Chris Anderson: Elon Musk, great to see you. How are you?
Chris Anderson: Elon Musk, kënaqësi të të shoh. Si je? Elon Musk: Mirë. Si je ti?
Elon Musk: Good. How are you?
CA: Jemi këtu në Gigafabrikën e Teksasit një ditë para hapjes së saj.
CA: We're here at the Texas Gigafactory the day before this thing opens. It's been pretty crazy out there. Thank you so much for making time on a busy day.
Duket një çmenduri e vërtetë këtu. Falemnderit që gjete kohë në një ditë kaq të ngarkuar.
I would love you to help us, kind of, cast our minds, I don't know, 10, 20, 30 years into the future. And help us try to picture what it would take to build a future that's worth getting excited about.
Do të doja të na ndihmoje, si të them të përfytyrojmë, ndoshta, 10,20, 30 vite përpara në të ardhmen. Dhe të mundoheshim të përfytyronim si do të qe të ndërtonim një të ardhme që ja vlen të entuziazmohesh.
The last time you spoke at TED, you said that that was really just a big driver. You know, you can talk about lots of other reasons to do the work you're doing, but fundamentally, you want to think about the future and not think that it sucks.
Herën e fundit që mbajtët fjalim në TED, ju thatë se ky qëllim ju nxit goxha. E di, mund të japim shumë arsye se përse e bëjmë punën tonë por më së shumti, mendojmë për të ardhmen dhe s’na pëlqen që të duket kot. EM: Po, kështu është.
EM: Yeah, absolutely. I think in general, you know, there's a lot of discussion of like, this problem or that problem. And a lot of people are sad about the future and they're ... Pessimistic. And I think ... this is ... This is not great. I mean, we really want to wake up in the morning and look forward to the future. We want to be excited about what's going to happen. And life cannot simply be about sort of, solving one miserable problem after another.
Mendoj se, në përgjithësi, diskutohet shumë në lidhje me një problem ose një tjetër. Dhe shumë njerëz trishtohen për të ardhmen dhe bëhen … Pesimistë. Dhe mendoj … se kjo… s’është në rregull. Dua të them, ne duam vërtet të zgjohemi në mëngjes dhe t’i kemi sytë nga e ardhmja. Duam të jemi entuziastë për çfarë po vjen. Dhe jeta s’mund të s’kalojë vetëm, duke zgjidhur probleme të tmershme një pas një.
CA: So if you look forward 30 years, you know, the year 2050 has been labeled by scientists as this, kind of, almost like this doomsday deadline on climate. There's a consensus of scientists, a large consensus of scientists, who believe that if we haven't completely eliminated greenhouse gases or offset them completely by 2050, effectively we're inviting climate catastrophe. Do you believe there is a pathway to avoid that catastrophe? And what would it look like?
CA: Kështu po t’i hedhim sytë drejt 30 vjetësh, viti 2050 është cilësuar prej shkencëtarëve si viti katastrofik përsa i përket klimës. Ka një dakortësi mes tyre, një numër i madh, që besojnë se nëse s’i kemi asgjësuar gazrat serrë apo shmangur plotësisht deri më 2050, po i bëjmë vend një katastrofë klimaterike. Mendon se ka një mënyrë për ta shmangur? Dhe si mund të jetë?
EM: Yeah, so I am not one of the doomsday people, which may surprise you. I actually think we're on a good path. But at the same time, I want to caution against complacency. So, so long as we are not complacent, as long as we have a high sense of urgency about moving towards a sustainable energy economy, then I think things will be fine. So I can't emphasize that enough, as long as we push hard and are not complacent, the future is going to be great. Don't worry about it. I mean, worry about it, but if you worry about it, ironically, it will be a self-unfulfilling prophecy.
EM: Po, unë s’jam nga ata njerëzit që flasin për katastrofën gjë që mund të të surprizojë. Unë mendoj se kemi marrë një drejtim pozitiv. Por në të njëjtën kohë dua të paralajmëroj që të mos vetëkënaqemi. Kështu që, për sa kohë s’jemi të vetëkënaqur, për aq kohë sa qëndrojmë vigjilentë për tu orientuar drejt një ekonomi bazuar në energji të qëndrueshme mendoj se do të jemi mirë. Ndaj nuk i vë rëndësi asaj çka thuhet për sa kohë ndërmarrim veprime s’jemi të vetëkënaqur, e ardhmja do të jetë e shkëlqyer. Mos u shqetësoni për të. D.m.th. shqetësohuni por nëse shqetësoheni për të, për ironi, do jetë një profeci jo vetë përmbushëse.
So, like, there are three elements to a sustainable energy future. One is of sustainable energy generation, which is primarily wind and solar. There's also hydro, geothermal, I'm actually pro-nuclear. I think nuclear is fine. But it's going to be primarily solar and wind, as the primary generators of energy. The second part is you need batteries to store the solar and wind energy because the sun doesn't shine all the time, the wind doesn't blow all the time. So it's a lot of stationary battery packs. And then you need electric transport. So electric cars, electric planes, boats. And then ultimately, it’s not really possible to make electric rockets, but you can make the propellant used in rockets using sustainable energy.
Kemi tre elementë që bëjnë të mundur një të ardhme me energji të qëndrueshme. Një është energjia e qëndrueshme e prodhuar prej erës dhe diellit. Gjithashtu hidro, gjeotermike, Jam pro nuklearitetit. Është OK ta përdorim. Por do të jetë kryesisht, energji diellore dhe prej erës si burimet parësore të energjisë. Pjesa e dytë që duhen janë bateritë për ruajtjen e dy energjive sepse s’ka mot me diell gjithmonë dhe jo gjithnjë fryn erë. Kështu që ka grumbuj baterish të palëvizshme. Kemi nevojë edhe për transportin elektrik. Si makina elektrike, aeroplanë elektrikë, anije. Dhe megjithëse nuk është e mundur të krijojmë raketa elektrike gazi shtytës i raketave mund të prodhohet nga kjo energji.
So ultimately, we can have a fully sustainable energy economy. And it's those three things: solar/wind, stationary battery pack, electric vehicles.
Kështu në fund të fundit, do kemi ekonomi me energji totalisht të qëndrueshme . Me këto të treja: energji diellore/me erë, bateri të palëvizshme, makina elektrike.
So then what are the limiting factors on progress? The limiting factor really will be battery cell production. So that's going to really be the fundamental rate driver. And then whatever the slowest element of the whole lithium-ion battery cells supply chain, from mining and the many steps of refining to ultimately creating a battery cell and putting it into a pack, that will be the limiting factor on progress towards sustainability.
Cilët janë faktorët që e pengojnë? Faktor pengues mund të jetë prodhimi i qelizave bateri. Kjo do të jetë në fakt edhe shtysa më e madhe. Qoftë dhe elementi më i vogël i zinxhirit furnizues i baterive qelizë të litiumit që nga përftimi i tij dhe gjithë hapat e përpunimit deri te krijimi i qelizave bateri dhe paketimi i tij, që do jetë faktori pengues në vazhdim në lidhje me qëndrueshmërinë.
CA: All right, so we need to talk more about batteries, because the key thing that I want to understand, like, there seems to be a scaling issue here that is kind of amazing and alarming. You have said that you have calculated that the amount of battery production that the world needs for sustainability is 300 terawatt hours of batteries. That's the end goal?
CA: Dakort, duhet të flasim më shumë për bateritë sepse ajo çka dua të kuptoj, duket sikur ka një problem me shkallëzimin që është e mrekullueshme por dhe alarmuese. Ju thatë që kishit llogaritur se sasia e prodhimit të baterive në botë që duhen për qëndrueshmërinë është 300 teravat orë për bateri. Ky është qëllimi?
EM: Very rough numbers, and I certainly would invite others to check our calculations because they may arrive at different conclusions. But in order to transition, not just current electricity production, but also heating and transport, which roughly triples the amount of electricity that you need, it amounts to approximately 300 terawatt hours of installed capacity.
EM: Numra mjaft të përafërt, do ftoja të tjerë të kontrrollonin llogaritjet tona sepse mund të dalin në tjetër përfundim. Por në mënyrë që të zhvendosen, jo vetëm prodhimi i elektricitetit por edhe ngrohja dhe transporti, që trefishon sasinë e elektricitetit që nevojitet, shkon rreth 300 teravat orë të kapacitetit të instaluar.
CA: So we need to give people a sense of how big a task that is. I mean, here we are at the Gigafactory. You know, this is one of the biggest buildings in the world. What I've read, and tell me if this is still right, is that the goal here is to eventually produce 100 gigawatt hours of batteries here a year eventually.
CA: Kështu që duhet tu japim një ide njerëzve se sa e madhe është kjo detyrê. Dua të them, këtu jemi te Gigafabrika. E dini, kjo është një nga ndërtesat më të mëdha në botë. Me çfarë kam lexuar, më thuaj nëse kam të drejtë se qëllimi është të prodhohen 100 gigavat orë bateri në vit këtu me një fjalë.
EM: We will probably do more than that, but yes, hopefully we get there within a couple of years.
EM: Ne ndoshta do të bëjmë më shumë por po, shpresoj të arrijmë këtë në disa vjet.
CA: Right. But I mean, that is one --
CA: Në rregull, Por, dua të them, kjo është një - -
EM: 0.1 terrawat hours.
EM: 0.1 teravat orë.
CA: But that's still 1/100 of what's needed. How much of the rest of that 100 is Tesla planning to take on let's say, between now and 2030, 2040, when we really need to see the scale up happen?
CA: Por kjo është vetëm 1/100 e asaj që duhet. Sa prej kësaj pjesës së mbetur planifikon Tesla të marrë përsipër, le të themi midis 2030, 2040, kur kemi nevojë për përshpejtim?
EM: I mean, these are just guesses. So please, people shouldn't hold me to these things. It's not like this is like some -- What tends to happen is I'll make some like, you know, best guess and then people, in five years, there’ll be some jerk that writes an article: "Elon said this would happen, and it didn't happen. He's a liar and a fool." It's very annoying when that happens. So these are just guesses, this is a conversation.
EM: D.m.th, këto janë hamendësime. Prandaj ju lutem, mos u mbështetni tek unë për këtë. Nuk është si diçka - - Ajo çka ndodh është se nëse bëj, hamendësime pastaj do të ketë njerëz, për pesë vjet ndonjë negativ që do të bëjë një artikull: «Elon tha se kjo do të ndodhte, por nuk ndodhi. Ai është gënjeshtar dhe budalla.» Është shumë e mërzitshme kjo. Këto janë hamendësime, kjo është një bisedë.
CA: Right.
CA: Në rregull.
EM: I think Tesla probably ends up doing 10 percent of that. Roughly.
EM: Mendoj se Tesla mund të bëjë rreth 10% të kësaj. Përafërsisht.
CA: Let's say 2050 we have this amazing, you know, 100 percent sustainable electric grid made up of, you know, some mixture of the sustainable energy sources you talked about. That same grid probably is offering the world really low-cost energy, isn't it, compared with now. And I'm curious about like, are people entitled to get a little bit excited about the possibilities of that world?
CA: Le të themi, më 2050 do të kemi, një rrjet të mrekullueshëm elektrik 100% të qëndrueshëm të përbërë nga përzierja e disa burimeve energjie të qëndrueshme për të cilat folëm. I njëjti rrjet na ofron në botë energji me pak kosto, apo jo duke e krahasuar me tani. Dhe jam kurioz të di a duhet të jenë paksa entuziastë njerëzit me të drejtë për mundësitë e kësaj bote?
EM: People should be optimistic about the future. Humanity will solve sustainable energy. It will happen if we, you know, continue to push hard, the future is bright and good from an energy standpoint. And then it will be possible to also use that energy to do carbon sequestration. It takes a lot of energy to pull carbon out of the atmosphere because in putting it in the atmosphere it releases energy. So now, you know, obviously in order to pull it out, you need to use a lot of energy. But if you've got a lot of sustainable energy from wind and solar, you can actually sequester carbon. So you can reverse the CO2 parts per million of the atmosphere and oceans. And also you can really have as much fresh water as you want. Earth is mostly water. We should call Earth “Water.” It's 70 percent water by surface area. Now most of that’s seawater, but it's like we just happen to be on the bit that's land.
EM: Duhet të jenë optimistë për të ardhmen. Njerëzit do gjejnë zgjidhje mbi energjinë e qëndrueshme. Do të ndodhi nëse vazhdojmë të përpiqemi fort e ardhmja duket e ndritshme dhe e bukur për sa i përket energjisë. Dhe pastaj do të jetë e mundur ta përdorim energjinë për izolimin e karbonit. Duhet shumë energji për ta larguar karbonin nga atmosfera sepse kur shkon në atmosferë, çlirohet energji. Tani e dini se për ta zhdukur atë duhet të përdorim shumë energji padyshim. Por nëse kemi sasi të madhe energjie të qëndrueshme diellore dhe nga era, mund ta izolojmë karbonin. Kështu mund të zhvendosim pjesët e CO2 për milion nga atmosfera dhe oqeanet. Dhe gjithashtu mund të kemi ujë të freskët sa duam. Toka është më shumë ujë. Duhet ta quajmë «Uji». Ka 70 % ujë në sipërfaqe. Shumica është uji i detit por ne jetojmë në pjesën ku është toka.
CA: And with energy, you can turn seawater into --
CA: Dhe me anë të energjisë, mund ta kthejmë ujin e detit në - -
EM: Yes.
EM: Po.
CA: Irrigating water or whatever water you need.
CA: Ujë për ujitje apo çfarëdo nevoje.
EM: At very low cost. Things will be good.
EM: Me një kosto të ulët. Gjërat do të jenë mirë. CA:Gjërat do të jenë mirë.
CA: Things will be good. And also, there's other benefits to this non-fossil fuel world where the air is cleaner --
Dhe ka përfitime të tjera në një botë pa karburante fosile ajri është i pastër
EM: Yes, exactly. Because, like, when you burn fossil fuels, there's all these side reactions and toxic gases of various kinds. And sort of little particulates that are bad for your lungs. Like, there's all sorts of bad things that are happening that will go away. And the sky will be cleaner and quieter. The future's going to be good.
EM: Po, ekzaktësisht. Sepse, kur digjen karburantet fosile, ka efekte anësore dhe gazra toksikë të llojeve të ndryshme. Dhe pjesëza të vogla që i bëjnë dëm mushkërive. Të gjitha këto gjëra negative që po ndodhin do largohen. Dhe qielli do të jetë më i pastër dhe më i qetë. E ardhmja do të jetë e mirë.
CA: I want us to switch now to think a bit about artificial intelligence. But the segue there, you mentioned how annoying it is when people call you up for bad predictions in the past. So I'm possibly going to be annoying now, but I’m curious about your timelines and how you predict and how come some things are so amazingly on the money and some aren't. So when it comes to predicting sales of Tesla vehicles, for example, you've kind of been amazing, I think in 2014 when Tesla had sold that year 60,000 cars, you said, "2020, I think we will do half a million a year."
CA: Do doja të sillnim ndërmend inteligjencën artificiale. Por vazhdojmë këtu, ju e përmendët sa e mërzitshme është kur njerëzit ju kujtojnë parashikimet e gabuara në të kaluarën. Kështu që ndoshta do të bëhem pak i mërzitshëm, por jam kurioz si funksionojnë afatet kohore tuaja dhe si e parashikoni si me disa gjëra mund të bëni para dhe si me disa jo. Kështu kur vjen puna te parashikimet e shitjes së makinave Tesla, p.sh. ju e keni bërë mrekullisht, Mendoj se në 2014-tën kur Tesla shiti 60,000 makina, ju thatë, «në 2020-tën mendoj se do prodhojmë gjysmë milion në vit.»
EM: Yeah, we did almost exactly a half million.
EM: Po prodhuam rreth gjysmë milion.
CA: You did almost exactly half a million. You were scoffed in 2014 because no one since Henry Ford, with the Model T, had come close to that kind of growth rate for cars. You were scoffed, and you actually hit 500,000 cars and then 510,000 or whatever produced.
CA: Ju prodhuat rreth gjysmë milioni. Ju ju tallën në 2014 sepse asnjë që prej Henri Fordit me modelin T, s’ishte pranë kësaj shkalle prodhimi me makinat. Ju ju tallën, dhe në fakt shitët 500,000 makina dhe pastaj 510,000 apo sidoqoftë.
But five years ago, last time you came to TED, I asked you about full self-driving, and you said, “Yeah, this very year, I'm confident that we will have a car going from LA to New York without any intervention."
Por pesë vjet më parë, herën e fundit kur erdhët te TED ju pyeta për vetë drejtimin e plotë dhe ju thatë, «Po, këtë vit, kam besimin se do të kemi një veturë që shkon nga LA në New York pa e ngarë.»
EM: Yeah, I don't want to blow your mind, but I'm not always right. CA: (Laughs)
EM: Po, s’dua të të çudit, por jo gjithnjë kam të drejtë. CA: (Qesh)
What's the difference between those two? Why has full self-driving in particular been so hard to predict?
Cili është ndryshimi midis tyre? Përse vetë drejtimi i makinave është veçanërisht i vështirë për tu parashikuar?
EM: I mean, the thing that really got me, and I think it's going to get a lot of other people, is that there are just so many false dawns with self-driving, where you think you've got the problem, have a handle on the problem, and then it, no, turns out you just hit a ceiling. Because if you were to plot the progress, the progress looks like a log curve. So it's like a series of log curves. So most people don't know what a log curve is, I suppose.
EM: Dua të them, ajo që më preku dhe mendoj se do preki dhe shumë njerëz të tjerë, është se ka shumë konceptime të gënjeshtërta për vetë drejtimin kur mendon se e ke menaxhuar problemin, po e trajton, dhe pastaj, del që jo dhe nervozoheni shumë. Sepse nëse do planifikonim zhvillimin, zhvillimi do dukej si një kurbë logaritmi. Si një seri kurbash. Mendoj se shumë s’e dinë çfarë është kurbë logaritmi.
CA: Show the shape with your hands.
CA: Mund ta tregosh me duart e tua.
EM: It goes up you know, sort of a fairly straight way, and then it starts tailing off and you start getting diminishing returns. And you're like, uh oh, it was trending up and now it's sort of, curving over and you start getting to these, what I call local maxima, where you don't realize basically how dumb you were. And then it happens again.
EM: Një vijë që shkon lart, drejt, dhe fillon të zbehet dhe kthehet duke u zvogëluar. Dhe ju thoni, uh, oh po ngrihej dhe tani po ulet dhe ndodhin këto që i quaj lartësi lokale, ku nuk e kupton sa budalla u tregove. Dhe pastaj ndodh sërish.
And ultimately... These things, you know, in retrospect, they seem obvious, but in order to solve full self-driving properly, you actually have to solve real-world AI. Because what are the road networks designed to work with? They're designed to work with a biological neural net, our brains, and with vision, our eyes. And so in order to make it work with computers, you basically need to solve real-world AI and vision. Because we need cameras and silicon neural nets in order to have self-driving work for a system that was designed for eyes and biological neural nets.
Dhe më në fund… Këto gjëra, bëhen të dukshme kur i kthehesh por që të mundësojmë vetë drejtimin e plotë duhet të mundësojmë IA në botën reale. Sepse përse janë ndërtuar rrjetet rrugore? Ato janë ndërtuar për tu lidhur me rrjetën nervore biologjike, trurin tonë dhe me shikimin tonë, sytë tanë. Dhe që të lidhen me kompjuterat duhet të mundësojmë lidhjen mes IA në botën reale me shikimin. Sepse na nevojiten kamerat dhe rrjeta silikoni nervore që të funksionojë vetë drejtimi në një sistem të ndërtuar për sytë dhe rrjetat nervore biologjike.
You know, I guess when you put it that way, it's sort of, like, quite obvious that the only way to solve full self-driving is to solve real world AI and sophisticated vision.
Kur e sheh kështu është e dukshme se mënyra e vetme për vetëdrejtimin
CA: What do you feel about the current architecture?
është mundësimi i IA dhe shikimit të sofistikuar.
Do you think you have an architecture now where there is a chance for the logarithmic curve not to tail off any anytime soon?
CA: Çfarë mendoni për infrastrukturë e tanishme? Mendoni se ka një infrastrukturë tani që mundëson mosuljen e kurbës në një kohë të afërt?
EM: Well I mean, admittedly these may be infamous last words, but I actually am confident that we will solve it this year. That we will exceed -- The probability of an accident, at what point do you exceed that of the average person? I think we will exceed that this year.
EM: Dua të them, pa dyshim që këto mund të jenë fjalët e fundit negative, por kam vetëbesim se këtë vit do e rregullojmë. Se do e kapërcejmë - - Mundësinë e ndodhjes së një problemi, si e kapërcen në krahasim me një person të thjeshtë? Mendoj se do e kalojmë këtë vit.
CA: What are you seeing behind the scenes that gives you that confidence?
CA: Çfarë sheh prapa perdeve që ta jep këtë vetëbesimin?
EM: We’re almost at the point where we have a high-quality unified vector space. In the beginning, we were trying to do this with image recognition on individual images. But if you get one image out of a video, it's actually quite hard to see what's going on without ambiguity. But if you look at a video segment of a few seconds of video, that ambiguity resolves. So the first thing we had to do is tie all eight cameras together so they're synchronized, so that all the frames are looked at simultaneously and labeled simultaneously by one person, because we still need human labeling. So at least they’re not labeled at different times by different people in different ways. So it's sort of a surround picture. Then a very important part is to add the time dimension. So that you’re looking at surround video, and you're labeling surround video. And this is actually quite difficult to do from a software standpoint. We had to write our own labeling tools and then create auto labeling, create auto labeling software to amplify the efficiency of human labelers because it’s quite hard to label. In the beginning, it was taking several hours to label a 10-second video clip. This is not scalable.
EM: Jemi në pikën ku pothuaj kemi arritur një vektor hapësinor uniform të cilësisë së lartë. Në fillim, po përpiqeshim ta bënim këtë me anë të njohjes së imazheve në imazhe individuale. Por nëse nxjerr një imazh nga një video, është mjaft e vështirë të kuptosh çpo ndodh qartë. Por nëse shihni një segment video nga pak sekonda të videos, kjo paqartësi zgjidhet. Kështu gjëja e parë që bëmë ishte të lidhnim tetë kamera bashkë që të sinkronizoheshin kështu gjithë pamjet shihen në të njëjtën kohë dhe klasifikohen njëherazi nga një person sepse sërish na duhet klasifikimi njerëzor. Kështu ato nuk klasifikohen nga njerëz të ndryshëm, në kohë të ndryshme në mënyra të ndryshme. Kështu është një pikturë me kufij. Pastaj një pjesë e rëndësishme është shtimi i dimensionit të kohës. Kështu nëse po shihni videon e qarkuar, po e klasifikoni atë. Dhe kjo është vërtet e vështirë të realizohet nga një softuer. Na duhej të shkruanim klasifikimet tona dhe të krijonim auto klasifikimin, të krijonim softuerin e auto klasifikimit për rritjen e rendimentit te njerëzit sepse klasifikimi është i vështirë. Në fillim, po merrte shumë orë të klasifikonim një klip 10 sekonda. Kjo s’është e përshtatshme.
So basically what you have to have is you have to have surround video, and that surround video has to be primarily automatically labeled with humans just being editors and making slight corrections to the labeling of the video and then feeding back those corrections into the future auto labeler, so you get this flywheel eventually where the auto labeler is able to take in vast amounts of video and with high accuracy, automatically label the video for cars, lane lines, drive space.
Kështu që duhet të qarkohet videoja, dhe kjo video duhet të klasifikohet automatikisht së pari me njerëz si redaktorë dhe duke bërë korrigjime të vogla në klasifikim dhe duke i futur korrigjimet në vetë klasifikimin e të ardhmes dhe keni volantin më në fund ku vetë klasifikuesi mund të përpunojë sasi më të mëdha videoje me saktësi të lartë, automatikisht klasifikon videon për makina, linja korsie, hapësirë makinash
CA: What you’re saying is ... the result of this is that you're effectively giving the car a 3D model of the actual objects that are all around it. It knows what they are, and it knows how fast they are moving. And the remaining task is to predict what the quirky behaviors are that, you know, that when a pedestrian is walking down the road with a smaller pedestrian, that maybe that smaller pedestrian might do something unpredictable or things like that. You have to build into it before you can really call it safe.
CA: Ajo që po thua është … rezultatii kësaj është se po i jep makinës një model 3D të objekteve ekzistuese pranë jush. Ajo i njeh ato, dhe e disa sa shpejt po lëvizin. Dhe puna e mbetur është të parashikohen sjelljet e çuditshme, si kur një këmbësor po kalon rrugën me një këmbësor të vogël, dhe ky këmbësor i vogël bën diçka të papritur ose diçka si kjo. Duhet ta rregulloni këtë para se ta quani të sigurt.
EM: You basically need to have memory across time and space. So what I mean by that is ... Memory can’t be infinite, because it's using up a lot of the computer's RAM basically. So you have to say how much are you going to try to remember? It's very common for things to be occluded. So if you talk about say, a pedestrian walking past a truck where you saw the pedestrian start on one side of the truck, then they're occluded by the truck. You would know intuitively, OK, that pedestrian is going to pop out the other side, most likely.
EM: Pra, në thelb duhet të ketë një kujtesë në hapësirë dhe kohë. Ajo që dua të them është … Kujtesa s’mund të jetë e pafundme, sepse përdor shumë kujtesë të kompjuterit. Ju do pyesni sa mund të mbajë mend? Është shumë e zakonshme për gjërat të pengohen. Nëse themi p. sh. një këmbësor ecën para një kamioni ti e sheh këtë këmbësor nga njëra anë pastaj ata s’ dallohen më nga ky kamion. Ju e kuptoni intuitivisht, OK, ky këmbësor ndoshta do kalojë nga ana tjetër.
CA: A computer doesn't know it.
CA: Një kompjuter nuk e di këtë.
EM: You need to slow down.
EM: Duhet të ngadalësoheni.
CA: A skeptic is going to say that every year for the last five years, you've kind of said, well, no this is the year, we're confident that it will be there in a year or two or, you know, like it's always been about that far away. But we've got a new architecture now, you're seeing enough improvement behind the scenes to make you not certain, but pretty confident, that, by the end of this year, what in most, not in every city, and every circumstance but in many cities and circumstances, basically the car will be able to drive without interventions safer than a human.
CA: Një person skeptik do thotë se për cilindo nga pesë vitet e fundit, ju keni thënë se, ky është viti, kemi vetëbesim se do e realizojmë këtë në një a dy vjet, kështu është thënë gjithmonë. Por ju e keni infrastrukturën tani, po shihni goxha përmirësim prapa perdeve jo që ju bën të sigurt, por me vetëbesim se, nga fundi i këtij viti ndoshta jo në të tëra qytetet apo rrethanat por në shumë qytete dhe rrethana, makinat në fakt do mund të ecin pa ndërhyrje më sigurt se me një njeri. EM: Po
EM: Yes. I mean, the car currently drives me around Austin most of the time with no interventions. So it's not like ... And we have over 100,000 people in our full self-driving beta program. So you can look at the videos that they post online.
Dua të them, makina më lëviz rreth Austin gjithë kohën pa ndërhyrje. Kështu që s’është si … Dhe kemi më shumë se 100,000 njerëz në programin beta të vetë drejtimit të plotë. Ju mund të shihni videot që postojnë online.
CA: I do. And some of them are great, and some of them are a little terrifying. I mean, occasionally the car seems to veer off and scare the hell out of people.
CA: E bëj këtë. Dhe disa prej tyre janë të mrekullueshme, disa janë pak të frikshme. Nganjëherë makina duket sikur largohet dhe tremb njerëzit.
EM: It’s still a beta. CA: But you’re behind the scenes, looking at the data, you're seeing enough improvement to believe that a this-year timeline is real.
EM: Është ende faza beta. CA: Por ju jeni prapa perdes dhe shihni të dhënat, shihni mjaft përmirësim për të besuar se këtë vit do realizohet vërtet.
EM: Yes, that's what it seems like. I mean, we could be here talking again in a year, like, well, another year went by, and it didn’t happen. But I think this is the year.
EM: Po, kështu duket. Dua të them, ne mund të flasim sërish vitin tjetër dhe të mos jetë realizuar edhe pas këtij viti. Por, mendoj këtë vit po.
CA: And so in general, when people talk about Elon time, I mean it sounds like you can't just have a general rule that if you predict that something will be done in six months, actually what we should imagine is it’s going to be a year or it’s like two-x or three-x, it depends on the type of prediction. Some things, I guess, things involving software, AI, whatever, are fundamentally harder to predict than others.
CA: Dhe në përgjithësi, kur njerëzit flasin për kohën e Elonit duket si të mos ketë një rregull pritjeje fiks se nëse parashikon diçka të realizohet në gjashtë muaj, imagjino çfarë mund të bëhet në një vit ose dy apo tre, varet nga lloji i parashikimit. Disa gjëra, si ato që përfshijnë softuer, IA, çfarëdo janë thellësisht më të vështira për tu parashikuar.
Is there an element that you actually deliberately make aggressive prediction timelines to drive people to be ambitious? Without that, nothing gets done?
A ka një element që ju i bëni qëllimisht këto parashikime energjike që të bëni njerëzit ambiciozë? Pa këtë, asgjë nuk bëhet?
EM: Well, I generally believe, in terms of internal timelines, that we want to set the most aggressive timeline that we can. Because there’s sort of like a law of gaseous expansion where, for schedules, where whatever time you set, it's not going to be less than that. It's very rare that it'll be less than that. But as far as our predictions are concerned, what tends to happen in the media is that they will report all the wrong ones and ignore all the right ones. Or, you know, when writing an article about me -- I've had a long career in multiple industries. If you list my sins, I sound like the worst person on Earth. But if you put those against the things I've done right, it makes much more sense, you know? So essentially like, the longer you do anything, the more mistakes that you will make cumulatively. Which, if you sum up those mistakes, will sound like I'm the worst predictor ever. But for example, for Tesla vehicle growth, I said I think we’d do 50 percent, and we’ve done 80 percent.
EM: Besoj se sa i përket, afateve të brendshme ne duam të vendosim afate kohore sa më energjike që mundet. Sepse është si ligji i zgjerimit termik i gazrave dhe për planet, që çfarëdo afat kohor që vendos nuk do marri më pak se kjo Është kaq e rrallë dhe do jetë më pak se kaq. Po për sa i përket parashikimeve, ajo që ndodh në media është se aty raportohen ato të gabuarat, dhe injorohen të saktat. Ose, e di kur shkruhet një artikull për mua - - Kam pasur karrierë të gjatë në shumë industri. Nëse liston gabimet e mia do dukem personi më i keq në Tokë. Por nëse i vë në peshore veprimet e mia duken të arsyeshme e sheh? Pra, sa më gjatë të bëhet diçka, më shumë gabime do bëhen Që nëse i mbledh këto gabime do dukem si parashikuesi më i keq në botë. Por, p.sh. për rritjen e prodhimit e veturave Tesla, unë thashë që mendoj se do arrijmë 50%, dhe kemi arritur 80.
CA: Yes.
CA: Po.
EM: But they don't mention that one. So, I mean, I'm not sure what my exact track record is on predictions. They're more optimistic than pessimistic, but they're not all optimistic. Some of them are exceeded probably more or later, but they do come true. It's very rare that they do not come true. It's sort of like, you know, if there's some radical technology prediction, the point is not that it was a few years late, but that it happened at all. That's the more important part.
EM: Por ata nuk e përmendin këtë. Kështu që, s’jam i sigurt se si është historia ime e parashikimeve. Ato anojnë më shumë nga optimizmi, por jo të gjitha janë optimiste. Disa prej tyre janë tejkaluar, ndoshta më vonë por ato vijnë në jetë. Shumë rrallë s’realizohen. Ndodh kështu, nëse bëhen disa parashikime radikale mbi teknologjinë, nuk ka rëndësi nëse vonohen, por fakti që realizohet. Kjo është pjesa e rëndësishme.
CA: So it feels like at some point in the last year, seeing the progress on understanding, the Tesla AI understanding the world around it, led to a kind of, an aha moment at Tesla. Because you really surprised people recently when you said probably the most important product development going on at Tesla this year is this robot, Optimus.
CA: Vjet, në njëfarë pike u duk sikur duke parë zhvillimin për sa i përket të kuptuarit, të kuptuarit e botës nga IA te Tesla, na shtyu të thoshim aha. Sepse ju vërtet na surprizuat kohët e fundit kur thatë se ndoshta zhvillimi më i rëndësishëm i produktit që po bëhej këtë vit qe roboti, Optimus te Tesla.
EM: Yes.
EM: Po.
CA: Many companies out there have tried to put out these robots, they've been working on them for years. And so far no one has really cracked it. There's no mass adoption robot in people's homes. There are some in manufacturing, but I would say, no one's kind of, really cracked it. Is it something that happened in the development of full self-driving that gave you the confidence to say, "You know what, we could do something special here."
CA: Shumë kompani janë përpjekur të nxjerrin si këto robotë, që i kanë përpunuar në këto vite. Dhe asnjë s’ka arritur të godasë. Robotët nuk përdoren në masë nëpër shtëpi. Ka disa në prodhim, por unë do të thoja asnjë s’ka arritur të godasë si duhet. A ndodhi diçka gjatë zhvillimit të vetë drejtimit të plotë që ju dha vetëbesim të thoni, «E di çfarë, ne mund të bëjmë diçka të veçantë.»
EM: Yeah, exactly. So, you know, it took me a while to sort of realize that in order to solve self-driving, you really needed to solve real-world AI. And at the point of which you solve real-world AI for a car, which is really a robot on four wheels, you can then generalize that to a robot on legs as well. The two hard parts I think -- like obviously companies like Boston Dynamics have shown that it's possible to make quite compelling, sometimes alarming robots.
EM: Po, ekzaktësisht. Kështu që më mori disa kohë, të kuptoja se në vend të zhvillonim vetë drejtimin duhet të zhvillonim IA në botën reale. Dhe kur arrin të bësh të funksionojë IA për makina, që është një robot me katër rrota, ju mund ta bëni këtë edhe për një robot me këmbë. Dy pjesët e ngurta - si p.sh. te kompani si Boston Dynamics e kanë treguar se mundet të prodhohen robotë shumë bindes dhe alarmantë ngahera.
CA: Right.
CA: Në rregull.
EM: You know, so from a sensors and actuators standpoint, it's certainly been demonstrated by many that it's possible to make a humanoid robot. The things that are currently missing are enough intelligence for the robot to navigate the real world and do useful things without being explicitly instructed. So the missing things are basically real-world intelligence and scaling up manufacturing. Those are two things that Tesla is very good at. And so then we basically just need to design the specialized actuators and sensors that are needed for humanoid robot. People have no idea, this is going to be bigger than the car.
EM: E di, nga këndvështrimi i sensorëve dhe aktivizuesve, është treguar nga shumë se mundet të prodhohen robotë humanoidë Gjërat që mungojnë tani janë mençuria e mjaftueshme për robotin që të lëvizin në botën reale dhe të jenë të dobishëm pa u dhënë udhëzime nga jashtë. Pra, këto janë ato që mungojnë, mençuria në botën reale dhe shtimi në prodhim. Në këto dy gjëra Tesla është mjaft e mirë. Dhe pastaj thjesht duhet të dizenjojmë aktivizuesit dhe sensorët e specializuar për këta robotë. Njerëzit s’ja kanë idenë, kjo do të jetë më e madhe se makina.
CA: So let's dig into exactly that. I mean, in one way, it's actually an easier problem than full self-driving because instead of an object going along at 60 miles an hour, which if it gets it wrong, someone will die. This is an object that's engineered to only go at what, three or four or five miles an hour. And so a mistake, there aren't lives at stake. There might be embarrassment at stake.
CA: Le të qëndrojmë këtu. Dua të them, nga një anë është problem më i lehtë se vetë drejtimi i plotë sepse në vend të një objekti që lëviz 60 milje në orë, që nëse shkon gabim, dikush mund të humbi jetën. Ky është një objekt i projektuar të shkojë deri pesë apo gjashtë apo tetë km në orë. Dhe një gabim s’ka më jetë në rrezik. Mund të ketë njëfarë turpi.
EM: So long as the AI doesn't take it over and murder us in our sleep or something.
EM: Për sa kohë IA nuk përparon dhe na vret duke fjetur apo diçka e tillë.
CA: Right.
CA: E vërtetë.
(Laughter)
(Të qeshura)
So talk about -- I think the first applications you've mentioned are probably going to be manufacturing, but eventually the vision is to have these available for people at home. If you had a robot that really understood the 3D architecture of your house and knew where every object in that house was or was supposed to be, and could recognize all those objects, I mean, that’s kind of amazing, isn’t it? Like the kind of thing that you could ask a robot to do would be what? Like, tidy up?
Për sa i përket - - Mendoj se aplikimet e para që ju përmendët ndoshta do të prodhohen por me qëllim që të jenë të disponueshëm për përdorim në shtëpi. Nëse kemi një robot që mund të njohë arkitekturen 3D të shtëpisë dhe të dijë vendndodhjen e objekteve në shtëpi ose ku duhet të jenë dhe t’i njihte këto objekte, Dua të them, a nuk do të ishte e mrekullueshme? Si p.sh. t’i kërkoja një roboti të bëjë diçka? P.sh. të pastrojë?
EM: Yeah, absolutely. Make dinner, I guess, mow the lawn.
EM: Po, pa dyshim. Të përgatisë darkën, të kosisë barërat, besoj.
CA: Take a cup of tea to grandma and show her family pictures.
CA: T’i japi një filxhan çaj gjyshes dhe ti tregojë foto të familjes.
EM: Exactly. Take care of my grandmother and make sure --
EM: Fiks. Të kujdeset për gjyshen dhe të sigurohet - -
CA: It could obviously recognize everyone in the home. It could play catch with your kids.
CA: Do arrinte të njihte këdo në familje. Mund të loste me të kapura me fëmijët.
EM: Yes. I mean, obviously, we need to be careful this doesn't become a dystopian situation. I think one of the things that's going to be important is to have a localized ROM chip on the robot that cannot be updated over the air. Where if you, for example, were to say, “Stop, stop, stop,” if anyone said that, then the robot would stop, you know, type of thing. And that's not updatable remotely. I think it's going to be important to have safety features like that.
EM: Po, por duhet të sigurohemi që të mos kthehet në një situatë distopike. Mendoj se një nga gjërat e rëndësishme do jetë një ROM çip i vendosur te roboti që të mos marri komanda përmes ajrit. Si p.sh. nëse ju i thoni «Stop, stop, stop», nëse dikush i thotë këtë pastaj roboti do të ndalonte, gjëra të tilla. Dhe s’mund të marri komanda në distancë. Mendoj se është e rëndësishme të ketë karakteristika sigurie.
CA: Yeah, that sounds wise.
CA: Po, duket me vend.
EM: And I do think there should be a regulatory agency for AI. I've said that for many years. I don't love being regulated, but I think this is an important thing for public safety.
EM: Mendoj se duhet të ketë një agjensi rregullatore për IA. E kam thënë për shumë vite. Nuk më pëlqen të jetë kështu, por besoj se është e rëndësishme për sigurinë publike.
CA: Let's come back to that. But I don't think many people have really sort of taken seriously the notion of, you know, a robot at home. I mean, at the start of the computing revolution, Bill Gates said there's going to be a computer in every home. And people at the time said, yeah, whatever, who would even want that. Do you think there will be basically like in, say, 2050 or whatever, like a robot in most homes, is what there will be, and people will love them and count on them? You’ll have your own butler basically.
CA: Le t’i kthehemi kësaj. Nuk mendoj se njerëzit e kanë marrë seriozisht idenë e të pasurit një roboti në shtëpi. Në fillim të revolucionit të kompjuterave Bill Gates tha se do ketë një kompjuter në çdo shtëpi. Dhe njerëzit në atë kohë thanë se askush s’do ta dojë këtë. Mendoni se do të ketë në vitin 2050 apo një vit çfarëdo, një robot në shtëpitë tona, dhe njerëzit do t’i duan dhe vlerësojnë? Ju do të keni shërbëtorin tuaj kështu.
EM: Yeah, you'll have your sort of buddy robot probably, yeah.
EM: Po, do të keni llojin tuaj të robotit shok, ndoshta.
CA: I mean, how much of a buddy? How many applications have you thought, you know, can you have a romantic partner, a sex partner? EM: It's probably inevitable. I mean, I did promise the internet that I’d make catgirls. We could make a robot catgirl.
CA: Sa shok, do pyesja? Sa lloj aplikimesh do ketë mendoni ju, dua të them mund të kemi një partner, apo partner seksi? EM: Është e paevitueshme. Unë i premtova internetit se do prodhoja vajza mace. Ne mund të prodhojmë robotin vajzë mace.
CA: Be careful what you promise the internet.
CA: Bëj kujdes se çfarë i premton internetit.
(Laughter)
(Të qeshura)
EM: So, yeah, I guess it'll be whatever people want really, you know.
EM: Po, mendoj do jetë ajo çfarëdo duan ata të jetë.
CA: What sort of timeline should we be thinking about of the first models that are actually made and sold?
CA: Të çfarë lloji do të jenë modelet e para që do prodhohen dhe shiten?
EM: Well, you know, the first units that we intend to make are for jobs that are dangerous, boring, repetitive, and things that people don't want to do. And, you know, I think we’ll have like an interesting prototype sometime this year. We might have something useful next year, but I think quite likely within at least two years. And then we'll see rapid growth year over year of the usefulness of the humanoid robots and decrease in cost and scaling up production.
EM: Njësitë e para që synojmë të bëjmë janë për punë të rrezikshme, të mërzitshme, përsëritëse, dhe gjëra që njerëzit s’duan t’i bëjnë. Mendoj se do të kemi një prototip interesant këtë vit. Mund të kemi diçka të dobishme vitin tjetër, por për të qenë më të sigurt, them se do e kemi brenda 2 vitesh. Dhe do shohim rritje të shpejtë vit pas viti në dobishmërinë e këtyre robotëve dhe ulje të kostos dhe rritje të prodhimit.
CA: Initially just selling to businesses, or when do you picture you'll start selling them where you can buy your parents one for Christmas or something?
CA: Si fillim do t’i shisni te bizneset, ose kur e përfytyroni do t’i shisni edhe në vende ku blihen si dhurata Krishtlindjesh për prindërit apo diçka e tillë?
EM: I'd say in less than ten years.
EM: Do realizohet në më pak se 10 vjet. CA: Më trego për kostot.
CA: Help me on the economics of this. So what do you picture the cost of one of these being?
Sa mendon se do shkojë kostoja për një prej tyre?
EM: Well, I think the cost is actually not going to be crazy high. Like less than a car. Initially, things will be expensive because it'll be a new technology at low production volume. The complexity and cost of a car is greater than that of a humanoid robot. So I would expect that it's going to be less than a car, or at least equivalent to a cheap car.
EM: Mendoj se kostoja nuk do të jetë çmendurisht e lartë. Më pak se një veturë. Në fillim, do të kushtojë shtrenjtë, sepse është teknologji e re me volum të ulët prodhimi. Ndërlikimet dhe kostoja e makinës është më e madhe se e robotit. Kështu besoj se do kushtojë më pak, ose sa një makinë e lirë.
CA: So even if it starts at 50k, within a few years, it’s down to 20k or lower or whatever. And maybe for home they'll get much cheaper still. But think about the economics of this. If you can replace a $30,000, $40,000-a-year worker, which you have to pay every year, with a one-time payment of $25,000 for a robot that can work longer hours, a pretty rapid replacement of certain types of jobs. How worried should the world be about that?
CA: Pra nëse nis me 50000 në disa vjet do ulet në 20000 ose më pak. Ata për shtëpi do kushtojnë më lirë. Por bëni llogaritë e kêsaj. Nëse krahasoni rrogën vjetore të një punëtori $30,000 apo $40,000 që e paguani çdo vit, me një çmim prej $25,000 blini një robot që punon shumë më gjatë një zëvendësim i shpejtë i disa llojeve të punës. Sa duhet të shqetësohemi për këtë?
EM: I wouldn't worry about the sort of, putting people out of a job thing. I think we're actually going to have, and already do have, a massive shortage of labor. So I think we will have ... Not people out of work, but actually still a shortage labor even in the future.
EM: Nuk do shqetësohesha për nxjerrjen nga loja të njerëzve. Mendoj se do kemi dhe ka, një mungesë të madhe punëtorësh. Kështu mendoj se do kemi Jo njerëz pa punë por një mungesë punëtorësh në të ardhmen.
But this really will be a world of abundance. Any goods and services will be available to anyone who wants them. It'll be so cheap to have goods and services, it will be ridiculous.
Por kjo do të sjelli një botë të bollshme. Çdo e mirë dhe shërbim do jetë e disponueshme për atë që e do. Shërbimet dhe të mirat do të kushtojnë lirë fare, është qesharake.
CA: I'm presuming it should be possible to imagine a bunch of goods and services that can't profitably be made now but could be made in that world, courtesy of legions of robots.
CA: Supozoj se disa të mira dhe shërbime që nuk mund të prodhohen tani, do të jenë të disponueshme në legjionin e robotëve.
EM: Yeah. It will be a world of abundance. The only scarcity that will exist in the future is that which we decide to create ourselves as humans.
EM: Po. Do jetë një botë me bollëk. Mungesa e vetme që do jetë në të ardhmen do jetë ajo që do krijojmë ne njerëzit.
CA: OK. So AI is allowing us to imagine a differently powered economy that will create this abundance. What are you most worried about going wrong?
CA: OK. Kështu IA po na lejon të imagjinojmë një ekonomi të fuqizuar ndryshe që do krijojë bollëkun. Çfarë të shqetëson që mund të shkojë keq?
EM: Well, like I said, AI and robotics will bring out what might be termed the age of abundance. Other people have used this word, and that this is my prediction: it will be an age of abundance for everyone. But I guess there’s ... The dangers would be the artificial general intelligence or digital superintelligence decouples from a collective human will and goes in the direction that for some reason we don't like. Whatever direction it might go.
EM: Po, si thashë IA dhe robotika do të sjelli çfarë mund të quhet epoka e bollëkut. Të tjerë e kanë përdorur këtë fjalë dhe ky është parashikimi im: do ketë një epokë bollëku për këdo. Por mendoj se ka … Rreziqet mund të jenë që IA e përgjithshme ose superinteligjenca digjitale mund të shkëputet nga vullneti njerëzor dhe merr drejtim të papëlqyer. Çfarëdo drejtimi.
You know, that’s sort of the idea behind Neuralink, is to try to more tightly couple collective human world to digital superintelligence. And also along the way solve a lot of brain injuries and spinal injuries and that kind of thing. So even if it doesn't succeed in the greater goal, I think it will succeed in the goal of alleviating brain and spine damage.
Kjo është disi ideja e Neuralink të përpiqet për të forcuar më shumë njerëzit me me superinteligjencën digjitale. Dhe gjithashtu të shërojmë disa dëmtime të trurit dhe shpinës apo të këtij lloji. Edhe nëse nuk ka sukses në qëllimin parësor mendoj që do ketë sukses në lehtësimin e dëmtimeve të trurit dhe shpinës.
CA: So the spirit there is that if we're going to make these AIs that are so vastly intelligent, we ought to be wired directly to them so that we ourselves can have those superpowers more directly. But that doesn't seem to avoid the risk that those superpowers might ... turn ugly in unintended ways.
CA: Ideja është që nëse do prodhohen IA-të që janë tepër inteligjentë ne do lidhemi me ta direkt pra do kemi ato superfuqi më afër Por kjo nuk e shmang rrezikun që këto superfuqi … të kthehen në shfaqje të shëmtuar.
EM: I think it's a risk, I agree. I'm not saying that I have some certain answer to that risk. I’m just saying like maybe one of the things that would be good for ensuring that the future is one that we want is to more tightly couple the collective human world to digital intelligence.
EM: Ka rrezik, jam dakort. Nuk po them se kam një përgjigje lidhur me rrezikun. Thjesht po them ndoshta një nga gjërat e mira për të siguruar të ardhmen që duam është të lidhim më shumë botën njerëzore me inteligjencën digjitale.
The issue that we face here is that we are already a cyborg, if you think about it. The computers are an extension of ourselves. And when we die, we have, like, a digital ghost. You know, all of our text messages and social media, emails. And it's quite eerie actually, when someone dies but everything online is still there. But you say like, what's the limitation? What is it that inhibits a human-machine symbiosis? It's the data rate. When you communicate, especially with a phone, you're moving your thumbs very slowly. So you're like moving your two little meat sticks at a rate that’s maybe 10 bits per second, optimistically, 100 bits per second. And computers are communicating at the gigabyte level and beyond.
Problemi që ekziston është se ne jemi tashmë cyborg po ta mendosh. Kompjuterat janë një zgjerim i vetes sonë. Kur të ndërrojmë jetë, do kemi një fantazëm digjitale. E di mendoj, mesazhet dhe rrjetet tona sociale, emaili. Është e frikshme, se kur një person ndërron jetë, materialet online janë aty. Por ju do thoni, cilat janë kufizimet? Çfarë e ndalon simbiozën mes njerëzve dhe robotëve? Shkalla e të dhënave. Kur komunikojmë, veçanërisht me telefon gishtat tanë lëvizin shumë ngadalë Sikur lëvizni dy shkopinjtë e vegjël të mishit në shkallën mbase 10 bit për sekondë, më e shpejta 100 bit. Ndërsa kompjuterat komunikojnë në nivelin e gigabajteve dhe më shumë.
CA: Have you seen evidence that the technology is actually working, that you've got a richer, sort of, higher bandwidth connection, if you like, between like external electronics and a brain than has been possible before?
CA: Keni prova se kjo teknologji do funksionojë nëse keni një lidhje me gjerësi brezi më të lartë, midis një paisjeje të jashtme elektronike dhe trurit që ka qenë e mundur më parë?
EM: Yeah. I mean, the fundamental principles of reading neurons, sort of doing read-write on neurons with tiny electrodes, have been demonstrated for decades. So it's not like the concept is new. The problem is that there is no product that works well that you can go and buy. So it's all sort of, in research labs. And it's like some cords sticking out of your head. And it's quite gruesome, and it's really ... There's no good product that actually does a good job and is high-bandwidth and safe and something actually that you could buy and would want to buy.
EM: Po. Dua të them që parimet bazë të leximit të neuroneve si lexim-shkrimi i neuroneve me elektroda të vogla, janë bërë të mundura më parë. Nuk është koncept i panjohur. Problemi është se s’ka produkt që të funksionojë mirë që të mund ta blesh. Por ai gjendet vetëm në laborator. Dhe është në formë litarësh të lidhur me kokën. Duket i tmerrshëm dhe vërtet … S’ka një produkt të mirë që të kryejë mirë punën dhe të jetë i sigurt me gjerësi brezi të lartë të cilën mund të duash ta blesh.
But the way to think of the Neuralink device is kind of like a Fitbit or an Apple Watch. That's where we take out sort of a small section of skull about the size of a quarter, replace that with what, in many ways really is very much like a Fitbit, Apple Watch or some kind of smart watch thing. But with tiny, tiny wires, very, very tiny wires. Wires so tiny, it’s hard to even see them. And it's very important to have very tiny wires so that when they’re implanted, they don’t damage the brain.
Mënyra e perceptimit të paisjes Neuralink është si e Fitbit ose orës Apple. Ne marrim një pjesë të vogël të kafkës dhe sa çereku pothuajse, dhe e zëvendësojmë me diçka të ngjashme si Fitbit apo ora Apple apo si një orë inteligjente. Por me tela të vegjël fare, fare të vegjël. Aq të vegjël, sa mezi i sheh. Është me rëndësi të jenë aq të vegjël që kur të futen në tru të mos e dëmtojnë atë.
CA: How far are you from putting these into humans?
CA: Sa larg realizimit të kësaj jemi?
EM: Well, we have put in our FDA application to aspirationally do the first human implant this year.
Ne kemi shprehur në aplikimin tonë te FDA (AFAUI) që aspirojmë ta kryejmë këtë për herë të parë këtë vit.
CA: The first uses will be for neurological injuries of different kinds. But rolling the clock forward and imagining when people are actually using these for their own enhancement, let's say, and for the enhancement of the world, how clear are you in your mind as to what it will feel like to have one of these inside your head?
CA: Përdorimet e para do jenë për dëmtimet neurologjike të llojeve të ndryshme. Por duke çuar orën para dhe të imagjinosh njerëzit që perdorin keto për përmirësimin e tyre, le të themi apo për përmirësimin e botës, sa të qartë jeni në mendje në krahasim me ndjesinë e të pasurit një nga këto në kokë?
EM: Well, I do want to emphasize we're at an early stage. And so it really will be many years before we have anything approximating a high-bandwidth neural interface that allows for AI-human symbiosis. For many years, we will just be solving brain injuries and spinal injuries. For probably a decade. This is not something that will suddenly one day it will have this incredible sort of whole brain interface. It's going to be, like I said, at least a decade of really just solving brain injuries and spinal injuries. And really, I think you can solve a very wide range of brain injuries, including severe depression, morbid obesity, sleep, potentially schizophrenia, like, a lot of things that cause great stress to people. Restoring memory in older people.
EM: Dua të them se ende jemi në fillim. Dhe do duhet shumë kohë para se të kemi një paisje me gjerësi brezi të lartë nervore që lejon simbiozën mes IA-s dhe njeriut. Për shumë vite, do trajtojmë dëmtimet e trurit dhe të shpinës. Ndoshta për një dekadë. Kjo nuk do bëhet sa hap e mbyll sytë sepse do ketë lidhje të mrekullueshme me tërë trurin Për të paktën 10 vjet siç thashë do merremi vetëm me dëmtimet e trurit dhe shpinës. Dhe vërtet mendoj se mund të trajtojmë një sërë dëmtimesh të trurit përfshirë depresionin e thellë, obezitetin e theksuar, problemet e gjumit, skizofreninë një sërë gjërash që shkaktojnë stres. Rikthimi i kujtesës te njerëzit e vjetër.
CA: If you can pull that off, that's the app I will sign up for.
CA: Nëse mund ta bëni këtë, pikërisht këtu do rregjistrohem.
EM: Absolutely.
EM: Pa dyshim.
CA: Please hurry. (Laughs)
CA: Të lutem nxito.(Qesh).
EM: I mean, the emails that we get at Neuralink are heartbreaking. I mean, they'll send us just tragic, you know, where someone was sort of, in the prime of life and they had an accident on a motorcycle and someone who's 25, you know, can't even feed themselves. And this is something we could fix.
EM: Dua të them, emailet që ne marrim në Neuralink janë zemërthyese. Na vijnë histori tragjike e di ku dikush ka qenë në lule të rinisë ka pësuar aksident me motor diku te 25 vjeç i cili as nuk mund të ushqehet dot vetë. Dhe ne mund ta rregullojmë këtë.
CA: But you have said that AI is one of the things you're most worried about and that Neuralink may be one of the ways where we can keep abreast of it.
CA: Por ju keni thënë se IA është një nga gjërat më shqetësuese për ju dhe se Neuralink është një nga mënyrat me të cilat mund të ecim bashkë me të.
EM: Yeah, there's the short-term thing, which I think is helpful on an individual human level with injuries. And then the long-term thing is an attempt to address the civilizational risk of AI by bringing digital intelligence and biological intelligence closer together.
EM: Po, kjo është çështje afatshkurtër, dhe besoj se do t’i ndihmojë njerëzit me dëmtime. Dhe synimi afatgjatë është një përpjekje të flasim për rrezikun e asimilimit nga IA duke afruar intelligjencën digjitale dhe atë biologjike.
I mean, if you think of how the brain works today, there are really two layers to the brain. There's the limbic system and the cortex. You've got the kind of, animal brain where -- it’s kind of like the fun part, really.
Dua të them, nëse vëreni si funksionon truri sot, në të ka dy shtresa. Ato janë sistemi limbik dhe korteksi. Si ai truri i kafshës - - që është vërtet gazmore.
CA: It's where most of Twitter operates, by the way.
CA: Aty ku operon Twitter më shumë, meqë ra fjala
EM: I think Tim Urban said, we’re like somebody, you know, stuck a computer on a monkey. You know, so we're like, if you gave a monkey a computer, that's our cortex. But we still have a lot of monkey instincts. Which we then try to rationalize as, no, it's not a monkey instinct. It’s something more important than that. But it's often just really a monkey instinct. We're just monkeys with a computer stuck in our brain. But even though the cortex is sort of the smart, or the intelligent part of the brain, the thinking part of the brain, I've not yet met anyone who wants to delete their limbic system or their cortex. They're quite happy having both. Everyone wants both parts of their brain. And people really want their phones and their computers, which are really the tertiary, the third part of your intelligence. It's just that it's ... Like the bandwidth, the rate of communication with that tertiary layer is slow. And it's just a very tiny straw to this tertiary layer. And we want to make that tiny straw a big highway. And I’m definitely not saying that this is going to solve everything. Or this is you know, it’s the only thing -- it’s something that might be helpful. And worst-case scenario, I think we solve some important brain injury, spinal injury issues, and that's still a great outcome.
EM: Kam përshtypjen se Tim Urban tha, ne jemi si majmunët por me kompjuter brenda . Jepini një majmuni një kompjuter, ky është korteksi jonë. Por ne kemi ende shumë instikte të majmunit. Që duam t’i racionalizojmë, themi jo s’janë ashtu. Është diçka më e rëndësishme se kaq. Por shpesh është thjesht instikt majmuni. Ne jemi thjesht majmunë me një kompjuter në tru. Por edhe pse korteksi është i zgjuar, ose pjesa inteligjente, pjesa mendimtare e trurit, s’kam takuar dikë që dëshiron ta fshijë sistemin e tyre limbik ose korteksin e tyre. Ata janë të lumtur që i kanë të dyja. Gjithkush i do të dyja pjesët. Dhe duan edhe telefonat e tyre dhe kompjuterat që janë pjesë e tretë e inteligjencës. Vetëm se … Si gjerësia e brezit, shkalla e komunikimit me shtresën e tretë është e ngadaltë. Dhe lidhet vetëm një tel shumë shumë i vogël me shtresën e tretë. Dhe këtë tel të vogël duam ta bëjmë një autostradë. Por nuk është se kjo do zgjidhi gjithçka. Ose nuk është se ky është problemi - - i vetëm. Dhe në rastin më të keq, mendoj se sërish mund t’i trajtojmë disa dëmtime të trurit të shpinës dhe kjo është e mrekullueshme gjithashtu.
CA: Best-case scenario, we may discover new human possibility, telepathy, you've spoken of, in a way, a connection with a loved one, you know, full memory and much faster thought processing maybe. All these things. It's very cool.
CA: Në rastin më të mirë mund të hapim më shumë horizonte, telepati, ju keni thënë, në njëfarë mënyre të lidhemi me dikë të afërt kujtesë e plotë dhe përpunim mendimi më i lartë ndoshta. Të gjitha gjërat. Është shumë interesante.
If AI were to take down Earth, we need a plan B. Let's shift our attention to space. We spoke last time at TED about reusability, and you had just demonstrated that spectacularly for the first time. Since then, you've gone on to build this monster rocket, Starship, which kind of changes the rules of the game in spectacular ways. Tell us about Starship.
Nêse IA zapton Tokën, na duhet një plan B. Le të flasim për hapësirën. Herën e shkuar folëm për ripërdorimin në TED dhe ju e treguat spektakularisht për herë të parë. Që atëherë ju keni ndërtuar raketën monster, anijen Yll, që solli ndryshim rrënjësor në mënyrë spektakolare. Na flisni për anijen Yll.
EM: Starship is extremely fundamental.
EM: Anija Yll është kaq e rëndësishme.
So the holy grail of rocketry or space transport is full and rapid reusability. This has never been achieved. The closest that anything has come is our Falcon 9 rocket, where we are able to recover the first stage, the boost stage, which is probably about 60 percent of the cost of the vehicle of the whole launch, maybe 70 percent. And we've now done that over a hundred times. So with Starship, we will be recovering the entire thing. Or at least that's the goal.
Sepse e mesmja e artë për raketat dhe transportin hapësinor është ripërdorimi i plotë dhe i shpejtë. Kjo nuk është arritur kurrë. Më shumë iu afruam me raketën tonë Falcon 9 ku arritëm të riprodhonim fazën e parë, fazën e nxitjes që bëjnë rreth 60% të kostos së mjeteve ndoshta 70%, të të gjithë lëshimit. Ne e kemi bërë këtë rreth 100 herë. Me anijen Yll do e riprodhojmë të tërë. Ose të paktën ky është qëllimi.
CA: Right.
CA: Dakort.
EM: And moreover, recovering it in such a way that it can be immediately re-flown. Whereas with Falcon 9, we still need to do some amount of refurbishment to the booster and to the fairing nose cone. But with Starship, the design goal is immediate re-flight. So you just refill propellants and go again. And this is gigantic. Just as it would be in any other mode of transport.
EM: Dhe për më tepër, riprodhimi në këtë mënyrë që të rirrjedhi menjëherë. Me Falcon 9, na u desh të bënim rinovim të fazës së parë dhe të konit të hundës. Por me Starship, synimi është rifluturimi i menjëhershëm. I hedhim substancat shtytëse dhe shkon sërish. Kjo është e madhe. Ashtu si me çdo mjet transporti.
CA: And the main design is to basically take 100 plus people at a time, plus a bunch of things that they need, to Mars. So, first of all, talk about that piece. What is your latest timeline? One, for the first time, a Starship goes to Mars, presumably without people, but just equipment. Two, with people. Three, there’s sort of, OK, 100 people at a time, let's go.
CA: Dhe dizajni kryesor është të transportojë më shumë se 100 njerëz njëherazi dhe gjërat që u duhen drejt Marsit. Së pari, na fol për këtë. Cili është afati kohor? Një, për herë të parë një Starship do të shkojë në Mars, supozohet pa njerëz, vetëm me paisje. Dy, me njerëz. Tre, me 100 njerëz le të them.
EM: Sure. And just to put the cost thing into perspective, the expected cost of Starship, putting 100 tons into orbit, is significantly less than what it would have cost or what it did cost to put our tiny Falcon 1 rocket into orbit. Just as the cost of flying a 747 around the world is less than the cost of a small airplane. You know, a small airplane that was thrown away. So it's really pretty mind-boggling that the giant thing costs less, way less than the small thing. So it doesn't use exotic propellants or things that are difficult to obtain on Mars. It uses methane as fuel, and it's primarily oxygen, roughly 77-78 percent oxygen by weight. And Mars has a CO2 atmosphere and has water ice, which is CO2 plus H2O, so you can make CH4, methane, and O2, oxygen, on Mars.
EM: E sigurt. Të bëjmë një përllogaritje të kostos kostoja e përafërt e Starship duke vendosur 100 tonë në orbitë është shumë më pak se kostoja e një rakete të vogël Falcon 1 në orbitë. Ashtu si kostoja e të fluturuarit 747 herë rreth botës është më e vogël se kostoja e një aeroplani të vogël. E një aeroplani të vogël që është flakur. Është vërtet paradoksale që gjërat e mëdha kushtojnë më pak, se të voglat Nuk është se përdoren substanca shtytëse ekzotike apo gjërat që s’gjenden kollaj në Mars. Përdoret metani si karburant dhe kryesisht oksigjen, rreth 77-78% oksigjen në peshë. Dhe Marsi ka një atmosferë me CO2 dhe ujë të akullt që është CO2 plus H2O, dhe kështu nxjerrim metan CH4, dhe O2, oksigjen, në Mars.
CA: Presumably, one of the first tasks on Mars will be to create a fuel plant that can create the fuel for the return trips of many Starships.
CA: Një nga punët e para që do kryhet në Mars është mbjellja e bimëve që do prodhojnë biokarburant për kthimin e shumë Starship.
EM: Yes. And actually, it's mostly going to be oxygen plants, because it's 78 percent oxygen, 22 percent fuel. But the fuel is a simple fuel that is easy to create on Mars. And in many other parts of the solar system. So basically ... And it's all propulsive landing, no parachutes, nothing thrown away. It has a heat shield that’s capable of entering on Earth or Mars. We can even potentially go to Venus. but you don't want to go there. (Laughs) Venus is hell, almost literally. But you could ... It's a generalized method of transport to anywhere in the solar system, because the point at which you have propellant depo on Mars, you can then travel to the asteroid belt and to the moons of Jupiter and Saturn and ultimately anywhere in the solar system.
EM: Po. Më tepër, do jenë bimë oksigjeni sepse ka 78% oksigjen, 22% karburant. Por karburanti është karburant i thjeshtë që prodhohet lehtë në Mars. Dhe në pjesë të tjera të sistemit diellor. Kështu që … Dhe zbarkimi me shtytje, pa parashutë asgjë s’do flaket. Ka një mburojë nxehtësie që mund të hyjë në Tokë dhe Mars. Ne mund të shkojmë në Venus. por ju s’e doni këtë. (Qesh) Venusi është ferr, pothuajse. Por ju mund … Është një mënyrë e përhapur transporti në sistemin diellor sepse duke pasur depo substancash shtytëse në Mars ju mund të vini qark rrethit asteroid dhe rreth hënave të Jupiterit dhe Saturnit dhe gjithandej në sistemin diellor.
CA: But your main focus and SpaceX's main focus is still Mars. That is the mission. That is where most of the effort will go? Or are you actually imagining a much broader array of uses even in the coming, you know, the first decade or so of uses of this. Where we could go, for example, to other places in the solar system to explore, perhaps NASA wants to use the rocket for that reason.
CA: Por fokusi juaj kryesor dhe i SpaceX është Marsi. Ky është misioni. Këtu do shkojë e gjitha përpjekja? Apo keni ndërmend një sërë përdorimesh edhe në vitet pasuese, në dekadën e parë. Ku mund të shkojmë p.sh në sistemin diellor ndoshta NASA do ta përdori raketën për këtë arsye.
EM: Yeah, NASA is planning to use a Starship to return to the moon, to return people to the moon. And so we're very honored that NASA has chosen us to do this. But I'm saying it is a generalized -- it’s a general solution to getting anywhere in the greater solar system. It's not suitable for going to another star system, but it is a general solution for transport anywhere in the solar system.
EM: Po, NASA ka në plan të përdori një Starship për tu rikthyer në hënë, të rikthejë njerëzit në hënë. Jemi shumë të nderuar që NASA na ka zgjedhur. Por po them është një zgjidhje e përgjithshme për të shkuar kudo në sistemin më të madh diellor. S’është e përshtatshme për udhëtim në sisteme yjësie të tjera, por e mjaftueshme për eksplorimin e sistemit diellor.
CA: Before it can do any of that, it's got to demonstrate it can get into orbit, you know, around Earth. What’s your latest advice on the timeline for that?
CA: Para se ta realizojë këtë, duhet të tregojë se mund të hyjë në orbitën rreth Tokës. Sa kohë parashikon të marri kjo?
EM: It's looking promising for us to have an orbital launch attempt in a few months. So we're actually integrating -- will be integrating the engines into the booster for the first orbital flight starting in about a week or two. And the launch complex itself is ready to go. So assuming we get regulatory approval, I think we could have an orbital launch attempt within a few months.
EM: Mendoj se mund të bëjmë një përpjekje në pak muaj. Ne po bashkojmë - - do bashkojmë motorët te faza e parë e raketës për fluturimin orbital që nis për një javë a dy. Dhe lëshimi i kompleksit do realizohet. Dhe duke marrë aprovimin rregullator mendoj se do realizojmë lëshimin në orbitë në disa muaj.
CA: And a radical new technology like this presumably there is real risk on those early attempts.
CA: Me një teknologji të re si kjo ka vërtet rrezik në provat e para.
EM: Oh, 100 percent, yeah. The joke I make all the time is that excitement is guaranteed. Success is not guaranteed, but excitement certainly is.
EM: Oh, 100%, po. Bëj shaka gjithmonë duke thënë se entuziazmi është i garantuar. Suksesi jo, kurse entuziazmi po.
CA: But the last I saw on your timeline, you've slightly put back the expected date to put the first human on Mars till 2029, I want to say?
CA: Gjëja e fundit për tu bërë në listën tuaj e keni shtyrë pak datën e përcaktuar për të çuar njerëzit në Mars, deri më 2029?
EM: Yeah, I mean, so let's see. I mean, we have built a production system for Starship, so we're making a lot of ships and boosters.
EM: Po, të shohim në fakt. Ne kemi ndërtuar një sistem prodhimi për anijen Yll, kështu që po prodhojmë plot anije dhe përforcues.
CA: How many are you planning to make actually?
CA: Sa planifikoni të prodhoni?
EM: Well, we're currently expecting to make a booster and a ship roughly every, well, initially, roughly every couple of months, and then hopefully by the end of this year, one every month. So it's giant rockets, and a lot of them. Just talking in terms of rough orders of magnitude, in order to create a self-sustaining city on Mars, I think you will need something on the order of a thousand ships. And we just need a Helen of Sparta, I guess, on Mars.
EM: Ne shpresojmë të prodhojmë një përforcues dhe një anije pothuajse, si fillim, pothuajse çdo dy muaj, dhe pastaj nga fundi i vitit, shpresojmë çdo muaj. Një raketë gjigante, dhe shumë prej tyre. Për sa i përket madhësisë së furnizimeve për të krijuar një qytet që mbahet vetë në Mars, mendoj se duhen mijëra anije. Dhe na duhet një Helenë e Spartës, mendoj në Mars.
CA: This is not in most people's heads, Elon.
CA: Ky nuk është mendimi i të gjithëve, Elon.
EM: The planet that launched 1,000 ships.
EM: Planeti që lëshoi 1,000 anije.
CA: That's nice. But this is not in most people's heads, this picture that you have in your mind. There's basically a two-year window, you can only really fly to Mars conveniently every two years. You were picturing that during the 2030s, every couple of years, something like 1,000 Starships take off, each containing 100 or more people. That picture is just completely mind-blowing to me. That sense of this armada of humans going to --
CA: Duket e këndshme. Por jo të gjithë kanë këtë mendim, atë që e imagjinon ti vetë. Ka një mundësi çdo dy vjet, ku mund të flururoni drejt Marsit çdo dy vjet lehtësisht. Ju e përfytyronit të ndodhte gjatë 2030-tës, çdo dy vjet, rreth 1,000 Starship do të niseshin, me 100 njerëz ose më tepër. Kjo më impresionon shumë. Ideja e një ushtrie njerëzish që shkojne - -
EM: It'll be like "Battlestar Galactica," the fleet departs.
EM: Do jetë si nisja e «Galaktika Lufta e Yjeve». CA: Mendon se do financohet
CA: And you think that it can basically be funded by people spending maybe a couple hundred grand on a ticket to Mars? Is that price about where it has been?
prej njerëzve që do shpenzojnë qindra dollarë për një biletë? A është çmimi atje siç ka qenë?
EM: Well, I think if you say like, what's required in order to get enough people and enough cargo to Mars to build a self-sustaining city. And it's where you have an intersection of sets of people who want to go, because I think only a small percentage of humanity will want to go, and can afford to go or get sponsorship in some manner. That intersection of sets, I think, needs to be a million people or something like that. And so it’s what can a million people afford, or get sponsorship for, because I think governments will also pay for it, and people can take out loans. But I think at the point at which you say, OK, like, if moving to Mars costs are, for argument’s sake, $100,000, then I think you know, almost anyone can work and save up and eventually have $100,000 and be able to go to Mars if they want. We want to make it available to anyone who wants to go.
EM: Nëse pyet se çfarë na duhet për të nisur furnizim dhe njerëz mjaftueshëm në Mars për një qytet që mbahet vetë. Këtu kemi një grup të njerëzve që duan të ikin, sepse një përqindje e vogël besoj do duan të shkojnë, dhe mund të mundësojnë udhëtimin. Ky grup i njerëzve, mendoj do jetë një milion njerëz ose diçka e përafërt. Dhe çfarë mund të arrijnë një milion njerëz, apo sponsorizojnë mendoj dhe qeveria do i mbështesi ose mund të marrin kredi. Por kur thua Ok, nëse shkojmë në Mars, kostot janë le të themi $100,000, mendoj se gjithkush mund të punojë dhe kursejë që të fitojë aq sa për të shkuar atje. Ne duam ta bëjmë çmimin të arritshëm nga të gjithë.
It's very important to emphasize that Mars, especially in the beginning, will not be luxurious. It will be dangerous, cramped, difficult, hard work. It's kind of like that Shackleton ad for going to the Antarctic, which I think is actually not real, but it sounds real and it's cool. It's sort of like, the sales pitch for going to Mars is, "It's dangerous, it's cramped. You might not make it back. It's difficult, it's hard work." That's the sales pitch.
Është e rëndësishme të kuptojmë që Marsi, sidomos në fillim s’do jetë luksoz. Do jetë një punë e rrezikshme, e parehatshme, dhe e vështirë. Do jetë si udhëtimi i Shackletonit në Antarktikë, që s’besoj se është real por duket si i tillë dhe interesant. Prezantimi i udhëtimit në Mars është «Është e rrezikshme, e parehatshme. Mbase s’do ktheheni dot mbrapsht. Është një punë e vështirë.» Ky është prezantimi.
CA: Right. But you will make history.
CA: Në rregull. Por ti do bësh histori.
EM: But it'll be glorious.
EM: Por do jetë e lavdishme.
CA: So on that kind of launch rate you're talking about over two decades, you could get your million people to Mars, essentially.
CA: Me ritmin që ti thua pas dy dekadash, ju mund të çoni miliona njerëz në Mars, në thelb.
Whose city is it? Is it NASA's city, is it SpaceX's city?
I kujt është qyteti? Është qyteti i NASA-s apo i SpaceX-it?
EM: It’s the people of Mars’ city. The reason for this, I mean, I feel like why do this thing? I think this is important for maximizing the probable lifespan of humanity or consciousness. Human civilization could come to an end for external reasons, like a giant meteor or super volcanoes or extreme climate change. Or World War III, or you know, any one of a number of reasons. But the probable life span of civilizational consciousness as we know it, which we should really view as this very delicate thing, like a small candle in a vast darkness. That is what appears to be the case. We're in this vast darkness of space, and there's this little candle of consciousness that’s only really come about after 4.5 billion years, and it could just go out.
EM: Janë banorët e Marsit. Do thuash pse po e bëj këtë gjë? Mendoj se është e rëndësishme për shtimin në maksimum të jetëgjatësisë së njeriut dhe vetëdijes. Qytetërimi njerëzor mund të arrijë një fund për disa arsye, nga meteor gjigant, apo super vullkane apo ndryshime klimaterike ekstreme. Ose lufta e tretë Botërore, për shumë arsye. Por jetëgjatësia e vetëdijes së qytetërimit siç e dimë, duhet parë drejt kësaj gjëje delikate si një qiri i vogël në mes të errësirës së pamatë. Kjo është çështja. Ne jemi mes kësaj errësire të pamatë dhe ky qiri i vogël i vetëdijes që erdhi rreth 4,5 miliarda vite më pas, dhe mund të fiket.
CA: I think that's powerful, and I think a lot of people will be inspired by that vision. And the reason you need the million people is because there has to be enough people there to do everything that you need to survive.
CA: Mendoj se kjo është e jashtëzakonshme dhe se do inspironi shumë njerëz. Dhe arsyeja pse duhen miliona njerëz është se duhen mjaftueshëm njerëz për të bërë gjithçka duhet që të mbijetojmë.
EM: Really, like the critical threshold is if the ships from Earth stop coming for any reason, does the Mars City die out or not? And so we have to -- You know, people talk about like, the sort of, the great filters, the things that perhaps, you know, we talk about the Fermi paradox, and where are the aliens? Well maybe there are these various great filters that the aliens didn’t pass, and so they eventually just ceased to exist. And one of the great filters is becoming a multi-planet species. So we want to pass that filter. And I'll be long-dead before this is, you know, a real thing, before it happens. But I’d like to at least see us make great progress in this direction.
EM: Vërtet, pragu kritik është nëse anijet nga Toka ndalojnë së ardhuri për çfarëdo arsye, a vdes Qyteti i Marsit apo jo? Dhe kështu duhet - - Njerëzit flasin për filtrat e mëdhenj gjëra si, mbase ti i di flitet për paradoksin e Fermit dhe ku janë alienët? Ndoshta ka filtra të larmishëm të mëdhenj që alienët nuk i kaluan dhe ekzistenca ndaloi. Një nga filtrat është të bëhemi qenie shumë-planetare. Dhe këtë filtër duam të kalojmë. Dhe do kalojë goxha kohë pasi të ndërroj jetë unë, deri sa ta arrijmë. Por do doja të shikoja që po bëjmë zhvillim të paktën.
CA: Given how tortured the Earth is right now, how much we're beating each other up, shouldn't there be discussions going on with everyone who is dreaming about Mars to try to say, we've got a once in a civilization's chance to make some new rules here? Should someone be trying to lead those discussions to figure out what it means for this to be the people of Mars' City?
CA: Duke parë sa është torturuar Toka, sa shumë jemi sulmuar me njëri-tjetrin, duhet të ketë diskutime me të gjithë që ëndërrojnë të shkojnë në Mars, dhe thonë se kemi shansin për një qytetërim dhe për të bërë rregulla të reja? Duhet dikush të kryesojë këto diskutime për të kuptuar çfarë do të thotë të jesh banor i Qytetit të Marsit?
EM: Well, I think ultimately this will be up to the people of Mars to decide how they want to rethink society. Yeah there’s certainly risk there. And hopefully the people of Mars will be more enlightened and will not fight amongst each other too much. I mean, I have some recommendations, which people of Mars may choose to listen to or not. I would advocate for more of a direct democracy, not a representative democracy, and laws that are short enough for people to understand. Where it is harder to create laws than to get rid of them.
EM: Po, mendoj se është e drejta e këtyre banorëve të vendosin për modelimin e shoqërisë. Po ka gjithashtu rrezik. Dhe shpresoj se banorët e Marsit do jenë më mendjendritur dhe nuk do luftojnë mes tyre. Kam disa rekomandime, që banorët mund t’i dëgjojnë ose jo. Unë do përkrahja një demokraci më direkte jo atë përfaqësuese dhe ligje të shkurtra që kuptohen. Ligjet që janë më të vështira për tu krijuar se sa për tu shmangur.
CA: Coming back a bit nearer term, I'd love you to just talk a bit about some of the other possibility space that Starship seems to have created. So given -- Suddenly we've got this ability to move 100 tons-plus into orbit. So we've just launched the James Webb telescope, which is an incredible thing. It's unbelievable.
CA: Le të flasim për të, ardhmen e afërt, do doja të flisnim për mundësitë Starship ka krijuar. Duke qenë se - - Papritmas kemi aftësinë të vendosim më shumë se 100 tonë në orbitë. Kështu sa ka dalë teleskopi i James Webb, që është diçka e pabesueshme. E pabesueshme.
EM: Exquisite piece of technology.
EM: Një paisje teknologjie e sofistikuar. CA: Paisje e sofistikuar.
CA: Exquisite piece of technology. But people spent two years trying to figure out how to fold up this thing. It's a three-ton telescope.
Por njerëzit për dy vite u munduan të kuptonin si përdorej kjo gjë. Është një teleskop tre ton.
EM: We can make it a lot easier if you’ve got more volume and mass.
EM: Mund të jetë më e lehtë nëse kemi më shumë volum dhe masë.
CA: But let's ask a different question. Which is, how much more powerful a telescope could someone design based on using Starship, for example?
CA: Por le të bëjmë një pyetje tjetër. Sa teleskop i fuqishëm mund të ndërtohet duke u bazuar në Starship, p.sh.?
EM: I mean, roughly, I'd say it's probably an order of magnitude more resolution. If you've got 100 tons and a thousand cubic meters volume, which is roughly what we have.
EM: Do thosha, që është një gradë madhësie. Nëse kemi 100 ton dhe një mijë volum metër kub dhe ne e kemi.
CA: And what about other exploration through the solar system? I mean, I'm you know --
CA: Çfarë do thoshit për eksplorimin e sistemit diellor? Dua të them - -
EM: Europa is a big question mark.
EM: Europa është një pikëpyetje e madhe
CA: Right, so there's an ocean there. And what you really want to do is to drop a submarine into that ocean.
CA: E kuptoj, ka një oqean atje. Dhe ajo çfarëdo të bësh është lëshimi i një nëndetëseje në oqean.
EM: Maybe there's like, some squid civilization, cephalopod civilization under the ice of Europa. That would be pretty interesting.
EM: Ndoshta ka një qytetërim kallamarësh atje qytetërim cefalopodësh nën akullin e Europa. Do qe interesante.
CA: I mean, Elon, if you could take a submarine to Europa and we see pictures of this thing being devoured by a squid, that would honestly be the happiest moment of my life.
CA: Dua të them, Elon, nëse lëshojmë një nëndetëse atje dhe shohim foto të kallamarëve që e gllabërojnë ky do qe momenti më i lumtur në jetën time.
EM: Pretty wild, yeah.
EM: Po, do qe çmenduri.
CA: What other possibilities are out there? Like, it feels like if you're going to create a thousand of these things, they can only fly to Mars every two years. What are they doing the rest of the time? It feels like there's this explosion of possibility that I don't think people are really thinking about.
CA: Çfarë mundësish të tjera ka? Sikur të krijohen tërë gjërat që the dhe të fluturojnë çdo dy vjet drejt Marsit Çfarë do bëjnë pjesën tjetër të kohës? Duket sikur ka një shpërthim mundësish që njerëzit as s’ja kanë idenë.
EM: I don't know, we've certainly got a long way to go. As you alluded to earlier, we still have to get to orbit. And then after we get to orbit, we have to really prove out and refine full and rapid reusability. That'll take a moment. But I do think we will solve this. I'm highly confident we will solve this at this point.
EM: S’e di, ka goxha rrugë për të bërë. Siç thatë më parë, duhet të shkojmë në orbitë Pasi të hyjmë atje, duhet vërtet të provojmë dhe përmirësojmë ripërdorimin e plotë dhe të shpejtë. Kjo do marri disa kohë. Por mendoj se do e zgjidhim. Kam vetëbesim të lartë që do e zgjidhim.
CA: Do you ever wake up with the fear that there's going to be this Hindenburg moment for SpaceX where ...
CA: A zgjohesh me frikën që do ndodhi me SpaceX si ndodhi me Hidenburgun
EM: We've had many Hindenburg. Well, we've never had Hindenburg moments with people, which is very important. Big difference. We've blown up quite a few rockets. So there's a whole compilation online that we put together and others put together, it's showing rockets are hard. I mean, the sheer amount of energy going through a rocket boggles the mind. So, you know, getting out of Earth's gravity well is difficult. We have a strong gravity and a thick atmosphere. And Mars, which is less than 40 percent, it's like, 37 percent of Earth's gravity and has a thin atmosphere. The ship alone can go all the way from the surface of Mars to the surface of Earth. Whereas getting to Mars requires a giant booster and orbital refilling.
EM: Na ka ndodhur shumë herë. Nuk ka ndodhur me njerëz, që është me rëndësi për tu thënë. Ka një ndryshim të madh. Na kanë shpërthyer shumë raketa. Ka një dokument në linjë që e vendosim ne dhe të tjerët që tregon se të merresh me to është e vështirë. E gjithë energjia që përshkon raketën të shokon Të dalësh nga graviteti i Tokës është e vështirë. Këtu ka gravitet të fortë atmosferë të trashë. Dhe Marsi, ka më pak se 40%, ka rreth 37% gravitetit të Tokës dhe atmosferë të hollë. Anija mund të shkojë vetëm rreth sipërfaqes së Marsit deri në atë të Tokës. Të shkosh në Mars kërkon një nxitës gjigant dhe rimbushje orbitale.
CA: So, Elon, as I think more about this incredible array of things that you're involved with, I keep seeing these synergies, to use a horrible word, between them. You know, for example, the robots you're building from Tesla could possibly be pretty handy on Mars, doing some of the dangerous work and so forth. I mean, maybe there's a scenario where your city on Mars doesn't need a million people, it needs half a million people and half a million robots. And that's a possibility. Maybe The Boring Company could play a role helping create some of the subterranean dwelling spaces that you might need.
CA: Elon, sa më shumë mendoj për këto gjëra të pabesueshme që je i përfshirë duke parë këtë sinergji të përdorin një fjalë të tmerrshme midis tyre. E di, p.sh. robotët që po ndërtohen te Tesla mund të jenë të dobishëm në Mars, për të bërë punë të rrezikshme dhe më tepër. Ndoshta keni një skenar ku qyteti në Mars nuk ka nevojë për një milion, por për gjysëm milion njerëz dhe robotë. Kjo është një mundësi. Ndoshta The Boring Company mund të luajë një rol për të krijuar disa hapësira banimi nëntokësore që mund të na duhen.
EM: Yeah.
EM: Po.
CA: Back on planet Earth, it seems like a partnership between Boring Company and Tesla could offer an unbelievable deal to a city to say, we will create for you a 3D network of tunnels populated by robo-taxis that will offer fast, low-cost transport to anyone. You know, full self-driving may or may not be done this year. And in some cities, like, somewhere like Mumbai, I suspect won't be done for a decade.
CA: Ndërsa në planetin Tokë, duket si një partneritet mes Boring Company dhe Tesla mund të ofrojë një marrëveshje për qytetin që do krijojë një rrjet tuneli 3D të populluar nga robotë taksi që do ofrojnë transport të shpejtë dhe ekonomik për këdo. Vetë drejtimi i plotë mund edhe të mos kryhet këtë vit. Dhe në qytete si Mumbai, mendoj se s’do realizohet as për një dekadë.EM: Disa vende janë më të vështira.
EM: Some places are more challenging than others.
CA: Por sot, sot me çfarë keni
CA: But today, today, with what you've got, you could put a 3D network of tunnels under there.
mund të krijoni një rrjet tunelesh 3D poshtë.
EM: Oh, if it’s just in a tunnel, that’s a solved problem.
EM: Oh, nëse flasim për tunel, është problem i zgjidhur.
CA: Exactly, full self-driving is a solved problem. To me, there’s amazing synergy there. With Starship, you know, Gwynne Shotwell talked about by 2028 having from city to city, you know, transport on planet Earth.
CA: Po, vetë drejtimi i plotë gjithashtu. Mendoj se ka një sinergji të mahnitshme. Me anijen Yll, Gwynne Shotwell tha se më 2028 mund të kemi nga një qytet në të tjetër, transport në planetin Tokë.
EM: This is a real possibility. The fastest way to get from one place to another, if it's a long distance, is a rocket. It's basically an ICBM.
EM: Ka një mundësi reale. Mënyra më e shpejtë për të levizur nga një vend në tjetrin, nëse ka një distancë të gjatë, është raketa. Në fakt është RBNK.
CA: But it has to land -- Because it's an ICBM, it has to land probably offshore, because it's loud. So why not have a tunnel that then connects to the city with Tesla? And Neuralink. I mean, if you going to go to Mars having a telepathic connection with loved ones back home, even if there's a time delay...
CA: Por duhet të zbarkojë - - Duke qenë RBNK mund të zbarkojë në det, sepse bën zhurmë. Pse të mos kemi një tunel që lidh qytetin me Tesla-n? Dhe Neuralink. Nëse do shkosh në Mars të kesh një lidhje telepatike me të afërmit tuaj në shtëpi, edhe nëse ka vonesë në kohë …
EM: These are not intended to be connected, by the way. But there certainly could be some synergies, yeah.
EM: Këto nuk synohen të lidhen, meqë ra fjala. Por do ketë disa sinergji, kuptohet.
CA: Surely there is a growing argument that you should actually put all these things together into one company and just have a company devoted to creating a future that’s exciting, and let a thousand flowers bloom. Have you been thinking about that?
CA: Sigurisht, ka një argument që vjen e forcohet se kur i bën këto gjëra bashkë në një kompani dhe të kesh një kompani të orientuar drejt krijimit të së ardhmes së bukur dhe të lësh mijëra lule të lulëzojnë. E ke menduar këtë?
EM: I mean, it is tricky because Tesla is a publicly-traded company, and the investor base of Tesla and SpaceX and certainly Boring Company and Neuralink are quite different. Boring Company and Neuralink are tiny companies.
EM: Është me rrezik sepse Tesla është kompani me aksione publike, dhe baza e investimeve të Tesla dhe SpaceX dhe po ashtu dhe Boring Company është e ndryshme. Boring Company dhe Neuralink janë kompani të vogla.
CA: By comparison.
CA: Duke i krahasuar.
EM: Yeah, Tesla's got 110,000 people. SpaceX I think is around 12,000 people. Boring Company and Neuralink are both under 200 people. So they're little, tiny companies, but they will probably get bigger in the future. They will get bigger in the future. It's not that easy to sort of combine these things.
EM: Po, Tesla ka 110,000 punonjës. Te SpaceX mendoj se janë rreth 12,000 njerëz. Boring Company dhe Neuralink janë të dyja me 200 njerëz. Ato janë kompani të vogla, por që do i zgjerojmë në të ardhmen mbase. Ato do bëhen më të mëdha në të ardhmen. Nuk është e lehtë të kombinohen këto.
CA: Traditionally, you have said that for SpaceX especially, you wouldn't want it public, because public investors wouldn't support the craziness of the idea of going to Mars or whatever.
CA: Zakonisht, ju keni thënë se SpaceX-in veçanërisht, s’doni ta bëni publike, sepse investuesit nuk do mbështesnin idenë e çmendur që të shkojmë në Mars apo çfarëdoqoftë. EM: Po, kthimi në qenie multi
EM: Yeah, making life multi-planetary is outside of the normal time horizon of Wall Street analysts. (Laughs) To say the least.
planetare është jashtë radarit për analistët e Wall Street. (Qesh) Më e pakta.
CA: I think something's changed, though. What's changed is that Tesla is now so powerful and so big and throws off so much cash that you actually could connect the dots here. Just tell the public that x-billion dollars a year, whatever your number is, will be diverted to the Mars mission. I suspect you'd have massive interest in that company. And it might unlock a lot more possibility for you, no?
CA: Mendoj se diçka ka ndryshuar, megjithatë. Çfarë ka ndryshuar është se Tesla është e fuqishme dhe e madhe dhe po vetëfinancohet dhe mund ta bëni lidhjen vetë. Thjesht thojini publikut se x-miliarda dollar në vit, çfarëdo numri do investohen në misionet e Marsit. Dyshoj se do të keni interes masiv në këtë kompani. Dhe mund të hapi shumë mundësi apo jo?
EM: I would like to give the public access to ownership of SpaceX, but I mean the thing that like, the overhead associated with a public company is high. I mean, as a public company, you're just constantly sued. It does occupy like, a fair bit of ... You know, time and effort to deal with these things.
EM: Do doja të ktheja SpaceX në kompani publike por e gjithë kjo, shpenzimet e një kompanie publike janë të larta. Si një kompani publike, paditesh vazhdimisht. Zë një vend, goxha … Koha dhe përpjekjet që harxhon duke u marrë me këto gjëra.
CA: But you would still only have one public company, it would be bigger, and have more things going on. But instead of being on four boards, you'd be on one.
CA: Por ju mund të zotëroni dhe vetëm një kompani publike, më të madhe, dhe të përparoni më shumë. Por përveç se të qenit në katër borde, do jeni në nji.
EM: I'm actually not even on the Neuralink or Boring Company boards. And I don't really attend the SpaceX board meetings. We only have two a year, and I just stop by and chat for an hour. The board overhead for a public company is much higher.
EM: Unë nuk jam as në bordin e Neuralinkut apo të The Boring Company. Dhe nuk marr pjesë në mbledhjet e SpaceX. Ne bëjmë dy në vit, dhe unë thjesht diskutoj për një orë. Shpenzimet e bordit në një kompani publike janë më të larta.
CA: I think some investors probably worry about how your time is being split, and they might be excited by you know, that. Anyway, I just woke up the other day thinking, just, there are so many ways in which these things connect. And you know, just the simplicity of that mission, of building a future that is worth getting excited about, might appeal to an awful lot of people.
CA: Mendoj se disa investues shqetësohen si e shpenzoni ju kohën, dhe kjo mund t’i entuziazmojë. Gjithsesi, u zgjova një ditë duke menduar se këto gjëra lidhen në shumë mënyra. Dhe thjeshtësia e këtij misioni, e ndërtimit të një ardhmeje që ia vlen të entuziazmohesh, mund të tërheqi tmerrësisht shumë njerëz.
Elon, you are reported by Forbes and everyone else as now, you know, the world's richest person.
Elon, ju jeni shpallur nga Forbes dhe gjithkush tjetër si njeriu më i pasur në botë.
EM: That’s not a sovereign.
EM: Ky nuk është sovranitet. CA: (Qesh)
CA: (Laughs) EM: You know, I think it’s fair to say that if somebody is like, the king or de facto king of a country, they're wealthier than I am.
EM: Është e drejtë kur thuhet se dikush që është mbret apo mbret de facto i një vendi, ai ka një mirëqënie më të lartë se mua.
CA: But it’s just harder to measure -- So $300 billion. I mean, your net worth on any given day is rising or falling by several billion dollars. How insane is that?
CA: Por është e vështirë të matet - - Pra 300 miliardë. Pasuria jote rritet ose ulet me miliarda dollarë në një ditë. Çfarë çmendurie apo jo?
EM: It's bonkers, yeah.
EM: Po, është befasuese vërtet. CA: Si e ke menaxhuar këtë fakt nga ana
CA: I mean, how do you handle that psychologically? There aren't many people in the world who have to even think about that.
psikologjike? Jo shumë njerëz në botë kanë shansin të mendojnë për këtë. EM: Nuk mendoj shumë për këtë.
EM: I actually don't think about that too much. But the thing that is actually more difficult and that does make sleeping difficult is that, you know, every good hour or even minute of thinking about Tesla and SpaceX has such a big effect on the company that I really try to work as much as possible, you know, to the edge of sanity, basically. Because you know, Tesla’s getting to the point where probably will get to the point later this year, where every high-quality minute of thinking is a million dollars impact on Tesla. Which is insane. I mean, the basic, you know, if Tesla is doing, you know, sort of $2 billion a week, let’s say, in revenue, it’s sort of $300 million a day, seven days a week. You know, it's ...
Por gjëja më e vështirë është që e vështirëson shumë gjumin është që çdo orë të mundshme ose minutë që unë mendoj për Teslën apo SpaceX ka një efekt të madh në kompani dhe mundohem të punoj sa më shumë brenda kufijve të normales. Sepse Tesla po shkon drejt një pike ndoshta do arrijë këtë pikë më vonë, ku për aq kohë sa mendohet me mençuri për të kjo do ndikojë me miliona dollarë. Që duket çmenduri. Dua të them me këtë se nëse Tesla po bën rreth 2 miliardë në javë, të ardhura le të themi, rreth 300 milionë dollarë në ditë, shtatë ditë të javës. E di është …
CA: If you can change that by five percent in an hour’s brainstorm, that's a pretty valuable hour.
CA: Nëse mund ta ndryshosh këtë me 5 % duke kaluar një orë duke menduar kjo do qe orë kaq e vlefshme.
EM: I mean, there are many instances where a half-hour meeting, I was able to improve the financial outcome of the company by $100 million in a half-hour meeting.
EM: Ka shumë shembuj ku në një takim gjysëm orësh, arrita të rrisja gjendjen ekonomike të kompanisë me 100 milionë dollarë në kaq kohë.
CA: There are many other people out there who can't stand this world of billionaires. Like, they are hugely offended by the notion that an individual can have the same wealth as, say, a billion or more of the world's poorest people.
CA: Ka shumë njerëz që s’i durojnë dot këta miliarderë. Sikur fyhen prej kësaj një pasuri aq sa dhe një miliard apo më shumë se gjithë njerëzit më të varfër.
EM: If they examine sort of -- I think there's some axiomatic flaws that are leading them to that conclusion. For sure, it would be very problematic if I was consuming, you know, billions of dollars a year in personal consumption. But that is not the case. In fact, I don't even own a home right now. I'm literally staying at friends' places. If I travel to the Bay Area, which is where most of Tesla engineering is, I basically rotate through friends' spare bedrooms. I don't have a yacht, I really don't take vacations. It’s not as though my personal consumption is high. I mean, the one exception is a plane. But if I don't use the plane, then I have less hours to work.
EM: Nëse ekzaminojnë diçka si - - ka disa gabime të pakundërshtueshme që i çon në këto përfundime. Sigurisht, do qe mjaft problematike po të konsumoja miliarda dollarë për përdorim personal. Por ky nuk është rasti. Në fakt, unë nuk zotëroj as një shtëpi. Qëndroj nëpër miq. Nëse jam në Bay Area, ku janë pjesa më e madhe e fabrikave të Teslës, pushoj në dhomat e lira të miqve. S’kam jaht, nuk bëj pushime. Nuk është se shpenzoj shumë. Përveç aeroplanit. Por kur nuk e përdor, kam më pak kohë për të punuar.
CA: I mean, I personally think you have shown that you are mostly driven by really quite a deep sense of moral purpose. Like, your attempts to solve the climate problem have been as powerful as anyone else on the planet that I'm aware of. And I actually can't understand, personally, I can't understand the fact that you get all this criticism from the Left about, "Oh, my God, he's so rich, that's disgusting." When climate is their issue. Philanthropy is a topic that some people go to. Philanthropy is a hard topic. How do you think about that?
CA: Personalisht, mendoj se ti ke treguar se ke vërtet një qëllim moral. Përpjekjet e tua për të zgjidhur problemin e klimës kanë qenë aq të fuqishme sa gjithkush që njoh. Dhe nuk e kuptoj personalisht nuk e kuptoj si të majtët të kritikojnë «Oh Zot i madh, sa i pasur është, kjo të mërzit».Klima është përgjegjësi e tyre. Filantropia është një çështje që diskutohet. Është e vështirë ta diskutosh. Çfarë mendon?
EM: I think if you care about the reality of goodness instead of the perception of it, philanthropy is extremely difficult. SpaceX, Tesla, Neuralink and The Boring Company are philanthropy. If you say philanthropy is love of humanity, they are philanthropy. Tesla is accelerating sustainable energy. This is a love -- philanthropy. SpaceX is trying to ensure the long-term survival of humanity with a multiple-planet species. That is love of humanity. You know, Neuralink is trying to help solve brain injuries and existential risk with AI. Love of humanity. Boring Company is trying to solve traffic, which is hell for most people, and that also is love of humanity.
EM: Nëse mendon vërtet për të mirën, përtej perceptimit të saj, kjo është çështje e komplikuar. SpaceX, Tesla, Neuralink dhe Boring Company janë filantropi. Kur themi filantropi, kemi thënë dashuri për njerëzimin, kjo është. Tesla po mbështet energjinë e qëndrueshme. Kjo është dashuri - - filantropi. SpaceX po mundohet të sigurojë mbijetesën afatgjatë të njerëzve me specie të shumëfishta planetare. Kjo është dashuri për njerëzimin. Neuralink po përpiqet të shërojë dëmtimet e trurit dhe të rregullojë rrezikun ekzistencial me IA. Dashuria për njerëzimin. Boring Company po përpiqet të rregullojë trafikun, që e tmerron shumicën dhe kjo tregon gjithashtu dashuri.
CA: How upsetting is it to you to hear this constant drumbeat of, "Billionaires, my God, Elon Musk, oh, my God?" Like, do you just shrug that off or does it does it actually hurt?
CA: Sa të mërzit të dëgjosh të njëjtin avaz, «Miliarderët, O Zot, Elon Musk, O Zot?» Si ja del me këtë apo të lëndon?
EM: I mean, at this point, it's water off a duck's back.
EM: Në këtë pikë, s’më bën më përshtypje.
CA: Elon, I’d like to, as we wrap up now, just pull the camera back and just think ... You’re a father now of seven surviving kids.
CA: Elon, do doja, meqë po e mbyllim, të heqim kamerën dhe mendo … Je një baba i shtatë fëmijëve.
EM: Well, I mean, I'm trying to set a good example because the birthrate on Earth is so low that we're facing civilizational collapse unless the birth rate returns to a sustainable level.
EM: Në fakt, mundohem të jap një shembull, se numri i lindjeve është aq i ulët sa po përballemi me kolaps të qytetërimit derisa të normalizohet numri i lindjeve.
CA: Yeah, you've talked about this a lot, that depopulation is a big problem, and people don't understand how big a problem it is.
CA: Po, ju keni folur për këtë, që shpopullizimi është një problem i madh, dhe njerëzit nuk e kuptojnë rëndësinë e saj.
EM: Population collapse is one of the biggest threats to the future of human civilization. And that is what is going on right now.
EM: Kolapsi i popullsisë është një nga kërcënimet më të mëdha për të ardhmen. Dhe kjo është ajo që po ndodh tani.
CA: What drives you on a day-to-day basis to do what you do?
CA: Çfarë të nxit të veprosh në këtë mënyrë çdo ditë?
EM: I guess, like, I really want to make sure that there is a good future for humanity and that we're on a path to understanding the nature of the universe, the meaning of life. Why are we here, how did we get here? And in order to understand the nature of the universe and all these fundamental questions, we must expand the scope and scale of consciousness. Certainly it must not diminish or go out. Or we certainly won’t understand this. I would say I’ve been motivated by curiosity more than anything, and just desire to think about the future and not be sad, you know?
EM: Dua të siguroj një të ardhme të ndritur për njerëzimin të jemi në gjendje të kuptojmë universin kuptimin e jetës. Pse jemi këtu, si u gjendëm në këtë vend? Për të kuptuar universin dhe këto pyetje bazë, duhet të zgjerojmë njohuritë mbi ndërgjegjjen. Sigurisht s’duhet të zvogëlohet apo zhduket fare.Se s’do kuptonim këtë pastaj. Do thosha që jam motivuar nga kurioziteti më shumë se gjithçka, dhe dëshira për të menduar për të ardhmen dhe të shmang trishtimin, e di?
CA: And are you? Are you not sad?
CA: A je kështu? Nuk je i mërzitur?
EM: I'm sometimes sad, but mostly I'm feeling I guess relatively optimistic about the future these days. There are certainly some big risks that humanity faces. I think the population collapse is a really big deal, that I wish more people would think about because the birth rate is far below what's needed to sustain civilization at its current level. And there's obviously ... We need to take action on climate sustainability, which is being done. And we need to secure the future of consciousness by being a multi-planet species. We need to address -- Essentially, it's important to take whatever actions we can think of to address the existential risks that affect the future of consciousness.
EM: Ndonjëherë jam, por më shumë ndihem optimist për të ardhmen tani. Na kanosen disa rreziqe të mëdha. Mendoj se kolapsi i popullsisë është mjaft i rrezikshëm, shpresoj që njerëzitt’i kushtojnë vëmendje kësaj se numri i lindjeve është më i ulët se sa nevojitet për mbajtjen e numrit të popullsisë në nivelin e tanishëm. Dhe padyshim … Duhet të punojmë për qëndrueshmërinë klimatike gjë e cila po arrihet. Dhe të sigurojmë të ardhmen duke u bërë një specie multi-planetare. Duhet të adresojmë Vërtet është e rëndësishme që të veprojmë sido që ta mendojmë për të cekur rreziqet ekzistenciale që ndikojnë në të ardhmen e vetëdijes.
CA: There's a whole generation coming through who seem really sad about the future. What would you say to them?
CA: Një brez i tërë në këto kohë ndihet i trishtuar për të ardhmen. Çfarë do u thoshe?
EM: Well, I think if you want the future to be good, you must make it so. Take action to make it good. And it will be.
EM: Nëse doni që e ardhmja të jetë e ndritur, duhet ta ndërtoni atë. Ndërmerrni veprime për ta bërë atë ashtu. Dhe ajo do bëhet ashtu.
CA: Elon, thank you for all this time. That is a beautiful place to end. Thanks for all you're doing.
CA: Elon, faleminderit për kohën që kaluam bashkë. Patëm një mbyllje të bukur. Falemnderit për çka po bën. EM: Ju lutem.
EM: You're welcome.