Ήμουν 14 χρονών σε ένα μπόουλινγκ, κι έκλεβα λεφτά από ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι, και καθώς έβγαινα από το κτίριο, ένας φρουρός άρπαξε το χέρι μου, κι άρχισα να τρέχω. Έτρεξα στον δρόμο και πήδηξα πάνω σ' ένα φράχτη. Κι όταν σκαρφάλωσα πάνω, το βάρος των 3.000 κερμάτων στην τσάντα μου με τράβηξε πίσω και έπεσα. Όταν συνήλθα, ο φρουρός στεκόταν από πάνω μου και είπε, «Την επόμενη φορά κλέψτε κάτι που μπορείτε να κουβαλήσετε, αλητάκια».
I was 14 years old inside of a bowling alley, burglarizing an arcade game, and upon exiting the building a security guard grabbed my arm, so I ran. I ran down the street, and I jumped on top of a fence. And when I got to the top, the weight of 3,000 quarters in my book bag pulled me back down to the ground. So when I came to, the security guard was standing on top of me, and he said, "Next time you little punks steal something you can carry."
(Γέλια)
(Laughter)
Με πήγαν στο κέντρο κράτησης ανηλίκων και όταν με άφησαν ελεύθερο στην κηδεμονία της μητέρας μου, οι πρώτες λέξεις που είπε ο θείος μου ήταν, «Πώς σε έπιασαν;» Του είπα, «Φίλε, η τσάντα μου ήταν πολύ βαριά». Μου είπε, «Φίλε, δεν έπρεπε να πάρεις όλα τα κέρματα». Του είπα, «Φίλε, ήταν μικρά. Τι να έκανα;» Και μετά από 10 λεπτά, με πήγε να κλέψω κι άλλο ένα παιχνίδι. Χρειαζόμασταν λεφτά για βενζίνη να πάμε σπίτι. Αυτή ήταν η ζωή μου.
I was taken to juvenile hall and when I was released into the custody of my mother, the first words my uncle said was, "How'd you get caught?" I said, "Man, the book bag was too heavy." He said, "Man, you weren't supposed to take all the quarters." I said, "Man, they were small. What am I supposed to do?" And 10 minutes later, he took me to burglarize another arcade game. We needed gas money to get home. That was my life.
Μεγάλωσα στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, με μια μητέρα και μέλη της οικογένειάς μου εθισμένα στην κοκαΐνη. Το περιβάλλον μου αποτελούταν από το να ζω με συγγενείς, φίλους, και σε καταφύγια αστέγων. Συχνά, έτρωγα βραδινό σε κουζίνες απόρων. Ο κολλητός μου είπε το εξής: τα λεφτά κυβερνούν τον κόσμο και τα πάντα σε αυτόν. Και σε αυτούς τους δρόμους, τα λεφτά βασιλεύουν. Κι αν ακολουθήσεις τα λεφτά, θα σε οδηγήσουν στον κακό ή στον καλό.
I grew up in Oakland, California, with my mother and members of my immediate family addicted to crack cocaine. My environment consisted of living with family, friends, and homeless shelters. Oftentimes, dinner was served in breadlines and soup kitchens. The big homey told me this: money rules the world and everything in it. And in these streets, money is king. And if you follow the money, it'll lead you to the bad guy or the good guy.
Σύντομα μετά από αυτό, διέπραξα το πρώτο μου έγκλημα, και ήταν η πρώτη φορά που μου είπαν ότι έχω προοπτική, και αισθάνθηκα ότι κάποιος πίστεψε σε μένα. Κανείς δεν μου είχε πει ποτέ ότι μπορώ να γίνω δικηγόρος, γιατρός ή μηχανικός. Πώς θα μπορούσα να τα καταφέρω; Δεν μπορούσα να διαβάσω ή να γράψω. Ήμουν αναλφάβητος. Έτσι πάντα πίστευα ότι το έγκλημα ήταν η μόνη μου λύση.
Soon after, I committed my first crime, and it was the first time that I was told that I had potential and felt like somebody believed in me. Nobody ever told me that I could be a lawyer, doctor or engineer. I mean, how was I supposed to do that? I couldn't read, write or spell. I was illiterate. So I always thought crime was my way to go.
Και μια μέρα, μιλούσα με κάποιον και μου έλεγε για μια ληστεία που μπορούσαμε να κάνουμε. Και την κάναμε.
And then one day I was talking to somebody and he was telling me about this robbery that we could do. And we did it.
Η αλήθεια ήταν ότι μεγάλωνα στη χώρα με τη δυνατότερη οικονομία του κόσμου, στις Ηνωμένες Πολιτίες της Αμερικής, ενώ έβλεπα τη μητέρα μου να περιμένει στην ουρά μιας τράπεζας αίματος, για να πουλήσει το αίμα της για 40 δολάρια απλώς για να ταΐσει τα παιδιά της. Έχει μέχρι και σήμερα τα σημάδια από τις βελόνες στα χέρια της.
The reality was that I was growing up in the strongest financial nation in the world, the United States of America, while I watched my mother stand in line at a blood bank to sell her blood for 40 dollars just to try to feed her kids. She still has the needle marks on her arms to day to show for that.
Έτσι ποτέ δε νοιάστηκα για την κοινότητά μου. Αυτοί δεν νοιάζονταν για τη ζωή μου. Όλοι έκαναν ό,τι έκαναν για να πάρουν αυτά που ήθελαν, τα βαποράκια, οι κλέφτες, η τράπεζα αίματος. Όλοι έπαιρναν ματωμένα λεφτά. Οπότε πήρα κι εγώ τα δικά μου με κάθε δυνατό μέσο. Πήρα τα δικά μου. Η γνώση των οικονομικών κυβερνούσε τον κόσμο, κι εγώ ήμουν ένα παιδί-σκλάβος που ακολουθούσε τον κακό.
So I never cared about my community. They didn't care about my life. Everybody there was doing what they were doing to take what they wanted, the drug dealers, the robbers, the blood bank. Everybody was taking blood money. So I got mine by any means necessary. I got mine. Financial literacy really did rule the world, and I was a child slave to it following the bad guy.
Στα 17 μου, με συνέλαβαν για κλοπή και φόνο, και σύντομα έμαθα ότι τα οικονομικά κυβερνούν πιο πολύ στις φυλακές παρά έξω, κι έτσι ήθελα να πάρω μέρος. Μια μέρα, βιάστηκα να πάρω την αθλητική σελίδα μιας εφημερίδας για να μου τη διαβάσει ο συγκρατούμενός μου, και, κατά λάθος, πήρα τη σελίδα των οικονομικών. Και ένας γέρος μου είπε, «Ε, νεαρέ, ξέρεις από χρηματιστήριο;» Κι εγώ είπα, «Τι είναι αυτό;» Μου είπε, «Είναι το μέρος που έχουν τα λεφτά τους οι λευκοί».
At 17 years old, I was arrested for robbery and murder and I soon learned that finances in prison rule more than they did on the streets, so I wanted in. One day, I rushed to grab the sports page of the newspaper so my cellie could read it to me, and I accidentally picked up the business section. And this old man said, "Hey youngster, you pick stocks?" And I said, "What's that?" He said, "That's the place where white folks keep all their money."
(Γέλια)
(Laughter)
Ήταν η πρώτη φορά που είδα φευγαλέα μια ελπίδα, ένα μέλλον. Μου εξήγησε εν συντομία τι ήταν το χρηματιστήριο, αλλά ήταν μόνο μια σύντομη ματιά. Πώς ήταν δυνατόν να το κάνω; Δεν μπορούσα να διαβάσω ή να γράψω. Οι τεχνικές που είχα αναπτύξει για να κρύψω τον αναλφαβητισμό μου δεν δούλευαν πια εδώ. Ήμουν παγιδευμένος σε ένα κελί, θήραμα ανάμεσα σε αρπακτικά, παλεύοντας για μια ελευθερία που δεν είχα ποτέ. Ήμουν χαμένος, κουρασμένος, και είχα ξεμείνει από επιλογές.
And it was the first time that I saw a glimpse of hope, a future. He gave me this brief description of what stocks were, but it was just a glimpse. I mean, how was I supposed to do it? I couldn't read, write or spell. The skills that I had developed to hide my illiteracy no longer worked in this environment. I was trapped in a cage, prey among predators, fighting for freedom I never had. I was lost, tired, and I was out of options.
Έτσι στα 20, έκανα το δυσκολότερο πράγμα της ζωής μου. Πήρα ένα βιβλίο, και ήταν η πιο επώδυνη εποχή της ζωής μου, προσπαθώντας να μάθω να διαβάζω, ο εξοστρακισμός από την οικογένειά μου, τους κολλητούς μου. Ήταν δύσκολα. Ήταν μια μάχη. Αλλά πού να ήξερα ότι θα λάμβανα τα σημαντικότερα δώρα που είχα ποτέ ονειρευτεί: αυτοεκτίμηση, γνώση, πειθαρχία. Είχα ενθουσιαστεί τόσο που διάβαζα ό,τι έπεφτε στα χέρια μου: περιτυλίγματα γλυκών, λογότυπα ρούχων, πινακίδες, τα πάντα. Απλώς διάβαζα διάφορα!
So at 20 years old, I did the hardest thing I'd ever done in my life. I picked up a book, and it was the most agonizing time of my life, trying to learn how to read, the ostracizing from my family, the homeys. It was rough, man. It was a struggle. But little did I know I was receiving the greatest gifts I had ever dreamed of: self-worth, knowledge, discipline. I was so excited to be reading that I read everything I could get my hands on: candy wrappers, clothing logos, street signs, everything. I was just reading stuff!
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Απλώς διάβαζα διάφορα. Ήμουν τόσο ενθουσιασμένος που ήξερα να διαβάζω και να συλλαβίζω. Ο κολλητός ερχόταν και με ρώταγε, «Φίλε, τι τρως;». Έλεγα, «Γ-Λ-Υ-Κ-Ο, γλυκό».
Just reading stuff. I was so excited to know how to read and know how to spell. The homey came up, said, "Man, what you eating?" I said, "C-A-N-D-Y, candy."
(Γέλια)
(Laughter)
Μου είπε, «Δώσε μου λίγο». Του είπα, «Ο-Χ-Ι. Όχι».
He said, "Let me get some." I said, "N-O. No."
(Γέλια)
(Laughter)
Ήταν τέλειο. Πρώτη φορά στη ζωή μου, μπορώ να διαβάσω. Το συναίσθημα ήταν απίθανο.
It was awesome. I mean, I can actually now for the first time in my life read. The feeling that I got from it was amazing.
Και μετά, στα 22, ένιωθα ο εαυτός μου, ένιωθα αυτοπεποίθηση, θυμήθηκα τι μου είχε πει εκείνος ο γέρος. Έτσι, πήρα τη στήλη των οικονομικών της εφημερίδας. Ήθελα να βρω εκείνους τους πλούσιους λευκούς.
And then at 22, feeling myself, feeling confident, I remembered what the OG told me. So I picked up the business section of the newspaper. I wanted to find these rich white folks.
(Γέλια)
(Laughter)
Έψαχνα για εκείνη τη ματιά. Καθώς επέκτεινα την καριέρα μου, διδάσκοντας άλλους πώς να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους και να επενδύουν, σύντομα έμαθα ότι έπρεπε να αναλάβω την ευθύνη των πράξεών μου. Η αλήθεια είναι ότι είχα μεγαλώσει σε ένα περίπλοκο περιβάλλον, αλλά επέλεξα να διαπράξω εγκλήματα, και έπρεπε να το παραδεχτώ. Έπρεπε να αναλάβω την ευθύνη και το έκανα. Έφτιαξα ένα πρόγραμμα σπουδών για να διδάξω έγκλειστους άντρες πώς να διαχειρίζονται χρήματα μέσω εργασιών στη φυλακή. Το να διαχειριζόμαστε σωστά τη ζωή μας, θα μας εξασφαλίσει εργαλεία για τη διαχείριση των οικονομικών μας όταν θα επανενταχθούμε στην κοινωνία, όπως κάνει η πλειοψηφία των ανθρώπων που δεν διέπραξαν εγκλήματα. Μετά ανακάλυψα ότι, σύμφωνα με το MarketWatch, πάνω από το 60% του Αμερικάνικου πληθυσμού έχει κάτω από 1.000 δολάρια σε οικονομίες. Το Sports Illustrated είπε ότι πάνω από το 60% των παικτών του NBA και του NFL χρεοκοπούν. Το 40% των προβλημάτων των παντρεμένων προέρχεται από οικονομικά προβλήματα. Τι στο καλό;
So I looked for that glimpse. As I furthered my career in teaching others how to financially manage money and invest, I soon learned that I had to take responsibility for my own actions. True, I grew up in a very complex environment, but I chose to commit crimes, and I had to own up to that. I had to take responsibility for that, and I did. I was building a curriculum that could teach incarcerated men how to manage money through prison employments. Properly managing our lifestyle would provide transferrable tools that we can use to manage money when we reenter society, like the majority of people did who didn't commit crimes. Then I discovered that according to MarketWatch, over 60 percent of the American population has under 1,000 dollars in savings. Sports Illustrated said that over 60 percent of NBA players and NFL players go broke. 40 percent of marital problems derive from financial issues. What the hell?
(Γέλια)
(Laughter)
Θες να μου πεις ότι οι άνθρωποι δούλευαν όλη τη ζωή τους, αγοράζοντας αυτοκίνητα, ρούχα, σπίτια και άλλα υλικά αγαθά αλλά ζούνε με έναν μισθό μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει. Πώς είναι δυνατόν τα μελή της κοινωνίας να βοηθήσουν στην επανένταξη φυλακισμένων πίσω στην κοινωνία αν δεν μπορούν να διαχειριστούν οι ίδιοι τις υποθέσεις τους; Την έχουμε βαμμένη.
You mean to tell me that people worked their whole lives, buying cars, clothes, homes and material stuff but were living check to check? How in the world were members of society going to help incarcerated individuals back into society if they couldn't manage they own stuff? We screwed.
(Γέλια)
(Laughter)
Χρειαζόμουν ένα καλύτερο σχέδιο. Αυτό δεν θα πετύχαινε. Οπότε... σκέφτηκα. Είχα την υποχρέωση να γνωρίσω όσους ήταν σε αυτό το μονοπάτι και να τους βοηθήσω, και ήταν τρελό γιατί τώρα νοιαζόμουν για την κοινότητά μου. Για φαντάσου. Νοιαζόμουν για την κοινότητά μου.
I needed a better plan. This is not going to work out too well. So ... I thought. I now had an obligation to meet those on the path and help, and it was crazy because I now cared about my community. Wow, imagine that. I cared about my community.
Η άγνοια των οικονομικών είναι μια ασθένεια που έχει σακατέψει τις μειονότητες και τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας, για γενιές και γενιές, και θα έπρεπε να είμαστε εξοργισμένοι γι' αυτό. Αναρωτηθείτε το εξής: Πώς μπορεί το 50% του Αμερικάνικου πληθυσμού να έχει άγνοια των οικονομικών, ενώ η χώρα βασίζεται στην οικονομική ευημερία; Η πρόσβασή μας στη δικαιοσύνη, η κοινωνική μας υπόληψη, οι συνθήκες διαβίωσης, μεταφοράς και διατροφής, εξαρτώνται από χρήματα που οι περισσότεροι δεν μπορούν να διαχειριστούν. Είναι τρελό! Είναι μια επιδημία και ο μεγαλύτερος κίνδυνος της δημόσιας ασφάλειας περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Financial illiteracy is a disease that has crippled minorities and the lower class in our society for generations and generations, and we should be furious about that. Ask yourselves this: How can 50 percent of the American population be financially illiterate in a nation driven by financial prosperity? Our access to justice, our social status, living conditions, transportation and food are all dependent on money that most people can't manage. It's crazy! It's an epidemic and a bigger danger to public safety than any other issue.
Σύμφωνα με το Σωφρονιστικό Τμήμα της Καλιφόρνια, πάνω από το 70% των φυλακισμένων έχουν καταδικαστεί ή κατηγορηθεί για εγκλήματα που σχετίζονται με χρήματα: για ληστείες, διαρρήξεις, απάτες, κλοπές, εκβιασμούς - και η λίστα συνεχίζεται. Ακούστε κι αυτό: ο μέσος φυλακισμένος θα έμπαινε στο σωφρονιστικό σύστημα της Καλιφόρνια χωρίς καμία γνώση οικονομικών, θα έβγαζε 30 λεπτά την ώρα, πάνω από 800 δολάρια τον χρόνο, χωρίς πραγματικά έξοδα και δεν θα εξοικονομούσε τίποτα. Στην αποφυλάκισή του, θα του έδιναν 200 δολάρια και θα του έλεγαν, «Καλή τύχη και μακριά από μπλεξίματα. Μην ξαναμπείς στη φυλακή». Χωρίς καμία ουσιαστική προετοιμασία ή μακροχρόνιο οικονομικό πλάνο, τι να κάνει; Στα 60; Να βρει μια καλή δουλειά, ή να γυρίσει στην εγκληματική συμπεριφορά που τον έβαλε στην φυλακή εξ αρχής; Εσείς, οι φορολογούμενοι, αποφασίζετε. Λοιπόν, η εκπαίδευσή του έχει ήδη επιλέξει για λογαριασμό του.
According to the California Department of Corrections, over 70 percent of those incarcerated have committed or have been charged with money-related crimes: robberies, burglaries, fraud, larceny, extortion -- and the list goes on. Check this out: a typical incarcerated person would enter the California prison system with no financial education, earn 30 cents an hour, over 800 dollars a year, with no real expenses and save no money. Upon his parole, he will be given 200 dollars gate money and told, "Hey, good luck, stay out of trouble. Don't come back to prison." With no meaningful preparation or long-term financial plan, what does he do ... ? At 60? Get a good job, or go back to the very criminal behavior that led him to prison in the first place? You taxpayers, you choose. Well, his education already chose for him, probably.
Πώς, λοιπόν, θεραπεύουμε αυτήν την ασθένεια; Έφτιαξα μαζί με άλλους ένα πρόγραμμα που λέγεται Οικονομική Δύναμη Συναισθηματική Γνώση. Το αποκαλούμε «FEEL» και διδάσκει πώς να διαχωρίζεις τις συναισθηματικές σου αποφάσεις από τις οικονομικές σου αποφάσεις, και τους τέσσερις διαχρονικούς κανόνες της προσωπικής οικονομίας: να εξοικονομείς με σωστό τρόπο, να ελέγχεις το κόστος ζωής σου, να δανείζεσαι χρήματα αποδοτικά, και να διαφοροποιείς τα οικονομικά σου, επιτρέποντας στα χρήματά σου να δουλεύουν για σένα, αντί εσύ για αυτά. Οι φυλακισμένοι χρειάζονται τις δεξιότητες αυτές πριν ξαναβγούν στην κοινωνία. Δεν μπορείς να έχεις πλήρη επανένταξη χωρίς αυτές τις δεξιότητες ζωής. Αυτή η ιδέα ότι μόνο οι ειδικοί μπορούν να επενδύουν και να διαχειρίζονται χρήματα είναι εντελώς γελοία και όποιος σας την έχει πει, είναι ψεύτης.
So how do we cure this disease? I cofounded a program that we call Financial Empowerment Emotional Literacy. We call it FEEL, and it teaches how do you separate your emotional decisions from your financial decisions, and the four timeless rules to personal finance: the proper way to save, control your cost of living, borrow money effectively and diversify your finances by allowing your money to work for you instead of you working for it. Incarcerated people need these life skills before we reenter society. You can't have full rehabilitation without these life skills. This idea that only professionals can invest and manage money is absolutely ridiculous, and whoever told you that is lying.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Ειδικός είναι ένας άνθρωπος που ξέρει την τέχνη καλύτερα από τους περισσότερους, και κανείς δεν ξέρει καλύτερα από εσάς πόσα χρήματα χρειάζεστε, έχετε ή θέλετε, καλύτερα από εσάς, πράγμα που σημαίνει ότι εσείς είστε οι ειδικοί. Η γνώση οικονομικών δεν είναι δεξιότητα, κυρίες και κύριοι. Είναι τρόπος ζωής. Η οικονομική σταθερότητα είναι υποπροϊόν ενός σωστού τρόπου ζωής. Ο οικονομικά αξιόπιστος φυλακισμένος μπορεί να γίνει φορολογούμενος πολίτης, και ο οικονομικά αξιόπιστος φορολογούμενος πολίτης μπορεί να παραμείνει έτσι. Αυτό μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε μια γέφυρα με όσους επηρεάζουμε: οικογένεια, φίλους και εκείνους τους νέους που πιστεύουν ακόμα ότι το έγκλημα και τα χρήματα συσχετίζονται. Οπότε ας αφήσουμε πίσω τον φόβο και το άγχος όλων αυτών των μεγάλων οικονομικών λέξεων και όλων των άλλων ανοησιών που έχετε ακούσει. Κι ας φτάσουμε στην καρδιά των όσων έχουν σακατέψει την κοινωνία μας φροντίζοντας να αναλάβετε τις ευθύνες σας για την καλύτερη διαχείριση της ζωής σας. Κι ας φτιάξουμε ένα απλό και εύκολο πρόγραμμα σπουδών που φτάνει στην ουσία του τι είναι η οικονομική δύναμη και η συναισθηματική γνώση.
A professional is a person who knows his craft better than most, and nobody knows how much money you need, have or want better than you, which means you are the professional. Financial literacy is not a skill, ladies and gentlemen. It's a lifestyle. Financial stability is a byproduct of a proper lifestyle. A financially sound incarcerated person can become a taxpaying citizen, and a financially sound taxpaying citizen can remain one. This allows us to create a bridge between those people who we influence: family, friends and those young people who still believe that crime and money are related. So let's lose the fear and anxiety of all the big financial words and all that other nonsense that you've been out there hearing. And let's get to the heart of what's been crippling our society from taking care of your responsibility to be better life managers. And let's provide a simple and easy to use curriculum that gets to the heart, the heart of what financial empowerment and emotional literacy really is.
Τώρα, αν κάθεστε στο κοινό και λέτε, «Ναι καλά, αυτά δεν είναι για μένα και δεν τα χάβω», τότε ελάτε στην τάξη μου -
Now, if you're sitting out here in the audience and you said, "Oh yeah, well, that ain't me and I don't buy it," then come take my class --
(Γέλια)
(Laughter)
για να σας δείξω πόσο σας κοστίζει κάθε φορά που γίνεστε συναισθηματικοί.
so I can show you how much money it costs you every time you get emotional.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ.
Thank you very much. Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)