برژاندنی کولێرە بە سێو؟داشکاندن لە عەمبارێکی پرتەقاڵ تۆی داپۆشیوە! میوە میوەیە، وایە؟
Baking apple pie? Discount orange warehouse has you covered! A fruit’s a fruit, right?
ساڵی ١٩٨٨ە، زانا جەیمس هانسن ئێستا شایەتیداوە بۆ ئەنجومەنی پیرانی ویلایەتە یەکگرتووەکان هۆکارەکانی گەرمبوونی جیهانی بەهۆی چالاکی مرۆڤەوە دروست دەبێت، لە داهاتوودا هەڕەشەیەکی زیاتر دەکاتە سەر مرۆڤایەتی
It’s 1988, and scientist James Hansen has just testified to the United States Congress that global warming trends are caused by human activity, and will pose an increasing threat to humanity in the future.
باشە، بەشێوەیەکی ئاسایی ئەوە چاوەڕواننەکراوە بۆ مرۆڤ.
Well, well. That’s unusually prescient for a human.
بەدوای جلی هاوسەرگیریدا دەگەڕێیت؟ هەوڵدە یەکێکی تازە هەڵبژێرە کە لە کلاسیک بچێت. ئەوە پۆشتە و باریک و ناسکە— رێک وەک جلە کۆنەکان.
Looking for a wedding dress? Try a new take on a timeless classic. It’s sleek, flattering and modest— just like the traditional dress.
بارگانییەکان. هیچ شتێک لەوە بە ئازارترە؟
Commercials. Could anything be more insufferable?
ساڵی١٩٩٧ە، ئەنجومەنی پیرانی ئەمەریکا لەسەر گەرمبوونی هەوڵێکی جیهانی پێ راگەیەندرا. هەندێ کەسی بەئەزمون شایەتی ئەوەیاندا کە ماوەکانی رابردوو گەرمتر بووە لە سەدەی ٢٠م لە مێژووی زەوی. لەبەرئەوەی گۆڕانەکان پێش مرۆڤایەتیش بوونی هەبووە، شارەزایان دەڵێن ئەو گەرمبوونەی ئێستا شتێکی باوە هەروەها دەرئەنجامی گۆڕانە سروشتییەکانە.
It’s 1997, and the United States Senate has called a hearing about global warming. Some expert witnesses point out that past periods in Earth’s history were warmer than the 20th century. Because such variations existed long before humans, the witnesses claim the current warming trend is also the result of natural variation.
ئاهـ، لێرە شتێکی زۆر بە ئازارتر هەیە لە بازرگانی. خۆشبەختانە بۆ مرۆڤەکان، شایەتحاڵێکی تری بە ئەزموون هەیە.
Ah, there is something more insufferable than a commercial. Luckily for the humans, there’s one more expert witness.
سەیری چی دەکەیت؟ ئێمە هەموومان جلمان لەبەر کراوە. لانی کەم لە رووی لۆژیکیەوە کە تۆ ئێستا بە کارت هێنا. وەک ئەوە وایە کە تۆ بڵێیت سێو و پرتەقاڵ هەردووکیان میوەن، جا لەبەرئەوە هەمان تامیان هەیە. یان جلی ژێرەوە، جلی هاوسەرگیری و قات هەموویان هەر جل و بەرگن، جا بۆیە، هەموویان وەک یەک گونجاون بۆ دانیشتنێکی ئەنجومەنی پیران.
What are you looking at? We’re all dressed. At least we are by the logic you just used. It’s as if you were to say apples and oranges are both fruits, therefore they taste the same. Or that underwear, wedding dresses, and suits are all clothes, therefore, they’re all equally appropriate attire for a Senate hearing.
شەڕەکانی ئەوروپا لە سەدەی ١٩م و جەنگی جیهانی ١م مەبەستم هەموو جەنگەکانە، راستە؟
The European wars of the 19th century and World War I were all wars, right?
بۆیە جەنگی جیهانی یەکەم وێرانکەرتر نەبوو لە جەنگەکانی تر، وابوو؟
So World War I couldn’t be any more devastating than those other wars, could it?
بۆ نموونە دوو کەس تایان هەیە. دەبێ هەردووکیان هەمان نەخۆشیان هەبێ کە ببێتە هۆی تا لێهاتن، راستە؟
Let’s say two people have a fever. They must have the same disease that’s causing that fever, right?
بە دڵنیاییەوە نا، یەکێکیان بەهۆی مێکووتەوە تای لێدێت، ئەوەی تر بەهۆی ئەنفلەوەنزاوە، یان هەر دانەیەک لە هۆکارەکانی تر. وەک داواکاری تۆ بۆ بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی جیهان، ئەو جۆرە دەربڕینانە بەهەڵە لێکدەدرێنەوە. تۆ وا بیر دەکەیتەوە، لەبەرئەوەی دوو دیاردە تایبەتمەندیەک بڵاو دەکەنەوە، لەو حەڵەتی گەرمبوونەدا، لایەکانی تر لە یەکدەچن، وەک هۆکاری ئەو گەرمبوونە.
Of course not. One fever could be caused by chicken pox, the other by influenza, or any number of other infections. Like your claim about rising global temperatures, these claims make a false analogy. You're assuming that because two phenomena share a characteristic, in this case warming, they are analogous in other ways, like the cause of that warming.
بەڵام کێشەکە ئەوەیە هیچ بەڵگەیەک نیە. بەڵێ، لە مێژووی زەوی گەربوون لە کاتەکانی تر هەبووە. هیچ کەسێک گۆڕانی کەش و هەوای رەت نەکردووەتەوە. بەڵام با کەمێک وردتر سەیری هەندێک لە نموونە کۆنەکانی گەرم بوونی جیهانی بکەین، دەتوانین؟
But there’s no evidence that that’s the case. Yes, there have been other warm periods in Earth’s history— no one’s disputing that the climate fluctuates. But let's take a closer look at some of those older examples of global warming, shall we?
٩٢ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر دایناسۆڕەکان بەرگەهەوای زەوییان گەرمکرد، زۆر گەرمبوو، دارستانەکان ئەنتارەکتیکایان داپۆشی. تەقینەوەی بوڕکانەکان هۆکار بوون بۆ خێرا دەرپەڕاندنی دوانەئۆکسیدی کاربۆن و دروست کردنی شوشەبەندەکەی دەوری زەوی.
The Cretaceous Hot Greenhouse, 92 million years ago, was so warm, forests covered Antarctica. Volcanic activity was likely responsible for boosting atmospheric carbon dioxide and creating a greenhouse effect.
بەرزترین ئاستی گەرمی پالیۆسن-ئیۆسن، ٥٥ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر، زۆر گەرم بوو، تیمساحەکان مەلەیان دەکرد لە جەمسەرە خولگەی باکور. رەنگە ئەو گەرمبوونە بووبوایەتە هۆی گەرمبوونی ناو جەرگەی دەریاکان بەڕەڵاکردنی میسان (گازیێکی بەهێزی شووبەندی زەوییە)، لە زەریا نشینەکانەوە.
The Paleocene-Eocene Thermal Maximum, 55 million years ago, was so warm, crocodiles swam the waters of the Arctic Circle. This warming may have been caused by the drying of inland seas and release of methane, a potent greenhouse gas, from ocean sediments.
هەتا ئەگەر لەو کاتە گەرمانەش، بەهەڵە لێکی دەدەیتەوە. بەڵێ، هۆکاری سروشتی زۆیان هەیە. بەڵام هۆکاری هەر یەکێکیان جیاوازە، و رێژەیەک جیاواز و مەودایەکی جیاوازی لەخۆگرتووە. واتە چەند لێکدەچن ئەوەندەش جیاوازن. هەموویان بەیەکەوە وەرگرین، هەموو ئەوانەی کە ماقوڵانە دەمانگەیەنێتە ئەنجامێک بریتییە لەوەی کە کەش و هەوای زەوی پێدەچێت بگۆڕێت وەک کاردانەوەیەک بۆ ئەو هەل و مەرجانەی کە روودەدەن.
Even among these other warm periods, you’re making a false analogy. Yes, they had natural causes. But each had a different cause, and involved a different amount and duration of warming. They’re as dissimilar as they are similar. Taking them together, all we can reasonably conclude is that the Earth’s climate seems to change in response to conditions on the planet.
ئەمڕۆ چالاکی مرۆڤەکان هێزێکی زاڵە لەسەر زەویدا لە دروستکردنی هەل و مەرجەکان، بۆیە لەوانەیە ئەوە ببێتە هۆی گەرمبوونی جیهانی ناتوانێت لە ژێر دەستیدا دەربێت. من بەوە قایل دەبم کە شتە ئاڵۆزترەکە بریتییە لە بەهەڵە لێکدانەوە ئاسانترە. ئەوە بە دیاریکراوی راستە لەبەرئەوەی چەندین جۆرە لێکدانەوەی هەڵە هەیە: کە نیشانە هاوشێوەکان هەمان هۆکاریان هەبێت، یان هۆکارە هاوشێوەکان هەمان دەرئەنجامیان هەبێت، و زۆر شتی تر. لەوانەی کە سێو و پرتەقاڵ بەراورد دەکەین، کەش و هەوا زۆر ئاڵۆزە، ئەوە پێویستی بە لێکۆڵینەوەی ورد و کۆکردنەوەی بەڵگەیە— دروستکردنی لێکدانەوەی هەڵە وەک ئەمە تەنها پرۆسەکە پەکدەخات.
Today, human activity is a dominant force shaping conditions on your planet, so the possibility that it’s driving global warming can’t be dismissed out of hand. I’ll grant that the more complicated something is, the easier it is to make a mistaken analogy. That’s especially true because there are many different types of false analogy: that similar symptoms must share a cause, that similar actions must lead to similar consequences, and countless others. Most false analogies you’ll come across are far less obvious than those comparing apples to oranges, and climate is notoriously complex. It requires careful, rigorous study and evidence collection— and making a false analogy like this only impedes that process.
ساڵی ٢٠١٣ەیە، کۆڕی حکومەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لەسەر گۆڕانی کەش و هەوا دەیان توێژینەوەی بەرهەمهێناوە، هەلی گەرمبوونی جیهانی لە ٩٥٪ە لە ناوەڕاستی سەدەی ٢٠ەوە بەهۆی چالاکییەکانی مرۆڤەوە بەڕێوە دەبردرێت، بە ناوی سوتانی پاشماوەی سوتەمەنی.
It’s 2013, and the United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change has found, aggregating decades of research, that there is more than a 95% chance the global warming trend since the mid-20th century has been driven by human activity, namely the burning of fossil fuels.
ئێوە هەردوکتان دەستەمۆن، ئەو حەزی لە ژیانی ناو ئاوە، و تۆش دەبێ وابیت.
You’re both pets, and he likes living in water, so you should, too.