So I'm going to speak about a problem that I have and that's that I'm a philosopher.
Tôi sẽ nói về một vấn đề mà tôi phải đối mặt và đó là việc tôi là một nhà triết lý.
(Laughter)
(Tiếng cười)
When I go to a party and people ask me what do I do and I say, "I'm a professor," their eyes glaze over. When I go to an academic cocktail party and there are all the professors around, they ask me what field I'm in and I say, "philosophy" -- their eyes glaze over.
Mỗi lần tôi đến một cuộc tiệc và người ta hỏi về nghề nghiệp của tôi và tôi nói rằng "Tôi là một giáo sư", mắt họ đờ đi. Mỗi lần tôi đến một cuộc tiệc cocktail dành cho các học giả và có các giáo sư ở xung quanh, họ hỏi tôi làm việc trong ngành gì và tôi nói ngành triết -- mắt họ cũng đờ đi.
(Laughter)
(Tiếng cười)
When I go to a philosopher's party
Mỗi lần tôi đến một cuộc tiệc của các triết gia
(Laughter)
(Tiếng cười)
and they ask me what I work on and I say, "consciousness," their eyes don't glaze over -- their lips curl into a snarl.
và họ hỏi tôi nghiên cứu về gì và tôi nói rằng tôi nghiên cứu về nhận thức, mắt họ không đờ đi -- môi họ uốn cong lại một cách hậm hực.
(Laughter)
(Tiếng cười)
And I get hoots of derision and cackles and growls because they think, "That's impossible! You can't explain consciousness." The very chutzpah of somebody thinking that you could explain consciousness is just out of the question.
Và tôi thường nhận được nhiều sự chế nhạo và chế giễu và càu nhàu bởi vì họ nghĩ rằng, "Không thể như thế được! Làm sao có thể giải thích được sự nhận thức." Đến cả sự liều lĩnh của một người nghĩ rằng họ có thể giải thích được nhận thức là đã không chấp nhận được rồi.
My late, lamented friend Bob Nozick, a fine philosopher, in one of his books, "Philosophical Explanations," is commenting on the ethos of philosophy -- the way philosophers go about their business. And he says, you know, "Philosophers love rational argument." And he says, "It seems as if the ideal argument for most philosophers is you give your audience the premises and then you give them the inferences and the conclusion, and if they don't accept the conclusion, they die. Their heads explode." The idea is to have an argument that is so powerful that it knocks out your opponents. But in fact that doesn't change people's minds at all.
Một người bạn đã qua đời của tôi, Bob Nozick, một triết gia tài giỏi, trong một trong những cuốn sách của ông ấy, "Philosophical Explanations," nói về những đặc tính của ngành triết -- các triết gia làm việc như thế nào. Và ông ấy nói rằng "Các triết gia yêu thích lập luận dựa trên lý trí." Và ông ấy nói, "Lập luận tối ưu đối với hầu hết các triết gia có vẻ là bạn cho thính giả của mình các giải thuyết và sau đó bạn cho họ các hệ quả và kết luận, và nếu họ không chấp nhận kết luận đó, họ chết. Đầu họ sẽ nổ tung." Ý tưởng ở đây là phải có một lập luận mà đủ mạnh để đánh bại được đối phương. Nhưng thật ra điều đó không thay đổi được suy nghĩa của người khác.
It's very hard to change people's minds about something like consciousness, and I finally figured out the reason for that. The reason for that is that everybody's an expert on consciousness. We heard the other day that everybody's got a strong opinion about video games. They all have an idea for a video game, even if they're not experts. But they don't consider themselves experts on video games; they've just got strong opinions. I'm sure that people here who work on, say, climate change and global warming, or on the future of the Internet, encounter people who have very strong opinions about what's going to happen next. But they probably don't think of these opinions as expertise. They're just strongly held opinions. But with regard to consciousness, people seem to think, each of us seems to think, "I am an expert. Simply by being conscious, I know all about this." And so, you tell them your theory and they say, "No, no, that's not the way consciousness is! No, you've got it all wrong." And they say this with an amazing confidence.
Rất khó để thay đổi được suy nghĩ của người khác về những thứ như nhận thức và cuối cùng tôi cũng đã tìm ra được lý do vì sao. Lý do là vì mọi người ai ai cũng đều là một chuyên gia về nhận thức. Chúng ta đã được nghe rằng tất cả mọi người đều có quan niệm cứng rắn về các trò chơi điện tử. Họ đều có ý tưởng về một trò chơi, thậm chí khi họ chẳng phải là các chuyên gia. Nhưng họ không coi họ là các chuyên gia về các trò điện tử, họ chỉ có các quan niệm cứng cỏi. Tôi chắc rằng những người ở đây làm việc về sự thay đổi môi trường và sự nóng lên toàn cầu hay về tương lai của Internet, đều đã được đối mặt với những người có quan niệm mạnh về những gì sẽ xảy ra tiếp. Nhưng có lẽ họ không nghĩ những quan niệm nó là chuyên môn. Chúng chỉ là những quan niệm mạnh. Nhưng đối với nhận thức, người ta thường nghĩ rằng, mỗi chũng ta thường nghĩ rằng "Tôi là một chuyên gia. Chỉ tại vì tôi nhận thức được nên tôi biết mọi thứ về nó.' Và thế rồi bạn nói với họ về thuyết của bạn và họ nói "Không, không, nhận thức không phải như thế! Không đúng, anh sai hoàn toàn rồi." Và họ nói điều đó với một sự tự tin phi thường.
And so what I'm going to try to do today is to shake your confidence. Because I know the feeling -- I can feel it myself. I want to shake your confidence that you know your own innermost minds -- that you are, yourselves, authoritative about your own consciousness. That's the order of the day here.
Và thế, những gì tôi sẽ có gắng làm ngày hôm nay là đánh ngã sự tự tin đó của các bạn. Bởi vì các bạn biết cái cảm giác đó -- tôi có thể cảm thấy nó. Tôi muốn làm lay chuyển sự tự tin của các bạn về việc các bạn hiểu được trí óc bên trong của bản thân -- rằng các bạn có thẩm quyền với chính nhận thức của mình. Đó chính là mục đích của ngày hôm nay.
Now, this nice picture shows a thought-balloon, a thought-bubble. I think everybody understands what that means. That's supposed to exhibit the stream of consciousness. This is my favorite picture of consciousness that's ever been done. It's a Saul Steinberg of course -- it was a New Yorker cover. And this fellow here is looking at the painting by Braque. That reminds him of the word baroque, barrack, bark, poodle, Suzanne R. -- he's off to the races. There's a wonderful stream of consciousness here and if you follow it along, you learn a lot about this man. What I particularly like about this picture, too, is that Steinberg has rendered the guy in this sort of pointillist style.
Đây là một bức tranh về một quả bóng ý nghĩ. Tôi nghĩ mọi người đều hiểu nó nói gì. Mục đích của nó là biểu trưng dòng suy nghĩ. Đây là bức tranh về nhận thức mà tôi thích nhất. Đó là một bức của Saul Steinberg -- đã từng ở trên trang bìa của tờ New Yorker. Và anh chàng này đang ngắm một bức của Braque. Và điều đó gợi lại cho anh những từ "kỳ dị, trại lính, tiếng sủa, vũng nước, Suzanne R." -- anh ấy đi xem các cuộc đua rồi. Có một dòng nhận thức tuyệt vời ở đây và nếu các bạn đi theo nó, các bạn sẽ học hỏi được nhiều điều về người đàn ông này. Điều tôi đặc biết thích về bức tranh này là Steinberg đã vẽ anh chàng này với kiểu chấm nhỏ ly ty.
Which reminds us, as Rod Brooks was saying yesterday: what we are, what each of us is -- what you are, what I am -- is approximately 100 trillion little cellular robots. That's what we're made of. No other ingredients at all. We're just made of cells, about 100 trillion of them. Not a single one of those cells is conscious; not a single one of those cells knows who you are, or cares. Somehow, we have to explain how when you put together teams, armies, battalions of hundreds of millions of little robotic unconscious cells -- not so different really from a bacterium, each one of them -- the result is this. I mean, just look at it. The content -- there's color, there's ideas, there's memories, there's history. And somehow all that content of consciousness is accomplished by the busy activity of those hoards of neurons. How is that possible? Many people just think it isn't possible at all. They think, "No, there can't be any sort of naturalistic explanation of consciousness."
Điều này lại gợi nhớ lại cho chúng ta những gì Rod Brooks đã nói ngày hôm qua: những gì ta là, những gì mỗi chúng ta là là khoảng 100 tỷ những con robot tế bào nhỏ. Đó là sự kết cấu của chúng ta. Không có thành phần gì khác. Chúng ta chỉ được tạo bởi tế bào, khoảng 100 tỷ tế bào. Không tế bào nào có nhận thức, không tế bào nó biết bạn là ai hay quan tâm bạn là ai. Bằng cách nào đó, chúng ta phải giải thích được làm sao mà khi nhóm chúng lại thành các nhóm, các đội, các tiểu đoàn gồm hàng trăm triệu những tế bào robot vô thức -- không khác lắm so với các vi khuẩn -- kết quả là ta. Nội dung -- có sắc màu, có các ý tưởng, có trí nhớ, có lịch sử. Và bằng cách nào đó toàn bộ nội dung tạo nên bởi sự nhận thức được hoàn thành bởi các hoạt động bận rộn của các đoàn nơ-ron. Sao lại thế được? Nhiều người nghĩ rằng điều đó hoàn toàn không thể. Họ nghĩ rằng "Không, không thể có câu trả giải thích tự nhiên nào về sự nhận thức."
This is a lovely book by a friend of mine named Lee Siegel, who's a professor of religion, actually, at the University of Hawaii, and he's an expert magician, and an expert on the street magic of India, which is what this book is about, "Net of Magic." And there's a passage in it which I would love to share with you. It speaks so eloquently to the problem. "'I'm writing a book on magic,' I explain, and I'm asked, 'Real magic?' By 'real magic,' people mean miracles, thaumaturgical acts, and supernatural powers. 'No,' I answer. 'Conjuring tricks, not real magic.' 'Real magic,' in other words, refers to the magic that is not real; while the magic that is real, that can actually be done, is not real magic."
Đây là một cuốn sách hay bởi một người bạn của tôi tên là Lee Siegel, ông ấy là một giáo sư tín ngưỡng tại trường đại học Hawaii và là một nhà ảo thuật tài bà và là một nhà ảo thuật đường phố ở India, đó cũng là nội dung của cuốn sách ông ấy, "Net of Magic." Và có một đoạn trong cuốn sách đó mà tôi muốn chia sẻ với các bạn. Nó miêu tả vấn đề một cách hùng biện. "'Tôi viết một cuốn sách về ảo thuật,' tôi giải thích và tôi được hỏi 'Ảo thuật hay phép màu?' Bởi phép màu, con người có ý là những điều thần diệu, những phép thần thông, những khả năng siêu nhiên. 'Không,' tôi trả lời. 'Những ảo thuật lừa bịp, nhưng không phải là phép màu.' Phép màu, nói cách khác, được quy cho là một phép không có thật, trong khi ảo thuật, mà có thể phô diễn được, thì lại không phải là phép màu thật."
(Laughter)
(Tiếng cười)
Now, that's the way a lot of people feel about consciousness.
Đó là cách mà nhiều người cảm nhận về sự nhận thức.
(Laughter)
(Tiếng cười)
Real consciousness is not a bag of tricks. If you're going to explain this as a bag of tricks, then it's not real consciousness, whatever it is. And, as Marvin said, and as other people have said, "Consciousness is a bag of tricks." This means that a lot of people are just left completely dissatisfied and incredulous when I attempt to explain consciousness. So this is the problem. So I have to do a little bit of the sort of work that a lot of you won't like, for the same reason that you don't like to see a magic trick explained to you. How many of you here, if somebody -- some smart aleck -- starts telling you how a particular magic trick is done, you sort of want to block your ears and say, "No, no, I don't want to know! Don't take the thrill of it away. I'd rather be mystified. Don't tell me the answer." A lot of people feel that way about consciousness, I've discovered. And I'm sorry if I impose some clarity, some understanding on you. You'd better leave now if you don't want to know some of these tricks.
Nhận thức thật không phải là một túi gồm các trò lừa bịp. Nếu các bạn giải thích sự nhận thức như một túi gồm các trò lừa bịp thì nó không phải là nhận thức thật. Và như Marvin cùng những người khác đã nói, "Nhận thức là một túi gồm các trò lừa bịp." Điều này có nghĩa là nhiều người đã bị làm cho không hài lòng và hoài nghi khi tôi thử giải thích sự nhận thức. Nên đây là vấn đề. Nên tôi phải cố thử làm nhiều điều mà nhiều trong số bạn sẽ không thích, với cùng lý do vì sao các bạn không thích được giải thích một trò ảo thuật. Bao nhiêu trong số các bạn ở đây, nếu một ai đó bắt đầu nói cho các bạn nghe về bí mật của một trò ảo thuật, các bạn sẽ muốn bịt tai lại và nói "Không, không, tôi không muốn biết! Đừng làm mất đi tính bất ngờ chứ. Đừng cho tôi biết câu trả lời." Rất nhiều người cảm nhận điều tương tự đối với sự nhận thức. Và tôi xin lỗi nếu tôi đã áp đặt sự soi sáng lên đối với các bạn. Các bạn có thể rời khỏi đây nếu các bạn không muốn biết bí mật của những trò ảo thuật này.
But I'm not going to explain it all to you. I'm going to do what philosophers do. Here's how a philosopher explains the sawing-the-lady-in-half trick. You know the sawing-the-lady-in-half trick? The philosopher says, "I'm going to explain to you how that's done. You see, the magician doesn't really saw the lady in half."
Nhưng tôi sẽ không giải thích toàn bộ cho các bạn nghe. Tôi sẽ làm theo cách của một triết gia. Đây là cách mà một nhà triết gia giải thích trò ảo thuật cưa đôi một cô gái. Các bạn đề biết trò đó chứ? Nhà triết gia nói rằng "Tôi sẽ giải thích cho bạn biết nó đã được làm như thế nào. Bạn thấy đấy, nhà ảo thuật gia không phải cưa cô gái kia ra làm hai thật đâu."
(Laughter)
(Tiếng cười)
"He merely makes you think that he does." And you say, "Yes, and how does he do that?" He says, "Oh, that's not my department, I'm sorry."
"Anh ta chỉ làm cho bạn nghĩ là anh ta làm như thế thật." Và bạn nói rằng "Thì đúng, nhưng mà ông ta làm thế như thế nào?" Ông triết trả lời "Đó không phải là chuyên môn của tôi, xin lỗi."
(Laughter)
(Tiếng cười)
So now I'm going to illustrate how philosophers explain consciousness. But I'm going to try to also show you that consciousness isn't quite as marvelous -- your own consciousness isn't quite as wonderful -- as you may have thought it is. This is something, by the way, that Lee Siegel talks about in his book. He marvels at how he'll do a magic show, and afterwards people will swear they saw him do X, Y, and Z. He never did those things. He didn't even try to do those things. People's memories inflate what they think they saw. And the same is true of consciousness.
Bây giờ tôi sẽ cho các bạn xem các triết gia giải thích sự nhận thức như thế nào. Nhưng tôi sẽ cũng cho các bạn thấy rằng nhận thức không phi thường -- nhận thức của các bạn không kỳ diệu -- như các bạn đã nghĩ. Đây là những gì mà Lee Siegel cũng đề cập đến trong cuốn sách của ông ấy. Anh ấy kể về việc sau những buổi biểu diễn ảo thuật, có người khăng khăng rằng họ thấy anh ấy làm những thứ X, Y và Z mà anh ấy không hề làm. Thậm chí anh ấy đã không có ý định làm những điều đó. Trí nhớ con người thổi phồng lên những gì họ nghĩ rằng họ đã thấy. Và điều tương tự cũng đúng với sự nhận thức.
Now, let's see if this will work. All right. Let's just watch this. Watch it carefully. I'm working with a young computer-animator documentarian named Nick Deamer, and this is a little demo that he's done for me, part of a larger project some of you may be interested in. We're looking for a backer. It's a feature-length documentary on consciousness. OK, now, you all saw what changed, right? How many of you noticed that every one of those squares changed color? Every one. I'll just show you by running it again. Even when you know that they're all going to change color, it's very hard to notice. You have to really concentrate to pick up any of the changes at all.
Để xem cái này sẽ làm việc không. Được rồi. Chúng ta hãy xem cái này. Xem kỹ nhé. Tôi đang làm việc với một người vẽ đồ họa máy tính trẻ tuổi tên là Nick Deamer và đây là một bản thử nghiệm cậu ấy đã làm cho tôi thuộc một dự án lớn mà một số trong các bạn có thể quan tâm. Chúng tôi đang kiếm một nhà tài trợ. Dự án về một bộ phim tài liệu về sự nhận thức. Được rồi, các bạn đều thấy cái gì đã thay đổi phải không? Bao nhiêu trong số các bạn đã nhận thấy rằng tất cả các ông vuông kia đều đã đổi màu? Tất cả. Để tôi chạy nó lại. Thậm chí khi các bạn đã biết là chúng sẽ đổi màu vẫn khó để nhận ra. Các bạn phải tập trung để nhận thấy được điều đó.
Now, this is an example -- one of many -- of a phenomenon that's now being studied quite a bit. It's one that I predicted in the last page or two of my 1991 book, "Consciousness Explained," where I said if you did experiments of this sort, you'd find that people were unable to pick up really large changes. If there's time at the end, I'll show you the much more dramatic case. Now, how can it be that there are all those changes going on, and that we're not aware of them? Well, earlier today, Jeff Hawkins mentioned the way your eye saccades, the way your eye moves around three or four times a second. He didn't mention the speed. Your eye is constantly in motion, moving around, looking at eyes, noses, elbows, looking at interesting things in the world. And where your eye isn't looking, you're remarkably impoverished in your vision. That's because the foveal part of your eye, which is the high-resolution part, is only about the size of your thumbnail held at arms length. That's the detail part. It doesn't seem that way, does it? It doesn't seem that way, but that's the way it is. You're getting in a lot less information than you think.
Còn đây là một ví dụ về một hiện tượng mà hiện nay đang được nghiên cứu khá nhiều. Nó là hiện tượng mà tôi đã suy đoán ở những trang cuối trong cuốn sách năm 1991 của tôi "Consciousness Explained" trong đó tôi đề cập đến những thí nghiệm như thế này, các bạn sẽ thấy được rằng nhiều người không thể nhận thấy được cả những biến đổi lớn. Nếu có thời gian tôi sẽ cho các bạn xem một trường hợp khủng hơn nữa. Vậy làm sao mà khi đang có những biến đổi kia mà chúng ta lại không hề nhận thấy được chúng? Hôm nay, Jeff Hawkins đã nói về cách mà mắt chúng ta cử động, mắt chúng ta di chuyển qua lại ba bốn lần trong một giây. Anh ấy không nói đến tốc độ. Mắt các bạn luôn trong trại thái cử động, di chuyển quanh, nhìn vào mắt người khác, mũi, khuỷu tay, nhìn vào những thứ hấp dẫn trong thế giới. Và những nơi mà mắt các bạn không nhìn, các bạn làm suy giảm đi rất nhiều tầm nhìn của các bạn. Bởi vì ở đằng sau hốc mắt các bạn, nơi có độ phân giải cao, chỉ to bằng khoảng móng tay cái được giữ ở khoảng cách một cánh tay. Đó là phần chi tiết. Theo cảm giác thì không phải như thế phải không? Có vẻ như không phải là thế, nhưng thật ra là như vậy. Các bạn nhận được ít thông tin hơn là các bạn nghĩ.
Here's a completely different effect. This is a painting by Bellotto. It's in the museum in North Carolina. Bellotto was a student of Canaletto's. And I love paintings like that -- the painting is actually about as big as it is right here. And I love Canalettos, because Canaletto has this fantastic detail, and you can get right up and see all the details on the painting. And I started across the hall in North Carolina, because I thought it was probably a Canaletto, and would have all that in detail. And I noticed that on the bridge there, there's a lot of people -- you can just barely see them walking across the bridge. And I thought as I got closer I would be able to see all the detail of most people, see their clothes, and so forth. And as I got closer and closer, I actually screamed. I yelled out because when I got closer, I found the detail wasn't there at all. There were just little artfully placed blobs of paint. And as I walked towards the picture, I was expecting detail that wasn't there. The artist had very cleverly suggested people and clothes and wagons and all sorts of things, and my brain had taken the suggestion.
Đây là một hiệu ứng khác. Đây là một bức tranh bởi Bellotto. Nó ở viện bảo tàng ở North Corolina. Bellotto từng là học trò của Canaletto. Tôi rất thích những bức tranh như thế này -- bức tranh thật to cũng khoảng bằng kích cỡ ở đây. Và tôi rất thích những bức của Canaletto bởi vì chúng rất chi tiết và các bạn có thể đến gần và thấy những chi tiết đó trên bức tranh. Và tôi đã đi dọc qua sảnh đường ở North Carolina ơởi vì tôi nghĩ rằng đó hẳn phải là một bức tranh của Canaletto và cũng sẽ có những chi tiết nhỏ. Và tôi đã nhận thấy rằng trên chiếc cầu kia, có rất nhiều người -- các bạn chỉ vừa đủ thấy chúng đi ngang qua cầu. Và tôi đã nghĩ rằng khi tôi lại gần tôi sẽ nhìn thấy được chi tiết của từng người nhìn thấy được quần áo họ và vân vân. Nhưng khi tôi đến gần và gần hơn, tôi đã thốt lên. Tôi đã hét lên bởi vì khi tôi đến gần, tôi đã nhận thấy rằng chẳng có chi tiết nào cả. Chỉ có những vết chấm màu được phân bố một cách khéo léo. Và khi tôi bước lại gần bức tranh, tôi đã mong chờ những chi tiết mà đã không có ở đó. Người nghệ sỹ đã gợi một cách khéo léo những con người và áo quần và những chiếc xe ngựa và những thứ khác và não tôi đã nhận được những gợi ý đó.
You're familiar with a more recent technology, which is -- There, you can get a better view of the blobs. See, when you get close they're really just blobs of paint. You will have seen something like this -- this is the reverse effect. I'll just give that to you one more time.
Các bạn đều quen thuộc với một công nghệ gần đây -- ở đó. Các bạn có thể xem kỹ hơn các vết chấm. Khi các bạn lại gần chúng chỉ là những vết chấm màu. Hẳn các bạn đã được thấy cái này -- đây là hiện tượng ngược lại. Để tôi cho các bạn xem lần nữa.
Now, what does your brain do when it takes the suggestion? When an artful blob of paint or two, by an artist, suggests a person -- say, one of Marvin Minsky's little society of mind -- do they send little painters out to fill in all the details in your brain somewhere? I don't think so. Not a chance. But then, how on Earth is it done? Well, remember the philosopher's explanation of the lady? It's the same thing. The brain just makes you think that it's got the detail there. You think the detail's there, but it isn't there. The brain isn't actually putting the detail in your head at all. It's just making you expect the detail.
Vậy não của bạn làm gì khi nó nhận được sự gợi ý? Khi một hay hai vết chấm khéo léo của một họa sỹ gợi ý đó là một con người -- ví dụ như một xã hội nhận thức nhỏ bé của Marvin Minsky -- chúng có sai những họa sỹ tý hon đến và vẽ thêm chi tiết trong não các bạn ở đâu đó chăng? Tôi không nghĩ như thế. Vậy thì nó là như thế nào? Các bạn còn nhớ câu giải thích của nhà triết già về cô gái bị cưa đôi không? Nó là cùng một thứ. Não của các bạn chỉ làm cho các bạn nghĩ rằng những chi tiết kia có ở đó. Các bạn nghĩ rằng các chi tiết kia ở đó, nhưng chúng không có ở đó. Bộ não không hề đặt những chi tiết kia vào đầu các bạn. Nó chỉ làm cho bạn mong chờ những chi tiết kia.
Let's just do this experiment very quickly. Is the shape on the left the same as the shape on the right, rotated? Yes. How many of you did it by rotating the one on the left in your mind's eye, to see if it matched up with the one on the right? How many of you rotated the one on the right? OK. How do you know that's what you did?
Chúng ta hãy thử nghiệm nhanh xem. Hình thù ở bên trái có giống hình thù ở bên phải nêu xoay ngang nó không? Có. Bao nhiêu trong số các bạn đã xoay hình bên trái trong đầu để xem xem nó có trùng hình bên phải không? Bao nhiêu trong số các bạn xoay hình bên phải? Làm sao các bạn biết được đó là những gì các bạn đã làm?
(Laughter)
(Tiếng cười)
There's in fact been a very interesting debate raging for over 20 years in cognitive science -- various experiments started by Roger Shepherd, who measured the angular velocity of rotation of mental images. Yes, it's possible to do that. But the details of the process are still in significant controversy. And if you read that literature, one of the things that you really have to come to terms with is even when you're the subject in the experiment, you don't know. You don't know how you do it. You just know that you have certain beliefs. And they come in a certain order, at a certain time. And what explains the fact that that's what you think? Well, that's where you have to go backstage and ask the magician.
Đã có một cuộc tranh luận rất thú vị trong vòng 20 năm nay trong môn khoa học liên quan đến nhận thức -- nhiều cuộc thí nghiệm bắt đầu bởi Roger Shepherd, người mà đã đó vận tốc góc của những hình ảnh trong đầu. Vâng, có thể làm được điều đó đấy. Nhưng những chi tiết của toàn bộ quá trình vẫn còn đang được tranh cãi. Và nếu các bạn đọc sách vở, một trong những thứ mà các bạn phải thừa nhận là thậm chí khi các bạn là nhân vật được thí nghiệm, các bạn vẫn không biết. Các bạn vẫn không biết các bạn làm điều đó như thế nào. Các bạn chỉ biết các bạn có những niềm tin cụ thể nào đó. Và chúng đến theo một trình tự và vào những thời điểm cụ thể. Và điều gì giải thích rằng đó chính là những gì các bạn nghĩ? Đó là lúc mà các bạn phải ra đằng sau sân khấu và hỏi nhà ảo thuật gia.
This is a figure that I love: Bradley, Petrie, and Dumais. You may think that I've cheated, that I've put a little whiter-than-white boundary there. How many of you see that sort of boundary, with the Necker cube floating in front of the circles? Can you see it? Well, you know, in effect, the boundary's really there, in a certain sense. Your brain is actually computing that boundary, the boundary that goes right there. But now, notice there are two ways of seeing the cube, right? It's a Necker cube. Everybody can see the two ways of seeing the cube? OK. Can you see the four ways of seeing the cube? Because there's another way of seeing it. If you're seeing it as a cube floating in front of some circles, some black circles, there's another way of seeing it. As a cube, on a black background, as seen through a piece of Swiss cheese.
Đây là một hình mà tôi thích: Bradley, Petrie và Dumais. Có thể các bạn nghĩ rằng tôi đã ăn gian rằng tôi đã làm cho viền quanh trắng hơn bình thường. Bao nhiêu trong số các bạn có thể thấy cái phần viền quanh đó với một hình lập phương ở đằng trước những hình tròn? Các bạn thấy không? Các bạn biết đấy, ranh giới đúng là ở đó. Não bộ các bạn đang đo đạc ranh giới đó cái ranh giới mà hiện đang ở đó. Nhưng có hai cách nhìn cái hộp lập phương đó phải không? Nó là một hình lập phương Necker. Mọi người đều thấy cả chứ? Các bạn có thể thấy bốn cách để thấy hình lập phương không? Bởi vì còn cách nữa. Nếu các bạn nhìn thấy khối đó đang trôi lơ lửng trước mấy hình tròn màu đen, đó chính là cách nữa. Như một khối lập phương, trước một nền đen, được nhìn qua một chiếc pho mát Thụy Sỹ.
(Laughter)
(Tiếng cười)
Can you get it? How many of you can't get it? That'll help.
Các bạn nhận ra rồi phải không? Bao nhiêu người không thấy được? Cái này sẽ giúp các bạn.
(Laughter)
(Tiếng cười)
Now you can get it. These are two very different phenomena. When you see the cube one way, behind the screen, those boundaries go away. But there's still a sort of filling in, as we can tell if we look at this. We don't have any trouble seeing the cube, but where does the color change? Does your brain have to send little painters in there? The purple-painters and the green-painters fight over who's going to paint that bit behind the curtain? No. Your brain just lets it go. The brain doesn't need to fill that in. When I first started talking about the Bradley, Petrie, Dumais example that you just saw -- I'll go back to it, this one -- I said that there was no filling-in behind there. And I supposed that that was just a flat truth, always true. But Rob Van Lier has recently shown that it isn't.
Bây giờ các bạn thấy rồi đó. Có hai hiện tượng khác nhau. Khi các bạn nhìn khối lập phương theo một chiều, đằng sau màn hình, những ranh giới đó biến đi. Nhưng vẫn còn cái cảm giác tự làm đầy, như ta có thể thấy khi nhìn vào đây. Chúng ta không có vấn đề gì để thấy khối lập phương, nhưng màu đang thay đổi ở đâu? Liệu não các bạn có phải phái những họa sỹ tý hon đến đó? Những họa sỹ tý hon màu tím và màu xanh lá cây tranh giành nhau vẽ cái phần đằng sau màn chắn kia chăng? Không. Não các bạn cho nó qua. Não các bạn không cần phải tự làm đầy chỗ đó. Khi tôi mới bắt đầu nói về ví dụ Bradley, Petrie, Dumais mà các bạn vừa thấy -- để tôi bật lại -- Tôi đã nói rằng không hề có sự tự làm đầy ở đằng sau. Và tôi cho rằng đó là sự thật luôn có thật. Nhưng Rob Van Lier gần đây đã cho thấy điều đó không phải thế.
Now, if you think you see some pale yellow -- I'll run this a few more times. Look in the gray areas, and see if you seem to see something sort of shadowy moving in there -- yeah, it's amazing. There's nothing there. It's no trick. ["Failure to Detect Changes in Scenes" slide] This is Ron Rensink's work, which was in some degree inspired by that suggestion right at the end of the book. Let me just pause this for a second if I can.
Nếu các bạn nghĩ rằng các bạn đang thấy một màu vàng nhạt -- Để tôi chạy nó lại vài lần. Các bạn hãy nhìn vào những vùng màu xám và thử xem các bạn có thấy cái gì đó như bóng đen chạy ở đó không -- đúng đấy! Hay nhỉ. Không có gì ở đó cả. Đó cũng không trò lừa mẹo. [ "Thất bại trong việc nhận thấy những thay đổi trên màn hình" ] Đây là nghiên cứu của Ron Rensink, được lấy cảm hứng phần nào từ một sự gợi ý ngay ở cuối cuốn sách. Để tôi dừng cái này một lát.
This is change-blindness. What you're going to see is two pictures, one of which is slightly different from the other. You see here the red roof and the gray roof, and in between them there will be a mask, which is just a blank screen, for about a quarter of a second. So you'll see the first picture, then a mask, then the second picture, then a mask. And this will just continue, and your job as the subject is to press the button when you see the change. So, show the original picture for 240 milliseconds. Blank. Show the next picture for 240 milliseconds. Blank. And keep going, until the subject presses the button, saying, "I see the change."
Đây là hiện tượng không nhận ra được các thay đổi. Những gì các bạn sẽ được xem là hai bức tranh, một bức sẽ khác bức kia. Các bạn thấy đây là một mái nhà màu đó và một màu xám và ở giữa chúng sẽ có một màn chắn mà thật ra chỉ là một hình trống, kéo dài khoảng một phần tư giây. Vậy là các bạn sẽ thấy một bức tranh, rồi màn chắn. Rồi hình thứ hai, rồi màn chắn. Và sẽ tiếp tục như thế và nhiệm vụ các bạn là bấm nút khi các bạn đã thấy được cái gì đã đổi. Cho hình đầu hiện trong khoảng 240 mili giây. Hình trống. Cho hình tiếp hiện trong 250 mili giây. Hình trống. Và tiếp tục như thế, cho đến khi người tham gia thí nghiệm ấn nút và nói rằng "Tôi thấy cái gì đã đổi rồi."
So now we're going to be subjects in the experiment. We're going to start easy. Some examples. No trouble there. Can everybody see? All right. Indeed, Rensink's subjects took only a little bit more than a second to press the button. Can you see that one? 2.9 seconds. How many don't see it still? What's on the roof of that barn?
Giờ chúng ta sẽ là những người tham gia thí nghiệm. Chúng ta sẽ bắt đầu với một hình dễ. Một vài ví dụ. Không có khó khăn gì. Mọi người đều thấy cả chứ. Những người thí nghiệm của Rensink cũng chỉ cần hơn một giây để bấm nút. Các bạn có thể thấy cái này không? 2.9 giây. Bao nhiêu người không thấy? Cái gì đang ở trên mái nhà của cái nhà chứa kia?
(Laughter)
(Tiếng cười)
It's easy. Is it a bridge or a dock? There are a few more really dramatic ones, and then I'll close. I want you to see a few that are particularly striking. This one because it's so large and yet it's pretty hard to see. Can you see it?
Dễ mà. Đây là một cái cầu hay là một cái cảng? Tôi sẽ cho các bạn xem thêm vài cái khủng nữa rồi tôi sẽ tắt. Tôi muốn cho các bạn xem vài cái độc đáo. Cái này khá to nhưng cũng khá khó. Các bạn thấy không?
Audience: Yes.
Khán đài: Có
Dan Dennett: See the shadows going back and forth? Pretty big. So 15.5 seconds is the median time for subjects in his experiment there.
Các bạn thấy mấy cái bóng chạy qua chạy lại phải không? 15 giây rưỡi là thời gian trung bình cho những người thí nghiệm.
I love this one. I'll end with this one, just because it's such an obvious and important thing. How many still don't see it? How many still don't see it? How many engines on the wing of that Boeing?
Tôi thích cái này. Tôi sẽ kết thúc với cái này, chỉ vì nó là một thứ rất rõ ràng và quan trọng. Bao nhiêu người vẫn không thấy? Có bao nhiêu máy chạy trên cánh của chiếc Boeing đó?
(Laughter)
(Tiếng cười)
Right in the middle of the picture! Thanks very much for your attention. What I wanted to show you is that scientists, using their from-the-outside, third-person methods, can tell you things about your own consciousness that you would never dream of, and that, in fact, you're not the authority on your own consciousness that you think you are. And we're really making a lot of progress on coming up with a theory of mind.
Ngay ở giữa bức tranh! Cảm ơn các bạn đã tham gia. Những gì tôi đã muốn cho các bạn thấy là các nhà khoa học sử dụng các phương pháp người thứ ba có thể cho các bạn biết nhiều thứ về sự nhận thức của các bạn mà các bạn đã không hề mơ đến. Và rằng thật ra các bạn không phải là người cầm quyền chính nhận thức của các bạn. Và chúng ta đang tiến tới với thuyết nhận thức.
Jeff Hawkins, this morning, was describing his attempt to get theory, and a good, big theory, into the neuroscience. And he's right. This is a problem. Harvard Medical School once -- I was at a talk -- director of the lab said, "In our lab, we have a saying. If you work on one neuron, that's neuroscience. If you work on two neurons, that's psychology."
Jeff Hawkins, sáng nay, đã miêu tả nỗ lực của anh ấy xây dựng nên một thuyết lớn về thần kinh học. Và anh ấy đúng. Đó là một vấn đề. Một trưởng phòng y học ở Harvard đã từng nói "Trong phòng thí nghiệm của chúng tôi, chúng tôi có một câu nói. Nếu bạn làm việc với một nơ-ron thì đó là thần kinh học. Nếu bạn làm việc với hai nơ-ron thì đó là tâm thần học."
(Laughter)
(Tiếng cười)
We have to have more theory, and it can come as much from the top down.
Chúng ta cần phải có nhiều thuyết hơn và nó có thể đến từ trên xuống.
Thank you very much.
Cảm ơn các bạn nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)