When we talk about English, we often think of it as a single language but what do the dialects spoken in dozens of countries around the world have in common with each other, or with the writings of Chaucer? And how are any of them related to the strange words in Beowulf? The answer is that like most languages, English has evolved through generations of speakers, undergoing major changes over time. By undoing these changes, we can trace the language from the present day back to its ancient roots. While modern English shares many similar words with Latin-derived romance languages, like French and Spanish, most of those words were not originally part of it. Instead, they started coming into the language with the Norman invasion of England in 1066. When the French-speaking Normans conquered England and became its ruling class, they brought their speech with them, adding a massive amount of French and Latin vocabulary to the English language previously spoken there. Today, we call that language Old English. This is the language of Beowulf. It probably doesn't look very familiar, but it might be more recognizable if you know some German. That's because Old English belongs to the Germanic language family, first brought to the British Isles in the 5th and 6th centuries by the Angles, Saxons, and Jutes. The Germanic dialects they spoke would become known as Anglo-Saxon. Viking invaders in the 8th to 11th centuries added more borrowings from Old Norse into the mix. It may be hard to see the roots of modern English underneath all the words borrowed from French, Latin, Old Norse and other languages. But comparative linguistics can help us by focusing on grammatical structure, patterns of sound changes, and certain core vocabulary. For example, after the 6th century, German words starting with "p," systematically shifted to a "pf" sound while their Old English counterparts kept the "p" unchanged. In another split, words that have "sk" sounds in Swedish developed an "sh" sound in English. There are still some English words with "sk," like "skirt," and "skull," but they're direct borrowings from Old Norse that came after the "sk" to "sh" shift. These examples show us that just as the various Romance languages descended from Latin, English, Swedish, German, and many other languages descended from their own common ancestor known as Proto-Germanic spoken around 500 B.C.E. Because this historical language was never written down, we can only reconstruct it by comparing its descendants, which is possible thanks to the consistency of the changes. We can even use the same process to go back one step further, and trace the origins of Proto-Germanic to a language called Proto-Indo-European, spoken about 6000 years ago on the Pontic steppe in modern day Ukraine and Russia. This is the reconstructed ancestor of the Indo-European family that includes nearly all languages historically spoken in Europe, as well as large parts of Southern and Western Asia. And though it requires a bit more work, we can find the same systematic similarities, or correspondences, between related words in different Indo-European branches. Comparing English with Latin, we see that English has "t" where Latin has "d", and "f" where latin has "p" at the start of words. Some of English's more distant relatives include Hindi, Persian and the Celtic languages it displaced in what is now Britain. Proto-Indo-European itself descended from an even more ancient language, but unfortunately, this is as far back as historical and archeological evidence will allow us to go. Many mysteries remain just out of reach, such as whether there might be a link between Indo-European and other major language families, and the nature of the languages spoken in Europe prior to its arrival. But the amazing fact remains that nearly 3 billion people around the world, many of whom cannot understand each other, are nevertheless speaking the same words shaped by 6000 years of history.
Ағылшын тілі сөз болғанда, біз оны жиі жеке тіл ретінде ғана қарастырамыз алайда, бүкіл әлем бойынша көптеген елдерде қолданылатын диалектерде қандай ортақ ерекшеліктер бар, немесе Чосердің еңбектерінде? Әрі олардың кез келгені қалай Беовульфтегі оғаш сөздермен байланысты? Жауабы – көптеген тілдер тәрізді ағылшын тілі де ұрпақтан-ұрпаққа беріліп дами отыра, уақыт өте келе ірі өзгерістерге ұшырады. Осы өзгерістер нәтижесінде біз тілдің қазіргі күннен бастап ежелгі тамырына дейінгі тарихын байқасақ болады. Қазіргі заманғы ағылшынның біршама сөздері Латын-тараған романс тілдерімен ұқсас болғанымен, мысалы: француз және испан тілдері олардың біразы бастапқыда оның бөлігі ретінде саналмаған. Оның орнына, олар ағылшын тіліне 1066 жылы Англияда болған Норман шапқыншылығы кезінде енді. Французша сөйлейтін нормандар Англияны жаулап алғанда және билеуші тап атанғанда, олар жаппай өздерінің тілдерін, француз және латын сөздерін, жергілікті ауызекі ағылшын тіліне қоса бастады. Бүгінде, біз бұл тілді Ежелгі ағылшын тілі деп атаймыз. Бұл Беовульф тілі болып табылады. Бәлкім, тілі таныс емес көрінгенмен, егер неміс тілін білсеңіз, түсініп қалуыңыз мүмкін. Себебі Ежелгі ағылшын тілі Герман тілдер отбасына тиесілі. Алғаш рет Британ аралдарына V және VI ғасырларда Англдар, Саксондар мен Джуттар алып келген болатын. Олар сөйлейтін Герман диалектілері, кейіннен, Англо-Саксон деп аталып кетті. VIII-XI ғасыр аралығында Викинг жаулаушылары әсерінен көптеген Ежелгі Норвег кірме сөздері пайда болды. Қазіргі заманғы ағылшын тіліндегі кірме сөздердің ежелгі түбірін француз, латын, ежелгі норвег және басқа да тілдерден ажырату өте қиын. Дегенмен, салыстырмалы лингвистика көмегімен біз грамматикалық құрылым, дыбыс өзгерістер заңдылықтары, және негізгі сөздерді анықтауымызға болады . Мысалға, VI ғасырдан кейін, "p" дыбысынан басталатын неміс сөздері жүйелі түрде "pf" дыбысына ауысты, ал, Ежелгі ағылшын тілінде "p" дыбысы өзгеріссіз қалды. Және швед тілінде "sk" дыбысы бар сөздер, ағылшын тілінде "sh" дыбысына алмасты. Дегенмен, әлі де "sk" дыбысы бар ағылшын сөздері бар, мысалы: "skirt" және "skull", бірақ, бұл кірме сөздер тікелей ежелгі норвег сөздерінің "sk" "sh"-ға ауысу нәтижесінде пайда болды. Бұл мысалдар бізге көптеген романс тілдері латын тілінен тарағанын, ағылшын, швед, неміс және басқа да тілдер ортақ прото-герман тармағынан тарағанын көрсетеді. Б.з.б. 500 жылдары қолданылған. Бұл тарихи тіл ешқашан жазылмағандықтан, біз тек тармақтарын салыстыру арқылы ғана қайта жаңарта аламыз. Бұл өзгерістердің бірізділігі арқасында болып жатқан жайт. Біз тіпті осы үрдісті пайдалана отырып, артқа тағы бір қадам жасай аламыз және прото-герман тілдерінің шығу тегі – прото-үнді-еуропалық тармағын біле аламыз. Бұл тіл 6000 жыл бұрын Понтиялық далада, қазіргі Украина мен Ресей, қолданыста болған. Бұл Үнді-Еуропалық отбасының қайта жаңартылған шығу тегі: Еуропада қолданылған барлық дерлік тілдермен қоса Оңтүстік және Батыс Азияның үлкен бөліктері көрсетілген. Бұл тағы да жұмыс қажет еткенімен, біз жүйелі ұқсастықтар немесе сәйкестіктер табу арқылы көптеген Үнді-Еуропалық тармақтардың ұқсас сөздерін табуымызға болады. Ағылшын және латын тілдерін салыстыра қарасақ, ағылшын тілінде "t" болса, латында ол "d" және ағылшында "f" болса, латында "p" дыбысы сөз басында қолданылады. Ағылшын тілінің шалғай туыстарының бірі хинди, парсы және де кельт тілдері қазір де Ұлыбританияда қолданылады. Прото-Үнді-Еуропалық тілдің өзі одан да ежелгі тілден тараған, бірақ, өкінішке қарай, бұл сонау тарихи және археологиялық айғақтар ретінде қарастырылып келеді. Көптеген жұмбақтар әлі де шешімін таппады, мысалы, үнді-еуропалық тілдер мен басқа тілдер отбасылары арасында байланыс бар ма, және Еуропадағы тілдердің қолданысқа дейінгі сипаты қандай? Дегенмен, таңғажайып факт, ол – әлемдегі 3 миллиард адамның көпшілігі бір-бірін түсіне алмауына қарамастан, олар 6000 жыл бұрын құрылған бірдей ұқсас сөздерді қолдануда.