As the warrior slept, a snake coiled around his face. Instead of a threat, his wife saw an omen– a fearsome power that would lead her husband to either glory or doom. For now, however, he was only a slave – one of millions taken from the territories conquered by Rome to work the mines, till the fields, or fight for the crowd’s entertainment. A nomadic Thracian from what is now Bulgaria, he had served in the Roman Army but was imprisoned for desertion. His name was Spartacus.
Khi người chiến binh đang ngủ, một con rắn cuộn quanh khuôn mặt của anh ta. Thay vì coi đó là mối nguy, vợ anh ấy xem đó như điềm báo- một sức mạnh đáng sợ sẽ đưa chồng cô đến vinh quang hay sự hủy hoại. Tuy nhiên, lúc này anh chỉ là một nô lệ - trong hàng triệu nô lệ bị bắt từ các cuộc chinh phạt lãnh thổ của quân La Mã để làm việc trong các hầm mỏ, những cánh đồng, hoặc chiến đấu giải trí cho đám đông. Là du mục xứ Thrace, ngày nay là Bulgaria, anh đã phục vụ trong quân đội nhưng bị bỏ tù vì tội đào ngũ. Tên của anh là Spartacus.
Spartacus had been brought to Capua by Batiatus, a lanista, or trainer of gladiators. And life at the ludus, or gladiator school, was unforgiving. New recruits were forced to swear an oath “to be burned, to be bound, to be beaten, and to be killed by the sword,” and to obey their master’s will without question. But even harsh discipline couldn’t break Spartacus’s spirit. In 73 BCE, Spartacus led 73 other slaves to seize knives and skewers from the kitchen and fight their way out, hijacking a wagon of gladiator equipment along the way. They were done fighting for others– now, they fought for their freedom.
Spartacus được đưa đến Capua bởi Batiatus, một đấu sĩ, hay người huấn luyện võ sĩ giác đấu. Cuộc sống tại ludus - lò đào tạo võ sĩ giác đấu không có sự khoan dung. Những kẻ được tuyển mộ mới bị buộc phải đọc lời thề "bị thiêu đốt, bị trói buộc, bị đánh bại và bị giết bởi thanh kiếm," và phải phục tùng chủ nhân tuyệt đối. Nhưng ngay cả sự trừng phạt nghiêm khắc không thể phá vỡ tinh thần của Spartacus. Năm 73 TCN, Spartacus dẫn dắt 73 nô lệ khác cướp dao và kiếm từ nhà bếp, chiến đấu tìm đường thoát, họ chặn và cướp xe ngựa chở vũ khí của võ sĩ giác đấu trên đường đi. Không còn chiến đấu vì kẻ khác - giờ đây, họ chiến đấu vì tự do của chính mình.
When the news reached Rome, the Senate was too busy with wars in Spain and the Pontic Empire to worry about some unruly slaves. Unconcerned, praetor Claudius Glaber took an army of three thousand men to the rebel’s refuge at Mount Vesuvius, and blocked off the only passage up the mountain. All that remained was to wait and starve them out– or so he thought. In the dead of night, the rebels lowered themselves down the cliffside on ropes made from vines, and flanked Glaber’s unguarded camp. Thus began the legend of Rome’s defiant gladiator.
Khi tin tức lan đến La Mã, Viện Nguyên Lão quá bận rộn với cuộc chiến ở Tây Ban Nha và Đế chế Pontus để bận tâm về một vài tên nô lệ bất trị. Rất hờ hững, Pháp quan Claudius Glaber đưa đội quân gồm 3,000 người đến nơi trú ẩn của quân khởi nghĩa ở núi lửa Vesuvius, và chặn con đường duy nhất lên núi. Tất cả những gì còn lại là chờ cho quân khởi nghĩa chết đói - hoặc là ông ta nghĩ vậy. Vào một đêm thanh vắng, quân khởi nghĩa đã leo xuống vách núi bằng dây bện từ dây leo cây nho, và đột kích doanh trại không được canh gác của Glaber. Bắt đầu huyền thoại về võ sĩ giác đấu ngang ngạnh của La Mã.
As news of the rebellion spread, its ranks swelled with escaped slaves, deserting soldiers, and hungry peasants. Many were untrained, but Spartacus’s clever tactics transformed them into an effective guerrilla force. A second Roman expedition led by praetor Varinius, was ambushed while the officer bathed. To elude the remaining Roman forces, the rebels used their enemy’s corpses as decoy guards, stealing Varinius’s own horse to aid their escape.
Tin tức về cuộc khởi nghĩa lan truyền, hàng ngũ của họ càng mở rộng với sự gia nhập của các nô lệ bỏ trốn, những người lính bị bỏ rơi, và những nông dân đói khổ. Rất nhiều người chưa từng được huấn luyện, nhưng với chiến lược thông minh, Spartacus đã biến họ thành lực lượng du kích chiến đấu hiệu quả. Cuộc viễn chinh thứ hai của quân La Mã do Pháp quan Varinius chỉ huy, đã bị phục kích khi viên sĩ quan đang tắm. Để tránh chạm trán lực lượng La Mã còn lại, quân khởi nghĩa đã sử dụng xác chết của kẻ thù như lá chắn phòng vệ, đánh cắp ngựa riêng của Varinius hỗ trợ cho cuộc chạy trốn.
Thanks to his inspiring victories and policy of distributing spoils equally, Spartacus continued attracting followers, and gained control of villages where new weapons could be forged. The Romans soon realized they were no longer facing ragtag fugitives, and in the spring of 72 BCE, the Senate retaliated with the full force of two legions. The rebels left victorious, but many lives were lost in the battle, including Spartacus’ lieutenant Crixus. To honor him, Spartacus held funeral games, forcing his Roman prisoners to play the role his fellow rebels had once endured.
Nhờ những chiến thắng đầy cảm hứng và chính sách phân chia bổng lộc đồng đều, Spartacus đã thu hút thêm nhiều người tham gia, và nắm quyền kiểm soát những ngôi làng, nơi có thể rèn đúc thêm vũ khí. Người La mã sớm nhận ra họ không còn đối mặt với nhóm nhỏ những kẻ lẩn trốn, và vào mùa xuân năm 72 TCN, Viện Nguyên đã trả đũa bằng lực lượng hùng hậu gồm hai quân đoàn. Nghĩa quân tuy giành chiến thắng, nhưng nhiều người đã bỏ mạng nơi chiến trường, gồm cả Trung uý Crixus của Spartacus. Để tưởng niệm ông, Spartacus đã tổ chức trò chơi tang lễ, bắt những tù nhân La Mã nếm nỗi đau mà cộng sự của anh từng trải.
By the end of 72 BCE, Spartacus’ army was a massive force of roughly 120,000 members. But those numbers proved difficult to manage. With the path to the Alps clear, Spartacus wanted to march beyond Rome’s borders, where his followers would be free. But his vast army had grown brash. Many wanted to continue pillaging, while others dreamed of marching on Rome itself. In the end, the rebel army turned south– forgoing what would be their last chance at freedom.
Cuối năm 72 TCN, quân đội của Spartacus đã là một lực lượng hùng hậu gồm 120,000 người. Nhưng con số quá lớn này gây khó khăn trong việc quản lý. Khi con đường đến dãy Alps được dọn sạch, Spartacus muốn hành quân qua bên kia biên giới La Mã, nơi người của anh sẽ được tự do. Nhưng đội quân hùng hậu lúc này lại phát triển rời rạc. Nhiều người muốn tiếp tục cướp bóc, trong khi số còn lại mơ tưởng về cuộc viễn chinh đến thành Rome. Cuối cùng, nghĩa quân rẽ về hướng Nam từ bỏ cơ hội cuối cùng đến tự do.
Meanwhile, Marcus Licinius Crassus had assumed control of the war. As Rome’s wealthiest citizen, he pursued Spartacus with eight new legions, eventually trapping the rebels in the toe of Italy. After failed attempts to build rafts, and a stinging betrayal by local pirates, the rebels made a desperate run to break through Crassus’s lines– but it was no use. Roman reinforcements were returning from the Pontic wars, and the rebels’ ranks and spirits were broken. In 71 BCE, they made their last stand. Spartacus nearly managed to reach Crassus before being cut down by centurions. His army was destroyed, and 6000 captives were crucified along the Appian Way– a haunting demonstration of Roman authority.
Trong khi đó, Marcus Licinius Crassus đã nắm lấy thế trận cuộc chiến. Là công dân giàu có nhất thành Rome, hắn đã truy kích Spartacus bằng tám đạo quân mới, cuối cùng, đánh bẫy được quân khởi nghĩa ở mũi chân nước Ý. Thất bại sau khi cố đóng bè, và cay đắng vì bị những tên cướp địa phương phản bội, nghĩa quân đã liều lĩnh trốn chạy nhằm chọc thủng phòng tuyến của Crassus nhưng không có tác dụng. Quân tiếp viện La Mã đang quay trở lại từ những cuộc chiến ở Pontus, hàng ngũ và tinh thần của quân khởi nghĩa bị phá vỡ. Năm 71 TCN, họ đã dấn thân vào trận chiến cuối cùng. Spartacus suýt tiếp cận được Crassus trước khi các Bách binh đoàn chặn đứng. Quân đội của anh tan rã, 6,000 tù binh bị truy sát và đóng đinh thập giá dọc Appian Way– một hành động thị uy rùng rợn của chính quyền La Mã.
Crassus won the war, but it is not his legacy which echoes through the centuries. Thousands of years later, the name of the slave who made the world’s mightiest empire tremble has become synonymous with freedom– and the courage to fight for it.
Thắng trong cuộc chiến, nhưng tên tuổi của Crassus không phải là di sản vang vọng đến nhiều thế kỷ sau. Hàng ngàn năm sau, tên của nô lệ, người đã khiến đế chế hùng mạnh nhất khiếp sợ đã trở thành từ đồng nghĩa với tự do và lòng can đảm chiến đấu vì lý tưởng ấy.