Ladies and gentlemen, at TED we talk a lot about leadership and how to make a movement. So let's watch a movement happen, start to finish, in under three minutes and dissect some lessons from it.
تە ئولتۇرغان خانىملار، ئەپەندىلەر TED ...ھە بىز كۆپ قېتىم لىدىرلىق ئىقتىدارى ۋە ھەركەتنى قانداق باشلاش ھەققىدە سۆزلىدۇق قېنى ئەمىسە، 3 مىنۇت ئىچىدە بىر ھەرىكەتنىڭ يۈز بېرىش، باشلىنىش ۋە ئاخىرلىشىش جەريانىنى كۆرۈپ باقايلى شۇنداقلا ئېرىشكەن ساۋاقلىرىمىزنى ئانالىز قىلىپ باقايلى
First, of course you know, a leader needs the guts to stand out and be ridiculed. What he's doing is so easy to follow. Here's his first follower with a crucial role; he's going to show everyone else how to follow.
ئاۋۋال، سىلەرمۇ بىلىسىلەر، بىر باشلامچى بولغۇچى ئۆزىدە باشقىلاردىن ئۈستۈن تۇرىدىغان، مەسخىرىدىن قورقمايدىغان شىجائەتنى ھازىرلىشى كېرەك ھالبۇكى، ئۇنىڭ قىلىدىغىنى ئەگىشىش شۇنداق ئاددىي بىر ئىش شۇڭا ئۇنىڭ تۇنجى ئەگەشكۈچىسى مۇھىم رول ئوينايدۇ ئۇ باشقىلارغا قانداق ئەگىشىشنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ
Now, notice that the leader embraces him as an equal. Now it's not about the leader anymore; it's about them, plural. Now, there he is calling to his friends. Now, if you notice that the first follower is actually an underestimated form of leadership in itself. It takes guts to stand out like that. The first follower is what transforms a lone nut into a leader.
ئەمدى، دىققەت قىلىڭ، باشلامچى تۇنجى ئەگەشكۈچىسىنى ئۆزى بىلەن تەڭ ئورۇنغا قويىدۇ شۇڭلاشقا، ئەمدى كىمنىڭ باشلامچى بولۇشى ئانچە مۇھىم ئەمەس بۇ ئەمدى ئۇ ئىككىسىنىڭ ئىشى، كۆپنىڭ ئىشى ئەمدى، ئۇ دوستلىرىنىمۇ چاقىرىپ كېلىدۇ ناۋادا تۇنجى ئەگەشكۈچىگە دىققەت قىلساق ئەمەلىيەتتە ئۇ باشقۇرۇش كۈچىنىڭ تۆۋەن مۆلچەرلەنگەن بىر تەرىپى مۇشۇنداق تۇرۇش ئۈچۈنمۇ جاسارەت كېتىدۇ تۇنجى ئەگەشكۈچى بولسا بىر يالغۇز غەلىتە ئادەمنى
(Laughter)
باشقۇرغۇچىغا ئۆزگەرتكەن كىشىدۇر
(Applause)
(كۈلكە ئاۋازى) (ئالقىش ساداسى)
And here comes a second follower. Now it's not a lone nut, it's not two nuts -- three is a crowd, and a crowd is news. So a movement must be public. It's important to show not just the leader, but the followers, because you find that new followers emulate the followers, not the leader.
ئەمدى ئىككىنچى ئەگەشكۈچىگە كېلەيلى ئۇ ئەمدى بىر يالغۇز غەلىتە كىشى ئەمەس، ئىككى غەلىتىمۇ ئەمەس ئۈچ بولسا بىر توپ ئادەم، بىر توپ ئادەم بولسا خەۋەر بولىدۇ شۇڭلاشقا ھەرىكەت چوقۇم ئاممىباب بولۇشى كېرەك بۇ نۇقتا بەكلا مۇھىم، پەقەت باشلامچىنىلا ئەمەس، بەلكى ئەگەشكۈچىنىمۇ كۆرسەتكىنى ئۈچۈن چۈنكى سىز يېڭى ئەگەشكۈچىلەرنىڭ
Now, here come two more people, and immediately after,
باشلامچىنى ئەمەس ئەگەشكۈچىنى تەقلىد قىلىۋاتقىنىنى بايقايسىز
three more people. Now we've got momentum. This is the tipping point. Now we've got a movement.
مانا ھازىر، يەنە ئىككى كىشى پەيدا بولدى، ئاندىن كېيىنلا ئۈچى پەيدا بولدى ئەمدى بىز بىشارەتكە ئىگە بولدۇق. بۇ دەل ئەڭ يۇقىرى پەللە ئەمدى بىز ھەرىكەتكە ئىگە بولدۇق
(Laughter)
So, notice that, as more people join in, it's less risky. So those that were sitting on the fence before now have no reason not to. They won't stand out, they won't be ridiculed, but they will be part of the in-crowd if they hurry.
شۇڭلاشقا، قاراڭ، قانچە كۆپ ئادەم قوشۇلسا خەتەر شۇنچە ئاز بولىدۇ شۇڭا ئەسلى ھېلىقى چەتتە قاراپ تۇرغانلارنىڭ ئەمدى توپقا قوشۇلماسلىققا ھېچقانداق باھانىسى قالمايدۇ ناۋادا ئۇلار توپقا قوشۇلمىسىمۇ زاڭلىق قىلىنمايدۇ لېكىن ئۇلار بۇ توپقا قوشۇلۇپ ھەرىكەت قىلىشقا ئالدىرايدۇ
(Laughter)
(كۈلكە ئاۋازى)
So, over the next minute, you'll see all of those that prefer to stick with the crowd because eventually they would be ridiculed for not joining in. And that's how you make a movement.
يەنە بىر نەچچە مىنۇتتىن كېيىن سىز ھەممەيلەننىڭ بۇ توپقا قوشۇلۇشقا ئالدىراۋاتقانلىقىنى بايقايسىز چۈنكى، ئەگەر ئۇلار بۇ توپقا قاتنىشىپ ھەرىكەت قىلىشنى خالىمىسا ئەكسىچە، مازاققا قالىدۇ
But let's recap some lessons from this.
ھەرىكەت دەل مۇشۇنداق شەكىللىنىدۇ
So first, if you are the type, like the shirtless dancing guy that is standing alone, remember the importance of nurturing your first few followers as equals so it's clearly about the movement, not you.
ئۇنداقتا، بىز يىغىنچاقلاپ باقايلى ئاۋۋال، ئەگەر سىز شۇنداق بىر تىپتىكى ئادەم بولسىڭىز يەنى كۆڭلەك كىيمەي ئۇسسۇل ئويناۋاتقان بالىغا ئوخشاش بولسىڭىز شۇنىڭ مۇھىملىقىغا قاتتىق دىققەت قىلىڭ سىزنىڭ تۇنجى ئاز ساندىكى ئەگەشكۈچىلىرىڭىز باراۋەر
(Laughter)
شۇڭا ئۇ ئېنىقلا ھەرىكەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىدۇ، سىز بىلەن ئەمەس
Okay, but we might have missed the real lesson here.
ياخشى، لېكىن بىز بەلكىم بۇ يەردىكى ھەقىقىي ئۆگىنىۋالىدىغان نەرسىگە سەل قارىشىمىز مۇمكىن
The biggest lesson, if you noticed -- did you catch it? -- is that leadership is over-glorified. Yes, it was the shirtless guy who was first, and he'll get all the credit, but it was really the first follower that transformed the lone nut into a leader. So, as we're told that we should all be leaders, that would be really ineffective.
ئەگەر سىز دىققەت قىلغان بولسىڭىز، ئەڭ چوڭ ساۋاق شۇكى سىز بايقىدىڭىزمۇ؟ -- (ئەڭ چوڭ ساۋاق شۇكى) باشلامچىلىق ھەددىدىن زىيادە چوڭايتىۋېتىلگەن توغرا، كۆڭلەكسىز بالا ئىشنى باشلىغۇچى ئۇ بارلىق دىققەت-ئېتىبار ۋە ماختاشقا ئېرىشىدۇ لېكىن دەل تۇنجى ئەگەشكۈچى ئاندىن بىر تەنھا غەلىتە ئادەمنى باشلامچىغا ئايلاندۇردى شۇڭلاشقا، بىز ھەممىمىز باشلامچىغا ئايلىنىشىمىز كېرەك دېيىلسە بۇ ھەقىقەتەتەنمۇ ئاقمايدىغان گەپ بولىدۇ
If you really care about starting a movement, have the courage to follow and show others how to follow. And when you find a lone nut doing something great, have the guts to be the first one to stand up and join in. And what a perfect place to do that, at TED.
ناۋادا سىز بىر ھەرىكەتنى باشلاشقا ھەقىقىي كۆڭۈل بۆلسىڭىز سىزنىڭ ئەگەشكۈدەك شۇنداقلا باشقىلارنى ئەگەشتۈرگۈدەك جۈرئىتىڭىز بولۇشى كېرەك يالغۇز غەلىتە ئادەمنىڭ ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلغىنىنى كۆرگەن چېغىڭىزدا سىزدە ئۇنىڭ بىر ئەگەشكۈچىسى بولۇپ ئۇنى قوللىغۇدەك ۋە ئۇنىڭغا قوشۇلغۇدەك جاسارەت بولۇشى كېرەك مۇ دەل بۇ نۇقتىنى قالتىس ئورۇندىيالايدىغان سورۇن TED
Thanks.
رەھمەت
(Applause)
(ئالقىش ساداسى)