Off the rugged coast of the pacific northwest, pods of killer whales inhabit the frigid waters. Each family is able to survive here thanks mainly to one member, its most knowledgeable hunter: the grandmother.
Ngoài khơi bờ biển lởm chởm đá của Tây Bắc Thái Bình Dương, là những đàn cá voi sát thủ sống dưới vùng nước lạnh giá. Mỗi gia đình sống sót được ở đây phần lớn là nhờ một thành viên, được coi là thợ săn giàu kinh nghiệm nhất: Cá voi Bà.
These matriarchs can live eighty years or more, while most males die off in their thirties. Though killer whales inhabit every major ocean, until recently we knew very little about them. The details of their lives eluded scientists until an organization called the Center for Whale Research began studying a single population near Washington State and British Columbia in 1976. Thanks to their ongoing work, we’ve learned a great deal about these whales, known as the Southern Residents. And the more we learn, the more this population’s elders’ vital role comes into focus.
Những vị nữ thủ lĩnh này có thể sống đến hơn tám mươi năm, trong khi hầu hết những con đực chết dần vào tuổi ba mươi. Dù chúng sống ở khắp các đại dương, cho tới nay, ta vẫn biết rất ít về cá voi sát thủ. Chi tiết về đời sống của chúng khuất tầm mắt các nhà khoa học cho tới khi một tổ chức mang tên Trung tâm Nghiên cứu Cá voi bắt đầu nghiên cứu một quần thể đơn lẻ gần tiểu bang Washington và British Columbia năm 1976. Nhờ công trình nghiên cứu của họ, ta biết thêm được rất nhiều điều về những chú cá voi, còn được biết đến như Những Cư dân miền Nam. Càng nghiên cứu, ta càng thấy rõ vai trò trọng yếu của cá thể lớn tuổi trong quần thể.
Each grandmother starts her life as a calf born into her mother’s family group, or matriline. The family does everything together, hunting and playing, even communicating through their own unique set of calls. Both sons and daughters spend their entire lives with their mothers’ families.
Mỗi cá voi Bà khi còn là con non đều được sinh ra trong gia đình theo chế độ mẫu hệ. Cả gia đình làm mọi thứ cùng nhau, săn mồi và chơi đùa, thậm chí, giao tiếp bằng các tiếng kêu riêng. Cả cá voi con đực và cái đều dành toàn bộ cuộc đời với gia đình bên mẹ.
That doesn’t mean a young whale only interacts with her relatives. Besides their own special calls, her matriline shares a dialect with nearby families, and they socialize regularly. Once a female reaches age fifteen or so, these meetings become opportunities to mate with males from other groups. The relationships don’t go much beyond mating— she and her calves stay with her family, while the male returns to his own mother.
Nhưng không có nghĩa là chúng chỉ tương tác với những con họ hàng. Bên cạnh những tiếng kêu đặc trưng, dòng họ bên mẹ của chúng cũng chia sẻ phương ngữ với các gia đình lân cận, và giao tiếp rất thường xuyên. Khi một con giống cái sống tới khoảng tuổi mười lăm hoặc hơn, những cuộc gặp như thế trở thành cơ hội để kết đôi với con đực từ đàn khác. Những mối quan hệ liên gia đình này thường chỉ để giao phối-- rồi con cái và con non sẽ trở về với gia đình của mình, trong khi con đực quay lại bên mẹ của nó.
Until approximately age forty, she gives birth every 6 years on average. Then, she goes through menopause— which is almost unheard of in the animal kingdom. In fact, humans, killer whales and a few other whales are the only species whose females continue to live for years after they stop reproducing.
Khi xấp xỉ bốn mươi, trung bình mỗi sáu năm, cá voi cái lại sinh con một lần. Sau đó, nó trải qua thời kỳ mãn kinh - điều ta hầu như chưa hề thấy trong thế giới động vật. Trên thực tế, con người, cá voi sát thủ và một vài loài cá voi khác là những loài duy nhất tiếp tục sống sau khi ngừng sinh sản.
After menopause, grandmothers take the lead hunting for salmon, the Southern Residents’ main food source. Most of the winter they forage offshore, supplementing salmon with other fish. But when the salmon head towards shore in droves to spawn, the killer whales follow. The matriarch shows the younger whales where to find the most fertile fishing grounds. She also shares up to 90% of the salmon she catches. With each passing year, her contributions become more vital: overfishing and habitat destruction have decimated salmon populations, putting the whales at near-constant risk of starvation.
Sau thời kỳ mãn kinh, cá voi Bà dẫn gia đình đi săn cá hồi, nguồn thức ăn chính của những Cư dân miền Nam này. Hầu hết mùa đông chúng sẽ săn bắt xa bờ, thường là cá hồi với vài loài cá khác. Nhưng khi cá hồi bơi vào bờ để đẻ trứng, cá voi sát thủ sẽ đi theo. Nữ thủ lĩnh sẽ chỉ cho các cá voi trẻ hơn nơi có nguồn cá dồi dào nhất. Bà cũng chia sẻ tới 90% lượng cá hồi bắt được. Mỗi năm qua đi, đóng góp của cá voi Bà càng trở nên quan trọng: việc săn bắt quá mức, hủy hoại môi trường sống làm lượng cá hồi sụt giảm, đẩy cá voi vào nguy cơ chết đói.
These grandmothers’ expertise can mean the difference between life and death for their families– but why do they stop having calves? It’s almost always advantageous for a female to continue reproducing, even if she also cares for her existing children and grandchildren. A couple unique circumstances change this equation for killer whales.
Sự tinh khôn của cá voi Bà là mấu chốt đảm bảo sự sống còn của cả gia đình, nhưng tại sao chúng lại ngừng sinh sản? Đối với giống cái, duy trì việc sinh sản luôn là một lợi thế, ngay cả khi cần chăm sóc cho con, cháu của mình. Vài hoàn cảnh nhất định đã thay đổi sự cân bằng này ở cá voi sát thủ.
The fact that neither sons or daughters leave their families of origin is extremely rare— in almost all animal species, one or both sexes disperse. This means that as a female killer whale ages, a greater percentage of her family consists of her children and grandchildren, while more distant relatives die off. Because older females are more closely related to the group than younger females, they do best to invest in the family as a whole, whereas younger females should invest in reproducing.
Thực tế, khả năng cá voi con đực hay cái rời khỏi gia đình gốc là cực kỳ thấp -- trong khi ở hầu hết tất cả các loài động vật khác, một hay cả hai giới đều sẽ rời khỏi gia đình. Điều này có nghĩa là khi một con cá voi sát thủ cái già đi, tỷ lệ các thành viên họ hàng gần với nó (gồm con và cháu) sẽ tăng lên trong khi họ hàng xa hơn sẽ chết dần. Vì những con cái già thường gần gũi với đàn hơn so với những con trẻ, chúng đóng góp nhiều hơn cho gia đình, trong khi những con trẻ tập trung sinh sản.
In the killer whale’s environment, every new calf is another mouth to feed on limited, shared resources. An older female can further her genes without burdening her family by supporting her adult sons, who sire calves other families will raise. This might be why the females have evolved to stop reproducing entirely in middle age.
Ở môi trường của cá voi sát thủ, mỗi con non sinh ra đều là một cái miệng cần cho ăn và vì nguồn thức ăn có hạn, nên chúng phải chia sẻ. Một con cái già có thể duy trì nòi giống mà không đặt gánh nặng lên gia đình bằng cách hỗ trở con trai trưởng thành, làm cha của nhiều đứa con mà gia đình khác sẽ nuôi. Điều này giải thích lý do giống cái tiến hóa để ngừng sinh sản trong toàn bộ quãng trung niên.
Even with the grandmothers’ contributions, the Southern Resident killer whales are critically endangered, largely due to a decline in salmon. We urgently need to invest in restoring salmon populations to save them from extinction. In the long term, we’ll need more studies like the Center for Whale Research’s. What we’ve learned about the Southern Residents may not hold true for other groups. By studying other populations closely, we might uncover more startling adaptations, and anticipate their vulnerabilities to human interference before their survival is at risk.
Ngay cả khi có sự cống hiến của cá voi Bà, loài cá voi sát thủ - Cư dân miền Nam vẫn bị đe dọa nghiêm trọng, lý do chính là vì sự suy giảm lượng cá hồi. Việc tăng cường đầu tư khôi phục quần thể cá hồi là hết sức cần kíp để cứu cá voi sát thủ khỏi tuyệt chủng. Về lâu dài, ta cần nhiều nghiên cứu như của Trung tâm Nghiên cứu cá voi. Những gì ta học được từ những Cư dân miền Nam có thể sẽ không đúng với các quần thể khác. Bằng cách nghiên cứu kỹ lưỡng các cư dân khác, ta có thể hiểu thêm về sự thích nghi đáng kinh ngạc, và dự đoán những nguy cơ gây thương tổn từ con người trước khi sự sống của loài này bị đe dọa.