In my previous life, I was an artist. I still paint. I love art. I love the joy that color can give to our lives and to our communities, and I try to bring something of the artist in me in my politics, and I see part of my job today, the reason for being here, not just to campaign for my party, but for politics, and the role it can play for the better in our lives.
Tôi là một nghệ sĩ trong kiếp trước. Tôi vẫn vẽ. Tôi yêu nghệ thuật. Tôi yêu niềm vui mà màu sắc đem lại cho cuộc sống chúng ta và cho cộng đồng chúng ta, và tôi cố gắng đem một phần nghệ sĩ trong tôi vào chính trị, và tôi thấy rằng một phần công việc của tôi hôm nay, lý do mà tôi đứng đây, không chỉ vận động cho đảng của tôi, mà còn cho chính trị, và vai trò mà nó có thể làm cho cuộc sống chúng ta tốt hơn
For 11 years, I was mayor of Tirana, our capital. We faced many challenges. Art was part of the answer, and my name, in the very beginning, was linked with two things: demolition of illegal constructions in order to get public space back, and use of colors in order to revive the hope that had been lost in my city. But this use of colors was not just an artistic act. Rather, it was a form of political action in a context when the city budget I had available after being elected amounted to zero comma something.
Trong 11 năm, tôi là thị trưởng của thủ đô Tirana Chúng tôi gặp nhiều khó khăn. Nghệ thuật là môt phần của câu trả lời, và tên tôi, ngay từ ban đầu, nối kết với 2 việc: sự đánh đổ xậy dựng bất hợp pháp nhằm lấy lại không gian công cộng, và dùng màu sắc để làm khêu dậy hy vọng đã bị mất của thành phố tôi. Nhưng việc dùng màu sắc không chỉ là mộy hoạt động nghệ thuật Thật ra, nó là một dạng hoạt động chính trị trong bối cảnh khi ngân sách thành phố mà tôi có sau khi được bầu tổng cộng là 0. gì đó
When we painted the first building, by splashing a radiant orange on the somber gray of a facade, something unimaginable happened. There was a traffic jam and a crowd of people gathered as if it were the location of some spectacular accident, or the sudden sighting of a visiting pop star.
Khi chúng tôi sơn tòa nhà đầu tiên, bằng cách đổ một màu cam rạng rỡ lên màu xám tối tăm của môt mặt tiền, một việc không thể tưởng tượng được xảy ra. Giao thông bị tắc nghẽn và rất đông người tụ tập như thể đó là nơi xảy ra tai nạn nghiêm trọng hay có người nổi tiếng đến thăm bất ngờ.
The French E.U. official in charge of the funding rushed to block the painting. He screeched that he would block the financing.
Chính quyền Liên hiệp châu Âu của Pháp đảm nhiệm cho quỹ này vội vàng tới cấm tòa nhà này. Ông ta la rằng sẽ ngưng cung cấp tài chính.
"But why?" I asked him.
Tôi hỏi ông: "Nhưng tại sao?"
"Because the colors you have ordered do not meet European standards," he replied.
"Bởi vì màu sắc ông dùng không đạt tiêu chuẩn châu Âu" - ông ta đáp.
"Well," I told him, "the surroundings do not meet European standards, even though this is not what we want, but we will choose the colors ourselves, because this is exactly what we want. And if you do not let us continue with our work, I will hold a press conference here, right now, right in this road, and we will tell people that you look to me just like the censors of the socialist realism era."
Tôi nói rằng: "Thật ra, những thứ chung quanh khộng đạt tiêu chuẩn châu Âu, mặc dù chúng tôi không muốn vậy, nhưng chúng ta sẽ tự chọn màu sắc, bởi vì đây chính là màu chúng tôi mong muốn. Và nếu các người không cho chúng tôi tiếp tục công việc của chúng tôi, tôi sẽ mở một cuộc họp báo ở đây, ngay lúc này, ngay trên con đường này, và chúng tôi sẽ nói với mọi người rằng ông nhìn tôi như là người giám nghiệm của thời xã hội chủ nghĩa thực tế."
Then he was kind of troubled, and asked me for a compromise. But I told him no, I'm sorry, compromise in colors is gray, and we have enough gray to last us a lifetime. (Applause) So it's time for change.
Lúc đó ông ta nhìn cũng hoang mang, và hỏi tôi có thể thỏa hiệp được không. Nhưng tôi nói không, tôi rất tiếc, thỏa hiệp là màu xám trong màu sắc và chúng tôi có đủ màu xám cho cả đời rồi. (vỗ tay) Vì vậy đây là thời điểm để thay đổi.
The rehabilitation of public spaces revived the feeling of belonging to a city that people lost. The pride of people about their own place of living, and there were feelings that had been buried deep for years under the fury of the illegal, barbaric constructions that sprang up in the public space. And when colors came out everywhere, a mood of change started transforming the spirit of people. Big noise raised up: "What is this? What is happening? What are colors doing to us?"
Sự phục hồi của những nơi công cộng đã dậy lại cảm giác thuộc về một thành phố mà con người đã mất. Niềm tự hào của con người về nơi sống của họ, và có những cảm giác đã bị chôn sâu kín nhiều năm dưới sự giận dữ của công trình xây dựng bất hợp pháp, tàn phá ở những nơi công cộng. Và khi màu sắc xuất hiện ở mọi nơi, việc biến đổi bắt đầu Tiếng ồn ào hỏi lớn: "Đây là gì? Chuyện gì đang xảy ra? Màu sắc đang làm gì chúng ta vậy?"
And we made a poll, the most fascinating poll I've seen in my life. We asked people, "Do you want this action, and to have buildings painted like that?" And then the second question was, "Do you want it to stop or do you want it to continue?" To the first question, 63 percent of people said yes, we like it. Thirty-seven said no, we don't like it. But to the second question, half of them that didn't like it, they wanted it to continue. (Laughter)
Và chúng tôi thăm dò ý kiến, cuộc thăm dò tuyệt nhất mà tôi từng chứng kiến trong đời. Chúng tôi hỏi mọi người, "Bạn có thích hoạt động này khộng, và có những tòa nhà được sơn như thế?" Và câu hỏi thứ hai là, "Bạn muốn ngưng việc này hay là muốn nó tiếp tục?" Câu hỏi đầu tiên, 63% người đồng ý, họ thích nó. 37% không đồng ý, họ không thích. Nhưng tới câu hỏi thứ hai, một nửa số người không thích nó, họ vẫn muốn nó được tiếp tục. (cười)
So we noticed change. People started to drop less litter in the streets, for example, started to pay taxes, started to feel something they had forgotten, and beauty was acting as a guardsman where municipal police, or the state itself, were missing.
Chúng tôi nhận thấy sự thay đổi. Người dân bắt đầu xả rác trên đường ít hơn, ví dụ như, bắt đầu trả tax, bắt đầu cảm thấy được những thứ mà họ đã quên lãng đi, và cái đẹp đó như là người giám sát, khi mà cảnh sát thành phố, hoặc của bang đó không có mặt ở đó.
One day I remember walking along a street that had just been colored, and where we were in the process of planting trees, when I saw a shopkeeper and his wife putting a glass facade to their shop. They had thrown the old shutter in the garbage collection place.
Một ngày kia, tôi đang đi trên con đường đã được sơn, và là nơi chúng tôi đang tiến hành việc trồng cây, khi tôi nhìn thấy chủ cửa hàng và vợ của ông ấy dựng lên một cửa chính làm bằng kính cho cửa hàng của họ. Họ đã bỏ đi cánh cửa chớp cũ kĩ vào nơi đổ rác.
"Why did you throw away the shutters?" I asked him.
Tôi hỏi ông: "Tại sao ông lại thẩy đi cánh cửa chớp?"
"Well, because the street is safer now," they answered.
"Vì thành phố giờ đã an toàn hơn,"
"Safer? Why? They have posted more policemen here?"
"An toàn hơn? Tại sao? Họ tăng thêm cảnh sát ở đây à?"
"Come on, man! What policemen? You can see it for yourself. There are colors, streetlights, new pavement with no potholes, trees. So it's beautiful; it's safe."
"Thôi nào ông! Cảnh sát gì? Ông có thể thấy đấy. Có thêm màu sắc, đèn đường, vỉa hè mới không có ổ gà, cây cối. Vì thế nó rất đẹp; nó an toàn."
And indeed, it was beauty that was giving people this feeling of being protected. And this was not a misplaced feeling. Crime did fall.
Và thật vậy, vì vẻ đẹp đã mang lại cho người dân một cảm giác như được bảo vệ. Và đây không phải là cảm giác sai lầm Tệ nạn giảm dần.
The freedom that was won in 1990 brought about a state of anarchy in the city, while the barbarism of the '90s brought about a loss of hope for the city. The paint on the walls did not feed children, nor did it tend the sick or educate the ignorant, but it gave hope and light, and helped to make people see there could be a different way of doing things, a different spirit, a different feel to our lives, and that if we brought the same energy and hope to our politics, we could build a better life for each other and for our country. We removed 123,000 tons of concrete only from the riverbanks. We demolished more than 5,000 illegal buildings all over the city, up to eight stories high, the tallest of them. We planted 55,000 trees and bushes in the streets. We established a green tax, and then everybody accepted it and all businessmen paid it regularly. By means of open competitions, we managed to recruit in our administration many young people, and we thus managed to build a de-politicized public institution where men and women were equally represented.
Tự do dành được từ năm 1990 đem lại sự hỗn loạn cho thành phố, khi mà tình trạng phá hoại những năm thập niên 90. đem lại sự thiếu hụt hy vọng đến thanh phố Việc sơn tường không thể cung cấp thức ăn cho trẻ em, hoặc giúp đỡ người bị bệnh hoặc giáo dục người vô học, nhưng nó mang đến hy vọng và ánh sáng, và giúp người ta nhận ra rằng có rất nhiều cách để làm điều gì, một tinh thần khác, một cảm giác khác với cuộc sống của chúng ta, và nếu chúng ta có thể đem lại năng lượng và hy vọng tới chính trị của chúng ta, chúng ta có thể xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn, cho mọi người và cho đất nước chúng ta. Chúng tôi tháo bỏ 123.000 tấn bê tông từ chỉ bờ sông. Chúng tôi phá hủy 5000 tòa nhà bất hợp pháp toàn thành phố, toà nhà cao nhất cao tới 8 tầng lầu. Chúng tôi trồng 55000 cây xanh và bụi cây. Chúng tôi thiết lập thuế môi trường, và rồi mọi người đều bằng lòng và tất cả doanh nhân trả thuế đều đặn. Bằng cách mở rộng sự cạnh tranh, chúng tôi đã tuyển dụng vào bộ phận hành chánh nhiều người trẻ tuổi, và chúng tôi đã lập nên một cơ sở cộng đồng không bị ảnh hưởng chính trị nơi mà nam nữ được bình đẳng.
International organizations have invested a lot in Albania during these 20 years, not all of it well spent. When I told the World Bank directors that I wanted them to finance a project to build a model reception hall for citizens precisely in order to fight endemic daily corruption, they did not understand me. But people were waiting in long queues under sun and under rain in order to get a certificate or just a simple answer from two tiny windows of two metal kiosks. They were paying in order to skip the queue, the long queue. The reply to their requests was met by a voice coming from this dark hole, and, on the other hand, a mysterious hand coming out to take their documents while searching through old documents for the bribe. We could change the invisible clerks within the kiosks, every week, but we could not change this corrupt practice.
Tổ chức quốc tế đầu tư rất nhiều ở Albania suốt 20 năm gần đây, nhưng không được sử dụng hợp lý. Khi tôi nói với chủ tịch ngân hàng thế giới rằng tôi muốn họ giúp đỡ tài chính cho dự án để thiết lập một mô hình đại sảnh để tiếp đón người dân chính xác là để đấu tranh với tham nhũng ở địa phương hằng ngày, nhưng họ không hiểu được. Nhưng người dân phải xếp hàng đợi dưới trời mưa nắng để chứng nhận hoặc chỉ cần một câu trả lời đơn giản từ hai cánh cửa sổ nhỏ của hai văn phòng. Họ sẵn sàng trả tiền để tránh xếp hàng, hàng dài. Câu trả lời cho những yêu cầu của họ được đáp lại bằng một giọng nói từ một lỗ đen và, bên phía khác, một cánh tay bí ẩn lấy hồ sơ của họ trong lúc tìm kiếm hồ sơ cũ để hối lộ. Chúng tôi có thể thay những nhân viên vô hình từ ki-ốt, mỗi tuần, nhưng chúng tôi không thể thay đổi sự thói quen đồi bại này.
"I'm convinced," I told a German official with the World Bank, "that it would be impossible for them to be bribed if they worked in Germany, in a German administration, just as I am convinced that if you put German officials from the German administration in those holes, they would be bribed just the same."
Tôi nói với một công chất Đức ở ngân hàng thế giới, "Tôi tin rằng việc hối lộ sẽ không xảy ra được nếu họ làm việc ở Đức, trong một hệ thống hành chánh ở Đức, và tôi cũng tin rằng nếu ông cho công chức Đức từ hệ thống hành chánh Đức vào những lỗ hổng này, họ cũng sẽ bị hối lộ như vậy."
(Applause)
(vỗ tay)
It's not about genes. It's not about some being with a high conscience and some others having not a conscience. It's about system, it's about organization. It's also about environment and respect.
Vì đó không phải từ gen của bạn, không phải vì có người có lương tâm tốt và một số người không có lương tâm. Nó là vì hệ thống, vì tổ chức. Đó cũng là vì môi trường và phương diện.
We removed the kiosks. We built the bright new reception hall that made people, Tirana citizens, think they had traveled abroad when they entered to make their requests. We created an online system of control and so speeded up all the processes. We put the citizen first, and not the clerks.
Chúng tôi bỏ đi các ki-ốt. Chúng tôi đã dựng lên đại sảnh tiếp đón mới sáng sủa làm cho người dân Tirana nghĩ rằng họ vừa tới nước khác khi họ bước vào sảnh để gửi lên yêu cầu của họ. Chúng tôi tạo ra hệ thống điều hành online và vì vậy tiến triển tất cả quá trình. Chúng tôi đặt người dân lên hàng đầu, và không phải là nhân viên.
The corruption in the state administration of countries like Albania -- it's not up to me to say also like Greece -- can be fought only by modernization. Reinventing the government by reinventing politics itself is the answer, and not reinventing people based on a ready-made formula that the developed world often tries in vain to impose to people like us. (Applause)
Việc hối lộ trong bang hành chánh ở những đất nước như Albania -- Điều đó không dựa vào tôi để nói như Hy lạp -- có thể chỉ đấu tranh bằng sự hiện đại hóa. Cải tạo lại chính phủ bằng cách cải tạo lại chính trị là câu trả lời, và không phải cải tạo lại con người bằng công thức có sẵn mà những nước phát triển thường cố ép buộc những người như chúng tôi một cách vô hiệu quả. (vỗ tay)
Things have come to this point because politicians in general, but especially in our countries, let's face it, think people are stupid. They take it for granted that, come what may, people have to follow them, while politics, more and more, fails to offer answers for their public concerns or the exigencies of the common people. Politics has come to resemble a cynical team game played by politicians, while the public has been pushed aside as if sitting on the seats of a stadium in which passion for politics is gradually making room for blindness and desperation. Seen from those stairs, all politicians today seem the same, and politics has come to resemble a sport that inspires more aggressiveness and pessimism than social cohesion and the desire for civic protaganism.
Mọi thứ phải tới điểm này vì nói chung các chính trị gia, nhưng đặc biệt là trong đất nước của chúng tôi, thật sự này, nghĩ rằng người dân là người ngu ngốc. Họ không biết ơn, vì dù gì đi nữa, người dân phải theo lời họ, trong khi đó, chính trị càng gặp nhiều thất bại trong việc trả lời sự lo lắng của công chúng hay nhu cầu cấp bách của phần đông người. Chính trị hiện tại giống như một trò chơi hoài nghi bởi những chính trị gia, trong khi công chúng bị đẩy ra một bên như ngồi trên những chiếc ghế trong sân vận động mà sự say mê cho chính trị dần phải nhường chỗ cho sự mù lòa và tuyệt vọng. Nhìn từ những bậc thang đó, những chính trị gia hôm nay đều giống nhau, và chính trị hiện tại giống như một môn thể thao thúc đẩy sự hung hăng và sự bi quan hơn là gắn bó trong xã hội và kì vọng cho quyền làm chủ của công dân
Barack Obama won — (Applause) — because he mobilized people as never before through the use of social networks. He did not know each and every one of them, but with an admirable ingenuity, he managed to transform them into activists by giving them all the possibility to hold in their hands the arguments and the instruments that each would need to campaign in his name by making his own campaign. I tweet. I love it. I love it because it lets me get the message out, but it also lets people get their messages to me. This is politics, not from top down, but from the bottom up, and sideways, and allowing everybody's voice to be heard is exactly what we need. Politics is not just about leaders. It's not just about politicians and laws. It is about how people think, how they view the world around them, how they use their time and their energy. When people say all politicians are the same, ask yourself if Obama was the same as Bush, if François Hollande is the same as Sarkozy. They are not. They are human beings with different views and different visions for the world. When people say nothing can change, just stop and think what the world was like 10, 20, 50, 100 years ago. Our world is defined by the pace of change. We can all change the world.
Barack Obama thắng bầu cử (vỗ tay) vì ông ấy huy động người dân như chưa từng biết qua cách dùng mạng lưới xã hội. Ông ấy không biết mỗi người, nhưng với tài khéo léo rất đáng phục, ông ấy đã biến mọi người thành người hoạt động bằng cách cho họ khả năng kiểm soát những tranh luận và những dụng cụ mà mỗi người cần để vận động dưới tên của ông bằng cách tạo ra chiến dịch riêng của ông. Tôi "tweet". Tôi rất thích nó. Tôi thích nó vì nó gửi thông điệp của tôi ra, nhưng mà nó cũng để tôi thấy thông điệp của mọi người cho tôi. Đây là chính trị, không phải từ trên xuống, và từ dưới lên, và ngang qua, và cho phép tiếng nói của mọi người được nghe thấy chính là điều chúng ta cần. Chính trị không phải chỉ là lãnh đạo. Không phải chỉ giữa chính trị gia và luật pháp. Đây là cách mà con người suy nghĩ, cách mà họ nhìn thế giới chung quanh họ, cách họ dùng thời gian và năng lượng của họ. Khi mọi người nói rằng các chính trị gia đều như nhau, tự hỏi bạn nếu Obama và Bush có như nhau không, nếu François Hollande (thủ tướng thứ 24, hiện tại của Pháp) giống như Sarkozy (thủ tướng thứ 23) Họ không như nhau. Họ là con người với những quan điểm khác nhau và cách nhìn khác nhau về thế giới. Khi mọi người nói rằng chẳng thứ gì thay đổi cả, hãy ngừng và suy nghĩ thế giới như thế nào 10, 20, 50, 100 năm về trước. Thế giới chúng ta được định nghĩa bằng tốc độ của sự biến chuyển. Tất cả chúng ta có thể thay đổi thế giới.
I gave you a very small example of how one thing, the use of color, can make change happen. I want to make more change as Prime Minister of my country, but every single one of you can make change happen if you want to.
Tôi cho bạn một ví dụ rất nhỏ của một thứ, cách dùng màu sắc, có thể tạo ra thay đổi. Tôi muốn tạo ra nhiều thay đổi nữa như tổng thống của nước tôi, nhưng mỗi các bạn có thể tạo ra sự thay đổi nếu các bạn muốn.
President Roosevelt, he said, "Believe you can, and you are halfway there."
Thủ tướng Mỹ (thứ 32) Rossevelt, nói rằng, "Tin là bạn có thể làm được, thế là bạn đã tới nửa con đường rồi."
Efharisto and kalinihta.
Cảm ơn và chúc buổi tối tốt lành (tiếng Hy Lạp).
(Applause)
vỗ tay