Chris Anderson: Elon, what kind of crazy dream would persuade you to think of trying to take on the auto industry and build an all-electric car?
Chris Anderson: Elon, coż to za szalony sen skłonił cię do spróbowania sił w motoryzacji i zbudowania w pełni elektrycznego samochodu?
Elon Musk: Well, it goes back to when I was in university. I thought about, what are the problems that are most likely to affect the future of the world or the future of humanity? I think it's extremely important that we have sustainable transport and sustainable energy production. That sort of overall sustainable energy problem is the biggest problem that we have to solve this century, independent of environmental concerns. In fact, even if producing CO2 was good for the environment, given that we're going to run out of hydrocarbons, we need to find some sustainable means of operating.
Elon Musk: Zaczęło się, gdy jeszcze studiowałem. Zastanawiałem się jakie problemy mogą definiować przyszłość świata lub ludzkości. To niezwykle ważne abyśmy mieli trwałość transportu oraz trwałą produkcję energii. Ten rodzaj ogólnego problemu podtrzymywalnej energii jest największym problemem tego wieku, niezależnym od zmartwień środowiskowych. Nawet gdyby produkcja CO2 była dobra dla środowiska, to zakładając, że wyczerpią się węglowodory, musimy znaleźć trwałe źródło zasialania.
CA: Most of American electricity comes from burning fossil fuels. How can an electric car that plugs into that electricity help?
CA: Elektryczność w Ameryce głównie pochodzi ze spalania paliw kopalnianych. Jak samochód, który też pobiera tę energię ma pomóc?
EM: Right. There's two elements to that answer. One is that, even if you take the same source fuel and produce power at the power plant and use it to charge electric cars, you're still better off. So if you take, say, natural gas, which is the most prevalent hydrocarbon source fuel, if you burn that in a modern General Electric natural gas turbine, you'll get about 60 percent efficiency. If you put that same fuel in an internal combustion engine car, you get about 20 percent efficiency. And the reason is, in the stationary power plant, you can afford to have something that weighs a lot more, is voluminous, and you can take the waste heat and run a steam turbine and generate a secondary power source. So in effect, even after you've taken transmission loss into account and everything, even using the same source fuel, you're at least twice as better off charging an electric car, then burning it at the power plant.
EM: Na odpowiedź składają się dwa elementy. Pierwszy to, że nawet jeśli użyjesz tych samych zasobów, przetworzysz je na energię w elektrowni i zasilisz nią elektryczne samochody, to lepiej na tym wyjdziesz. Więc, jeśli wziąć gaz naturalny, będący najpowszechniejszym węglowodorowym paliwem źródłowym, spalić go w nowoczesnej, "ogólnoelektrycznej" turbinie gazu naturalnego, uzyskamy ok. 60% wydajności. Używając tego samego paliwa w silniku spalinowym uzyskamy 20% wydajności. Stacjonarna elektrownia pozwala wytworzyć o wiele więcej, obszerniej, a uzyskaną temperaturę możesz użyć w turbinie parowej i generować drugie źródło energii. W efekcie, nawet po wliczeniu kosztów reorganizacji itp., i używając tego samego paliwa źródłowego, wychodzisz przynajmniej 2 razy lepiej ładując samchód elektryczny niż paląc je w elektrowni.
CA: That scale delivers efficiency.
Ta skala niesie wydajność.
EM: Yes, it does. And then the other point is, we have to have sustainable means of power generation anyway, electricity generation. So given that we have to solve sustainable electricity generation, then it makes sense for us to have electric cars as the mode of transport.
To prawda. Kolejną sprawą jest, że tak czy inaczej, potrzebujemy podtrzymywalnych środków wytwarzania energii i elektryczności. Zakładając więc, że musimy zapewnić sobie stałe wytwarzanie energii, sensowne jest używanie elektrycznych samochodów jako środku transportu.
CA: So we've got some video here of the Tesla being assembled, which, if we could play that first video -- So what is innovative about this process in this vehicle?
Zatem mamy tu film, w którym Tesla jest montowana, gdybyśmy mogli go teraz włączyć -- Zatem jakie innowacje kryje proces tworzenia tego pojazdu?
EM: Sure. So, in order to accelerate the advent of electric transport, and I should say that I think, actually, all modes of transport will become fully electric with the ironic exception of rockets. There's just no way around Newton's third law. The question is how do you accelerate the advent of electric transport? And in order to do that for cars, you have to come up with a really energy efficient car, so that means making it incredibly light, and so what you're seeing here is the only all-aluminum body and chassis car made in North America. In fact, we applied a lot of rocket design techniques to make the car light despite having a very large battery pack. And then it also has the lowest drag coefficient of any car of its size. So as a result, the energy usage is very low, and it has the most advanced battery pack, and that's what gives it the range that's competitive, so you can actually have on the order of a 250-mile range.
Aby przyspieszyć nadejście elektrycznego transportu, gdzie myślę, że właściwie wszystkie środki transportu staną się w pełni elektryczne, poza żelaznym wyjątkiem rakiet... Nie ma jak obejść trzeciego prawa Newton'a. Pytanie brzmi jak przyspieszyć nadejście elektrycznego transportu? Aby to zrobic dla samochodów, trzeba zaprojektować naprawdę energowydajny samochód, co oznacza zrobienie go niezwykle lekkim. To co tu widzisz jest w pełni aluminiową karoserją i podwoziem produkowanymi w Północnej Ameryce. Zastosowaliśmy wiele technik projektowych rakiet by samochód był lekki pomimo ciężkiej baterii. Ponadto posiada najniższy współczynnik oporu powietrza spośród samochodów tego rozmiaru. Więc, w efekcie, zużycie energii jest bardzo niskie, bateria jest szczytem technologicznym, a to zapewnia konkurencyjny zasięg, nawet 250 mil.
CA: I mean, those battery packs are incredibly heavy, but you think the math can still work out intelligently -- by combining light body, heavy battery, you can still gain spectacular efficiency.
Te paczki baterii są niezwykle ciężkie, ale uważasz że to kwestia matematyki - łącząc lekkie nadwozie i ciężką baterię, wciąż możesz osiągnąć zadziwiającą wydajność.
EM: Exactly. The rest of the car has to be very light to offset the mass of the pack, and then you have to have a low drag coefficient so that you have good highway range. And in fact, customers of the Model S are sort of competing with each other to try to get the highest possible range. I think somebody recently got 420 miles out of a single charge.
Dokładnie. Potrzeba bardzo lekkich części, by skompensować wagę paczki, oraz niski współczynnik oporu powietrza dla dobrego zasięgu. Nawet klienci Modelu S jakby konkurują ze sobą w osiągnięciu jak najwyższego zasięgu. Ktoś ostatnio zrobił 420 mil z pojedynczego doładowania.
CA: Bruno Bowden, who's here, did that, broke the world record.EM: Congratulations.
Zrobił to Bruno Bowen, który jest z nami, pobił rekord świata. EM: Gratulacje.
CA: That was the good news. The bad news was that to do it, he had to drive at 18 miles an hour constant speed and got pulled over by the cops. (Laughter)
To były dobre wieści. Złymi były te, że aby to osiągnąć musiał utrzymywać stałą prędkość 18 mil/h i został zatrzymany przez gliny. (Śmiech)
EM: I mean, you can certainly drive -- if you drive it 65 miles an hour, under normal conditions, 250 miles is a reasonable number.
Jestem przekonany, że da się przejechać - jeśli prowadzisz 65 mil/h, przy normalnych warunkach, 250 mil to rozsądna liczba.
CA: Let's show that second video showing the Tesla in action on ice. Not at all a dig at The New York Times, this, by the way. What is the most surprising thing about the experience of driving the car?
Pokażmy ten drugi film z Teslą w akcji na lodzie. Swoją drogą, nie znajdziemy wzmianki o tym w New York Times. Co najbardziej zaskakuje podczas prowadzenia tego samochodu?
EM: In creating an electric car, the responsiveness of the car is really incredible. So we wanted really to have people feel as though they've almost got to mind meld with the car, so you just feel like you and the car are kind of one, and as you corner and accelerate, it just happens, like the car has ESP. You can do that with an electric car because of its responsiveness. You can't do that with a gasoline car. I think that's really a profound difference, and people only experience that when they have a test drive.
W tworzeniu elektrycznego samochodu, jego dostosowanie jest niesamowite. Naprawdę chcieliśmy aby ludzie czuli się jakby ich umysły zcieliły się z samochodem, jakby poczucie jedności z samochodem, i kiedy skręcasz i przyspieszasz,po prostu się to dzieje, jakby samochód miał ESP. Uzyskasz ten efekt w samochodzie elektrycznymdzięki jego reakcjom. Nie uda Ci się to z samochodem na benzynę. Uważam, że to zasadnicza różnica, ludzie doświadczają tego dopiero w czasie jazdy próbnej.
CA: I mean, this is a beautiful but expensive car. Is there a road map where this becomes a mass-market vehicle?
A więc jest to piękny ale drogi samochód. Czy istnieje mapa dróg, na których staje się on pojazdem powszechnego użytku?
EM: Yeah. The goal of Tesla has always been to have a sort of three-step process, where version one was an expensive car at low volume, version two is medium priced and medium volume, and then version three would be low price, high volume. So we're at step two at this point. So we had a $100,000 sports car, which was the Roadster. Then we've got the Model S, which starts at around 50,000 dollars. And our third generation car, which should hopefully be out in about three or four years will be a $30,000 car. But whenever you've got really new technology, it generally takes about three major versions in order to make it a compelling mass-market product. And so I think we're making progress in that direction, and I feel confident that we'll get there.
Tak. Celem Tesli zawsze było mieć trzy-stopniowy proces, gdzie versja pierwsza to drogi samochód w małym nakładzie, druga - średnio drogi i średnio nakładowy i trzecia, o niskiej cenie i wysokim nakładzie. Jesteśmy właśnie przy stopniu drugim. Więc mieliśy samochód sportowy, Roadster'a, za 100.000$, Potem Model S, który zaczyna się od ok. 50.000$. A samochód naszej trzeciej generacji, który, miejmy nadzieję, ukaże się za 3 lu b 4 lata, będzie kosztował 30.000$. Każda naprawdę nowa technologia wymaga zazwyczaj trzech głównych wersji by stać się szeroko pożądanym produktem. Myślę, że zmierzamy w tym kierunku i jestem pewny, że tam dotrzemy.
CA: I mean, right now, if you've got a short commute, you can drive, you can get back, you can charge it at home. There isn't a huge nationwide network of charging stations now that are fast. Do you see that coming, really, truly, or just on a few key routes?
Więc obecnie macie krótki dystans, można pojechać, wrócić i naładowac w domu. Nie ma ogólnopaństwowej sieci stacji ładowania o krótkim czasie Czy uważasz, że to w pełni nadchodzi, czy tylko na kilku kluczowych drogach?
EM: There actually are far more charging stations than people realize, and at Tesla we developed something called a Supercharging technology, and we're offering that if you buy a Model S for free, forever. And so this is something that maybe a lot of people don't realize. We actually have California and Nevada covered, and we've got the Eastern seaboard from Boston to D.C. covered. By the end of this year, you'll be able to drive from L.A. to New York just using the Supercharger network, which charges at five times the rate of anything else. And the key thing is to have a ratio of drive to stop, to stop time, of about six or seven. So if you drive for three hours, you want to stop for 20 or 30 minutes, because that's normally what people will stop for. So if you start a trip at 9 a.m., by noon you want to stop to have a bite to eat, hit the restroom, coffee, and keep going.
Właściwie jest wiecej stacji ładowania niż sądzą ludzie, a w Tesli stworzyliśmy coś zwanego technologią Superładowania, którą oferujemy, kiedy kupisz Model S, za darmo, na zawsze. Jest to coś, o czym mało kto wie. Zaopatrzyliśmy już Kalifornię i Nevadę oraz wschodnie wybrzeże od Bostonu do stolicy. Przed końcem roku będziesz mógł przejechać z L.A. do Nowego Jorku używając tylko sieci Superładownia, która ładuje pięć razy szybciej niż cokolwiek innego. Kluczową rzeczą jest proporca jazdy do postojów, która wyniesie 6 lub 7. Więc jeśli jedziesz 3 godziny chcesz się zatrzymać na 20 lub 30 minut, bo tyle zazwyczaj trwa postój. Więc jeśli wyruszysz o 9 rano, koło południa będziesz chciał zatrzymać się na posiłek, ubikację, kawę i w drogę.
CA: So your proposition to consumers is, for the full charge, it could take an hour. So it's common -- don't expect to be out of here in 10 minutes. Wait for an hour, but the good news is, you're helping save the planet, and by the way, the electricity is free. You don't pay anything.
Więc twoja propozycja dla klientów to godzina do pełnego naładowania. To powszechne - nie oczekuj, że odjedziesz po 10 minutach. Poczekaj godzinę, ale dobre wieści to, że pomagasz ratować planetę, a poza tym prąd jest za darmo. Za nic nie płaciasz.
EM: Actually, what we're expecting is for people to stop for about 20 to 30 minutes, not for an hour. It's actually better to drive for about maybe 160, 170 miles and then stop for half an hour and then keep going. That's the natural cadence of a trip. CA: All right. So this is only one string to your energy bow. You've been working on this solar company SolarCity. What's unusual about that?
Właściwie to, czego chcemy dla ludzi to 20 do 30 minut postoju, nie godzina. Lepiej jest prowadzić około 160, może 170 mil i wtedy się zatrzymać na pół godziny po czym ruszyć. To naturalny przebieg podróży. OK. To tylko jedna z gałęzi twojego drzewa energii. Pracujesz nad tym słonecznym przedsiębiorstwem SolarCIty, Co jest w nim niezwykłego?
EM: Well, as I mentioned earlier, we have to have sustainable electricity production as well as consumption, so I'm quite confident that the primary means of power generation will be solar. I mean, it's really indirect fusion, is what it is. We've got this giant fusion generator in the sky called the sun, and we just need to tap a little bit of that energy for purposes of human civilization. What most people know but don't realize they know is that the world is almost entirely solar-powered already. If the sun wasn't there, we'd be a frozen ice ball at three degrees Kelvin, and the sun powers the entire system of precipitation. The whole ecosystem is solar-powered.
Cóż, jak wspomniałem wcześniej, potrzebujemy stałej procukcji energii jak i zużywania, więc jestem całkiem przekonany, że podstawowym środkiem produkcji będzie słońce. To naprawdę, pośrednie połączenie. Mamy ten ogromny generator fuzji na niebie zwany słońcem, i potrzebujemy zaledwie garstki tej energii dla potrzeb ludzkiej cywilizacji. Co większość ludzi wie ale nie zdaje sobie sprawy z tego to, że świat prawie całkowicie jest zasilany energią słoneczną. Gdyby nie było słońca, bylibyśmy kulą lodu o trzech stopniach Kelvina; i ono inicjuje system opadów atmosferycznych. Jego energia zasila cały ekosystem.
CA: But in a gallon of gasoline, you have, effectively, thousands of years of sun power compressed into a small space, so it's hard to make the numbers work right now on solar, and to remotely compete with, for example, natural gas, fracked natural gas. How are you going to build a business here?
Ale w galonie benzyny jest, efektywnie, tysiące lat energii słonecznej skompresowanej w małej przestrzeni, więc trudno, by liczby były korzystne dla słońca i by nawet mogło konkurować z gazem ziemnym, frakingowym gazem ziemnym. I jak tu zbudować biznes?
EM: Well actually, I'm confident that solar will beat everything, hands down, including natural gas.
Cóż, jestem przekonany, że słońce z łatwością przebije wszystko, łącznie z gazem ziemnym.
(Applause)CA: How?
(Aplauz) CA: Jak?
EM: It must, actually. If it doesn't, we're in deep trouble.
EM: Właściwie musi. Jeśli tego nie zrobi to mamy kłopoty.
CA: But you're not selling solar panels to consumers. What are you doing? EM: No, we actually are. You can buy a solar system or you can lease a solar system. Most people choose to lease. And the thing about solar power is that it doesn't have any feed stock or operational costs, so once it's installed, it's just there. It works for decades. It'll work for probably a century. So therefore, the key thing to do is to get the cost of that initial installation low, and then get the cost of the financing low, because that interest -- those are the two factors that drive the cost of solar. And we've made huge progress in that direction, and that's why I'm confident we'll actually beat natural gas.
CA: Ale nie sprzedajecie paneli słonecznych klientom. Co więc robicie? Właśnie sprzedajemy. Możesz kupić system słoneczny lub go wynająć. Większość ludzi wybiera wynajem. Co najważniejsze w energii słonecznej - - nie wymaga zapasów ani kosztów operacyjnych, więc raz zainstalowana, już pozostaje. Działa przez dekady. Możliwe, że wytrzyma wiek. Dlatego kluczową kwestią jest obniżenie kosztu początkowej instalacji a później kosztów finansowania, ponieważ to zaprocentuje - te dwa czynniki składaja się na koszt energii. Zrobiliśmy już duży postęp w tym kierunku, i dlatego jestem pewny, że naprawdę przebijemy gaz ziemny.
CA: So your current proposition to consumers is, don't pay so much up front.
CA: A więc waszą propozycją dla konsumenta jest tanie wdrożenie.
EM: Zero.CA: Pay zero up front. We will install panels on your roof. You will then pay, how long is a typical lease?
EM: Darmowe. CA: Nic nie płacisz na początku. Zamontujemy panele na twoim dachu. Potem zapłacisz. Ile zwykle trwa wynajem?
EM: Typical leases are 20 years, but the value proposition is, as you're sort of alluding to, quite straightforward. It's no money down, and your utility bill decreases. Pretty good deal.
EM: 20 lat, ale propozycja ceny jest całkiem prosta. Bez tracenia pieniędzy, a rachunki maleją. Dobry interes.
CA: So that seems like a win for the consumer. No risk, you'll pay less than you're paying now. For you, the dream here then is that -- I mean, who owns the electricity from those panels for the longer term? I mean, how do you, the company, benefit?
CA: Przedstawia się korzystnie dla konsumenta. Brak ryzyka, będziesz płacił mniej niż dotychczas. Dla ciebie więc, marzenie to -- To znaczy, czyje są te panele na dłuższą metę? Jak ty, firma, zarabiacie?
EM: Well, essentially, SolarCity raises a chunk of capital from say, a company or a bank. Google is one of our big partners here. And they have an expected return on that capital. With that capital, SolarCity purchases and installs the panel on the roof and then charges the homeowner or business owner a monthly lease payment, which is less than the utility bill.
Coż, zasadniczo, SolarCity zbiera ogromny kapitał od firmy czy banku. Tu Google jest jednym z naszych największych partnerów. I mają oczekiwany zwrot tego kapitału. Z tym kapitalem, SolarCity kupuje i montuje panele na dachu i podlicza właścicielowi domu czy firmy sumę miesięcznego najmu, co wynosi mniej niż rachunek za zużycie.
CA: But you yourself get a long-term commercial benefit from that power. You're kind of building a new type of distributed utility.
CA: Lecz wy sami macie długoterminowy zysk z tej energii. Jakby budujecie nowy rodzaj usługi.
EM: Exactly. What it amounts to is a giant distributed utility. I think it's a good thing, because utilities have been this monopoly, and people haven't had any choice. So effectively it's the first time there's been competition for this monopoly, because the utilities have been the only ones that owned those power distribution lines, but now it's on your roof. So I think it's actually very empowering for homeowners and businesses.
EM: Dokładnie. Do czego to aspiruje, to użytek na wielką skalę. Myślę, że to dobra rzecz, ponieważ do tej pory był monopol i nie było w czym wybierać. Zatem jest to pierwszy raz kiedy pojawia się konkurencja, ponieważ urządzenia były własnościami dystrybutorów energii, a teraz masz własne na dachu. Myślę, że to bardzo wzmacniające dla gospodarzy i przedsiębiorstw.
CA: And you really picture a future where a majority of power in America, within a decade or two, or within your lifetime, it goes solar?
CA: I naprawdę obrazujesz sobie przyszłość w której większość energii w Ameryce, za dekadę, dwie lub całe twoje życie, będzie pochodziła ze Słońca?
EM: I'm extremely confident that solar will be at least a plurality of power, and most likely a majority, and I predict it will be a plurality in less than 20 years. I made that bet with someone —CA: Definition of plurality is?
Jestem przekonany, że en. słoneczna będzie co najmniej szeroko użytkowana a najprawdopodobniej będzie większością. i przewiduję, że to nastąpi za mniej niz 20 lat. Założyłem się o to z kimś - CA: Zdefiniuj ''szeroko użytkowaną"?
EM: More from solar than any other source.
EM: Więcej ze słońca niż jakiegokolwiek źródła.
CA: Ah. Who did you make the bet with?
CA: Więc z kim się założyłeś?
EM: With a friend who will remain nameless.
EM: Z przyjacielem, który pozostanie anonimowy.
CA: Just between us. (Laughter)
CA: Tylko między nami. (Śmiech)
EM: I made that bet, I think, two or three years ago, so in roughly 18 years, I think we'll see more power from solar than any other source.
EM: Ten zakład miał miejsce dwa lub trzy lata temu, że w przybliżeniu za 18 lat, według mnie, energia słoneczna będzie używana przez większość.
CA: All right, so let's go back to another bet that you made with yourself, I guess, a kind of crazy bet. You'd made some money from the sale of PayPal. You decided to build a space company. Why on Earth would someone do that? (Laughter)
CA: Dobrze. Wróćmy więc do innego twojego zakładu z samym sobą, raczej szalony zakład. Zarobiłeś trochę pięniędzy na sprzedaży PayPal. Postanowiłeś wybudować firmę kosmiczną. Dlaczego ktoś chciałby coś takiego zrobić? (Śmiech)
EM: I got that question a lot, that's true. People would say, "Did you hear the joke about the guy who made a small fortune in the space industry?" Obviously, "He started with a large one," is the punchline. And so I tell people, well, I was trying to figure out the fastest way to turn a large fortune into a small one. And they'd look at me, like, "Is he serious?"
EM: Często zadaje mi się to pytanie, to prawda. Ludzie mówili "Słyszałeś kawał o gościu, który zrobił małą fortunę na przemyśle kosmicznym?" Oczywiście "Zaczął od dużej" jest niezłe. Więc powiedziałem ludziom, że starałem się wymyślić najszybszy sposób na zamianę dużej fortuny w małą. Na co odpowiedzią były spojrzenia typu "Czy on jest poważny?"
CA: And strangely, you were. So what happened?
CA: I, o dziwo, byłeś. Więc co sie stało?
EM: It was a close call. Things almost didn't work out. We came very close to failure, but we managed to get through that point in 2008. The goal of SpaceX is to try to advance rocket technology, and in particular to try to crack a problem that I think is vital for humanity to become a space-faring civilization, which is to have a rapidly and fully reusable rocket.
EM: Było ryzykownie. Prawie by się nie udało. Byliśmy bardzo blisko porażki, lecz udało się przejść do tego punktu w 2008. Celem SpaceX jest dokonanie postępu w technologii rakietowej a w szczególności rozwiązanie problemu, który jest zasadniczy aby ludzka cywilizacja przeszła na poziom kosmiczny, i jest to paliwo wielokrotnego użytku.
CA: Would humanity become a space-faring civilization? So that was a dream of yours, in a way, from a young age? You've dreamed of Mars and beyond?
CA: Ludzkość stałaby się kosmiczną cywilizacją? Więc to jest twoje marzenie z młodości? Marzyłeś i Marsie i dalej?
EM: I did build rockets when I was a kid, but I didn't think I'd be involved in this. It was really more from the standpoint of what are the things that need to happen in order for the future to be an exciting and inspiring one? And I really think there's a fundamental difference, if you sort of look into the future, between a humanity that is a space-faring civilization, that's out there exploring the stars, on multiple planets, and I think that's really exciting, compared with one where we are forever confined to Earth until some eventual extinction event.
EM: Budowałem rakiety będąc dzieckiem, lecz nie sądzę, że miałbym w tym udział. Punktem odniesienia raczej było co jest potrzebne aby przyszłość była ekscytująca i inspirująca? I sądzę, że jest w tym fundamentalna różnica, jeśli spojrzeć w przyszłość, pomiędzy ludzkością będącą kosmiczną cywilizacją, która eksploruje gwiazdy i żyje na kilku planetach, i myślę, że to coś naprawdę ekscytującego, w porównaniu z wizją pozostania na zawsze na Ziemii dopóki ostatecznie nie nastąpi wymarcie.
CA: So you've somehow slashed the cost of building a rocket by 75 percent, depending on how you calculate it. How on Earth have you done that? NASA has been doing this for years. How have you done this?
CA: Więc jakoś obniżyłeś koszty budowania rakiety o 75%, w zależności jak się to przelicza. Jak Ci się to udało? NASA zajmowała się tym prze lata. Jak ty to zrobiłeś?
EM: Well, we've made significant advances in the technology of the airframe, the engines, the electronics and the launch operation. There's a long list of innovations that we've come up with there that are a little difficult to communicate in this talk, but --
EM: Cóż. poczyniliśmy znaczne ulepszenia w technologii płatowca, silników, elektroniki i operacji startu. Lista innowacji jest długa którą tam stworzyliśmy, i trudno było by je w tej rozmowie przedstawić.
CA: Not least because you could still get copied, right? You haven't patented this stuff. It's really interesting to me.
CA: Nie wspominając, że ktoś mógłby was podrobić? Nie opatentowaliście tych rzeczy. To naprawdę interesujące.
EM: No, we don't patent.CA: You didn't patent because you think it's more dangerous to patent than not to patent.
EM: Nie zrobiliśy tego. CA: Dlatego, że według ciebie tak jest mniej niepezpiecznie niż opatentowanie.
EM: Since our primary competitors are national governments, the enforceability of patents is questionable.(Laughter) (Applause)
EM: Z uwagi na to, że nasza konkurencja to rządy krajów, moc patentu jest wątpliwa. (Śmiech) (Aplauz)
CA: That's really, really interesting. But the big innovation is still ahead, and you're working on it now. Tell us about this.
CA: To naprawdę bardzo interesujące. Lecz wielka innowacja jest wciąż przed nami, i właśnie nad nią pracujesz. Opowiedz o tym.
EM: Right, so the big innovation—
EM: A więc, ta wielka innowacja--
CA: In fact, let's roll that video and you can talk us through it, what's happening here.
CA: Właściwie, puśćmy ten film i opowiesz co on przedstawia.
EM: Absolutely. So the thing about rockets is that they're all expendable. All rockets that fly today are fully expendable. The space shuttle was an attempt at a reusable rocket, but even the main tank of the space shuttle was thrown away every time, and the parts that were reusable took a 10,000-person group nine months to refurbish for flight. So the space shuttle ended up costing a billion dollars per flight. Obviously that doesn't work very well for —
EM: Zdecydowanie. Więc odnośnie rakiet wszystkie one są zbędne. Wszystkie, które dziś latają, są zbędne. Wahadłowiec był podejściem do rakiety wielokrotnego użytku, lecz nawet główny zbiornik wahadłowca był zawsze porzucany, a reprodukcja porzuconych, a użytecznych części, zajęła 9 miesięcy 10.000-ej grupie osób. Tak lot wahadłowca to koszt miliarda dolarów. Jak widać, nie działa to zbyt dobrze...
CA: What just happened there? We just saw something land?
CA: Co to było? Czy właśnie widzielismy jak coś ląduje?
EM: That's right. So it's important that the rocket stages be able to come back, to be able to return to the launch site and be ready to launch again within a matter of hours.
EM: Owszem. Ważne jest by rakieta mogła wrócić do lądowiska i wystartować ponownie w ciągu kilku minut.
CA: Wow. Reusable rockets.EM: Yes. (Applause) And so what a lot of people don't realize is, the cost of the fuel, of the propellant, is very small. It's much like on a jet. So the cost of the propellant is about .3 percent of the cost of the rocket. So it's possible to achieve, let's say, roughly 100-fold improvement in the cost of spaceflight if you can effectively reuse the rocket. That's why it's so important. Every mode of transport that we use, whether it's planes, trains, automobiles, bikes, horses, is reusable, but not rockets. So we must solve this problem in order to become a space-faring civilization.
CA: Wow. Rakiety ponownego użytku. EM: Tak. (Aplauz) Z czego wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy to koszt paliwa, gazu pędowego, jest bardzo niski. To coś zbliżonego do odrzutowca. Więc koszt paliwa to ok. 3% kosztu rakiety. Więc możliwym jest osiągnięcie, w przybliżeniu 100-u krotnego polepszenia w kosztach jeśli efektywnie używalibysmy rakiety wielokrotnie. Dlatego jest to tak ważne. Każdy rodzaj transportu, którego używamy , czy jest to samolot, pociąg, samochód, rower, koń, można go używać ponownie, ale nie rakiety. Ten problem musimy rozwiązać aby stać się cywilizacją kosmiczną.
CA: You asked me the question earlier of how popular traveling on cruises would be if you had to burn your ships afterward.EM: Certain cruises are apparently highly problematic.
CA: Zadałeś mi wcześniej pytanie jak popularne były by podróże krążownikami gdybyś musiał palić statek na końcu. EM: Pewne krążowniki są problematyczne.
CA: Definitely more expensive. So that's potentially absolutely disruptive technology, and, I guess, paves the way for your dream to actually take, at some point, to take humanity to Mars at scale. You'd like to see a colony on Mars.
CA: Z pewnością droższe. Więc to potencjalnie destruktywna technologia i oddala realizację marzenia, by w pewnej mierze zabrać ludzkość na Marsa. Chciałbyś zobaczyć kolonię na Marsie.
EM: Yeah, exactly. SpaceX, or some combination of companies and governments, needs to make progress in the direction of making life multi-planetary, of establishing a base on another planet, on Mars -- being the only realistic option -- and then building that base up until we're a true multi-planet species.
EM: Tak, dokładnie. SpaceX lub inne połączenie firm i rządów musi dokonać postępu w kierunku uczynienia życia multi-planetarnym, wzniesienia bazy na innej planecie, na Marsie, jedynej realistycznej opcji, po czym rozbudowania jej aż będziemy prawdziwym wielo-planetarnym gatunkiem.
CA: So progress on this "let's make it reusable," how is that going? That was just a simulation video we saw. How's it going?
CA: Więc jak idzie postęp przy "przeróbmy to na wielokrotny użytek"?Film był tylko symulacją. "przeróbmy to na wielokrotny użytek"?Film był tylko symulacją.
EM: We're actually, we've been making some good progress recently with something we call the Grasshopper Test Project, where we're testing the vertical landing portion of the flight, the sort of terminal portion which is quite tricky. And we've had some good tests.
EM: Poczyniliśmy pewne postępy w ostatnim czasie przy czymś, co nazywamy Projekt Testowy Pasikonik, gdzie testowaliśmy lądowanie pionowe, będące ostateczną jego fazą i sporym problemem. I mieliśmy dobre testy.
CA: Can we see that?EM: Yeah. So that's just to give a sense of scale. We dressed a cowboy as Johnny Cash and bolted the mannequin to the rocket. (Laughter)
CA: Możemy to zobaczyć? EM: Tak. Więc tylko dla poczucia wymiarów. Przebralismy kowboja za Johnny Cash'a i przymocowaliśmy do rakiety. (Śmiech)
CA: All right, let's see that video then, because this is actually amazing when you think about it. You've never seen this before. A rocket blasting off and then --
CA: Dobrze, zobaczmy więc ten film, bo to naprawdę działa na wyobraźnię. Nie widzieliście tego wczesniej. Start rakiety, po czym...
EM: Yeah, so that rocket is about the size of a 12-story building. (Rocket launch) So now it's hovering at about 40 meters, and it's constantly adjusting the angle, the pitch and yaw of the main engine, and maintaining roll with cold gas thrusters.
EM: Tak, więc rakieta ma rozmiar ok. 12-o piętrowego bloku. (Start rakiety) Więc teraz wisi na ok. 40 metrach, i nieustannie koryguje kąt, kołysanie oraz zbaczanie z kursu głównego silnika, a gaz koksowniczy w zbiorniku utrzymuje tor lotu.
CA: How cool is that? (Applause) Elon, how have you done this? These projects are so -- Paypal, SolarCity, Tesla, SpaceX, they're so spectacularly different, they're such ambitious projects at scale. How on Earth has one person been able to innovate in this way? What is it about you?
CA: Czy to nie świetne? (Aplauz) Elon, jak tego dokonałeś? Te projekty: Paypal, SolarCity, Tesla, SpaceX, są tak różne od siebie, są tak ambitnymi projektami stosunkowo. Jak to możliwe by jeden człowiek wprowadzał innowacje w taki sposób? Co takiego jest w tobie?
EM: I don't know, actually. I don't have a good answer for you. I work a lot. I mean, a lot.
EM: Właściwie nie wiem. Nie mam dobrej odpowiedzi dla ciebie. Dużo pracuję. Mam na mysli: dużo.
CA: Well, I have a theory.EM: Okay. All right.
CA: Cóż, mam teorię. EM: OK. Dobrze.
CA: My theory is that you have an ability to think at a system level of design that pulls together design, technology and business, so if TED was TBD, design, technology and business, into one package, synthesize it in a way that very few people can and -- and this is the critical thing -- feel so damn confident in that clicked-together package that you take crazy risks. You bet your fortune on it, and you seem to have done that multiple times. I mean, almost no one can do that. Is that -- could we have some of that secret sauce? Can we put it into our education system? Can someone learn from you? It is truly amazing what you've done.
CA: Moja teoria to, że posiadasz umiejętność myślenia na poziomie systemu projektowania łączącego w sobie projekt, technologię i biznes, jak gdyby TED był TBD (design, technology, business) w jedno opakowanie, przetwarza w spósób możliwy dla niewielu i - tu kluczowa kwestia - czuje się tak cholernie pewny w tym pakunku, że podejmuje szalone ryzyka. Stawiałeś na szali swoją fortunę i to nie raz. Przecierz nie każdy tak potrafi. Czy i my możemy posiąść ten sekretny napój? Czy możemy wcielić to w system edukacji? Czy można sie od Ciebie uczyć? To naprawdę zadziwiające, czego dokonałeś.
EM: Well, thanks. Thank you. Well, I do think there's a good framework for thinking. It is physics. You know, the sort of first principles reasoning. Generally I think there are -- what I mean by that is, boil things down to their fundamental truths and reason up from there, as opposed to reasoning by analogy. Through most of our life, we get through life by reasoning by analogy, which essentially means copying what other people do with slight variations. And you have to do that. Otherwise, mentally, you wouldn't be able to get through the day. But when you want to do something new, you have to apply the physics approach. Physics is really figuring out how to discover new things that are counterintuitive, like quantum mechanics. It's really counterintuitive. So I think that's an important thing to do, and then also to really pay attention to negative feedback, and solicit it, particularly from friends. This may sound like simple advice, but hardly anyone does that, and it's incredibly helpful.
EM: Cóż, dzięki. Dziękuję. Cóż, myślę, że istnieje dobry schemat myślenia. To fizyka. Rodzaj podstawowego rozsądku. Co przez to rozumiem, to sprowadzenie rzeczy do ich fundamentalnych prawd i rozsądne ich rozpatrywanie stamtąd, w przeciwieństwie do rozpatrywania przez analogię. Przez większość życia posługujemy się analogią, co w zasadzie oznacza powielanie czyichś czynów z małymi wariacjami. I musisz to robić. W innym razie, mentalnie, nie byłbyś w stanie przebyć dnia. Lecz jeśli chcesz zrobić coś nowego powinieneś przyjąć podejście fizyki. Fizyka naprawdę rozjaśnia jak odkrywać coś przeczącego rozsądkowi, jak mechanika kwantowa. To naprawdę wbrew zdrowemu rozsądkowi. Więc myślę, że to ważna rzecz do zrobienia, pamiętając o zwracaniu uwagi na negatywne konkluzje, jak równierz zwrócenie się o wsparcie, zwłaszcza od przyjaciół. Może to brzmi jak prosta rada, ale mało kto to robi, a jest to niezwykle pomocne.
CA: Boys and girls watching, study physics. Learn from this man. Elon Musk, I wish we had all day, but thank you so much for coming to TED.
CA: Chłopcy i dziewczęta, którzy oglądacie,studiujcie fizykę. Uczcie się od tego człowieka. Elonie Musk, chciałbym abyśmy mieli cały dzień, nie mniej dziękuję za przyjście do TED.
EM: Thank you. CA: That was awesome. That was really, really cool. Look at that. (Applause)
EM: Dziękuję. CA: To było świetne. To było naprawdę świetne. Spójrz na to. (Aplauz)
Just take a bow. That was fantastic. Thank you so much.
Po prostu ukłon. To było fantastyczne. Bardzo Ci dziękuję.