay Trạm vũ trụ quốc tế.
BG: In principle. FS: Yes.
BG: Đúng thế. FS: Vâng.
BG: I want to go back to one of the pictures that was in your slide show, and it's just representative of the other photos --
BG: Tôi muốn quay xem lại một trong các bức ảnh của anh, một cái đại diện thôi
Weren't those photos amazing? Yeah?
Những bức ảnh này thật tuyệt phải không?
Audience: Yeah!
Khán giả: Tuyệt vời!
(Applause)
(Vỗ tay)
FS: I have to thank the photographers from the team La Venta, because all of those photos are from the photographers.
FS: Tôi phải cảm ơn nhiếp ảnh của đội La Venta, tất cả các bức ảnh đó là họ chụp.
BG: You bring, actually, photographers with you in the expedition. They're professionals, they're speleologists and photographers. But when I look at these pictures, I wonder: there is zero light down there, and yet they look incredibly well-exposed. How do you take these pictures? How do your colleagues, the photographers, take these pictures?
BG: Anh thực sự mang theo bức ảnh trong cuộc thám hiểm. Rất chuyên nghiệp, họ là nhà thám hiểm kiêm nhiếp ảnh gia. Nhưng khi tôi nhìn bức ảnh tôi băn khoan: đây là vùng tối nhưng ảnh trông sáng ngời. Làm thế nào được thế? Làm thế nào đồng nghiệp của anh chụp được bức ảnh này?
FS: Yeah. They are working in a darkroom, basically, so you can open the shutter of the camera and use the lights to paint the environment.
FS: Vâng. Họ đều làm việc trong bóng tối, nên chỉ cần mở màn trập máy ảnh và dùng ánh sáng vẽ nên phông nền.
BG: So you're basically --
BG: Đơn giản thế thôi.
FS: Yes. You can even keep the shutter open for one minute and then paint the environment. The final result is what you want to achieve.
FS: Đúng vậy. Anh để màn trập mở trong một phút sau đó chụp thôi. Kết quả như ý anh muốn.
BG: You spray the environment with light and that's what you get. Maybe we can try this at home someday, I don't know.
BG: Anh tô nền bằng ánh sáng và tạo ra hiệu quả. Có lẽ chúng ta có thể thử ở nhà xem sao.
(Laughter)
(Cười)
BG: Francesco, grazie. FS: Grazie.
BG: Francesco, cảm ơn anh. FS: Cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)