Well, indeed, I'm very, very lucky. My talk essentially got written by three historic events that happened within days of each other in the last two months -- seemingly unrelated, but as you will see, actually all having to do with the story I want to tell you today. The first one was actually a funeral -- to be more precise, a reburial. On May 22nd, there was a hero's reburial in Frombork, Poland of the 16th-century astronomer who actually changed the world. He did that, literally, by replacing the Earth with the Sun in the center of the Solar System, and then with this simple-looking act, he actually launched a scientific and technological revolution, which many call the Copernican Revolution. Now that was, ironically, and very befittingly, the way we found his grave. As it was the custom of the time, Copernicus was actually simply buried in an unmarked grave, together with 14 others in that cathedral. DNA analysis, one of the hallmarks of the scientific revolution of the last 400 years that he started, was the way we found which set of bones actually belonged to the person who read all those astronomical books which were filled with leftover hair that was Copernicus' hair -- obviously not many other people bothered to read these books later on. That match was unambiguous. The DNA matched, and we know that this was indeed Nicolaus Copernicus.
Tikrai, aš esu labai, labai laimingas. Mano kalba buvo parašyta dėl trijų istorinių įvykių, kurie įvyko vos keleto dienų skirtumu per pastaruosius du mėnesius -- iš pirmo žvilgsnio nesusijusių, bet, kaip pamatysite, iš tikro turinčių daug bendro su istorija, kurią šiandien jums papasakosiu. Pirmasis buvo laidotuvės -- arba tiksliau, perlaidojimas. Gegužės 22-ąją Fromborke, Lenkijoje, vyko herojaus perlaidojimas: 16 amžiaus astronomo, kuris pakeitė pasaulį. Jis tai padarė, tikra to žodžio prasme, sukeisdamas Žemę su Saule Saulės sistemos centre. Ir šiuo paprastai atrodančiu veiksmu jis pradėjo mokslo ir technologijų revoliuciją, kurią daugelis vadina Koperniko revoliucija. Tai buvo, ironiškai, ir labai tinkamai, būdas, kaip atradome jo kapą. Kaip buvo tuomet įprasta, Kopernikas buvo paprasčiausiai palaidotas nepažymėtame kape kartu su 14 kitų toje katedroje. DNR analizė, vienas iš išskirtinių atradimų mokslo revoliucijoje, kurią jis pradėjo prieš 400 metų, buvo būdas, kuriuo atradome, kurie kaulai priklausė žmogui, kuris skaitė astronomines knygas, kuriose liko iškritusių plaukų, ir jie buvo Koperniko plaukai -- akivaizdu, nelabai daug kitų žmonių rūpėjo perskaityti šias knygas vėliau. Atitikimas nebuvo abejotinas. DNR atitiko. Ir mes žinome, kad tai tikrai buvo Mikalojus Kopernikas [Nicolaus Copernicus].
Now, the connection between biology and DNA and life is very tantalizing when you talk about Copernicus because, even back then, his followers very quickly made the logical step to ask: if the Earth is just a planet, then what about planets around other stars? What about the idea of the plurality of the worlds, about life on other planets? In fact, I'm borrowing here from one of those very popular books of the time. And at the time, people actually answered that question positively: "Yes." But there was no evidence. And here begins 400 years of frustration, of unfulfilled dreams -- the dreams of Galileo, Giordano Bruno, many others -- which never led to the answer of those very basic questions which humanity has asked all the time. "What is life? What is the origin of life? Are we alone?" And that especially happened in the last 10 years, at the end of the 20th century, when the beautiful developments due to molecular biology, understanding the code of life, DNA, all of that seemed to actually put us, not closer, but further apart from answering those basic questions.
Ryšys tarp biologijos ir DNR ir gyvybės yra kankinamai patrauklus kalbant apie Koperniką, nes jau tada jo pasekėjai labai greitai sugalvojo paklausti: jei Žemė yra paprasta planeta, tai kaip dėl planetų aplink kitas žvaigždes? O idėja apie pasaulių daugybę, apie gyvybę kitose planetose? Iš tikrųjų, skolinuosi iš vienos iš labai populiarių to meto knygų. Ir tuo metu žmonės atsakė į šį klausimą teigiamai, "taip". Tačiau nebuvo įrodymų. Ir štai prasideda 400 metų susierzinimo, neišpildytų svajonių -- Galilėjaus, Giordano Bruno, daugelio kitų, kurie niekada neprivedė prie atsakymo į šiuos labai paprastus klausimus, kurių žmonija klausė visą laiką. Kas yra gyvybė? Kokia gyvybės kilmė? Ar mes vieni? Ir ypač tai vyko per paskutinius 10 metų, 20 amžiaus pabaigoje, kai nuostabus vystymasis dėl molekulinės biologijos, gyvybės kodo DNR supratimo, viskas, atrodė, mus ne artino, bet tolino nuo atsakymų į šiuos esminius klausimus.
Now, the good news. A lot has happened in the last few years, and let's start with the planets. Let's start with the old Copernican question: Are there earths around other stars? And as we already heard, there is a way in which we are trying, and now able, to answer that question. It's a new telescope. Our team, befittingly I think, named it after one of those dreamers of the Copernican time, Johannes Kepler, and that telescope's sole purpose is to go out, find the planets that orbit other stars in our galaxy, and tell us how often do planets like our own Earth happen to be out there. The telescope is actually built similarly to the, well-known to you, Hubble Space Telescope, except it does have an additional lens -- a wide-field lens, as you would call it as a photographer. And if, in the next couple of months, you walk out in the early evening and look straight up and place you palm like this, you will actually be looking at the field of the sky where this telescope is searching for planets day and night, without any interruption, for the next four years.
Dabar, geros naujienos. Daug kas atsitiko per paskutinius keletą metų. Pradėkime nuo planetų. Pradėkime nuo senojo Koperniko klausimo: ar aplink kitas žvaigždes yra žemių? Ir kaip jau girdėjome, yra būdas, kuriuo mes bandome ir dabar jau galime atsakyti į šį klausimą. Tai naujas teleskopas. Mūsų komandas, labai tinkamai jį pavadino pagal vieną iš Koperniko laikų svajotojų, Johannes Kepler. Šio teleskopo vienintelis tikslas yra ieškoti planetų, kurios sukasi aplink kitas žvaigždes mūsų galaktikoje, ir mums pranešti, kiek panašių į mūsų Žemę planetų ten yra. Šis teleskopas sukurtas panašiai į gerai jums žinomą Hubble Space Telescope, tik jis turi papildomą lešį -- plataus lauko lešį, kaip pavadintumėte jį būdamas fotografu. Ir jei per ateinančius keletą mėnesiu eisite lauke ankstyvą vakarą, pažiūrėsite tiesiai aukštyn ir pakelsite delną štai taip, jūs žiūrėsite į dangaus plotą, kur šis teleskopas ieško planetų, dieną ir naktį, be jokio perstojo, ateinančius keturis metus.
The way we do that, actually, is with a method, which we call the transit method. It's actually mini-eclipses that occur when a planet passes in front of its star. Not all of the planets will be fortuitously oriented for us to be able do that, but if you have a million stars, you'll find enough planets. And as you see on this animation, what Kepler is going to detect is just the dimming of the light from the star. We are not going to see the image of the star and the planet as this. All the stars for Kepler are just points of light. But we learn a lot from that: not only that there is a planet there, but we also learn its size. How much of the light is being dimmed depends on how big the planet is. We learn about its orbit, the period of its orbit and so on. So, what have we learned? Well, let me try to walk you through what we actually see and so you understand the news that I'm here to tell you today.
Būdas, kuriuo mes tai darome, yra metodas, kurį vadiname tranzito metodu. Tai mini-užtemimai, kurie įvyksta kai planeta praskrieja prieš savo žvaigždę. Ne visos planetos bus tinkamai orientuotos, kad mums pavyktų, bet kai turi milijoną žvaigždžių, surasi pakankamai planetų. Ir kaip matote šioje animacijoje, ką Kepleris aptiks tėra šviesos iš žvaigždės susilpnėjimas. Mes nematysime žvaigždės ir planetos šitaip. Visos žvaigždės Kepleriui yra tik šviesos taškai. Bet mes daug iš to sužinome, ne tik, kad ten yra planeta, bet ir jos dydį. Kiek šviesa priblėsta prieklauso nuo planetos dydžio. Mes sužinome apie jos orbitą, orbitos periodą ir panašiai. Taigi, ką mes sužinojome? Leiskite man jums parodyti tai, ką mes iš tikro matome, kad suprastumėte naujienas, kurias jums čia šiandien pasakysiu.
What Kepler does is discover a lot of candidates, which we then follow up and find as planets, confirm as planets. It basically tells us this is the distribution of planets in size. There are small planets, there are bigger planets, there are big planets, okay. So we count many, many such planets, and they have different sizes. We do that in our solar system. In fact, even back during the ancients, the Solar System in that sense would look on a diagram like this. There will be the smaller planets, and there will be the big planets, even back to the time of Epicurus and then of course Copernicus and his followers. Up until recently, that was the Solar System -- four Earth-like planets with small radius, smaller than about two times the size of the Earth -- and that was of course Mercury, Venus, Mars, and of course the Earth, and then the two big, giant planets. Then the Copernican Revolution brought in telescopes, and of course three more planets were discovered. Now the total planet number in our solar system was nine. The small planets dominated, and there was a certain harmony to that, which actually Copernicus was very happy to note, and Kepler was one of the big proponents of. So now we have Pluto to join the numbers of small planets. But up until, literally, 15 years ago, that was all we knew about planets. And that's what the frustration was. The Copernican dream was unfulfilled.
Kepleris suranda daugybę kandidatų, kuriuos mes patikriname vėliau ir randame kaip planetas, patvirtiname kaip planetas. Tai mums parodo, kad planetos pagal dydį išsidėsčiusios šitaip. Yra mažos planetos, yra didesnės planetos, yra didelės planetos. Taigi, suskaičiuojame daug, daug tokių planetų, ir jos visos turi skirtingus dydžius. Padarome tai mūsų saulės sistemoje. Dar senais laikais, Saulės sistema brėžinyje atrodytų šitaip. Būtų mažos planetos, būtų didelės planetos, netgi Epikūro laikais ir, žinoma, Koperniko ir jo pasekėjų. Dar visai neseniai, tai buvo Saulės sistema -- keturios nedidelio skersmens panašios į Žemę planetos, mažesnės nei maždaug dvigubas Žemės dydis. Tai buvo Merkurijus, Venera, Marsas, ir, žinoma, Žemė, ir tada dvi didelės, gigantiškos planetos. Tada Koperniko revoliucija įtraukė teleskopus. Ir, žinoma, buvo atrastos dar trys planetos. Dabar iš viso buvo devynios planetos mūsų saulės sistemoje. Mažosios planetos dominavo, ir buvo tam tikra harmonija, kurią Kopernikas buvo laimingas galėdamas pabrėžti, ir kurios Kepleris buvo vienas iš didžiųjų gynėjų. Dabar Plutonas prisijungia prie mažųjų planetų. Bet vos 15 metų atgal, tai buvo viskas, ką žinojome apie planetas. Ir tai buvo susierzinimo priežastis. Koperniko svajonė buvo neišpildyta.
Finally, 15 years ago, the technology came to the point where we could discover a planet around another star, and we actually did pretty well. In the next 15 years, almost 500 planets were discovered orbiting other stars, with different methods. Unfortunately, as you can see, there was a very different picture. There was of course an explanation for it: We only see the big planets, so that's why most of those planets are really in the category of "like Jupiter." But you see, we haven't gone very far. We were still back where Copernicus was. We didn't have any evidence whether planets like the Earth are out there. And we do care about planets like the Earth because by now we understood that life as a chemical system really needs a smaller planet with water and with rocks and with a lot of complex chemistry to originate, to emerge, to survive. And we didn't have the evidence for that.
Pagaliau, prieš 15 metų, techologija pasiekė lygį, kai galėjome atrasti planetą aplink kitą žvaigždę, ir mums visai neblogai pavyko. Per kitus 15 metų, beveik 500 planetų buvo atrastos skriejančios aplink kitas žvaigždes, įvairiais metodais. Deja, kaip galite matyti, susidarė visiškai kitoks paveikslas. Žinoma, tam buvo paaiškinimas. Mes matome tik dideles planetas. Štai todėl dauguma tų planetų yra kategorijoje "kaip Jupiteris". Bet kaip matote, mes nepasistūmėjome labai toli. Vis dar buvome ten, kur buvo Kopernikas. Neturėjome įrodymų, kad planetos kaip Žemė ten egzistuoja. O mums svarbios planetos kaip Žemė, nes supratome, kad gyvybei, kaip cheminei sistemai, reikalinga mažesnė planeta su vandeniu ir akmenimis, ir su daugybe sudėtingų cheminių procesų, kad ji atsirastų, vystytųsi, išgyventų. Ir mes neturėjome įrodymų tam.
So today, I'm here to actually give you a first glimpse of what the new telescope, Kepler, has been able to tell us in the last few weeks, and, lo and behold, we are back to the harmony and to fulfilling the dreams of Copernicus. You can see here, the small planets dominate the picture. The planets which are marked "like Earth," [are] definitely more than any other planets that we see. And now for the first time, we can say that. There is a lot more work we need to do with this. Most of these are candidates. In the next few years we will confirm them. But the statistical result is loud and clear. And the statistical result is that planets like our own Earth are out there. Our own Milky Way Galaxy is rich in this kind of planets.
Šiandien aš esu čia kad parodyčiau jums ką naujasis teleskopas, Kepleris, parodė mums per pastarasias keletą savaičių. Ir štai, grįžome į harmoniją ir Koperniko svajonių išsipildymą. Čia galite matyti, kad mažosios planetos dominuoja. Planetų, kurios pažymėtos "kaip Žemė", yra tikrai daugiau nei visų kitų planetų, kurias matome. Ir dabar pirmą kartą, mes tai galime patvirtinti. Dar yra daugybė darbo, kurį turime atlikti. Dauguma jų yra kandidatai. Per keletą ateinančių metų juos patvirtinsime. Bet statistinis rezultatas yra visiškai aiškus. Statistinis rezultatas yra toks, kad planetų kaip mūsų Žemė ten yra. Mūsų pačių Paukščių tako galaktika pilna tokių planetų.
So the question is: what do we do next? Well, first of all, we can study them now that we know where they are. And we can find those that we would call habitable, meaning that they have similar conditions to the conditions that we experience here on Earth and where a lot of complex chemistry can happen. So, we can even put a number to how many of those planets now do we expect our own Milky Way Galaxy harbors. And the number, as you might expect, is pretty staggering. It's about 100 million such planets. That's great news. Why? Because with our own little telescope, just in the next two years, we'll be able to identify at least 60 of them. So that's great because then we can go and study them -- remotely, of course -- with all the techniques that we already have tested in the past five years. We can find what they're made of, would their atmospheres have water, carbon dioxide, methane. We know and expect that we'll see that.
Taigi kyla klausimas: ką daryti toliau? Na, pirmiausia galima jas studijuoti, dabar kai jau žinome, kur jos yra. Ir galime rasti tokias, kurias pavadintume tinkamomis gyvybei, turinčiomis panašias sąlygas į sąlygas, kurias patiriame čia Žemėje, ir kur daugybė sudėtingų cheminių procesų gali vykti. Mes netgi galime nurodyti skaičių, kiek tokių planetų manome, kad mūsų Paukščių tako galaktikoje egzistuoja. Ir skaičius, kaip galite įsivaizduoti, yra gana įspūdingas. Yra apie 100 milijonų tokių planetų. Tai geros naujienos. Kodėl? Nes su mūsų mažu teleskopu vos per ateinančius du metus galėsime identifikuoti bent 60 iš jų. Tai puiku nes galime pradėti studijuoti jas -- žinoma, nuotoliniu būdu -- panaudodami visas technikas, kurias jau išbandėme per pastaruosius penkerius metus. Galime išsiaiškinti, iš ko jos padarytos, ar jų atmosferose yra vandens, anglies dioksido, metano. Mes žinome ir tikimės tai pamatyti.
That's great, but that is not the whole news. That's not why I'm here. Why I'm here is to tell you that the next step is really the exciting part. The one that this step is enabling us to do is coming next. And here comes biology -- biology, with its basic question, which still stands unanswered, which is essentially: "If there is life on other planets, do we expect it to be like life on Earth?" And let me immediately tell you here, when I say life, I don't mean "dolce vita," good life, human life. I really mean life on Earth, past and present, from microbes to us humans, in its rich molecular diversity, the way we now understand life on Earth as being a set of molecules and chemical reactions -- and we call that, collectively, biochemistry, life as a chemical process, as a chemical phenomenon.
Tai puiku, bet tai nėra visos naujienos. Tai nėra priežastis, kodėl aš čia. Aš čia esu tam, kad jums praneščiau, kad kitas žingsnis yra įdomioji dalis. Ta, kurią šis žingsnis mus įgalina atlikti ateina toliau. Čia ateina biologija -- biologija, su savo esminiu klausimu, kuris vis dar neatsakytas, ir kuris iš esmės yra: "jei kitose planetose yra gyvybė, ar galime tikėtis, kad ji bus panaši į gyvybę Žemėje?" Leiskite iškart pasakyti, kai sakau "gyvybę", neturiu omenyje "dolce vita", gera gyvybė, žmogiška gyvybė. Aš turiu omenyje gyvybę Žemėje, praeityje ir dabartyje, nuo mikrobų iki mūsų, žmonių, su turtingu molekuliniu išskirtinumu, taip, kaip dabar suprantame gyvybę Žemėje kaip molekulių rinkinį ir chemines reakcijas -- ir tai bendrai vadiname biochemija, gyvybė kaip cheminis procesas, kaip cheminis fenomenas.
So the question is: is that chemical phenomenon universal, or is it something which depends on the planet? Is it like gravity, which is the same everywhere in the universe, or there would be all kinds of different biochemistries wherever we find them? We need to know what we are looking for when we try to do that. And that's a very basic question, which we don't know the answer to, but which we can try -- and we are trying -- to answer in the lab. We don't need to go to space to answer that question. And so, that's what we are trying to do. And that's what many people now are trying to do. And a lot of the good news comes from that part of the bridge that we are trying to build as well.
Taigi, klausimas yra: ar tas cheminis fenomenas universalus, o gal tai yra kažkas, kas priklauso nuo planetos? Ar tai kaip gravitacija, kuri tokia pat bet kur visatoje, ar bus visokių rūšių biochemijos, kur tik ją rasime? Turime žinoti, ko ieškoti, kai bandome tai daryti. Tai esminis klausimas, į kurį neturime atsakymo, bet į kurį galime bandyti -- ir bandome -- rasti atsakymą laboratorijoje. Nereikia vykti į kosmosą, kad atsakytume į tą klausimą. Ir tai yra ką mes bandome daryti. Ir tai yra ką daugelis žmonių bando daryti. Ir daug gerų naujienų ateina iš tos tilto dalies, kurią bandome statyti.
So this is one example that I want to show you here. When we think of what is necessary for the phenomenon that we call life, we think of compartmentalization, keeping the molecules which are important for life in a membrane, isolated from the rest of the environment, but yet, in an environment in which they actually could originate together. And in one of our labs, Jack Szostak's labs, it was a series of experiments in the last four years that showed that the environments -- which are very common on planets, on certain types of planets like the Earth, where you have some liquid water and some clays -- you actually end up with naturally available molecules which spontaneously form bubbles. But those bubbles have membranes very similar to the membrane of every cell of every living thing on Earth looks like, like this. And they really help molecules, like nucleic acids, like RNA and DNA, stay inside, develop, change, divide and do some of the processes that we call life.
Štai vienas pavyzdys, kurį noriu jums parodyti. Kai galvojame, kas yra būtina fenomenui, kurį vadiname gyvybe, galvojame apie suskirstymą, molekulių, kurios svarbios gyvybei, saugojimą membranoje, izoliuotai nuo aplinkos, bet tuo pačiu aplinkoje, kurioje jos galėtų atsirasti kartu. Vienoje mūsų laboratorijų, Jack Szostak laboratorijoje, per paskutinius ketverius metus atlikta serija eksperimentų parodė, kad aplinkos -- kurios labai dažnai aptinkamos planetose, tam tikro tipo planetose kaip Žemė, kur yra skysto vandens ir dumblo, natūraliai atsiranda molekulės, kurios spontaniškai formuoja burbulus. Bet šie burbulai turi membranas, labai panašias į kiekvienos ląstelės, kiekvieno gyvo daikto žemėje, membranas. Štai taip. Ir jos tikrai padeda molekulėms, kaip nukleorūgštys, RNR ir DNR, likti viduje, vystytis, keistis, dalintis ir atlikti dalį iš procesų, kuriuos vadiname gyvybe.
Now this is just an example to tell you the pathway in which we are trying to answer that bigger question about the universality of the phenomenon. And in a sense, you can think of that work that people are starting to do now around the world as building a bridge, building a bridge from two sides of the river. On one hand, on the left bank of the river, are the people like me who study those planets and try to define the environments. We don't want to go blind because there's too many possibilities, and there is not too much lab, and there is not enough human time to actually to do all the experiments. So that's what we are building from the left side of the river. From the right bank of the river are the experiments in the lab that I just showed you, where we actually tried that, and it feeds back and forth, and we hope to meet in the middle one day.
Tai tik pavyzdys, kad parodyčiau jums kelią, kuriuo bandome atsakyti į tą didesnį klausimą apie fenomeno universalumą. Tam tikra prasme, galite galvoti apie šį darbą, kurį žmonės pradeda daryti visame pasaulyje, kaip apie tilto statymą, tilto statymą iš abiejų upės pusių. Vienoje pusėje, kairiame upės krante, yra žmonės kaip aš, kurie studijuoja tas planetas ir bando apibrėžti aplinkas. Nenorime eiti aklai, nes yra per daug galimybių ir nėra per daug laboratorijos, ir nėra pakankamai žmonių laiko, kad atliktume visus eksperimentus. Tai mes statome iš kairiojo upės kranto. Iš dešiniojo upės kranto yra eksperimentai laboratorijoje, kuriuos kątik jums parodžiau, kur mes praktiškai pabandėme, ir jie juda pirmyn ir atgal, ir tikimės vieną dieną susitikti viduryje.
So why should you care about that? Why am I trying to sell you a half-built bridge? Am I that charming? Well, there are many reasons, and you heard some of them in the short talk today. This understanding of chemistry actually can help us with our daily lives. But there is something more profound here, something deeper. And that deeper, underlying point is that science is in the process of redefining life as we know it. And that is going to change our worldview in a profound way -- not in a dissimilar way as 400 years ago, Copernicus' act did, by changing the way we view space and time. Now it's about something else, but it's equally profound. And half the time, what's happened is it's related this kind of sense of insignificance to humankind, to the Earth in a bigger space. And the more we learn, the more that was reinforced. You've all learned that in school -- how small the Earth is compared to the immense universe. And the bigger the telescope, the bigger that universe becomes. And look at this image of the tiny, blue dot. This pixel is the Earth. It is the Earth as we know it. It is seen from, in this case, from outside the orbit of Saturn. But it's really tiny. We know that. Let's think of life as that entire planet because, in a sense, it is. The biosphere is the size of the Earth. Life on Earth is the size of the Earth. And let's compare it to the rest of the world in spatial terms. What if that Copernican insignificance was actually all wrong? Would that make us more responsible for what is happening today? Let's actually try that.
Taigi, kodėl tai turėtų jums rūpėti? Kodėl aš jums bandau parduoti pusiau pabaigtą tiltą? Ar aš toks nuostabus? Na, yra daug priežasčių, ir dalį jų išgirdote mano trumpoje šiandienos kalboje. Chemijos supratimas mums padeda mūsų kasdieniuose gyvenimuose. Bet yra kažkas sudėtingesnio, kažkas gilesnio. Tas gilus, apibrėžiantis taškas yra kad mokslas iš naujo apibrėžia gyvybės supratimą. Ir tai visiškai pakeis mūsų pasaulėžiūrą -- panašiai kaip prieš 400 metų Koperniko veiksmai pakeitė, pakeisdami erdvės ir laiko supratimą. Dabar tai yra apie kai ką kitą, bet lygiai taip pat įspūdinga. Ir pusė iš to, kas įvyko, yra susiję su nesvarbumo jausmu visai žmonijai, Žemei, plačiame kosmose. Ir kuo daugiau sužinome, tuo labiau tai įtvirtinama. Išmokote apie tai mokykloje -- kokia maža yra Žemė, palyginus su didžiule visata. Ir kuo didesnis teleskopas, tuo darosi didesnė ta visata. Pažiūrėkite į mažą mėlyną tašką šiame paveikslėlyje. Šis taškas yra Žemė. Tai Žemė, taip, kaip ją žinome. Šiuo atveju ji matoma iš Saturnos orbitos. Bet ji mažytė. Ir mes tai žinome. Pagalvokime apie gyvybę kaip apie visą planetą, nes, tam tikra prasme, taip ir yra. Biosfera yra Žemės dydžio. Gyvybė Žemėje yra Žemės dydžio. Palyginkime tai su likusiu pasauliu, erdvėje. Kaip, jeigu Koperniko nesvarbumas iš tikro buvo neteisingas? Ar tai padarytų mus labiau atsakingus dėl to, kas vyksta dabar? Pamėginkime tai.
So in space, the Earth is very small. Can you imagine how small it is? Let me try it. Okay, let's say this is the size of the observable universe, with all the galaxies, with all the stars, okay, from here to here. Do you know what the size of life in this necktie will be? It will be the size of a single, small atom. It is unimaginably small. We can't imagine it. I mean look, you can see the necktie, but you can't even imagine seeing the size of a little, small atom. But that's not the whole story, you see. The universe and life are both in space and time. If that was the age of the universe, then this is the age of life on Earth. Think about those oldest living things on Earth, but in a cosmic proportion. This is not insignificant. This is very significant. So life might be insignificant in size, but it is not insignificant in time. Life and the universe compare to each other like a child and a parent, parent and offspring.
Kosmose Žemė yra labai maža. Ar galite įsivaizduoti, kokia ji maža? Leiskite parodyti. Sakykime, kad tokio dydžio yra stebima visata, su visomis galaktikomis, visomis žvaigždėmis, nuo čia iki čia. Ar žinote, kokio dydžio būtų gyvybė šiame kaklaraištyje? Ji būtų vieno mažyčio atomo dydžio. Neįsivaizduojamai maža. Negalime to įsivaizduoti. Pažiūrėkite, matote kaklaraištį, bet net negalite įsivaizduoti, kad matytumėte vieno mažo atomo dydį. Bet tai nėra visa istorija. Visata ir gyvybė yra ir erdvėje, ir laike. Jei tai būtų visatos amžius, tai šitai būtų gyvybės Žemėje amžius. Pagalvokite apie seniausius gyvus daiktus Žemėje, bet kosminiais mastais. Tai nėra nesvarbu. Tai labai svarbu. Taigi, gyvybė gali būti nesvarbi dydžiu, bet ji nėra nesvarbi laiku. Gyvybę ir visatą galima lyginti kaip vaiką ir tėvą, tėvą ir atžalą.
So what does this tell us? This tells us that that insignificance paradigm that we somehow got to learn from the Copernican principle, it's all wrong. There is immense, powerful potential in life in this universe -- especially now that we know that places like the Earth are common. And that potential, that powerful potential, is also our potential, of you and me. And if we are to be stewards of our planet Earth and its biosphere, we'd better understand the cosmic significance and do something about it. And the good news is we can actually, indeed do it. And let's do it. Let's start this new revolution at the tail end of the old one, with synthetic biology being the way to transform both our environment and our future. And let's hope that we can build this bridge together and meet in the middle.
Ką tai mums pasako? Tai mums pasako, kad nesvarbumo principas, kurį kažkaip išmokome iš Koperniko principo, yra neteisingas. Yra didžiulis, galingas, potencialas gyvybei šioje visatoje -- ypač dabar, kai žinome, kad vietos kaip Žemė yra paplitusios. Ir tas potencialas, tas galingas potencialas, taip pat yra mūsų potencialas, tavo ir mano. Ir jei mums skirta būti valdytojais savo planetos Žemės ir jos biosferos, mes geriau suprasime kosminį svarbumą ir galėsime ką nors dėl to padaryti. Geros naujienos yra tokios, kad iš tikro galime tai padaryti. Ir padarykime. Pradėkime naują revoliuciją senosios pabaigoje, su sintetine biologija kaip būdu pakeisti mūsų aplinką ir mūsų ateitį. Tikėkimės, kad galime statyti šį tiltą kartu ir susitikti pusiaukelėje.
Thank you very much.
Ačiū labai.
(Applause)
(Plojimai)