In 2012, when I painted the minaret of Jara Mosque in my hometown of Gabés, in the south of Tunisia, I never thought that graffiti would bring so much attention to a city.
Në 2012, kur pikturova minaren e xhamisë Jara, në qytetin tim të lindjes Gabés, në jug të Tunizisë, nuk e kisha menduar se grafiti do të sillte kaq shumë vëmendje në qytet.
At the beginning, I was just looking for a wall in my hometown, and it happened that the minaret was built in '94. And for 18 years, those 57 meters of concrete stayed grey. When I met the imam for the first time, and I told him what I wanted to do, he was like, "Thank God you finally came," and he told me that for years he was waiting for somebody to do something on it. The most amazing thing about this imam is that he didn't ask me anything -- neither a sketch, or what I was going to write.
Në fillim, po kërkoja vetëm për një mur në qytetin e lindjes, kur zbulova se minarja ishte ndërtuar në 1994. Dhe për 18 vjet, ato 57 metra betoni kanë qenë gri. Kur takova imamin dhe i tregova për planin tim më tha: "Falë Zotit, erdhe më në fund." Më tha që kishte pritur prej vitesh për dikë që ta bënte diçka të tillë. Më e pabesueshmja ishte që imami nuk më kërkoi asgjë, As edhe një skicë, apo çfarë do të shkruaja aty.
In every work that I create, I write messages with my style of calligraffiti -- a mix of calligraphy and graffiti. I use quotes or poetry. For the minaret, I thought that the most relevant message to be put on a mosque should come from the Quran, so I picked this verse: "Oh humankind, we have created you from a male and a female, and made you people and tribe, so you may know each other." It was a universal call for peace, tolerance, and acceptance coming from the side that we don't usually portray in a good way in the media.
Në secilën nga punët unë shkruaj mesazhe me stilin tim kaligrafitik, një miks i kaligrafisë me grafitin. Përdor citate ose poezi. Për minaren, mendova që mesazhi më i përshtatshëm për tu shkruar në një xhami duhet të vinte nga Kurani. Kështu që zgjodha këtë paragraf: "O njerëz! Ne ju krijuam prej një mashkulli e një femre, dhe ju shndërruam në popuj e fise, në mënyrë që të njiheni me njëri-tjetrin" Është një thirrje për paqe, tolerancë dhe pranim por shpesh e keqportretizuar në media.
I was amazed to see how the local community reacted to the painting, and how it made them proud to see the minaret getting so much attention from international press all around the world. For the imam, it was not just the painting; it was really deeper than that. He hoped that this minaret would become a monument for the city, and attract people to this forgotten place of Tunisia. The universality of the message, the political context of Tunisia at this time, and the fact that I was writing Quran in a graffiti way were not insignificant. It reunited the community.
Isha i mahnitur të shikoja se si komuniteti reagoi ndaj grafitit dhe në çfarë pike ishte krenar që minarja tërhoqi vëmendjen e shtypit në mbarë botën. Për imamin ishte më shumë se një pikturë. Ishte më e thellë se aq. Ai shpresonte që minarja do të bëhej monumenti i qytetit dhe do të tërhiqte njerëzit në këtë cep të harruar të Tunizisë. Universaliteti i mesazhit, konteksti politik i Tunizisë, dhe fakti që Kurani ishte shkruar me grafiti ishte i shënuar. Komuniteti u ribashkua.
Bringing people, future generations, together through Arabic calligraphy is what I do. Writing messages is the essence of my artwork. What is funny, actually, is that even Arabic-speaking people really need to focus a lot to decipher what I'm writing. You don't need to know the meaning to feel the piece. I think that Arabic script touches your soul before it reaches your eyes. There is a beauty in it that you don't need to translate. Arabic script speaks to anyone, I believe; to you, to you, to you, to anybody, and then when you get the meaning, you feel connected to it. I always make sure to write messages that are relevant to the place where I'm painting, but messages that have a universal dimension, so anybody around the world can connect to it.
Unë mbledh njerëzit, kulturat dhe gjeneratat nëpërmjet kaligrafisë arabe. Shkrimi i mesazheve është baza e punës sime. Është e bukur, se edhe ata që e kanë gjuhën e tyre arabishten duhet të përqëndrohen mirë për të deshifruar atë që shkruaj. Nuk ka nevojë të dish kuptimin për të shijuar artin. Mendoj që e shkruara arabisht prek shpirtin përpara se të arrijë te sytë. Ka një bukuri që nuk është e domosdoshme të përkthehet. Shkrimi arab i flet gjithë botës, mendoj; të flet ty, ty, ty, çdonjeriu, dhe kur e di kuptimin, ti ndjehesh i lidhur me të. Unë bëj kujdes që të shkruaj mesazhe që i përkasin vendit ku pikturoj, por mesazhe që kanë një dimension universal, në mënyrë që njerëzit nga e gjithë bota, të gjejnë veten në të.
I was born and raised in France, in Paris, and I started learning how to write and read Arabic when I was 18. Today I only write messages in Arabic. One of the reasons this is so important to me, is because of all the reaction that I've experienced all around the world.
U linda dhe u rrita në Francë, Paris, dhe fillova të mësoj të shkruaj e të lexoj arabisht kur isha 18 vjeç. Sot shkruaj vetëm mesazhe në arabisht. Një nga arsyet për të cilat kjo ka rëndesi për mua buron nga të gjitha reagimet në mbarë botën.
In Rio de Janeiro, I translated this Portuguese poem from Gabriela Tôrres Barbosa, who was giving an homage to the poor people of the favela, and then I painted it on the rooftop. The local community were really intrigued by what I was doing, but as soon as I gave them the meaning of the calligraphy, they thanked me, as they felt connected to the piece.
Në Rio de Janeiro kam përkthyer këtë poemë portugeze të Gabriela Tôrres Barbosa, që i bën homazh lagjeve të varfra. E pikturova mbi një çati. Banorët ishin vërtet të intriguar nga puna ime, por kur u shpjegova kuptimin e kaligrafisë, Ata më falenderuan se e ndjenë veten të lidhur me pikturën.
In South Africa, in Cape Town, the local community of Philippi offered me the only concrete wall of the slum. It was a school, and I wrote on it a quote from Nelson Mandela, saying, "[in Arabic]," which means, "It seems impossible until it's done." Then this guy came to me and said, "Man, why you don't write in English?" and I replied to him, "I would consider your concern legit if you asked me why I didn't write in Zulu."
Në Afrikën e Jugut, në Cape Town, komuniteti lokal i Filipi më ofroi të vetmin mur prej betoni të lagjes. Ishte muri i shkollës dhe shkrova mbi të një thënie të Nelson Mandela, qe thotë, [në arabisht], që do të thotë, "Duket e pamundur derisa arrihet." Pastaj një tip erdhi e më pyeti: "Pse nuk shkruan në anglisht?" Iu përgjigja: "Kjo pyetje do të ishte legjitime nëse do të më pyesje pse nuk shkruaj në Zulu."
In Paris, once, there was this event, and someone gave his wall to be painted. And when he saw I was painting in Arabic, he got so mad -- actually, hysterical -- and he asked for the wall to be erased. I was mad and disappointed. But a week later, the organizer of the event asked me to come back, and he told me that there was a wall right in front of this guy's house. So, this guy -- (Laughter) like, was forced to see it every day. At the beginning, I was going to write, "[In Arabic]," which means, "In your face," but -- (Laughter) I decided to be smarter and I wrote, "[In Arabic]," which means, "Open your heart."
Në Paris, pati një ndodhi, ku njëri dhuroi murin për tu pikturuar. Dhe kur e pa që pikturoja në arabisht, u nervozua, u bë histerik, dhe kerkoi që muri të fshihej. Unë u tërbova dhe u zhgënjeva. Por një javë më vonë, organizatori më kërkoi të kthehesha, Më tha që kishte një mur, mu përballë me shtëpinë e këtij tipit. Kështu që ky njeri, (Të qeshura) ishte i detyruar ta shikonte çdo ditë. Ideja e parë që më erdhi për të shkruar [në arabisht] që do të thotë "ballë për ballë" por-- (Të qeshura) Vendosa të bëhem më inteligjent dhe shkrova [në arabisht] "Hap zemren tënde"
I'm really proud of my culture, and I'm trying to be an ambassador of it through my artwork. And I hope that I can break the stereotypes we all know, with the beauty of Arabic script. Today, I don't write the translation of the message anymore on the wall. I don't want the poetry of the calligraphy to be broken, as it's art and you can appreciate it without knowing the meaning, as you can enjoy any music from other countries. Some people see that as a rejection or a closed door, but for me, it's more an invitation -- to my language, to my culture, and to my art.
Jam shumë krenar për kulturën time, dhe po përpiqem të bëhem ambasador i saj nëpërmjet artit tim. Dhe shpresoj që do të thyej stereotipet që ne njohim, me bukurinë e shkrimit arab. Sot, nuk e shkruaj më përkthimin e mesazhit në mur. Nuk dua që poezia e kaligrafisë të thyhet, sepse është art dhe mund ta shijosh pa e ditur kuptimin, ashtu siç shijon muzikën e huaj. Disa njerëz e shohin si refuzim apo si derë e mbyllur, po për mua është një ftesë, për të zbuluar gjuhën, kulturën dhe artin tim.
Thank you.
Falemnderit.
(Applause)
(Duartrokitje)