"People do stupid things. That's what spreads HIV." This was a headline in a U.K. newspaper, The Guardian, not that long ago. I'm curious, show of hands, who agrees with it? Well, one or two brave souls.
"Njerëzit bëjnë budallallëqe. Këto përhapin HIV." Ky ishte titulli kryesor i një gazete në Mbretërinë e Bashkuar (Britaninë e Madhe) The Guardian, jo shumë kohë më parë. Jam kurioze - ngrini duart - kush është dakort me këtë titull? Po mirë, një ose dy guximtarë.
This is actually a direct quote from an epidemiologist who's been in field of HIV for 15 years, worked on four continents, and you're looking at her.
Ky është në fakt një citat direkt nga një epidemiologjist që ka punuar në fushën e HIV për 15 vjet, ka punuar në 4 kontinente, dhe tani e keni përpara jush.
And I am now going to argue that this is only half true. People do get HIV because they do stupid things, but most of them are doing stupid things for perfectly rational reasons. Now, "rational" is the dominant paradigm in public health, and if you put your public health nerd glasses on, you'll see that if we give people the information that they need about what's good for them and what's bad for them, if you give them the services that they can use to act on that information, and a little bit of motivation, people will make rational decisions and live long and healthy lives. Wonderful.
Dhe unë kam ardhur tju mbush mendjen që ky titull është vetëm gjysëm i vërtetë. Njerëzit infektohen me HIV sepse bëjnë budallallëqe, por shumica e tyre bëjnë budallallëqe për arsye mjaft racionale. Në fakt, "racionalja" është paradigma kryesore në fushën e shëndetit publik. Dhe nëse vishni syzet e urithit të shëndetit publik, do të shihni se nëse u japim njerëzve informacionin që i duhet mbi çfarë u bën mirë dhe çfarë u bën keq, nëse u ofrohen shërbimet që ata mund të përdorin bazuar mbi informacionin, dhe me pak motivim, njerëzit marrin vendime racionale dhe do jetojnë gjatë dhe plot shëndet. Mrekulli.
That's slightly problematic for me because I work in HIV, and although I'm sure you all know that HIV is about poverty and gender inequality, and if you were at TED '07 it's about coffee prices ... Actually, HIV's about sex and drugs, and if there are two things that make human beings a little bit irrational, they are erections and addiction.
Kjo është pak problematike për mua sepse unë punoj në HIV, dhe ndonëse jam e sigurt që ju të gjithë e dini që HIV tregon për varfërinë dhe pabarazinë gjinore, dhe nëse ishit tek TED '07, tregon për çmimet e kafesë; faktikisht, HIV flet për seksin dhe drogën. Dhe nëse ka dy gjëra që i bëjnë njerëzit pakëz irracional, janë ereksionet dhe varësia.
(Laughter)
(të qeshura)
So, let's start with what's rational for an addict. Now, I remember speaking to an Indonesian friend of mine, Frankie. We were having lunch and he was telling me about when he was in jail in Bali for a drug injection. It was someone's birthday, and they had very kindly smuggled some heroin into jail, and he was very generously sharing it out with all of his colleagues. And so everyone lined up, all the smackheads in a row, and the guy whose birthday it was filled up the fit, and he went down and started injecting people. So he injects the first guy, and then he's wiping the needle on his shirt, and he injects the next guy. And Frankie says, "I'm number 22 in line, and I can see the needle coming down towards me, and there is blood all over the place. It's getting blunter and blunter. And a small part of my brain is thinking, 'That is so gross and really dangerous,' but most of my brain is thinking, 'Please let there be some smack left by the time it gets to me. Please let there be some left.'" And then, telling me this story, Frankie said, "You know ... God, drugs really make you stupid."
Atëherë, fillojmë me ç'është racionale për një të droguar. Më kujtohet një bisedë me një shokun tim Indonezian, Frankie. Po hanim drekë, dhe ai po më tregonte për kohën kur ishte i burgosur në Bali për përdorim droge. Dhe ishte ditëlindja e dikujt, që me shumë njerëzi kishte futur heroinë kontrabandë në burg, dhe me shumë zemërgjerësi po e ndante me të tjerët me të gjithë kolegët e tij. Kështu që të gjithë u vunë në radhë, të gjithë të droguarit njëri pas tjetrit. Dhe ai që kishte datëlindjen mbushi shiringën, dhe filloi të injektonte njerëzit e vënë në radhë. Filloi duke injektuar të parin në radhë, dhe pas injektimit fshiu gjilpërën në këmishën e vetë, dhe vazhdon të injektojë personin tjetër. Dhe Frankie tha, "Unë isha i 22-ti në radhë, dhe unë e shihja gjilpërën që vinte drejt meje, dhe kishte gjak kudo. Dhe gjilpëra po bëhej gjithmonë më e më e turbullt. Dhe një pjesë e vogël e trurit tim po mendonte, "Kjo është shumë e pështirë dhe shumë e rrezikshme." por pjesa më e madhe e trurit tim po mendonte, "Shpresoj të mbetet pak drogë edhe për mua kur të arrijë tek unë. Aman të mbetet edhe për mua." Dhe duke më treguar këtë histori, Frankie më tha, "E di që për Zotin, droga të bën budalla."
And, you know, you can't fault him for accuracy. But, actually, Frankie, at that time, was a heroin addict and he was in jail. So his choice was either to accept that dirty needle or not to get high. And if there's one place you really want to get high, it's when you're in jail.
Dhe, në të vërtetë, nuk mund t'i vësh fajin për saktësi, por, në fakt, Frankie, në atë moment, ishte përdorues i varur nga heroina, dhe ishte në burg. Kështu që zgjedhja e tij ishte ose të pranonte atë gjilpërën ose të mos arrinte nirvanën. Dhe nëse ka një vend ku mezi pret të arrish nirvanën, Eshtë kur je në burg.
But I'm a scientist and I don't like to make data out of anecdotes, so let's look at some data. We talked to 600 drug addicts in three cities in Indonesia, and we said, "Well, do you know how you get HIV?" "Oh yeah, by sharing needles." I mean, nearly 100 percent. Yeah, by sharing needles. And, "Do you know where you can get a clean needle at a price you can afford to avoid that?" "Oh yeah." Hundred percent. "We're smackheads; we know where to get clean needles." "So are you carrying a needle?" We're actually interviewing people on the street, in the places where they're hanging out and taking drugs. "Are you carrying clean needles?" One in four, maximum. So no surprises then that the proportion that actually used clean needles every time they injected in the last week is just about one in 10, and the other nine in 10 are sharing.
Por unë jam një shkencëtare, dhe më pëlqen ti kthej historitë në statistika, prandaj ti hedhim një sy statistikave. Biseduam me 600 të droguar në 3 qytete në Indonezi, dhe ju thamë, "po mirë, e dini si përcillet virusi i HIV?" "Patjetër. Duke përdorur të njëjtën gjilpërë." E kam me të vërtetë, gati 100%. Po, duke përdorur të njëjtën gjilpërë. Dhe, "E dini ku mund të gjeni gjilpëra të pastra me një cmim që mund ta paguani dhe të evitoni infeksionin?" "Patjetër." 100 përqind. "Jemi të droguar; e dimë ku mund të gjejmë gjilpëra të pastra." "Keni ndonjë gjilpërë të pastër me vete? Ishim duke intervistuar njerëz në rrugë, në vendet ku kalonin kohën dhe përdornin drogë. "Keni gjilpëra të pastra me vete?" Një në katër veta, maksimumi. Prandaj nuk ishte asnjë surprizë proporcioni i atyre që përdorin gjilpëra të pastra cdo herë që përdorën drogë me injeksion javën e kaluar ishte rreth një në 10, ndërkohë që 9 të tjerët po përdornin të njëjtat gjilpëra.
So you've got this massive mismatch; everyone knows that if they share they're going to get HIV, but they're all sharing anyway. So what's that about? Is it like you get a better high if you share or something? We asked that to a junkie and they're like, "Are you nuts?" You don't want to share a needle anymore than you want to share a toothbrush even with someone you're sleeping with. There's just kind of an ick factor there. "No, no. We share needles because we don't want to go to jail." So, in Indonesia at this time, if you were carrying a needle and the cops rounded you up, they could put you into jail. And that changes the equation slightly, doesn't it? Because your choice now is either I use my own needle now, or I could share a needle now and get a disease that's going to possibly kill me 10 years from now, or I could use my own needle now and go to jail tomorrow. And while junkies think that it's a really bad idea to expose themselves to HIV, they think it's a much worse idea to spend the next year in jail where they'll probably end up in Frankie's situation and expose themselves to HIV anyway. So, suddenly it becomes perfectly rational to share needles.
Prandaj keni këtë mospërputhje masive. Të gjithë e dinë që nëse përdorin të njëjtën gjilpërë do të infektohen me HIV, por ata vazhdojnë të përdorin të njëjtën gjilpërë. Ku qëndron arsyeja e gjithë kësaj? Mos arrihet nirvana më e mirë nëse përdor të njëjtën gjilpërë? Ja bëmë këtë pyetje një të droguari dhe na u përgjigj, "Jeni të cmendur? Askush nuk do të përdorë të njëjtën gjilpërë, ashtu si askush nuk do të përdorë të njëjtën furcë dhëmbësh me partnerin seksual. Ka një faktor pështirosje në mes. Jo, jo. Ne përdorim të njëjtat gjilpëra sepse nuk duam të shkojmë në burg." Atëherë, në Indonezi në atë kohë, nëse mbaje një gjilpërë, dhe të kapnin policët, mund të të fusnin në burg. Dhe kjo situatë e ndryshon pakëz ekuacionin, apo jo? Sepse zgjedhja jote tani është ose të përdor gjilpërën time tani, ose të përdor një gjilpërë të dikujt tjetër të infektohem nga një sëmundje që mund të më vrasë pas 10 vjetësh, ose mund të përdor gjilpërën time dhe të shkoj në burg nesër. Pavarësisht që të droguarit mendojnë që është një ide e keqe të ekspozohen ndaj virusit HIV, ata mendojnë që është një ide akoma më e keqe të kalojnë vitin e ardhshëm në burg, ku ka shumë mundësi të gjenden në situatën e Frankie-t dhe të ekspozohen ndaj virusit HIV sidoqoftë. Papritur, duket totalisht racionale të përdorësh të njëjtën gjilpërë si të tjerët.
Now, let's look at it from a policy maker's point of view. This is a really easy problem. For once, your incentives are aligned. We've got what's rational for public health. You want people to use clean needles -- and junkies want to use clean needles. So we could make this problem go away simply by making clean needles universally available and taking away the fear of arrest. Now, the first person to figure that out and do something about it on a national scale was that well-known, bleeding heart liberal Margaret Thatcher. And she put in the world's first national needle exchange program, and other countries followed suit: Australia, The Netherlands and few others. And in all of those countries, you can see, not more than four percent of injectors ever became infected with HIV.
Le ta shohim tani situatën nga pikëpamja e një politikë-bërësi. Ky është një problem shumë i lehtë. Më në fund, stimujt përputhen. Nga njëra anë kemi cfarë është racionale për shëndetin publik. Duam që njerëzit të përdorin gjilpëra të pastra, dhe të droguarit duan të përdorin gjilpëra të pastra. Prandaj mund ta eliminojmë këtë problemin duke vënë në dispozicion gjilpërat e pastra për të gjithë dhe duke hequr frikën e arrestimit. Tani, personi i parë që e kuptoi të gjithë këtë dhe që bëri dicka në nivel kombëtar ishte liberalja e mirënjëhur zemërbutë Margaret Thecër. Ajo zbatoi për herë të parë në botë një program kombëtar për shkëmbimin e gjilpërave dhe vende të tjera ndoqën shembullin e saj, Australia, Hollanda dhe disa të tjerë, dhe në të gjitha këto vende, sic mund ta shihni, asnjëherë më shumë se 4% u infektuan me virusin HIV, nga të droguarit që injektonin.
Now, places that didn't do this -- New York City for example, Moscow, Jakarta -- we're talking, at its peak, one in two injectors infected with this fatal disease. Now, Margaret Thatcher didn't do this because she has any great love for junkies. She did it because she ran a country that had a national health service. So, if she didn't invest in effective prevention, she was going to have pick up the costs of treatment later on, and obviously those are much higher. So she was making a politically rational decision. Now, if I take out my public health nerd glasses here and look at these data, it seems like a no-brainer, doesn't it? But in this country, where the government apparently does not feel compelled to provide health care for citizens, (Laughter) we've taken a very different approach. So what we've been doing in the United States is reviewing the data -- endlessly reviewing the data. So, these are reviews of hundreds of studies by all the big muckety-mucks of the scientific pantheon in the United States, and these are the studies that show needle programs are effective -- quite a lot of them. Now, the ones that show that needle programs aren't effective -- you think that's one of these annoying dynamic slides and I'm going to press my dongle and the rest of it's going to come up, but no -- that's the whole slide.
Në vendet që nuk e bënë këtë, p.sh. qyteti i Nju Jork-ut Moska, Xhakarta, po diskutojmë, në kulmin e infeksionit një në dy injektues droge ishte i infektuar me këtë sëmundje fatale. Në fakt, Margaret Thecër nuk e bëri këtë sepse ndjente ndonjë dashuri të madhe për të droguarit. Ajo e bëri sepse ajo drejtonte një vend që kishte një sistem shëndetësor kombëtar. Prandaj, nëse ajo nuk investonte në parandalim efektiv, do ti duhej të paguante koston e trajtimit mjekësor më vonë, dhe është e qartë që këto kosto janë shumë më të larta. Prandaj ajo mori një vendim politik racional. Tani, nëse unë nxjerr syzet e mia prej një urithi të shëndetit publik, që të shoh këto statistika, duket shumë e thjeshtë, apo jo? Por në këtë vend, ku me sa duket qeveria nuk e ndjen veten të detyruar t'iu ofrojë shërbime të shëndetit publik për qytetarët e vet, ne kemi marrë një përqasje totalisht të ndryshme. Pra ajo që kemi bërë në Shtetet e Bashkuara është ti kthehemi dhe ti rikthehemi pafundësisht statistikave. Prandaj kemi përmbledhje te qindrave studimeve nga të gjithë njerëzit më të rëndësishëm të panteonit shkencor në Shtetet e Bashkuara, dhe këto studime tregojnë që programet e shkëmbimit të gjilpërave janë efektive, një pjesë e madhe e tyre. Tani, ato studime që tregojnë se programet nuk janë efektive -- po mendoni që kjo është një nga ato slide dinamike që të mërzisin, dhe unë do të shtyp këtë butonin dhe pjesa tjetër do të shfaqet në ekran, po jo, kjo është e gjithë slide.
(Laughter)
(të qeshura)
There is nothing on the other side. So, completely irrational, you would think. Except that, wait a minute, politicians are rational, too, and they're responding to what they think the voters want. So what we see is that voters respond very well to things like this and not quite so well to things like this.
Nuk ka asgjë në anën tjetër. Prandaj, në mënyrë totalisht irracionale, do të mendonim, ama, prisni një moment, politikanët janë racionalë gjithashtu, dhe ata po veprojnë sipas cfarë mendojnë që duan votuesit e tyre. Edhe ne vëzhgojmë se si votuesit reagojnë shumë mirë ndaj gjërave të tilla dhe jo shumë mirë ndaj gjërave të këtilla.
(Laughter)
(të qeshura)
So it becomes quite rational to deny services to injectors. Now let's talk about sex. Are we any more rational about sex? Well, I'm not even going to address the clearly irrational positions of people like the Catholic Church, who think somehow that if you give out condoms, everyone's going to run out and have sex. I don't know if Pope Benedict watches TEDTalks online, but if you do, I've got news for you Benedict -- I carry condoms all the time and I never get laid. (Laughter) (Applause) It's not that easy! Here, maybe you'll have better luck.
Prandaj bëhet shumë racionale që tu refuzojmë shërbimet injektuesve. Tani le të flasim për seksin. A jemi më racional kur vjen fjala për seksin? Epo unë as që dua të merrem me pozicionet qartësisht irracionale të njerëzve si Kisha Katolike, që mendojnë se nëse shpërndan prezervativa, të gjithë do të shkojnë me vrap të bëjnë seks. Nuk e di nëse Papa Benedikt shikon TED-Fjalimet në internet, por nëse e shikoni, kam një lajm për ju Benedikt. Unë mbaj prezervativa me vete gjithë kohën, dhe nuk bëj seks kurrë. (të qeshura) Nuk është kaq e lehtë. Merrini, mbase ju do të keni më shumë fat.
(Applause)
(duartrokitje)
Okay, seriously, HIV is actually not that easy to transmit sexually. So, it depends on how much virus there is in your blood and in your body fluids. And what we've got is a very, very high level of virus right at the beginning when you're first infected, then you start making antibodies, and then it bumps along at quite low levels for a long time -- 10 or 12 years -- you have spikes if you get another sexually transmitted infection. But basically, nothing much is going on until you start to get symptomatic AIDS, and by that stage, you're not looking great, you're not feeling great, you're not having that much sex.
Dakort, seriozisht, HIV nuk është kaq i lehtë për tu transmetuar seksualisht. Prandaj, varet nga sa virus ka në gjakun dhe lëngjet e tjera trupore. Dhe ajo që kemi është një nivel shumë të larte virusi, që në fillim, menjëherë pas infektimit, dhe kur fillojmë të prodhojmë antitrupa, dhe pastaj vazhdon me nivele goxha të ulëta për një kohë të gjatë, 10 ose 12 vjet, me rritje të shpejta kur keni një infeksion tjetër seksualisht të transmetueshëm, por në thelb, nuk ndodh asgjë deri kur fillojnë simptomat e SIDAs. Dhe në atë fazë nuk dukeni mirë, nuk ndiheni mirë, dhe nuk po bëni shumë seks.
So the sexual transmission of HIV is essentially determined by how many partners you have in these very short spaces of time when you have peak viremia. Now, this makes people crazy because it means that you have to talk about some groups having more sexual partners in shorter spaces of time than other groups, and that's considered stigmatizing. I've always been a bit curious about that because I think stigma is a bad thing, whereas lots of sex is quite a good thing, but we'll leave that be. The truth is that 20 years of very good research have shown us that there are groups that are more likely to turnover large numbers of partners in a short space of time. And those groups are, globally, people who sell sex and their more regular partners. They are gay men on the party scene who have, on average, three times more partners than straight people on the party scene. And they are heterosexuals who come from countries that have traditions of polygamy and relatively high levels of female autonomy, and almost all of those countries are in east or southern Africa. And that is reflected in the epidemic that we have today.
Prandaj transmetimi seksual i HIV në thelb, varet nga sa partnerë keni në këto periudha të shkurtra kohe kur keni kulmet e aktivitetit të virusit. Në fakt, kjo i cmend njerëzit sepse do të thotë që duhet të flasin për disa grupe që kanë më shumë partnerë seksualë në një kohë të shkurtër sesa grupe të tjera, dhe kjo konsiderohet stigmatizuese. Gjithmonë kam qenë kurioze mbi këtë sepse mendoj që stigma është një gjë e keqe, kurse seksi është një gjë goxha e mirë, por e lëmë më mirë këtë pikë. E vërteta është që 20 vjet kërkimesh shumë të mira na kanë treguar se ka disa grupe që janë më të ngjashme të ndërrojnë një numër të lartë partnerësh për një periudhë të shkurtër kohe, dhe ato grupe janë, në nivel botëror, njerëzit që shesin seks dhe partnerët e tyre të rregullt, janë burrat homoseksualë që kanë dalë për tu dëfryer që kanë mesatarisht, tre herë më shumë partnerë se sa heteroseksualët që kanë dalë për tu dëfryer, dhe ata janë heteroseksualë që vijnë nga vende që kanë tradita poligamie dhe nivele relativisht të larta autonomie për gratë, dhe gati të gjitha këto vende janë në Afrikën jugore ose lindore. Dhe kjo pasqyrohet në këtë epideminë që kemi sot.
You can see these horrifying figures from Africa. These are all countries in southern Africa where between one in seven, and one in three of all adults, are infected with HIV. Now, in the rest of the world, we've got basically nothing going on in the general population -- very, very low levels -- but we have extraordinarily high levels of HIV in these other populations who are at highest risk: drug injectors, sex workers and gay men. And you'll note, that's the local data from Los Angeles: 25 percent prevalence among gay men. Of course, you can't get HIV just by having unprotected sex. You can only HIV by having unprotected sex with a positive person.
Prandaj ju mund ti shihni këto imazhe të tmerrshme nga Afrika. Të gjitha këto janë vende në jug të Afrikës ku një në shtatë dhe një në tre të të gjithë të rriturve janë të infektuar me HIV. Tani, në pjesën tjetër të botës, asgjë nuk ndodh në popullsinë në përgjithësi, nivele shumë shumë të ulëta, por kemi nivele shumë të larta të infeksionit me HIV në këto popullatat e tjera që janë më të rrezikuarat, si të droguarit me gjilpëra, punonjëset e seksit, dhe meshkujt homoseksualë. Vini re informacionin lokal nga Los Anxheles. prevalenca 25% ndër meshkujt homoseksualë. Patjetër, që nuk infektohesh nga HIV vetëm duke bërë seks të pambrojtur. Mund të infektohesh nga HIV duke bërë seks të pambrojtur me një person të infektuar me HIV.
In most of the world, these few prevention failures notwithstanding, we are actually doing quite well these days in commercial sex: condom use rates are between 80 and 100 percent in commercial sex in most countries. And, again, it's because of an alignment of the incentives. What's rational for public health is also rational for individual sex workers because it's really bad for business to have another STI. No one wants it. And, actually, clients don't want to go home with a drip either. So essentially, you're able to achieve quite high rates of condom use in commercial sex.
Në pjesën më të madhe të botës, pa marrë parasysh këto raste falimentimi të parandalimit kemi patur goxha sukses këto ditë në fushën e tregtisë së seksit. Përdorimi i prezervativave midis 80 dhe 90% në seksin që tregtohet në shumicën e vendeve. Përsëri ndodh sepse masat shtytëse janë të renditura. Cfarë është racionale për shëndetin publik është gjithashtu racionale për punëtoret e seksit sepse është keq për shitjet po të kesh një infeksion veneriale. Asnjë nuk e do. Faktikisht, asnjë nga klientët e tyre nuk duan të kthehen në shtëpi rrjedhje qelbi. Në thelb, mund të arrish nivele të larta përdorimi të prezervativëve në seksin komercial.
But in "intimate" relations it's much more difficult because, with your wife or your boyfriend or someone that you hope might turn into one of those things, we have this illusion of romance and trust and intimacy, and nothing is quite so unromantic as the, "My condom or yours, darling?" question. So in the face of that, you really need quite a strong incentive to use condoms.
por në marrëdhënie intime, është shumë më e vështirë sepse, me gruan tuaj apo të dashurin tuaj, ose me dikë që ju shpresoni do të bëhet një nga këto gjëra për ju, ne kemi këtë iluzionin e romancës të besimit dhe intimitetit, dhe asgjë nuk e vret romancën më shumë se sa pyetja "Prezervativi im apo i yti, zemër?" Prandaj kur përballesh me këtë fakt, të duhet një shtysë shumë e fortë që të përdorësh prezervativa.
This, for example, this gentleman is called Joseph. He's from Haiti and he has AIDS. And he's probably not having a lot of sex right now, but he is a reminder in the population, of why you might want to be using condoms. This is also in Haiti and is a reminder of why you might want to be having sex, perhaps. Now, funnily enough, this is also Joseph after six months on antiretroviral treatment. Not for nothing do we call it the Lazarus Effect. But it is changing the equation of what's rational in sexual decision-making. So, what we've got -- some people say, "Oh, it doesn't matter very much because, actually, treatment is effective prevention because it lowers your viral load and therefore makes it more difficult to transmit HIV." So, if you look at the viremia thing again, if you do start treatment when you're sick, well, what happens? Your viral load comes down. But compared to what? What happens if you're not on treatment? Well, you die, so your viral load goes to zero. And all of this green stuff here, including the spikes -- which are because you couldn't get to the pharmacy, or you ran out of drugs, or you went on a three day party binge and forgot to take your drugs, or because you've started to get resistance, or whatever -- all of that is virus that wouldn't be out there, except for treatment.
Kjo për shembull. Ky zotëri quhet Jozef. Vjen nga Haiti, dhe është i sëmurë me SIDA, dhe nuk besoj se po bën shumë seks tani, por ai është një rikujtim për popullatën përse ju do të dëshironit të përdorni prezervativë. edhe kjo është në Haiti dhe na kujton përse mund të doni të ishit duke bërë seks tani, mbase. Cuditërisht, edhe ky është Jozef pas gjashtë muajsh trajtimi me ilace antiretrovirale. Jo për gjë e quajmë Efekti Lazarus. Por po ndryshon ekuacionin e cfarë është racionale në marrjen e vendimeve mbi gjërat seksuale. Prandaj kemi këtë situatë ku disa njerëz thonë: "Nuk ka shumë rëndësi sepse, aktualisht, trajtimi është një mënyrë parandalimi efektive sepse ul ngarkesën virale dhe rrjedhimisht e bën më të vështirë transmetimin e virusit HIV." Prandaj, nëse e shihni këtë punën e viremisë përsëri, nëse filloni trajtimin kur jeni të sëmurë, atëherë cfarë ndodh? Ngarkesa virale ulet. Por në krahasim me cfarë? Cfarë ndodh nëse nuk bën trajtimin? Në fakt, vdes, prandaj ngarkesa virale bëhet zero. Dhe e gjithë kjo jeshilja këtu, duke përfshirë këto rritjet e menjëhershme, që ndodhin kur nuk shkoje dot në farmaci apo të mbaruan ilacet, apo dole për party për tre ditë rresht dhe harrove të pije ilacet, ose sepse ke fituar rezistencë ndaj ilaceve, apo cfarëdo arsye, i gjithi ky virus nuk do të ishte atje jashtë, po të mos kishte trajtime dhe ilace.
Now, am I saying, "Oh, well, great prevention strategy. Let's just stop treating people." Of course not, of course not. We need to expand antiretroviral treatment as much as we can. But what I am doing is calling into question those people who say that more treatment is all the prevention we need. That's simply not necessarily true, and I think we can learn a lot from the experience of gay men in rich countries where treatment has been widely available for going on 15 years now. And what we've seen is that, actually, condom use rates, which were very, very high -- the gay community responded very rapidly to HIV, with extremely little help from public health nerds, I would say -- that condom use rate has come down dramatically since treatment for two reasons really: One is the assumption of, "Oh well, if he's infected, he's probably on meds, and his viral load's going to be low, so I'm pretty safe."
A po ju them, oh mirë, strategji parandalimi fantastike, nuk duhet ti japim më njerëzve ilace? Patjetër që jo. Patjetër që jo, duhet të zgjerojmë trajtimin antiretroviral sa më shumë që të mundemi. Por unë po vë në pikëpyetje ata njerëz që thonë që më shumë trajtim është e vetmja formë parandalimi që na duhet. Kjo nuk është domosdosmërisht e vërtetë, dhe mendoj që mund të mësojmë më shumë nga eksperiencat e meshkujve homoseksualë në vende të pasura ku kanë pasur trajtimin në dispozicion për gati 15 vjet deri tani, dhe cfarë kemi vënë re është që në fakt, përdorimi i prezervativave, që ishte shumë shumë i lartë -- komuniteti i homoseksualëve ju përgjigj shumë shpejt virusit HIV, me shumë pak ndihmë nga urithët e shëndetit publik, do të thosha -- që niveli i përdorimit të prezervativëve ka rënë dramatikisht që kur filloi trajtimi për dy arsye faktikisht. Një është hipoteza që "Epo mirë, ai është i infektuar, ka shumë mundësi që po merr ilace, dhe ngarkesën virale duhet ta ketë të ulët, prandaj jam goxha i sigurt."
And the other thing is that people are simply not as scared of HIV as they were of AIDS, and rightly so. AIDS was a disfiguring disease that killed you, and HIV is an invisible virus that makes you take a pill every day. And that's boring, but is it as boring as having to use a condom every time you have sex, no matter how drunk you are, no matter how many poppers you've taken, whatever? If we look at the data, we can see that the answer to that question is, mmm.
Dhe gjëja tjetër që po ndodh është që njerëzit thjesht nuk tremben më nga virusi HIV sa tremben nga SIDA, dhe kanë të drejtë. SIDA është sëmundja shpërfytyruese që të vriste, kurse HIV është virusi i padukshëm që të bën të pish një kokërr ilaci cdo ditë. Dhe kjo është e mërzitshme, por a është aq e mërzitshme sa të të duhet të përdorësh një prezervativ cdo herë që bën seks, pavarësisht nga sa i dehur je, pavarësisht nga sa vija ke bërë, cfarëdo lloj gjëje? Nëse shohim të dhënat, vëmë re që përgjigja për këtë pyetje është HMMMMM.
So these are data from Scotland. You see the peak in drug injectors before they started the national needle exchange program. Then it came way down. And both in heterosexuals -- mostly in commercial sex -- and in drug users, you've really got nothing much going on after treatment begins, and that's because of that alignment of incentives that I talked about earlier. But in gay men, you've got quite a dramatic rise starting three or four years after treatment became widely available. This is of new infections.
Këto janë të dhënat nga Skocia. E shihni kulmin tek përdoruesit e drogës me gjilpërë para se të fillonte programi kombëtar i shkëmbimit të gjilpërave. Pastaj u ul deri poshtë dhe si tek heteroseksualët, shumica në seksin komercial si dhe në përdoruesit e drogës, nuk kemi shumë aktivitet pas fillimit të trajtimit, dhe kjo ndodh sepse shtysat përputhen ashtu sic ju thashë më parë. Por për meshkujt homoseksualë, kemi një rritje të theksuar duke filluar 3 apo 4 vjet pasi trajtimi mund ta merrje lehtësisht. Këto janë infeksionet e reja.
What does that mean? It means that the combined effect of being less worried and having more virus out there in the population -- more people living longer, healthier lives, more likely to be getting laid with HIV -- is outweighing the effects of lower viral load, and that's a very worrisome thing. What does it mean? It means we need to be doing more prevention the more treatment we have.
Cfarë do të thotë kjo? Do të thotë që efekti i kombinuar i të qënit më pak të shqetësuar dhe të paturit të më shumë virus në popullsi, më shumë njerëz që jetonin jetë më të gjata, më të shëndetshme, me më shumë shanse për të bërë seks të infektuar me HIV, është më i fortë se sa efekti i ngarkesës virale më të ulët, dhe kjo është dicka shumë shqetësuese. Cfarë do të thotë kjo? Do të thotë që duhet bërë më shumë parandalim, kur kemi më shumë trajtim.
Is that what's happening? No, and I call it the "compassion conundrum." We've talked a lot about compassion the last couple of days, and what's happening really is that people are unable quite to bring themselves to put in good sexual and reproductive health services for sex workers, unable quite to be giving out needles to junkies. But once they've gone from being transgressive people whose behaviors we don't want to condone to being AIDS victims, we come over all compassionate and buy them incredibly expensive drugs for the rest of their lives. It doesn't make any sense from a public health point of view.
A po ndodh kjo? Jo, dhe unë e quaj dilema e dhembshurisë. Kemi folur shumë për dhembshurinë këto ditë. Dhe cfarë po ndodh në fakt është që njerëzit nuk janë të zotë të ndërtojnë shërbime të shëndetit seksual dhe riprodhues për punëtoret e seksit, jo të zotët tu japim gjilpëra të droguarve, por kur kanë kaluar nga të qënit njerëz transgresivë, sjelljet e të cilëve nuk duam ti aprovojmë, dhe bëhen viktima të SIDA-s, ne bëhemi shumë të dhembshur dhe u blejmë ilace shumë të shtrenjta për të gjithë jetën. Nuk ka kuptim nga pikëpamja e shëndetit publik.
I want to give what's very nearly the last word to Ines. Ines is a a transgender hooker on the streets of Jakarta; she's a chick with a dick. Why does she do that job? Well, of course, because she's forced into it because she doesn't have any better option, etc., etc. And if we could just teach her to sew and get her a nice job in a factory, all would be well. This is what factory workers earn in an hour in Indonesia: on average, 20 cents. It varies a bit province to province. I do speak to sex workers, 15,000 of them for this particular slide, and this is what sex workers say they earn in an hour. So it's not a great job, but for a lot of people it really is quite a rational choice. Okay, Ines.
Dua tja jap fjalën e fundit, Ines. Ines është një prostitutë transgjinore në rrugët e Xhakartës. Eshtë një femër me penis. Përse e bën këtë punën ajo? Patjetër sepse e kanë detyruar sepse ajo nuk ka mundësi të tjera më të mira, etj etj sikur të mund ti tregonim asaj se si të qepte dhe të gjente një punë të mirë në një fabrikë, gjithcka do të shkonte shumë mire. Ja cfarë fitojnë punëtoret e fabrikave në një orë pune në Indonezi, mesatarisht, 20 qindarka. Varion pak nga krahina në krahinë. Unë bisedoj me punonjëset e seksit, 15,000 prej tyre për këtë imazh spcifikisht. Dhe kjo është cfarë punëtoret e seksit. fitojnë në një orë. Prandaj, nuk është një punë e mirë, por për shumë njerëz është një zgjedhje shumë racionale. Ok, Ines.
We've got the tools, the knowledge and the cash, and commitment to preventing HIV too.
Kemi mjetet, njohurinë, të ardhurat, dhe zotimin për parandalimin e HIV, gjithashtu.
Ines: So why is prevalence still rising? It's all politics. When you get to politics, nothing makes sense.
Ines: Përse vazhdon të rritet niveli i infeksioneve? Gjithcka është politike. Kur i futesh politikës, asgjë nuk merret vesh.
Elizabeth Pisani: "When you get to politics, nothing makes sense." So, from the point of view of a sex worker, politicians are making no sense. From the point of view of a public health nerd, junkies are doing dumb things. The truth is that everyone has a different rationale. There are as many different ways of being rational as there are human beings on the planet, and that's one of the glories of human existence. But those ways of being rational are not independent of one another, so it's rational for a drug injector to share needles because of a stupid decision that's made by a politician, and it's rational for a politician to make that stupid decision because they're responding to what they think the voters want. But here's the thing: we are the voters. We're not all of them, of course, but TED is a community of opinion leaders. And everyone who's in this room, and everyone who's watching this out there on the web, I think, has a duty to demand of their politicians that we make policy based on scientific evidence and on common sense. It's going to be really hard for us to individually affect what's rational for every Frankie and every Ines out there, but you can at least use your vote to stop politicians doing stupid things that spread HIV.
Elizabeth Pisani: "Kur fillon të merresh me politikën, asgjë nuk merret vesh." Prandaj, nga pikëpamja e një punëtorje të seksit, politikanët nuk merren vesh. Nga pikëpamja e urithit të shëndetit publik, të droguarit po bëjnë gjëra pa mend. Dua të them që e vërteta është që cdo njeri ka një arsyetim të ndryshëm. Ka aq shumë mënyra për të qenë i arsyeshëm sa ka edhe qënie njerëzore në planet, dhe kjo është një nga lavditë e ekzistencës njerëzore. Por këto mënyra të të qënit të arsyeshëm. nuk janë të pavarura njëra nga tjetra. Prandaj është racionale për njër një përdorues droge me gjilpëra sepse një vendim idiot është marrë nga një politikan, dhe është e arsyeshme për një politikan për ta marrë këtë vendim idiot sepse po u përgjigjen atyre që mendojnë që votuesit duan. Por këtu qëndron problemi: Ne jemi votuesit. Nuk jemi të gjithë, patjetër, por TED është një komunitet me lidera të opinionit publik, dhe cdokush që është në këtë dhomë, dhe cdokush që po e shikon këtë video në internet, unë mendoj që e ka për detyrë ti kërkojë politikanëve të marrin vendimet e politikës mbi bazën e provave shkencore dhe duke u bazuar në bon sens (Logjikën e thjeshtë). Do të jetë shumë e vështirë për të gjithë ne që në mënyrë individuale të influencojmë cfarë është e arsyeshme për cdo Frankie dhe cdo Ines atje jashtë. Por të paktën mund ta përdorni votën tuaj të ndaloni që politikanët të bëjnë gjëra idiote që shpërndajnë virusin HIV.
Thank you.
Falemnderit.
(Applause)
(duartrokitje)