How many Creationists do we have in the room? Probably none. I think we're all Darwinians. And yet many Darwinians are anxious, a little uneasy -- would like to see some limits on just how far the Darwinism goes. It's all right. You know spiderwebs? Sure, they are products of evolution. The World Wide Web? Not so sure. Beaver dams, yes. Hoover Dam, no. What do they think it is that prevents the products of human ingenuity from being themselves, fruits of the tree of life, and hence, in some sense, obeying evolutionary rules? And yet people are interestingly resistant to the idea of applying evolutionary thinking to thinking -- to our thinking.
Có bao nhiêu người theo Thuyết Sáng tạo trong căn phòng này? Hình như không. Tôi nghĩ chúng ta đều là những người theo Thuyết Đắc-uyn. Và có rất nhiều người theo Thuyết Đắc-uyn những người cảm thấy lo lắng và một chút khó chịu muốn xem xem mức giới hạn mà thuyết này có thể đạt đến là bao xa Không sao cả. Bạn biết mạng nhện chứ? Đương nhiên rồi, chúng là những kết quả của cuộc cách mạng. Thế còn mạng lưới trên toàn thế giới? Không chắc lắm. Beaver Dams? Có. Hoover Dam? Không. Họ nghĩ nó là gì khi nó ngăn chặn những kết quả từ sự khéo léo của con người khỏi việc trở thành chính mình, trái của cái cây cuộc đời, và vì vậy, với một ý nghĩa nào đó, phải nghe theo quy luật tiến hóa? Và mọi người thì đang chịu đựng một cách thích thú với ý tưởng áp dụng tư tưởng tiến hóa vào tư tưởng –
And so I'm going to talk a little bit about that, keeping in mind that we have a lot on the program here. So you're out in the woods, or you're out in the pasture, and you see this ant crawling up this blade of grass. It climbs up to the top, and it falls, and it climbs, and it falls, and it climbs -- trying to stay at the very top of the blade of grass. What is this ant doing? What is this in aid of? What goals is this ant trying to achieve by climbing this blade of grass? What's in it for the ant? And the answer is: nothing. There's nothing in it for the ant. Well then, why is it doing this? Is it just a fluke? Yeah, it's just a fluke. It's a lancet fluke. It's a little brain worm. It's a parasitic brain worm that has to get into the stomach of a sheep or a cow in order to continue its life cycle. Salmon swim upstream to get to their spawning grounds, and lancet flukes commandeer a passing ant, crawl into its brain, and drive it up a blade of grass like an all-terrain vehicle. So there's nothing in it for the ant. The ant's brain has been hijacked by a parasite that infects the brain, inducing suicidal behavior. Pretty scary.
đó là suy nghĩ của chúng ta. Và vì vậy, tôi sẽ nói một chút về điều đó, tôi nhớ là có rất nhiều việc phải làm trong chương trình ngày hôm nay. Được rồi, thủ tưởng tượng bạn đang ở trong rừng, hoặc là một đồng cỏ và bạn thấy con kiến này đang bò trên một phiến cỏ. Nó bò lên trên đỉnh, rồi ngã, rồi nó lại bò tiếp, ngã tiếp, rồi lại tiếp tục bò Nó cố gắng để ở lại nơi cao nhất của phiến cỏ. Con kiến này đang làm gì vậy? Mục đích của việc này là gì? Vì cái gì mà con kiến này cứ mãi cố bò lên đỉnh phiến cỏ? Việc này có ý nghĩa gì với con kiến? Và câu trả lời là: không gì cả. Điều này chả có ý nghĩa gì với nó cả. Vậy thì tại sao nó vẫn đang làm việc đó? Chỉ là vì trùng hợp thôi ư? Đúng vậy, nó là một con sán. Là sán mũi mác. *Fluke vừa có nghĩa là trùng hợp vừa có nghĩa là con sán. Nó là một loại kí sinh nhỏ vùng não. Loại ký sinh mà sẽ chui vào bụng của một con cừu hay là một con bò để tiếp tục vòng đời của nó Còn cá hồi, bạn biết đó, nó bơi ngược dòng để tìm đến nơi đẻ trứng và sán mũi mác thì bám vào một con kiến đi ngang qua nó, bò lên não con kiến và khiến cho con kiến phải bò lên phiến cỏ như một chiếc xe chạy được trên mọi địa hình. Vậy thì việc này chẳng có nghĩa lý gì với con kiến Não bộ của con kiến đã bị chiếm đoạt bởi một loài kí sinh tác động đến não, dẫn đến hành vi tự sát. Khá là đáng sợ.
Well, does anything like that happen with human beings? This is all on behalf of a cause other than one's own genetic fitness, of course. Well, it may already have occurred to you that Islam means "surrender," or "submission of self-interest to the will of Allah." Well, it's ideas -- not worms -- that hijack our brains. Now, am I saying that a sizable minority of the world's population has had their brain hijacked by parasitic ideas? No, it's worse than that. Most people have. (Laughter) There are a lot of ideas to die for. Freedom, if you're from New Hampshire. (Laughter) Justice. Truth. Communism. Many people have laid down their lives for communism, and many have laid down their lives for capitalism. And many for Catholicism. And many for Islam. These are just a few of the ideas that are to die for. They're infectious.
Vậy thì có điều gì tương tự như thế xảy ra với loài người không? Tất nhiên là chỉ đại diện cho một nguyên nhân nào đó, chứ không phải là sức khỏe di truyền của một cá nhân nào Nó có thể đã xảy ra với bạn, như “đạo Hồi” có nghĩa là “từ bỏ” hay “ bỏ qua hết thảy thú vui của bản thân để quy phục thánh Allah” Đó là những ý kiến chứ không phải là loại giun sán chiếm đoạt não bộ chúng ta Vậy bây giờ có phải tôi đang nói rằng một bộ phận quan trọng của dân số thế giới đã bị điều khiển bởi những ý tưởng đã ăn sâu vào đầu họ không? Không, nó còn tệ hơn thế nữa Đa số mọi người đều bị (Tiếng cười) Có rất nhiều ý tưởng đáng để hy sinh: Tự do, nếu bạn đến từ New Hampshire (Tiếng cười) Công lý. Sự thật. Chủ nghĩa Cộng sản Đã có rất nhiều người phải nằm xuống vì Chủ nghĩa Cộng sản, và cũng có rất nhiều người phải hy sinh bản thân vì Chủ nghĩa Tư bản Nhiều người bỏ mạng vì đạo Công giáo và đạo Hồi Đây chỉ là một số nhỏ những ý tưởng có thể khiến ta sẵn sàng hy sinh. Chúng có tính lây lan.
Yesterday, Amory Lovins spoke about "infectious repititis." It was a term of abuse, in effect. This is unthinking engineering. Well, most of the cultural spread that goes on is not brilliant, new, out-of-the-box thinking. It's "infectious repetitis," and we might as well try to have a theory of what's going on when that happens so that we can understand the conditions of infection. Hosts work hard to spread these ideas to others. I myself am a philosopher, and one of our occupational hazards is that people ask us what the meaning of life is. And you have to have a bumper sticker, you know. You have to have a statement. So, this is mine.
Hôm qua, Amory Lovins đã nói về “infectious repititis.“ Thực vậy. Đó là một thuật ngữ lạm dụng. Đó là kỹ thuật không suy nghĩ. Đa phần sự di tản văn hóa chẳng sáng tạo chút nào, suy nghĩ “chưa thoát ra khỏi chiếc hộp” Đó gọi là “infectious repititis,” và chúng ta cũng nên có cho mình một giả thuyết của việc điều gì đang diễn ra khi nó thực sự xảy đến Như vậy chúng ta mới có thể hiểu những điều kiện của sự lây nhiễm. Những vật chủ chăm chỉ lan truyền những ý tưởng này đến những vật chủ khác. Bản thân tôi là một nhà tâm lý, và một trong những chướng ngại nghề nghiệp của chúng ta là mọi người thường hỏi ý nghĩa của cuộc đời này là gì Và bạn phải có một khẩu hiệu cho riêng mình, bạn biết đó. Bạn phải nói một điều gì đó.
The secret of happiness is: Find something more important than you are and dedicate your life to it. Most of us -- now that the "Me Decade" is well in the past -- now we actually do this. One set of ideas or another have simply replaced our biological imperatives in our own lives. This is what our summum bonum is. It's not maximizing the number of grandchildren we have. Now, this is a profound biological effect. It's the subordination of genetic interest to other interests. And no other species does anything at all like it.
Chẳng hạn như lời phát biểu của tôi Bí mật của hạnh phúc: đó là tìm thấy điều gì đó quan trọng hơn bản thân bạn và dâng hiến cuộc đời bạn cho nó. Đa số trong chúng ta – bây giờ thì “thập niên của tôi” là nguồn cảm hứng trong quá khứ - giờ chúng ta đang thực sự làm điều đó. Một loạt các ý tưởng đã thay thế một cách đơn giản các nhu cầu sinh học của chúng ta trong cuộc sống của chính mình. Đây chính là điều tốt nhất của chúng ta. Không phải việc chúng ta có bao nhiêu con cháu. Giờ nhìn xem, đây là một tác động sinh học rất thâm thúy. Đó là sự lệ thuộc của thú vui di truyền với những thú vui khác.
Well, how are we going to think about this? It is, on the one hand, a biological effect, and a very large one. Unmistakable. Now, what theories do we want to use to look at this? Well, many theories. But how could something tie them together? The idea of replicating ideas; ideas that replicate by passing from brain to brain. Richard Dawkins, whom you'll be hearing later in the day, invented the term "memes," and put forward the first really clear and vivid version of this idea in his book "The Selfish Gene." Now here am I talking about his idea. Well, you see, it's not his. Yes -- he started it. But it's everybody's idea now. And he's not responsible for what I say about memes. I'm responsible for what I say about memes.
Và không một loài nào có thể làm được điều tương tự như vậy. Vậy thì chúng ta sẽ nghĩ như thế nào về nó? Điều này một mặt là tác động lớn, rất lớn về sinh học. Hiển nhiên là như vậy Giờ thì chúng ta muốn dùng những học thuyết nào để xem xét? Vâng, Rất nhiều học thuyết. Nhưng làm sao để có thể kết hợp chúng lại với nhau? Suy nghĩ về những ý tưởng tái tạo; những suy nghĩ mà được tái tạo từ bộ não này sang bộ não khác. Richard darwins, người bạn sẽ nghe sau này, đã sáng tạo ra thuật ngữ “memes”, và đưa ra phiên bản đầu tiên rõ ràng và sống động nhất của ý tưởng này trong quyển sách tên là “Gien ích kỷ” của ông. Bây giờ tôi đang ở đây, nói về ý tưởng của ông ấy. À, bạn thấy đó, không phải của ông ấy. Đúng, ông ấy là người bắt đầu. Nhưng bây giờ thì nó là ý tưởng của tất cả mọi người. Và ông ấy thì không chịu trách nhiệm cho những gì mà tôi nói về “memes”. Tôi mới là người chịu trách nhiệm cho điều này.
Actually, I think we're all responsible for not just the intended effects of our ideas, but for their likely misuses. So it is important, I think, to Richard, and to me, that these ideas not be abused and misused. They're very easy to misuse. That's why they're dangerous. And it's just about a full-time job trying to prevent people who are scared of these ideas from caricaturing them and then running off to one dire purpose or another. So we have to keep plugging away, trying to correct the misapprehensions so that only the benign and useful variants of our ideas continue to spread. But it is a problem. We don't have much time, and I'm going to go over just a little bit of this and cut out, because there's a lot of other things that are going to be said.
Thật ra thì tôi nghĩ tất cả mọi người đều chịu trách nhiệm cho không chỉ những tác động có chủ tâm của chúng ta, mà còn chịu trách nhiệm cho xu hướng sử dụng sai thuật ngữ này. Vì vậy tôi nghĩ điều này thật sự quan trọng, đối với Richard, đối với tôi, rằng những ý tưởng này không bị lạm dụng, và không bị sử dụng sai. Rất dễ để dùng sai chúng. Đó là lí do tại sao mà chúng nguy hiểm. Nó chỉ nói về một công việc toàn thời gian cố gắng ngăn cản những người sợ hãi về những ý tưởng này khỏi việc cường điệu chúng và rồi chạy trốn khỏi sự cố ý tai hại. Vì vậy chúng ta phải không ngừng kiên trì và bền bỉ, cố gắng chỉnh sửa những cách hiểu sai lầm như thế thì lòng tốt và những biến thể hữu dụng từ những ý tưởng của chúng ta mới có thể tiếp tục được lan tỏa. Nhưng đó là một vấn đề. Chúng ta không có nhiều thời gian, và tôi chỉ đi nhanh qua nó thêm một chút nữa thôi,
So let me just point out: memes are like viruses. That's what Richard said, back in '93. And you might think, "Well, how can that be? I mean, a virus is -- you know, it's stuff! What's a meme made of?" Yesterday, Negroponte was talking about viral telecommunications but -- what's a virus? A virus is a string of nucleic acid with attitude. (Laughter) That is, there is something about it that tends to make it replicate better than the competition does. And that's what a meme is. It's an information packet with attitude. What's a meme made of? What are bits made of, Mom? Not silicon. They're made of information, and can be carried in any physical medium. What's a word made of? Sometimes when people say, "Do memes exist?" I say, "Well, do words exist? Are they in your ontology?" If they are, words are memes that can be pronounced.
bởi vì có rất nhiều thứ nữa cần phải nói. Vậy, hãy để tôi nói luôn: memes giống như là vi-rút vậy. Đó là điều Richard đã nói, vào năm 93. Và bạn có thể nghĩ rằng “ồ, làm sao có thể như vậy? Ý tôi là, vi-rút – bạn biết đó, là một thứ! Còn một meme thì được làm từ gì?" Hôm qua, Negroponte đã nói về vi-rút viễn thông nhưng mà vi-rút là gì? Một con vi-rút là một axit nucleic dạng dây cộng thêm cả thái độ. (Tiếng cười) Đúng vậy, có một điều gì đó ở nó có xu hướng làm cho nó tái tạo còn tốt hơn cả hiệu ứng một cuộc thi gây ra. Đó gọi là meme. Một túi thông tin kèm theo thái độ. Một meme được làm từ gì? Những cái bit được làm từ gì hả mẹ? Không phải là silicon. Chúng được làm từ thông tin, và có thể được mang đi dưới hoàn cảnh vật chất nào. Một từ ngữ thì được làm từ cái gì? Thỉnh thoảng khi mọi người nói “memes có thật sự tồn tại?” Nói “từ ngữ tồn tại? Chúng có nằm trong bản thể học của anh không?”
Then there's all the other memes that can't be pronounced. There are different species of memes. Remember the Shakers? Gift to be simple? Simple, beautiful furniture? And, of course, they're basically extinct now. And one of the reasons is that among the creed of Shaker-dom is that one should be celibate. Not just the priests. Everybody. Well, it's not so surprising that they've gone extinct. (Laughter) But in fact that's not why they went extinct. They survived as long as they did at a time when the social safety nets weren't there. And there were lots of widows and orphans, people like that, who needed a foster home. And so they had a ready supply of converts. And they could keep it going. And, in principle, it could've gone on forever, with perfect celibacy on the part of the hosts. The idea being passed on through proselytizing, instead of through the gene line.
Nếu có, vậy thì từ ngữ là memes mà có thể đánh vần được. Như thế thì có rất nhiều memes khác mà chúng ta không thể đánh vần được. Có rất nhiều loại memes khác nhau. Còn nhớ the Shakers chứ? Lấy nó cho đơn giản nhé? Nội thất đẹp và đơn giản? Và tất nhiên là chúng cơ bản là đã bị tiêu diệt rồi. Và một trong những lí do nằm trong tín điều của Shaker-dom là một người không nên lấy chồng hoặc vợ. Không chỉ đối với những giáo sĩ. Mà là tất cả mọi người. Vâng, không lấy gì làm ngạc nhiên khi họ đều tuyệt chủng cả rồi. Nhưng thực tế thì đó không phải là lí do mà họ tuyệt chủng. Họ đã tồn tại cũng lâu như họ đã từng ở vào thời điểm mà mạng lưới an toàn của xã hội chưa xuất hiện. Đã có rất nhiều góa phụ và trẻ mồ côi, những người có hoàn cảnh như vậy, họ rất cần có một gia đình nhận nuôi. Vì vậy, họ luôn sẵn sàng có nhu cầu chuyển đổi. Và họ giữ cho điều đó được tiếp tục. Và theo nguyên tắc thì điều đó có thể được tiếp tục mãi mãi, với cuộc sống độc thân hoàn hảo về phía những vật chủ. Ý tưởng thì được nghe theo chỉ trong chốc lát thay vì được truyền đi qua nhiều thế hệ.
So the ideas can live on in spite of the fact that they're not being passed on genetically. A meme can flourish in spite of having a negative impact on genetic fitness. After all, the meme for Shaker-dom was essentially a sterilizing parasite. There are other parasites that do this -- which render the host sterile. It's part of their plan. They don't have to have minds to have a plan.
Vậy thì những ý tưởng có thể tồn tại dù thực tế rằng chúng không được đi tiếp đến những đời sau. Một meme có thể được phát triển thay vì sở hữu một tác động tiêu cực đối với sức khỏe di truyền. Sau hết, loại meme dành cho Shaker-dom cơ bản là một vật ký sinh làm triệt sản. Cũng có nhiều vật ký sinh như vậy, chúng làm cho vật chủ bị vô sinh. Đó là một phần trong kế hoạch của chúng. Chúng không cần phải có trí óc để tạo ra kế hoạch.
I'm just going to draw your attention to just one of the many implications of the memetic perspective, which I recommend. I've not time to go into more of it. In Jared Diamond's wonderful book, "Guns, Germs and Steel," he talks about how it was germs, more than guns and steel, that conquered the new hemisphere -- the Western hemisphere -- that conquered the rest of the world. When European explorers and travelers spread out, they brought with them the germs that they had become essentially immune to, that they had learned how to tolerate over hundreds and hundreds of years, thousands of years, of living with domesticated animals who were the sources of those pathogens. And they just wiped out -- these pathogens just wiped out the native people, who had no immunity to them at all.
Tôi chỉ muốn lưu ý các bạn về chỉ một trong rất nhiều ẩn ý nói về những quan điểm về meme, tôi khuyên là nên như thế. Tôi không có nhiều thời gian để đi sâu hơn vào nó nữa. Quyển sách hay của Jared Diamond, “Súng, Những mầm bệnh và Thép,” Ông nói về mầm bệnh là như thế nào, nhiều hơn là về súng và thép, điều đã chinh phục được một bán cầu mới – bán cầu phía Tây – nơi đã chinh phục được phần còn lại của thế giới. Khi những nhà thám hiểm và những nhà du hành châu Âu di tản ra, họ mang theo trong mình những mầm bệnh mà cơ bản đã được miễn dịch với bản thân họ, những mầm bệnh mà họ đã biết cách làm sao để chịu đựng được qua hàng trăm, hàng ngàn năm, chung sống với gia súc – những con vật mang nguồn bệnh. Và những nguồn bệnh này đã tiêu diệt người bản xứ, những người không hề miễn dịch với chúng.
And we're doing it again. We're doing it this time with toxic ideas. Yesterday, a number of people -- Nicholas Negroponte and others -- spoke about all the wonderful things that are happening when our ideas get spread out, thanks to all the new technology all over the world. And I agree. It is largely wonderful. Largely wonderful. But among all those ideas that inevitably flow out into the whole world thanks to our technology, are a lot of toxic ideas. Now, this has been realized for some time. Sayyid Qutb is one of the founding fathers of fanatical Islam, one of the ideologues that inspired Osama bin Laden. "One has only to glance at its press films, fashion shows, beauty contests, ballrooms, wine bars and broadcasting stations." Memes.
Và rồi bây giờ chúng ta lại đang làm lại việc đó. Lần này là những ý tưởng độc hại. Hôm qua, một nhóm người –Nicholas Negroponte và những người khác – đã phát biểu về những điều tốt đẹp đang diễn ra khi chúng ta lưu truyền những ý tưởng, nhờ vào công nghệ vượt bậc trên toàn thế giới. Và tôi đồng ý. Đó là một điều cực kỳ, cực kỳ tuyệt vời. Nhưng giữa những ý tưởng không thể không được lan rộng ra khắp thế giới, nhờ vào công nghệ tiên tiến của chúng ta, là rất nhiều ý tưởng độc hại. Bây giờ, điều này ít nhiều cũng đã được chú ý đến. Sayyid Qutb là một trong những cha đẻ của Đạo Hồi cuồng tín, một trong những nhà lý luận đã truyền cảm hứng cho Osama bin Laden. “Thứ hướng đến cuộn phim, show thời trang, các cuộc thi sắc đẹp, phòng nhảy,
These memes are spreading around the world and they are wiping out whole cultures. They are wiping out languages. They are wiping out traditions and practices. And it's not our fault, anymore than it's our fault when our germs lay waste to people that haven't developed the immunity. We have an immunity to all of the junk that lies around the edges of our culture. We're a free society, so we let pornography and all these things -- we shrug them off. They're like a mild cold. They're not a big deal for us. But we should recognize that for many people in the world, they are a big deal. And we should be very alert to this. As we spread our education and our technology, one of the things that we are doing is we're the vectors of memes that are correctly viewed by the hosts of many other memes as a dire threat to their favorite memes -- the memes that they are prepared to die for.
những quầy rượu và các trạm phát tin.” Memes. Những meme này đang tràn ra toàn thế giới và chúng đang hủy hoại tất cả các nền văn hóa. Chúng đang phá hoại các ngôn ngữ. Chúng đang thiêu rụi tất cả truyền thống và lệ thường của chúng ta. Và đó không phải là lỗi của chúng ta, điều này không còn đúng nữa khi mà những mầm bệnh của chúng ta tấn công đến những người chưa phát triển hệ miễn dịch của họ. Chúng ta đều có hệ miễn dịch với tất cả những thứ tạp nham nằm bên bờ văn hóa của mình. Chúng ta là một xã hội tự do, vì vậy chúng ta để mặc cho những thứ đồi trụy – chúng ta chỉ nhún vai bỏ qua. Chúng chỉ như là một cơn cảm lạnh nhẹ. Chúng không hề gì đối với chúng ta. Nhưng chúng ta nên nhận thấy rằng đối với rất nhiều người trên thế giới, Chúng thực sự là một vấn đề. Và chúng ta nên được cảnh giác về điều này. Khi chúng ta lan truyền nền giáo dục cũng như công nghệ của mình, một trong những việc mà chúng ta đang làm là trở thành vật trung gian của memes mà đang được quan sát một cách chính xác bởi những vật chủ của rất nhiều memes khác. Là một sự đe dọa khủng khiếp đối với memes yêu thích của chúng –
Well now, how are we going to tell the good memes from the bad memes?
những memes mà chúng đã chuẩn bị để hy sinh bản thân mình.
That is not the job of the science of memetics. Memetics is morally neutral. And so it should be. This is not the place for hate and anger. If you've had a friend who's died of AIDS, then you hate HIV. But the way to deal with that is to do science, and understand how it spreads and why in a morally neutral perspective.
Vậy thì bây giờ, làm thế nào để chúng ta cho những meme tốt biết về những meme xấu? Đó không phải là việc của ngành khoa học nghiên cứu về meme. Ngành nghiên cứu về meme là trung lập, một cách có đạo đức. Và nó nên như vậy. Đây không phải là nơi của sự ghét bỏ hay tức giận. Nếu bạn có một người bạn chết vì căn bệnh AIDS, vậy thì bạn ghét AIDS. Nhưng cách thức để đối diện với nó là phải làm khoa học, Và hiểu được cách nó lan rộng, tại sao
Get the facts. Work out the implications. There's plenty of room for moral passion once we've got the facts and can figure out the best thing to do. And, as with germs, the trick is not to try to annihilate them. You will never annihilate the germs. What you can do, however, is foster public health measures and the like that will encourage the evolution of avirulence. That will encourage the spread of relatively benign mutations of the most toxic varieties. That's all the time I have, so thank you very much for your attention.
lại với một quan điểm trung lập, một cách có đạo đức. Hãy dựa trên thực tế. Thực hiện các ẩn ý. Còn không gian cho sự đam mê có đạo đức khi chúng ta có được sự thật Và có thể tìm ra điều tuyệt vời nhất mà mình nên làm. Và với những mầm bệnh, mẹo là không nên cố tiêu diệt chúng. Bạn sẽ không bao giờ có thể triệt tiêu được những mầm bệnh. Tuy nhiên, điều mà bạn có thể làm là khuyến khích các hình thức chăm sóc sức khỏe cộng đồng và những điều tương tự mà có thể sẽ khuyến khích cuộc cách mạng không độc hại. Điều đó sẽ phần nào cổ vũ sự lan truyền các thể đột biến lành của những thứ độc hại nhất. *Thứ ở đây là chỉ cấp phân loại dưới loài trong sinh vật học Thời gian tôi chỉ có chừng đó thôi,