On the edge of the vast Sahara desert, citizens snuck out of the city of Timbuktu and took to the wilderness. They buried chests in the desert sand, hid them in caves, and sealed them in secret rooms. Inside these chests was a treasure more valuable than gold: the city’s ancient books.
La marginea marelui deșert Sahara, cetățenii au plecat pe furiș din orașul Timbuktu și au pornit pe drumul pustietății. Ei au îngropat lăzi în nisipul deșertului, le-au ascuns în peșteri și le-au sigilat în odăi secrete. În aceste lăzi se afla o comoară mai prețioasă decât aurul: cărțile vechi ale orașului.
Founded around 1100 CE in what is now Mali, the city of Timbuktu started out as an unremarkable trading post. But its unique location soon changed that. Timbuktu marked the intersection of two essential trade routes, where caravans bringing salt across the Sahara met with traders bringing gold from the African interior. By the late 1300s, these trade routes made Timbuktu rich, and the city’s rulers, the kings of the Mali Empire, built monuments and academies that drew scholars from Egypt, Spain, and Morocco.
Fondat în jurul anului 1100 era noastră unde acum e situat Mali, orașul Timbuktu era la început un simplu punct de comerț. Însă amplasarea sa unică a schimbat acest lucru. Timbuktu marca intersecția a două rute comerciale importante, unde caravanele ce transportau sare prin Sahara se întâlneau cu negustorii de aur din interiorul Africii. La sfârșitul anilor 1300, aceste rute au îmbogățit orașul Timbuktu, iar conducătorii săi, regii Imperiului Mali, au înălțat monumente și academii care au atras savanți din Egipt, Spania și Maroc.
The city’s prime location also made it a target for warlords and conquerors. As the Mali Empire declined, one of its domains, Songhai, began to gain power. In 1468, the Songhai king conquered Timbuktu, burning buildings and murdering scholars.
Locația bună a orașului a făcut să devină ținta războinicilor și cuceritorilor. În timp ce Imperiul Mali decădea, unul din regatele sale, Songhai, a început să câștige putere. În 1468 regele din Songhai a cucerit Timbuktu, incendiind clădirile și omorând savanții.
But in time, intellectual life in the city flourished again. The reign of the second king of the Songhai Empire, Askia Mohammed Toure, marked the beginning of a golden age in Timbuktu. He reversed his predecessor’s regressive policies and encouraged learning.
Dar cu timpul viața intelectuală din oraș a înflorit din nou. Domnia celui de-al doilea rege al Imperiului Songhai, Askia Mohammed Toure, a marcat începutul erei de aur în Timbuktu. El a anulat politicile înapoiate ale predecesorului său și a încurajat învățământul. Conducătorii din Songhai și majoritatea populației din Timbuktu erau musulmani,
The Songhai rulers and most of Timbuktu’s population were Muslim, and the scholars of Timbuktu studied Islam alongside secular topics like mathematics and philosophy. In the libraries of Timbuktu, tracts of Greek philosophy stood alongside the writings of local historians, scientists, and poets. The city’s most prominent scholar, Ahmed Baba, challenged prevailing opinions on subjects ranging from smoking to slavery.
iar savanții din Timbuktu studiau islamul pe lângă subiectele laice precum matematica și filozofia. În bibliotecile din Timbuktu pamfletele de filozofie greacă stăteau alături de scrierile istoricilor, savanților și poeților locali. Cel mai de seamă savant al orașului, pe nume Ahmed Baba, ataca opiniile predominante pe teme ce variau de la fumat la sclavie. Comerțul cu aur și sare a finanțat transformarea orașului
Gold and salt trade had funded the city’s transformation into a center of learning. Now, the products of that intellectual culture became the most sought-after commodity. With paper from faraway Venice and vibrant ink from local plants and minerals, the scribes of Timbuktu produced texts in both Arabic and local languages. Written in calligraphy and decorated with intricate geometric designs, the books of Timbuktu were in demand among the wealthiest members of society.
într-un centru de învățământ. Astfel, produsele acelei culturi intelectuale au devenit cea mai căutată materie primă. Cu hârtia adusă din îndepărtata Veneție și cerneala colorată de la plantele și mineralele locale, cărturarii din Timbuktu scriau textele atât în arabă cât și în limbile locale. Scrise în caligrafie și decorate cu forme geometrice elaborate, cărțile din Timbuktu erau solicitate de către cei mai înstăriți membri. În 1591 epoca de aur s-a terminat brusc
In 1591, the golden age came to an abrupt end when the Moroccan king captured Timbuktu. Moroccan forces imprisoned Ahmed Baba and other prominent scholars and confiscated their libraries. In the centuries that followed, the city weathered a succession of conquests. In the mid-1800s, Sufi Jihadists occupied Timbuktu and destroyed many non-religious manuscripts. 1894, French colonial forces seized control of the city, stealing even more manuscripts and sending them to Europe. French became the official language taught in schools, and new generations in Timbuktu couldn’t read the Arabic manuscripts that remained.
când regele marocan a capturat orașul Timbuktu. Forțele marocane i-au încarcerat pe Ahmed Baba și pe alți savanți faimoși, confiscându-le bibliotecile. În următoarele secole, orașul a înfruntat o serie de cuceriri. În mijlocul anilor 1800, adepții Jihadului Sufi au ocupat Timbuktu și au distrus multe manuscrise nereligioase. În 1894 forțele colonizatoare franceze au preluat controlul asupra orașului, furând și mai multe manuscrise și transmițându-le în Europa. Limba franceză a devenit limba oficială predată în școli, iar noile generații din Timbuktu nu puteau citi manuscrisele arabe care au mai rămas. Cu toate astea, tradiția literară din Timbuktu nu a pierit;
Through it all, the literary tradition of Timbuktu didn’t die— it went underground. Some families built secret libraries in their homes, or buried the books in their gardens. Others stashed them in abandoned caves or holes in the desert. The priceless manuscripts of Timbuktu dispersed to villages throughout the surrounding area, where regular citizens guarded them for hundreds of years. As desertification and war impoverished the region, families held on to the ancient books even as they faced desperate poverty and near-starvation.
ea s-a scufundat în adâncul pământului. Unele familii au construit în secret biblioteci în casele lor sau au îngropat cărțile în grădinile lor. Alții le-au ascuns în peșteri abandonate sau în gropile din deșert. Manuscrisele prețioase din Timbuktu s-au dispersat în satele din întreaga zonă înconjurătoare, unde cetățenii obișnuiți le-au păzit timp de sute de ani. În timp ce deșertificarea și războiul au sărăcit regiunea, familiile păstrau cu grijă cărțile antice chiar dacă înfruntau o sărăcie disperată și se aflau în pragul foametei. Chiar și astăzi, efortul de a proteja cărțile continuă.
Even today, the struggle to protect the books continues. From the 1980s to the early 2000s, Timbuktu scholar Abdel Kader Haidara painstakingly retrieved hidden manuscripts from all over northern Mali and brought them back to Timbuktu. But in 2012, civil war in Mali once again threatened the manuscripts, most of which were evacuated to nearby Bamako. Their future remains uncertain, as they face both human and environmental threats. These books represent our best— and often only— sources on the pre-colonial history of the region. Many of them have never been read by modern scholars, and still more remain lost or hidden in the desert. At stake in the efforts to protect them is the history they contain— and the efforts of countless generations to protect that history from being lost.
Din 1980 până la începutul anilor 2000, Abdel Kader Haidara, savantul din Timbuktu a recuperat cu atenție manuscrisele din întregul Mali de Nord și le-a adus înapoi în Timbuktu. Însă în 2012 Războiul Civil din Mali a pus din nou în pericol manuscrisele, multe dintre ele fiind evacuate în orașul vecin Bamako. Viitorul lor rămânea incert, întrucât înfruntau atât amenințări umane cât și ambientale. Aceste cărți reprezintă cele mai bune și adesea unicele noastre surse despre istoria precolonială a regiunii. Multe dintre ele nu au fost citite de către savanții moderni, iar și mai multe încă rămân pierdute sau ascunse în deșert. În eforturile de a le proteja rămân în joc istoria ce o conțin și eforturile numeroaselor generații de a proteja istoria de la pieire.