In 1903, the President of the United States took a three-day camping trip in California’s Yosemite Valley. President Theodore Roosevelt slept in a grove of towering Sequoia trees, camped in a snowstorm, and spent hours talking around the campfire with his host and guide, conservationist John Muir. Roosevelt famously loved the outdoors, but Muir had invited him there for more than just camping: Yosemite was in danger.
1903-ban az Egyesült Államok elnöke háromnapos túrára indult a kaliforniai Yosemite-völgybe. Theodore Roosevelt óriás mamutfenyők árnyékában aludt, hóviharban vert sátrat, és hosszú órákat beszélgetett a tábortűz mellett vendéglátójával és egyben vezetőjével, John Muir környezetvédővel. Roosevelt köztudottan nagy természetbarát volt, de Muir célja nem csak az volt, hogy kempingezni vigye az elnököt. A Yosemite veszélyben volt.
Though Yosemite became protected land in 1864, the valley was still at risk for overdevelopment in 1903. It was at the heart of a decades-old struggle to set aside land for both preservation and public use— two goals that were much easier said than done.
Bár a területet 1864-ben védettnek nyilvánították, a völgy az újabb és újabb fejlesztések miatt még 1903-ban sem élvezett megfelelő védelmet. Évtizedek óta folyt a küzdelem azért, hogy a terület egyszerre szolgáljon természetvédelmi célokat, de fogadhasson látogatókat is. Ezt viszont nem volt olyan egyszerű megvalósítani.
The battle over Yosemite began with the 1849 gold rush, when miners surged west, seeking gold in the Sierra Nevada foothills. In 1851, a state-sanctioned militia, drove the Ahwahneechee tribe from Yosemite Valley. Those who managed to return witnessed white settlers claiming the land, felling giant sequoias, and building hotels and saloons.
A Yosemite-vita 1849-ben, az aranyláz idején kezdődött, mikor az aranyásók nyugat felé indultak, hogy a Sierra Nevada lábánál keressenek aranyat. 1851-ben egy, a kormány által megbízott polgárőrcsapat kiűzte az őslakos ahwahneechee törzset a Yosemite-völgyből. Azok, akik közülük mégis visszatértek, azt látták, hogy a fehérek elveszik a földjeiket, és kidöntik a hatalmas mamutfenyőket,
In response, a small group of concerned Californians
hogy a helyükön hoteleket és italméréseket építsenek.
lobbied senator John Conness to protect the valley from private interests. In 1864, Congress passed Conness’ bill, granting the Yosemite Valley to the State of California, marking the first time the U.S. government brought land under public protection. But the management of that land remained an open question, one that would only become more complicated as more lands came under similar protection.
Válaszlépésként kaliforniaiak egy kis csoportja azzal a kéréssel fordult John Conness szenátorhoz, hogy óvja meg a völgyet a magánérdekektől. 1864-ben a Kongresszus megszavazta Conness törvényjavaslatát, melynek értelmében a Yosemite-völgy Kalifornia állam tulajdonába került. Ez volt az első alkalom, hogy az USA kormánya állami védelmet biztosított egy földterületnek. A terület kezelésének kérdése azonban nyitott maradt, és egyre bonyolultabb lett, ahogy egyre több terület kapott hasonló védelmet.
Seven years later, geologist Ferdinand Hayden led an expedition to the Yellowstone Plateau, which many Native American tribes used for ceremonies, hunting, and trade. The expedition’s scientists and artists brought back news of spectacular geysers and hot springs, inspiring widespread support to bring Yellowstone under government protection— and restrict native people’s access to the land. However, unlike Yosemite, Yellowstone couldn’t be granted to a state— it was part of three U.S. territories that hadn’t become states yet. Instead, Congress brought Yellowstone under federal stewardship in 1872, creating the world’s first true National Park.
Hét évvel később egy Ferdinand Hayden nevű geológus expedíciót vezetett a Yellowstone-fennsíkra, ahol sok amerikai indián törzs tartott vallási szertartásokat, de vadásztak és kereskedtek is itt. Az expedícióban részt vevő tudósok és művészek csodálatos gejzírekről és hőforrásokról számoltak be, és sok támogatót szereztek az elképzelésnek, hogy helyezzék állami védelem alá a Yellowstone-t, és korlátozzák az indiánok jelenlétét a völgyben. A Yosemite-vel ellentétben a Yellowstone nem kerülhetett állami fennhatóság alá, mivel három olyan területen helyezkedett el, amely akkor még nem volt állam. Ezért 1872-ben a Kongresszus szövetségi védelem alá helyezte. Ezzel létrejött a világ első nemzeti parkja.
During his presidency, Teddy Roosevelt was instrumental in expanding the lands under public protection. By 1916, there were fifteen national parks. But the problem of management remained unsolved, and maintenance of the park was handled haphazardly over multiple government departments. Straightforward tasks like building roads and hiring personnel required inefficient bureaucratic maneuvering. None of the departments had set rules for conduct in the park, so hunters killed park wildlife, cattle overgrazed fields, and visitors vandalized landmarks.
Elnöksége idején Theodor Roosevelt nagy hangsúlyt fektetett arra, hogy minél több terület élvezzen hasonló védelmet. 1916-ra már 15 nemzeti park volt az országban. Ezek kezelése azonban továbbra is megoldatlan maradt. A parkok gondozását különböző kormányhivatalok végezték – egyeztetés nélkül. Olyan egyértelmű feladatokat, mint az útépítés vagy az új alkalmazottak felvétele, csak körülményesen, bürokratikus útvesztőkön keresztül lehetett megvalósítani. Nem voltak szabályok a park használatával kapcsolatban, így a vadászok kilőtték a védett állatokat, mások a haszonállataikat legeltették itt, a látogatók pedig megrongálták a látnivalókat.
The solution came from Canada, which had a highly effective centralized park service. In 1916, the United States established the National Park Service based on this model. To this day, the mission for the park service is comprised of two goals that sometimes conflict: to conserve the parks for the future and to allow the public to enjoy them. That’s a delicate balancing act: roads, trails, and other infrastructure make the parks accessible to visitors, but also alter the landscape, while visitors themselves can contribute to pollution, erosion, and damage of delicate ecosystems. The very history of preservation can also be at odds with this mission. Many parks were not, at the time of their founding, the uninhabited wilderness that’s become the standard for their preservation. Instead, many were homes or places of worship for native peoples, who lost access to these lands in the name of public use. Only recently has the National Park Service begun to reckon with this legacy and engage Native Americans in park management. Around the world, indigenous communities play crucial roles in land management and preservation.
A megoldás Kanadából érkezett, ahol a nemzeti parkok központi irányítása már hatékonyan működött. 1916-ban a kanadai modell alapján az Egyesült Államokban is létrejött a Nemzeti Parkok Igazgatósága. A mai napig az igazgatóságnak két, olykor egymásnak ellentmondó célja van: meg akarják őrizni a parkot a jövő számára, de szeretnék azt is, hogy a látogatók jól érezzék itt magukat. Nehéz a kettőt egyensúlyban tartani. Az utak, turistaútvonalak és más hálózatok megközelíthetővé teszik a parkot, de megváltoztatják a táj arculatát, a látogatók pedig hozzájárulnak a környezetszennyezéshez, az erózióhoz, és veszélyeztetik az ökoszisztéma egyensúlyát. Úgy tűnik, a természetvédelmi törekvések sem voltak mindig összhangban saját küldetésükkel. Alapításuk idején nem minden nemzeti park volt lakatlan vadon, jóllehet ez ma alapfeltétel. A terület sok esetben bennszülött népek lakóhelye vagy vallási központja volt. Később viszont a közösségi használat okán megfosztották őket földjeiktől. A Nemzeti Parkok Igazgatósága csak nemrégiben kezdett el foglalkozni ezzel a problémával, és ma már a parkok működtetésébe az őslakosokat is bevonják. A bennszülött közösségek szerte a világon fontos szerepet játszanak a hasonló területek kezelésében és megóvásában.
Today, there are thousands of national parks worldwide, and each must balance public use with historical and ecological preservation. Parks in New Zealand, Iceland, Australia, and South Africa have experienced severe erosion as visitor numbers have skyrocketed. Some, like Mu Ko Similan National Park in Thailand, have closed sections to tourists entirely to allow the ecosystem to recover.
Manapság több ezer nemzeti park van világszerte. Feladatuk, hogy egyensúlyban tartsák a köz szolgálatát és a történelmi, ökológiai értékek megőrzését. Számos új-zélandi, izlandi, ausztrál és dél-afrikai nemzeti park szenvedett komoly károkat a látogatószám drasztikus emelkedése miatt. Néhány, mint pl. a thaiföldi Mu Ko Similan Nemzeti Park az ökoszisztéma regenerálódásáig
National Parks have preserved irreplaceable landscapes for future generations. They also force us to reckon with hard questions: what are our responsibilities to this planet, and to each other?
bizonyos területeket teljesen le is zárt a látogatók elől. Bár a nemzeti parkok megőrzik pótolhatatlan természeti értékeinket a következő generációk számára, nekik köszönhetően számot kell vetnünk egy súlyos kérdéssel: Mivel tartozunk a bolygónknak... és egymásnak?