Meet Tony. He's my student. He's about my age, and he's in San Quentin State Prison. When Tony was 16 years old, one day, one moment, "It was mom's gun. Just flash it, scare the guy. He's a punk. He took some money; we'll take his money. That'll teach him. Then last minute, I'm thinking, 'Can't do this. This is wrong.' My buddy says, 'C'mon, let's do this.' I say, 'Let's do this.'" And those three words, Tony's going to remember, because the next thing he knows, he hears the pop. There's the punk on the ground, puddle of blood. And that's felony murder -- 25 to life, parole at 50 if you're lucky, and Tony's not feeling very lucky.
Hãy gặp Tony. Anh ta là sinh viên của tôi. Anh ta tầm tuổi tôi, và anh ta đang ở trong nhà tù San Quentin State. Khi Tony 16 tuổi một ngày nọ, trong một khoảnh khắc, "Đó là súng của mẹ. Hãy bắn nó, đe dọa gã ta. Hắn là một tên du côn. Hắn lấy tiền của ta, chúng ta phải lấy tiền của hắn. Điều đó sẽ dạy hắn một bài học. Rồi vào phút cuối cùng, tôi nghĩ, 'Không thể làm thế. Điều này là sai lầm.' Bạn tôi nói 'Thôi nào, hãy làm đi.' Tôi nói 'Ừ thì làm.' Và ba từ này, Tony sẽ nhớ, bởi vì điều tiếp theo anh ta biết, là anh ta nghe thấy tiếng nổ. Có một tên côn đồ đang nằm trên mặt đất, lênh láng máu. Và đó là tội mưu sát -- từ 25 năm đến tử hình, có thể được thả vào năm 50 tuổi nếu may mắn và Tony không cảm thấy may mắn nhiều như thế.
So when we meet in my philosophy class in his prison and I say, "In this class, we will discuss the foundations of ethics," Tony interrupts me. "What are you going to teach me about right and wrong? I know what is wrong. I have done wrong. I am told every day, by every face I see, every wall I face, that I am wrong. If I ever get out of here, there will always be a mark by my name. I'm a convict; I am branded 'wrong.' What are you going to tell me about right and wrong?"
Nên khi chúng tôi gặp nhau tại lớp học triết học trong tù, và Tôi nói "Trong lớp học này, chúng ta sẽ thảo luận về nguồn gốc của đạo đức," Tony ngắt lời tôi. "Ông sắp dạy tôi về đúng và sai? Tôi biết cái gì là sai. Tôi đã từng sai. Tôi được nhắc nhở điều này hằng ngày, bởi mọi khuôn mặt tôi thấy, mọi bức tường trước mặt, rằng tôi đã sai. Nếu như tôi có thể thoát khỏi đây, sẽ luôn có một điều gắn với tên tôi. Tôi là tù nhân, tôi bị đóng mác 'sai'. Vậy ông còn định dạy cho tôi những gì nữa về đúng và sai?"
So I say to Tony, "Sorry, but it's worse than you think. You think you know right and wrong? Then can you tell me what wrong is? No, don't just give me an example. I want to know about wrongness itself, the idea of wrong. What is that idea? What makes something wrong? How do we know that it's wrong? Maybe you and I disagree. Maybe one of us is wrong about the wrong. Maybe it's you, maybe it's me -- but we're not here to trade opinions; everyone's got an opinion. We are here for knowledge. Our enemy is thoughtlessness. This is philosophy."
Tôi nói với Tony rằng, "Xin lỗi, nhưng nó tệ hơn cậu nghĩ. Cậu nghĩ cậu biết về đúng và sai? Vậy cậu có thể nói tôi biết thế nào là sai? Không, đừng chỉ đưa tôi một ví dụ. Tôi muốn biết bản chất của cái sai, ý tưởng về sự sai. Ý tưởng đó là gì? Cái gì làm cho một thứ trở nên sai? Làm sao chúng ta biết được là nó sai? Có thể bạn và tôi không cùng quan điểm. Có thể một trong 2 chúng ta sai về sự sai. Có thể là bạn, có thể là tôi -- nhưng chứng ta không phải ở đây để trao đổi ý kiến; mỗi người đều có một ý kiến riêng. Chúng ta ở đây vì kiến thức. Kẻ thù của chúng ta là sự lười tư duy. Đây là triết học."
And something changes for Tony. "Could be I'm wrong. I'm tired of being wrong. I want to know what is wrong. I want to know what I know." What Tony sees in that moment is the project of philosophy, the project that begins in wonder -- what Kant called "admiration and awe at the starry sky above and the moral law within." What can creatures like us know of such things? It is the project that always takes us back to the condition of existence -- what Heidegger called "the always already there." It is the project of questioning what we believe and why we believe it -- what Socrates called "the examined life." Socrates, a man wise enough to know that he knows nothing. Socrates died in prison, his philosophy intact.
Và điều gì đó đã thay đổi với Tony. "Có thể tôi đã sai. Tôi mệt mỏi vì sai trái. Tôi muốn biết thế nào là sai. Tôi muốn biết điều tôi biết." Những gì Tonay thấy ở khoảnh khắc đó là sự phản chiếu của triết học, sự phản chiếu mà bắt đầu bằng sự nghi ngờ -- điều được Kant gọi là "sự ngưỡng mộ và sợ hãi với bầu trời đầy sao và những định luật đạo đức bên trong." Những điều gì mà sinh vật như chúng ta có thể biết được? Đó là sự phản chiếu luôn mang chúng ta trở về với điều kiện của sự tồn tại -- điều mà Heidegger gọi là "luôn luôn có mặt ở đó." Đó là sự phản chiếu của sự thắc mắc về những gì chúng ta tin tưởng và tại sao chúng ta lại tin tưởng -- như Socrates gọi là "cuộc đời bị kiểm tra." Socrates là người đủ thông thái để biết rằng ông ta không biết gì cả. Socrates mất trong tù, triết học của ông vẫn nguyên vẹn.
So Tony starts doing his homework. He learns his whys and wherefores, his causes and correlations, his logic, his fallacies. Turns out, Tony's got the philosophy muscle. His body is in prison, but his mind is free. Tony learns about the ontologically promiscuous, the epistemologically anxious, the ethically dubious, the metaphysically ridiculous. That's Plato, Descartes, Nietzsche and Bill Clinton.
Từ đó Tony bắt đầu làm bài tập về nhà của mình. Anh ta học những lí do và duyên cớ, những nguyên nhân và hệ quả, những điều hợp lí, những điều bất hợp lí Nói chung, Tony đã nhận thấy được cốt lõi của triết học. Cơ thể anh ta ở trong tù, nhưng trí óc anh được tự do. Tony học về sự lộn xộn mang tính bản thể, sự lo lắng mang tính nhân thức, sự mơ hồ mang tính đạo đức, sự lố bịch siêu hình. Đó là của Plato, Descartes, Nietzsche và Bill Clinton
So when he gives me his final paper, in which he argues that the categorical imperative is perhaps too uncompromising to deal with the conflict that affects our everyday and challenges me to tell him whether therefore we are condemned to moral failure, I say, "I don't know. Let us think about that." Because in that moment, there's no mark by Tony's name; it's just the two of us standing there. It is not professor and convict, it is just two minds ready to do philosophy. And I say to Tony, "Let's do this."
Và khi anh ta đưa tôi bản báo cáo của anh, trong đó anh ta chỉ ra rằng sự phân loại bắt buộc đôi khi quá cương quyết để giải quyết những xung đột ảnh hưởng cuộc sống hằng ngày và anh ta yêu cầu tôi nói cho anh ta biết có thực sự chúng ta đáng bị lên án về đạo đức suy đồi, tôi trả lời "Tôi không biết. Chúng ta hãy nghĩ về nó." Bởi vì ở khoảnh khắc đó, không còn dấu hiệu cho cái tên của Tony, đó chỉ còn hai chúng tôi đứng đó. Đó không còn là giáo sư và tù nhân, đó chỉ là hai trí tuệ sẵn sàng để thực hành triết học. Và tôi nói với Tony "Hãy nghĩ nào."
Thank you.
Cảm ơn
(Applause)
(Tiếng vỗ tay)