Cestuji po světě a přednáším o Darwinovi. To o čem většinou povídám je Darwinovo zvláštně převrácené usuzování. Tento název, toto označení, pochází od kritika, dávného kritika, a toto je pasáž, kterou prostě miluji, a chtěl bych Vám ji přečíst.
I’m going around the world giving talks about Darwin, and usually what I’m talking about is Darwin’s strange inversion of reasoning. Now that title, that phrase, comes from a critic, an early critic, and this is a passage that I just love, and would like to read for you.
"V předmětné teorii, Naprostá Ignorance je strůjcem; takže můžeme konstatovat, že základním principem celého systému je, že k vytvoření perfektního a nádherného mechanismu, není třeba vědět, jak jej stvořit. Tento předpoklad, na základě důkladného prozkoumání zjednodušeně vyjadřuje základní smysl celé teorie, a shrnuje v několika slovech vše, co se pan Darwin snažil pomocí zvláštně převráceného usuzování říci, a to, že Naprostá Ignorance je plně schopná nahradit Nejvyšší Moudrost při procesu tvoření."
"In the theory with which we have to deal, Absolute Ignorance is the artificer; so that we may enunciate as the fundamental principle of the whole system, that, in order to make a perfect and beautiful machine, it is not requisite to know how to make it. This proposition will be found on careful examination to express, in condensed form, the essential purport of the Theory, and to express in a few words all Mr. Darwin’s meaning; who, by a strange inversion of reasoning, seems to think Absolute Ignorance fully qualified to take the place of Absolute Wisdom in the achievements of creative skill."
Přesně. Přesně. A je to zvláštně převrácené. Jedna kreacionistická brožura obsahuje tuto krásnou stranu: "Test druhý: Znáte nějakou budovu, která nemá stavitele? Ano - Ne Znáte nějaký obraz, který nemá malíře? Ano - Ne Znáte nějaké auto, které nemá tvůrce? Ano - Ne Pokud jste na některou z výše uvedených otázek odpověděli Ano, uveďte podrobnosti.
Exactly. Exactly. And it is a strange inversion. A creationist pamphlet has this wonderful page in it: "Test Two: Do you know of any building that didn’t have a builder? Yes/No. Do you know of any painting that didn’t have a painter? Yes/No. Do you know of any car that didn’t have a maker? Yes/No. If you answered 'Yes' for any of the above, give details."
A-ha! Chci říct, je to opravdu zvláštně převrácené usuzování. Mysleli byste si, že dá rozum, aby design měl svého inteligentního designéra. Ale Darwin tvrdí, že tomu tak není.
A-ha! I mean, it really is a strange inversion of reasoning. You would have thought it stands to reason that design requires an intelligent designer. But Darwin shows that it’s just false.
Dnes, ale, chci hovořit o jiném podivném Darwinově obratu, který je ze začátku stejně matoucí, ale v určitém ohledu stejně důležitý. Dá rozum, že máme rádi čokoládový koláč, protože je sladký. Chlapci chtějí takovéto dívky, protože jsou sexy. Zbožňujeme děti, protože jsou tak roztomilé. A samozřejmě nás baví vtipy, protože jsou vtipné.
Today, though, I’m going to talk about Darwin’s other strange inversion, which is equally puzzling at first, but in some ways just as important. It stands to reason that we love chocolate cake because it is sweet. Guys go for girls like this because they are sexy. We adore babies because they’re so cute. And, of course, we are amused by jokes because they are funny.
Tohle všechno je ale obráceně. Vážně. A Darwin nám ukazuje proč. Začněme u sladkého. Naše chuť na sladké je v zásadě detektor cukru, který se vyvinul, protože cukr obsahuje mnoho energie; a tak jsme naprogramováni, když to řeknu zjednodušeně, mít ho rádi. A proto máme rádi cukr. Med je sladký, protože ho máme rádi, a ne že "máme rádi med, protože je sladký." Na medu není nic skutečně sladkého. I kdybyste se dívali na molekuly glukózy, dokud byste neoslepli, nezjistili byste, proč chutnají sladce. Musíte se podívat do našich mozků, abyste pochopili, proč jsou sladké. Takže jestli si myslíte, že nejdřív byla sladkost, a pak jsme se vyvinuli, abychom měli rádi sladké, myslíte pozpátku; prostě špatně. Je to úplně obráceně. Sladkost se zrodila s naprogramováním, které se vyvinulo.
This is all backwards. It is. And Darwin shows us why. Let’s start with sweet. Our sweet tooth is basically an evolved sugar detector, because sugar is high energy, and it’s just been wired up to the preferer, to put it very crudely, and that’s why we like sugar. Honey is sweet because we like it, not "we like it because honey is sweet." There’s nothing intrinsically sweet about honey. If you looked at glucose molecules till you were blind, you wouldn’t see why they tasted sweet. You have to look in our brains to understand why they’re sweet. So if you think first there was sweetness, and then we evolved to like sweetness, you’ve got it backwards; that’s just wrong. It’s the other way round. Sweetness was born with the wiring which evolved.
Na těchto mladých dívkách není nic skutečně přitažlivého. A je dobře, že není, protože kdyby bylo, matka příroda by měla problém: Jak sakra donutit šimpanze, aby se pářili? Možná by Vás teď napadlo, že je tady jiné řešení: halucinace! To by byl jeden způsob, ale je rychlejší metoda. Prostě naprogramujte šimpanze tak, aby se jim ten pohled líbil. A zjevně se jim líbí. A o tom to je. My a šimpanzi jsme se přes šest miliónů let vyvíjeli různými cestami. My jsme, kdo ví proč, ztratili srst; a oni ne, ať už je důvod jakýkoliv. Pokud bychom srst neztratili, toto by byla královna krásy.
And there’s nothing intrinsically sexy about these young ladies. And it’s a good thing that there isn’t, because if there were, then Mother Nature would have a problem: How on earth do you get chimps to mate? Now you might think, ah, there’s a solution: hallucinations. That would be one way of doing it, but there’s a quicker way. Just wire the chimps up to love that look, and apparently they do. That’s all there is to it. Over six million years, we and the chimps evolved our different ways. We became bald-bodied, oddly enough; for one reason or another, they didn’t. If we hadn’t, then probably this would be the height of sexiness.
Naše chuť na sladké je vyvinutá a instinktivní preference pro jídla s vysokým obsahem energie. Nebyla stvořena pro čokoládové koláče. Čokoládový koláč je "nadprůměrný podnět". Tento termín vymyslel Niko Tinbergen, který dělal slavné experimenty s racky, při nich objevil, že oranžová tečka na racčím zobáku -- že pokud ji udělal větší a oranžovější, samice racků do ní klovaly víc. Byl to pro ně hyper-stimul a oni ho milovali. Co vidíme například na čokoládovém dortu je, že je to nadprůměrný podnět, který tahá za naše naprogramování. A existuje mnoho takových podnětů; čokoládový koláč je jeden. Existuje mnoho nepřirozených podnětů pro přitažlivost.
Our sweet tooth is an evolved and instinctual preference for high-energy food. It wasn’t designed for chocolate cake. Chocolate cake is a supernormal stimulus. The term is owed to Niko Tinbergen, who did his famous experiments with gulls, where he found that that orange spot on the gull’s beak -- if he made a bigger, oranger spot the gull chicks would peck at it even harder. It was a hyperstimulus for them, and they loved it. What we see with, say, chocolate cake is it’s a supernormal stimulus to tweak our design wiring. And there are lots of supernormal stimuli; chocolate cake is one. There's lots of supernormal stimuli for sexiness.
A dokonce jsou zde nadprůměrné podněty pro roztomilost. Zde je docela dobrý příklad. Je důležité, abychom milovali děti, a aby nás neodrazovaly například špinavé plíny. Takže děti musí nějak vyvolat naši náklonnost a péči, a to ony dělají. A mimochodem, nedávná studie ukazuje, že matkám voní špinavé plíny jejich vlastního dítěte víc plíny cizí. Takže příroda zde působí na mnoha úrovních. Pojďme dále - pokud by děti nevypadaly tak jak vypadají, pokud by vypadaly takto, pak by nám právě toto přišlo roztomilé. Říkali bychom: Jejdamane, můžu si ho pochovat? Toto je ono podivné převrácení.
And there's even supernormal stimuli for cuteness. Here’s a pretty good example. It’s important that we love babies, and that we not be put off by, say, messy diapers. So babies have to attract our affection and our nurturing, and they do. And, by the way, a recent study shows that mothers prefer the smell of the dirty diapers of their own baby. So nature works on many levels here. But now, if babies didn’t look the way they do -- if babies looked like this, that’s what we would find adorable, that’s what we would find -- we would think, oh my goodness, do I ever want to hug that. This is the strange inversion.
Tak a teď konečně o vtipnosti. Moje odpověď je, že jde o to samé. Ale tentokrát je to obtížné, není to hned tak zřejmé. Proto jsem si to nechal na konec. A nebudu o tom moci říct mnoho. Musíte myslet evolučně, musíte myslet, a to je dřina, je to špinavá práce, ale někdo to dělat musí. Ale je to tak důležité, že dostáváme silnou vrozenou odměnu, pokud uspějeme. A já myslím, že jsme našli odpověď, já a někteří mí kolegové. Jde o nervový systém, který je naprogramován, aby odměnil mozek za to, že dělá těžkou duševní práci. Náš slogan pro tento názor je, že vtipnost je radost z odstraňování chyb. Teď nemám čas to tu všechno vysvětlovat, jen řeknu, že pouze některé druhy tohoto ladění jsou odměněny. To co vlastně děláme je, že používáme humor jako určitý neurovědecký nástroj. Zapínáme a vypínáme humor, tím že ladíme frekvenci vtipu - toto není vtipné ... teď je to vtipnější ... tak ještě trochu přidáme ... teď už to není legrační. A touto cestou se snažíme dozvědět něco o architektuře mozku, o funkční architektuře mozku.
Well now, finally what about funny. My answer is, it’s the same story, the same story. This is the hard one, the one that isn’t obvious. That’s why I leave it to the end. And I won’t be able to say too much about it. But you have to think evolutionarily, you have to think, what hard job that has to be done -- it’s dirty work, somebody’s got to do it -- is so important to give us such a powerful, inbuilt reward for it when we succeed. Now, I think we've found the answer -- I and a few of my colleagues. It’s a neural system that’s wired up to reward the brain for doing a grubby clerical job. Our bumper sticker for this view is that this is the joy of debugging. Now I’m not going to have time to spell it all out, but I’ll just say that only some kinds of debugging get the reward. And what we’re doing is we’re using humor as a sort of neuroscientific probe by switching humor on and off, by turning the knob on a joke -- now it’s not funny ... oh, now it’s funnier ... now we’ll turn a little bit more ... now it’s not funny -- in this way, we can actually learn something about the architecture of the brain, the functional architecture of the brain.
Matthew Hurley je strůjcem této myšlenky. Říkáme tomu Hurleyův model. On je počítačový vědec, Reginald Adams je psycholog, a toto jsem já. Společně o tom píšeme knihu. Mnohokrát Vám děkuji.
Matthew Hurley is the first author of this. We call it the Hurley Model. He’s a computer scientist, Reginald Adams a psychologist, and there I am, and we’re putting this together into a book. Thank you very much.