Every time you breathe in, air travels down the trachea, through a series of channels called bronchi, and finally reaches little clusters of air sacs called alveoli. There are some 600 million alveoli in the lungs, adding up to a surface area of roughly 75 square meters— the size of a tennis court. These tiny sacs, only one cell thick, facilitate a crucial exchange: allowing oxygen from the air we breathe into the bloodstream and clearing out carbon dioxide.
Mỗi lần bạn hít vào, không khí đi vào khí quản, qua một hệ thống ống dẫn khí được gọi là phế quản và sau cùng, đến các cụm túi khí gọi là phế nang. Có khoảng 600 triệu phế nang trong phổi với diện tích bề mặt xấp xỉ 75 mét vuông bằng kích thước một sân quần vợt. Các túi khí nhỏ, có độ dày một tế bào, tạo điều kiện cho sự trao đổi khí cốt yếu: cho phép oxy mà ta hít vào từ không khí đi vào dòng máu và làm sạch khí CO2.
Pneumonia wreaks havoc on this exchange. Pneumonia is an infection of the alveoli that causes them to fill with fluid. There are many different kinds of pathogens that can cause pneumonia. The most common ones are viruses or bacteria.
Viêm phổi phá hoại sự trao đổi này. Viêm phổi là tình trạng viêm các phế nang khiến chúng chứa đầy dịch nhầy. Có nhiều loại mầm bệnh khác nhau gây ra viêm phổi. Phổ biến nhất là vi-rút hay vi khuẩn.
These microscopic invaders enter the body via droplets either in the air we breathe, or when we touch our eyes, noses, or mouths after touching a contaminated surface. Then, they face the respiratory tract’s first line defense: the mucociliary escalator. The mucociliary escalator consists of mucus that traps invaders and tiny hairs called cilia that carry the mucus toward the mouth, where it can be coughed out.
Những kẻ tấn công cực nhỏ này xâm nhập cơ thể qua các giọt bắn hay bằng đường không khí ta hít thở hay khi ta chạm vào mắt, mũi, miệng sau khi chạm vào bề mặt nhiễm khuẩn. Sau đó, chúng đối mặt với tuyến phòng vệ đầu tiên của đường hô hấp thang cuốn niêm mạc Thang cuốn niêm mạc chứa dịch nhầy chặn những kẻ xâm nhập và các sợi lông nhỏ được gọi là lông mao giúp mang chất nhầy về phía miệng để ho ra.
But some of these invaders may get past the mucociliary escalator into the lungs, where they meet the alveoli. Because alveoli serve as critical exchange points between the blood and air from the outside world, they have their own specialized types of white blood cells, or macrophages, which defend against foreign organisms by enveloping and eating them. When pathogens enter the lungs, the macrophages work to destroy them. The immune system releases additional white blood cells in the alveoli to help. As these immune cells fight the pathogens, they generate inflammation— and fluid as a by-product of the inflammation.
Nhưng một số có thể vượt qua thang cuốn niêm mạc để vào phổi nơi chúng gặp các phế nang. Vì là nơi trao đổi khí trọng yếu giữa máu và không khí bên ngoài, phế nang chứa các tế bào máu trắng chuyên dụng gọi là đại thực bào giúp chống lại các sinh vật lạ bên ngoài bằng cách bọc và ăn chúng. Khi các mầm bệnh vào phổi, đại thực bào hoạt động để tiêu diệt chúng. Hệ miễn dịch hỗ trợ bằng cách tiết ra thêm các bạch cầu trong phế nang. Khi chiến đấu với mầm bệnh, các tế bào miễn dịch này gây sưng viêm từ đó, tạo ra dịch phổi.
When this fluid builds up, it makes gas exchange inside the alveoli much more difficult. As the level of carbon dioxide in the bloodstream begins to rise, the body breathes more quickly to try to clear it out and get more oxygen in. This rapid breathing is one of the most common symptoms of pneumonia. The body also tries to force the fluid out of the alveoli through coughing.
Khi dịch phổi tích tụ, việc trao đổi khí bên trong phế nang diễn ra khó khăn hơn. Khi mức độ khí CO2 trong máu tăng, cơ thể hít thở nhanh hơn để làm sạch và lấy thêm oxy vào. Sự thở nhanh này là một trong những triệu chứng thường thấy của viêm phổi. Cơ thể cũng nổ lực đẩy dịch nhầy ra khỏi phế năng bằng cách ho.
Determining the cause of pneumonia can be difficult, but once it is established, doctors can prescribe antibiotics, which may include either antibacterial or antiviral treatments. Treatment with antibiotics helps the body get the infection under control. As the pathogen is cleared out, the body gradually expels or absorbs fluid and dead cells. The worst symptoms typically fade out in about a week, though full recovery may take as long as a month.
Xác định nguyên nhân viêm phổi có thể khó khăn, nhưng một khi được xác định, bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng sinh, có thể gồm thuốc điều trị chống vi-rút hay vi khuẩn. Việc điều trị bằng kháng sinh giúp cơ thể kiểm soát sự nhiễm bệnh. Khi mầm bệnh được loại sạch, cơ thể dần hấp thụ dịch nhầy hay loại bỏ các tế bào đã chết. Những triệu chứng điển hình dần biến mất trong khoảng một tuần, dù có thể mất đến cả tháng để hồi phục hoàn toàn.
Otherwise healthy adults can often manage pneumonia at home. But for some groups, pneumonia can be a lot more severe, requiring hospitalization and oxygen, artificial ventilation, or other supportive measures while the body fights the infection. Smoking damages the cilia, making them less able to clear even the normal amount of mucus and secretions, let alone the increased volume associated with pneumonia. Genetic and autoimmune disorders can make someone more susceptible to pathogens that can cause pneumonia. Young children and the elderly also have impaired clearance and weaker immune systems. And if someone has viral pneumonia, their risk of bacterial respiratory infection is higher.
Người trưởng thành khỏe mạnh có lẽ thường điều trị viêm phổi tại nhà. Nhưng có vài nhóm viêm phổi nghiêm trọng hơn nhiều, đòi hỏi phải nhập viện và thở oxy nhân tạo, hay các biện pháp hỗ trợ khác trong khi cơ thể chiến đấu với viêm nhiễm. Hút thuốc gây hại cho lông mao, làm giảm khả năng dọn sạch lượng dịch nhầy và dịch tiết thông thường, chứ đừng nói đến lượng dịch tăng do bệnh viêm phổi. Rối loạn gen và khả năng tự miễn dịch có thể khiến một người dễ nhiễm mầm bệnh gây viêm phổi. Trẻ nhỏ và người già cũng có khả năng dọn sạch kém và hệ miễn dịch yếu hơn. Và nếu ai đó mang vi-rút viêm phổi, họ cũng có nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp cao hơn.
Many of the deaths from pneumonia are due to lack of access to healthcare. But sometimes, even with appropriate care, the body enters a sustained fight against the infection it can’t maintain, activating inflammatory pathways throughout the body, not just in the lungs. This is actually a protective mechanism, but after too long in this state organs start shutting down, causing shock and sometimes death.
Nhiều ca tử vong do viêm phổi là vì không tiếp cận được y tế. Nhưng đôi khi, dù được chăm sóc thích hợp, cơ thể vẫn bị lấn át cuộc chiến khó khăn, kéo dài chống lại viêm nhiễm, gây sưng viêm khắp cơ thể, chứ không dừng lại ở phổi. Đây thực sự là một cơ chế bảo vệ, nhưng sau một thời gian quá dài, các cơ quan bắt đầu ngưng hoạt động, gây sốc và đôi khi tử vong.
So how can we prevent pneumonia? Eating well and getting enough sleep and exercise helps your body fight off infections. Vaccines can protect against common pneumonia-causing pathogens, while washing your hands regularly helps prevent the spread of these pathogens— and protect those most vulnerable to severe pneumonia.
Vậy làm thế nào ngăn chặn viêm phổi? Ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tập thể dục giúp cơ thể chống lại viêm nhiễm. Vắc-xin có thể bảo vệ khỏi các mầm bệnh gây viêm phổi phổ biến, đồng thời, rửa tay thường xuyên giúp ngăn mầm bệnh lây lan- và bảo vệ những người dễ bị tổn thương vì viêm phổi cấp tính nhất.