Από εδώ ο Τόνι. Είναι φοιτητής μου. Είναι περίπου στην ηλικία μου, και βρίσκεται στη φυλακή του Σαν Κουέντιν Όταν ο Τόνι ήταν 16, μια μέρα, μια στιγμή... «Της μαμάς ήταν το όπλο. Δείξ'το μόνο, φόβησέ τον. Αλήτης είναι. Πήρε λεφτά, θα πάρουμε τα δικά του. Έτσι θα μάθει. Τελευταία στιγμή, σκέφτομαι, «Δε μπορώ να το κάνω. Είναι λάθος». «Έλα, ας το κάνουμε», λέει ο φίλος μου. «Ας το κάνουμε, λέω κι εγώ». Αυτές τις τρεις λέξεις, ο Τόνι θα τις θυμάται, γιατί αμέσως μετά, ακούει τον κρότο. Ο αλήτης στο έδαφος, σε μια λίμνη αίμα. Φόνος σε βαθμό κακουργήματος από 25 ως ισόβια, αποφυλάκιση στα 50 αν είσαι τυχερός, και ο Τόνι δεν νοιώθει και πολύ τυχερός.
Meet Tony. He's my student. He's about my age, and he's in San Quentin State Prison. When Tony was 16 years old, one day, one moment, "It was mom's gun. Just flash it, scare the guy. He's a punk. He took some money; we'll take his money. That'll teach him. Then last minute, I'm thinking, 'Can't do this. This is wrong.' My buddy says, 'C'mon, let's do this.' I say, 'Let's do this.'" And those three words, Tony's going to remember, because the next thing he knows, he hears the pop. There's the punk on the ground, puddle of blood. And that's felony murder -- 25 to life, parole at 50 if you're lucky, and Tony's not feeling very lucky.
Όταν λοιπόν τον συνάντησα στο μάθημα φιλοσοφίας στη φυλακή και του λέω, «Σε αυτό το μάθημα, θα συζητήσουμε τις βάσεις της ηθικής», ο Τόνι με διακόπτει. «Τι θα με διδάξεις εσύ για το σωστό και το λάθος; Ξέρω τι είναι λάθος. Έκανα λάθος. Μου το λένε κάθε μέρα, κάθε πρόσωπο που βλέπω, κάθε τοίχος που βρίσκω, ότι λάθεψα. Αν ποτέ βγω από εδώ, θα υπάρχει πάντα το σημάδι με το όνομά μου. Είμαι κατάδικος, έχω στιγματιστεί 'λάθος'. Τι θα μου πεις εσύ για το σωστό και το λάθος;»
So when we meet in my philosophy class in his prison and I say, "In this class, we will discuss the foundations of ethics," Tony interrupts me. "What are you going to teach me about right and wrong? I know what is wrong. I have done wrong. I am told every day, by every face I see, every wall I face, that I am wrong. If I ever get out of here, there will always be a mark by my name. I'm a convict; I am branded 'wrong.' What are you going to tell me about right and wrong?"
Λέω λοιπόν στον Τόνι, «Λυπάμαι, αλλά είναι χειρότερα από ό,τι νομίζεις. Νομίζεις ότι ξέρεις το σωστό και το λάθος; Τότε μπορείς να μου πεις τι είναι λάθος; Όχι, μη μου δώσεις απλά ένα παράδειγμα. Θέλω να μάθω για την ίδια την έννοια του λάθους. Ποια είναι αυτή η έννοια; Πώς ορίζεται το λάθος; Πώς ξέρουμε ότι είναι λάθος; Ίσως να διαφωνούμε. Ίσως ένας μας να κάνει λάθος για το λάθος Ίσως εσύ, ίσως εγώ - αλλά εδώ δεν είμαστε για ν' ανταλλάξουμε γνώμες. Όλοι έχουν γνώμη. Είμαστε εδώ για τη γνώση. Εχθρός μας είναι η απερισκεψία. Αυτή είναι η φιλοσοφία».
So I say to Tony, "Sorry, but it's worse than you think. You think you know right and wrong? Then can you tell me what wrong is? No, don't just give me an example. I want to know about wrongness itself, the idea of wrong. What is that idea? What makes something wrong? How do we know that it's wrong? Maybe you and I disagree. Maybe one of us is wrong about the wrong. Maybe it's you, maybe it's me -- but we're not here to trade opinions; everyone's got an opinion. We are here for knowledge. Our enemy is thoughtlessness. This is philosophy."
Και τότε κάτι αλλάζει για τον Τόνι. «Ίσως να κάνω λάθος. Κουράστηκα να έχω λάθος. Θέλω να ξέρω τι είναι λάθος. Θέλω να ξέρω αυτά που ξέρω». Αυτό που βλέπει ο Τόνι τη στιγμή εκείνη είναι η διεργασία της φιλοσοφίας, μια διεργασία που ξεκινά με κατάπληξη αυτό που ο Καντ ονόμαζε «θαυμασμό και δέος για τον έναστρο ουρανό από πάνω μας και τον ηθικό νόμο μέσα μας». Τι μπορεί να γνωρίζουν για τέτοια πράγματα πλάσματα σαν κι εμάς; Είναι η διεργασία που μας πάει πάντα πίσω στην κατάσταση της ύπαρξης, όπως έλεγε ο Χάιντεγκερ, «αυτό που ήταν πάντα ήδη εκεί». Είναι η διεργασία της αμφισβήτησης όσων πιστεύουμε και γιατί αυτό που ο Σωκράτης έλεγε «ζωή με εξέταση». Ο Σωκράτης, ένας άνθρωπος τόσο σοφός που ήξερε ότι δεν ήξερε τίποτα. Ο Σωκράτης πέθανε στη φυλακή, η φιλοσοφία του έμεινε ανέπαφη.
And something changes for Tony. "Could be I'm wrong. I'm tired of being wrong. I want to know what is wrong. I want to know what I know." What Tony sees in that moment is the project of philosophy, the project that begins in wonder -- what Kant called "admiration and awe at the starry sky above and the moral law within." What can creatures like us know of such things? It is the project that always takes us back to the condition of existence -- what Heidegger called "the always already there." It is the project of questioning what we believe and why we believe it -- what Socrates called "the examined life." Socrates, a man wise enough to know that he knows nothing. Socrates died in prison, his philosophy intact.
Έτσι ο Τόνι αρχίζει να κάνει τις εργασίες του. Μαθαίνει τα πώς και τα γιατί, τις αιτίες και τους συσχετισμούς τους, τη λογική, τις ατοπίες του. Ο Τόνι τελικά έκρυβε ένα φιλόσοφο μέσα του. Το σώμα του ήταν φυλακή, αλλά το μυαλό του ελεύθερο. Μαθαίνει για το οντολογικά ετερόκλητο, το επιστημολογικά ανήσυχο, το εθνικά αμφιλεγόμενο, το μεταφυσικά γελοίο. Ο Πλάτωνας, ο Ντεκάρτ, ο Νίτσε και ο Μπιλ Κλίντον.
So Tony starts doing his homework. He learns his whys and wherefores, his causes and correlations, his logic, his fallacies. Turns out, Tony's got the philosophy muscle. His body is in prison, but his mind is free. Tony learns about the ontologically promiscuous, the epistemologically anxious, the ethically dubious, the metaphysically ridiculous. That's Plato, Descartes, Nietzsche and Bill Clinton.
Όταν λοιπόν μου δίνει την τελική εργασία του, όπου επιχειρηματολογεί ότι η κατηγορηματική επιτακτικότητα είναι ίσως υπερβολικά άκαμπτη για να αντιμετωπίσει τη σύγκρουση της καθημερινότητάς μας και με προκαλεί να του πω εάν έτσι είμαστε καταδικασμένοι στην ηθική αποτυχία, λέω, «Δεν ξέρω. Ας το σκεφτούμε». Γιατί εκείνη τη στιγμή, δεν υπάρχει σημάδι με το όνομα του Τόνι. Είμαστε μόνο εμείς εκεί που στεκόμαστε. Δεν πρόκειται για καθηγητή και κατάδικο, αλλά για δυο μυαλά έτοιμα να φιλοσοφήσουν. Έτσι λέω στον Τόνι, «Ας το κάνουμε».
So when he gives me his final paper, in which he argues that the categorical imperative is perhaps too uncompromising to deal with the conflict that affects our everyday and challenges me to tell him whether therefore we are condemned to moral failure, I say, "I don't know. Let us think about that." Because in that moment, there's no mark by Tony's name; it's just the two of us standing there. It is not professor and convict, it is just two minds ready to do philosophy. And I say to Tony, "Let's do this."
Σας ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)