In 1903, the President of the United States took a three-day camping trip in California’s Yosemite Valley. President Theodore Roosevelt slept in a grove of towering Sequoia trees, camped in a snowstorm, and spent hours talking around the campfire with his host and guide, conservationist John Muir. Roosevelt famously loved the outdoors, but Muir had invited him there for more than just camping: Yosemite was in danger.
W 1903 roku Prezydent USA pojechał na trzydniowy biwak do Doliny Yosemite w Kalifornii. Prezydent Theodore Roosevelt spał wśród wysokich sekwoi, obozował podczas burzy śnieżnej i godzinami rozmawiał przy ognisku z gospodarzem i przewodnikiem, ekologiem Johnem Muirem. Roosevelt uwielbiał spędzać czas na świeżym powietrzu, ale Muir zaprosił go tam nie tylko z powodu biwakowania. Yosemite była w niebezpieczeństwie.
Though Yosemite became protected land in 1864, the valley was still at risk for overdevelopment in 1903. It was at the heart of a decades-old struggle to set aside land for both preservation and public use— two goals that were much easier said than done.
Chociaż w 1864 roku stała się terenem chronionym, w 1903 roku wciąż groził jej nadmierny rozwój. Była w samym centrum wieloletniej walki o przeznaczenie terenu zarówno do ochrony, jak i użytku publicznego. Dwa cele, które łatwiej było powiedzieć niż zrobić.
The battle over Yosemite began with the 1849 gold rush, when miners surged west, seeking gold in the Sierra Nevada foothills. In 1851, a state-sanctioned militia, drove the Ahwahneechee tribe from Yosemite Valley. Those who managed to return witnessed white settlers claiming the land, felling giant sequoias, and building hotels and saloons.
Bitwa o Yosemite zaczęła się wraz z gorączką złota 1849 roku, kiedy górnicy ruszyli na zachód, szukając złota u podnóża Sierra Nevada. W 1851 roku zatwierdzona przez państwo milicja wypędziła indiańskie plemię Ahwahneechee z Doliny Yosemite. Ci, którzy wrócili, byli świadkami roszczeń białych osadników do ziemi, wycinania gigantycznych sekwoi oraz budowy hoteli i zajazdów.
In response, a small group of concerned Californians lobbied senator John Conness to protect the valley from private interests. In 1864, Congress passed Conness’ bill, granting the Yosemite Valley to the State of California, marking the first time the U.S. government brought land under public protection. But the management of that land remained an open question, one that would only become more complicated as more lands came under similar protection.
W odpowiedzi mała grupa zaniepokojonych Kalifornijczyków przekonała senatora Johna Connessa do ochrony doliny przed prywatnymi interesami. W 1864 roku Kongres przyjął ustawę Connessa przekazującą Kalifornii Dolinę Yosemite. Rząd USA po raz pierwszy objął ziemię ochroną publiczną. Ale zarządzanie ziemią pozostało otwartą kwestią, która miała się tylko bardziej skomplikować,
Seven years later, geologist Ferdinand Hayden led an expedition to the Yellowstone Plateau, which many Native American tribes used for ceremonies, hunting, and trade. The expedition’s scientists and artists brought back news of spectacular geysers and hot springs, inspiring widespread support to bring Yellowstone under government protection— and restrict native people’s access to the land. However, unlike Yosemite, Yellowstone couldn’t be granted to a state— it was part of three U.S. territories that hadn’t become states yet. Instead, Congress brought Yellowstone under federal stewardship in 1872, creating the world’s first true National Park.
w miarę jak kolejne ziemie brano pod ochronę. Siedem lat później geolog Ferdinand Hayden poprowadził wyprawę na płaskowyż Yellowstone, teren indiańskich ceremonii, polowań i handlu. Naukowcy i artyści opowiadali o spektakularnych gejzerach i gorących źródłach, inspirując szerokie poparcie dla objęcia Yellowstone ochroną i ograniczenia dostępu tubylców do ziemi. W przeciwieństwie do Yosemite Yellowstone nie można było objąć opieką stanową. Leżał w trzech regionach USA, które jeszcze nie były stanami. Zamiast tego Kongres objął Yellowstone federalnym zarządem w 1872 roku,
During his presidency, Teddy Roosevelt was instrumental in expanding the lands under public protection. By 1916, there were fifteen national parks. But the problem of management remained unsolved, and maintenance of the park was handled haphazardly over multiple government departments. Straightforward tasks like building roads and hiring personnel required inefficient bureaucratic maneuvering. None of the departments had set rules for conduct in the park, so hunters killed park wildlife, cattle overgrazed fields, and visitors vandalized landmarks.
tworząc pierwszy na świecie prawdziwy park narodowy. W trakcie prezydentury Teddy Roosevelt odegrał kluczową rolę w powiększaniu terenów objętych ochroną publiczną. Do 1916 roku powstało piętnaście parków narodowych. Ale problem zarządzania pozostał nierozwiązany, a koszty utrzymania parku chaotycznie przerzucano na różne resorty. Proste zadania typu budowa dróg czy zatrudnianie personelu wymagało zawiłych manewrów biurokratycznych. Żaden z wydziałów nie ustalił zasad zachowania w parku, więc myśliwi zabijali zwierzynę, bydło niszczyło roślinność, a goście dewastowali przyrodę.
The solution came from Canada, which had a highly effective centralized park service. In 1916, the United States established the National Park Service based on this model. To this day, the mission for the park service is comprised of two goals that sometimes conflict: to conserve the parks for the future and to allow the public to enjoy them. That’s a delicate balancing act: roads, trails, and other infrastructure make the parks accessible to visitors, but also alter the landscape, while visitors themselves can contribute to pollution, erosion, and damage of delicate ecosystems. The very history of preservation can also be at odds with this mission. Many parks were not, at the time of their founding, the uninhabited wilderness that’s become the standard for their preservation. Instead, many were homes or places of worship for native peoples, who lost access to these lands in the name of public use. Only recently has the National Park Service begun to reckon with this legacy and engage Native Americans in park management. Around the world, indigenous communities play crucial roles in land management and preservation.
Rozwiązanie nadeszło z Kanady, gdzie skutecznie scentralizowano zarządzanie parkami. W 1916 roku USA utworzyły na podstawie tego modelu Służbę Parków Narodowych. Do dziś misja zarządzania parkami ma dwa cele, niekiedy sprzeczne, Zachować parki na przyszłość i udostępnić je ogółowi. To delikatny akt równowagi: drogi, szlaki i inna infrastruktura udostępniają turystom parki, ale też zmieniają krajobraz, a goście mogą powodować zanieczyszczenia, erozję i niszczenie delikatnych ekosystemów. Sama historia ochrony też może być z tą misją sprzeczna. Wiele parków w chwili powstania nie było niezamieszkaną dziczą, co stało się standardem ochrony przyrody. Wiele stanowiło dom i miejsce kultu dla rdzennych ludów, którzy utracili dostęp do ziem w imię użytku publicznego. Dopiero od niedawna Służba Parków Narodowych zaczęła liczyć się z tym dziedzictwem i włączać rdzennych Amerykanów do zarządzania parkami. Na całym świecie społeczności tubylcze odgrywają kluczową rolę
Today, there are thousands of national parks worldwide, and each must balance public use with historical and ecological preservation. Parks in New Zealand, Iceland, Australia, and South Africa have experienced severe erosion as visitor numbers have skyrocketed. Some, like Mu Ko Similan National Park in Thailand, have closed sections to tourists entirely to allow the ecosystem to recover.
w gospodarowaniu i ochronie gruntów. Obecnie na całym świecie istnieją tysiące parków narodowych i każdy musi równoważyć użytek publiczny z ochroną historyczną i ekologiczną. Parki w Nowej Zelandii, Islandii, Australii i RPA poważnie ucierpiały z powodu raptownego napływu turystów. Niektóre, jak Park Narodowy Mu Ko Similan w Tajlandii,
National Parks have preserved irreplaceable landscapes for future generations. They also force us to reckon with hard questions: what are our responsibilities to this planet, and to each other?
zamknęły niektóre szlaki, żeby umożliwić odbudowę ekosystemu. Parki narodowe zachowały niezastąpione krajobrazy dla przyszłych pokoleń. Zmuszają nas też do postawienia trudnych pytań: