I have one more reason for optimism: climate change. Maybe you don't believe it, but here is the fact.
Mul on optimismiks veel üks põhjus: kliimamuutused. Seda võib olla raske uskuda, aga see on tõsi.
On December 12, 2015, in Paris, under the United Nations, 195 governments got together and unanimously -- if you've worked with governments, you know how difficult that is -- unanimously decided to intentionally change the course of the global economy in order to protect the most vulnerable and improve the life of all of us. Now, that is a remarkable achievement.
12. detsembril 2015 kohtusid Pariisis ÜRO egiidi all 195 riigi esindajad ja leppisid ühehäälselt kokku - kui olete töötanud valitsustega, siis teate, kui keeruline see on - ühehäälselt otsustasid, et maailma majanduse kurssi tuleb muuta, et kaitsta kõige nõrgemaid ja tõsta meie kõigi elukvaliteeti. See on erakordne saavutus.
(Applause)
(Aplaus)
But it is even more remarkable if you consider where we had been just a few years ago. 2009, Copenhagen. Who remembers Copenhagen? Well, after years of working toward a climate agreement, the same governments convened in Copenhagen and failed miserably.
Aga see saavutus on veelgi märkimisväärsem, kui meenutada kus oldi vaid mõni aasta tagasi, 2009. aastal Kopenhaagenis. Kas keegi mäletab Kopenhaagenit? Peale aastatepikkust tööd kliimakokkuleppe nimel said samad riigid Kopenhaagenis kokku ja neil ei õnnesutnud kokkuleppele jõuda.
Why did it fail miserably? For many different reasons, but primarily because of the deeply entrenched divide between the global North and the global South. So now, six months after this failure, I was called in to assume the responsibility of the global climate change negotiations. You can imagine, the perfect moment to start this new job. The global mood on climate change was in the trash can. No one believed that a global agreement could ever be possible. In fact, neither did I. If you promise not to tell anyone outside of this wonderful TED audience, I'm going to divulge a secret that has been gratefully buried by history. On my first press conference, a journalist asked, "Um, Ms. Figueres, do you think that a global agreement is ever going to be possible?" And without engaging brain, I heard me utter, "Not in my lifetime." Well, you can imagine the faces of my press team who were horrified at this crazy Costa Rican woman who was their new boss. And I was horrified, too. Now, I wasn't horrified at me, because I'm kind of used to myself. I was actually horrified at the consequences of what I had just said, at the consequences for the world in which all our children are going to have to live. It was frankly a horrible moment for me, and I thought, well, no, hang on, hang on. Impossible is not a fact, it's an attitude. It's only an attitude. And I decided right then and there that I was going to change my attitude and I was going to help the world change its attitude on climate change.
Miks lepe ebaõnnestus? Põhjusi oli mitmeid, aga põhiliselt tulenes see ületamatutest erimeelsustest globaalse põhja ja globaalse lõuna vahel. Kuus kuud pärast leppe ebaõnnestumist tehti mulle ettepanek hakata juhtima rahvusvahelisi kliimaläbirääkimisi. Tõeliselt ideaalne ajastus selle tööga alustamiseks. Üldine hoiak kliimamuutuste suhtes oli äärmiselt pessimistlik. Keegi ei uskunud, et üleilmne kokkulepe võiks üldse kunagi võimalik olla. Tõtt-öelda mina ka ei uskunud. Kui lubate, et ei räägi mitte kellelegi väljaspool seda TEDi, siis ütlen teile ühe saladuse mis on õnneks ajaloo hõlma vajunud. Minu esimesel pressikonverentsil küsis üks ajakirjanik: "Proua Figueres, kas te usute, et üleilmne kokkulepe on üldse kunagi võimalik?" Pikemalt mõtlemata kuulsin end ütlemas: "Mitte minu eluajal." Võite kujutada ette, mis nägu olid mu pressinõunikud, kes õudusega vaatasid seda hullu naist Costa Ricast kes oli nende uus ülemus. Ja ma ise ehmatasin ka ära. Ma ei ehmatanud oma käitumise peale, sest olen üldiselt iseendaga harjunud. Minus tekitas õudu hoopis see, mis oleksid selle tagajärjed, mille olin just välja öelnud. Tagajärjed maailma jaoks, kus peavad hakkama elama kõik meie lapsed. See hetk oli minu jaoks tõsiselt ehmatav. Peast käis läbi: "Ei, oota, pea nüüd kinni!" Võimatuid asju ei ole olemas, see on ainult suhtumise küsimus. See on ainult suhtumise küsimus. Just sel hetkel otsustasin, et ma muudan oma suhtumist ja ma aitan muuta ka maailma suhtumist kliimamuutuse osas.
So I don't know -- No, just this? Thanks. I don't know -- what you would do if you were told your job is to save the planet. Put that on the job description. And you have full responsibility, but you have absolutely no authority, because governments are sovereign in every decision that they take.
Nii et ma ei tea -- Lihtsalt see? Aitäh. Ma ei tea, mida teeksite teie, kui teile öeldakse, et teie töö on päästa meie planeet. Olekski selline töökirjeldus. Peaksite kandma täit vastutust, kuid teil poleks absuluutselt mingit mõjuvõimu, sest riigid on iga otsuse langetamisel sõltumatud.
Well, I would really love to know what you would do on the first Monday morning, but here's what I did: I panicked.
Oleks tore teada, mida teeksite teie oma esimese tööpäeva hommikul. Mind haaras igatahes paanika.
(Laughter)
(Naer)
And then I panicked again, because I realized I have no idea how we're going to solve this problem. And then I realized I have no idea how we're going to solve this problem, but I do know one thing: we have got to change the tone of this conversation. Because there is no way you can deliver victory without optimism.
Ja sattusin kohe uuesti paanikasse, kui mõistsin, et mul pole õrna aimugi kuidas seda probleemi võiks lahendada. Taipasin siis, et ma küll ei tea, kuidas seda probleemi lahendada, aga ühte ma tean kindlalt: meil tuleb muuta selle arutelu tooni. Sest edu ei ole võimalik saavutada ilma optimistliku hoiakuta.
And here, I use optimism as a very simple word, but let's understand it in its broader sense. Let's understand it as courage, hope, trust, solidarity, the fundamental belief that we humans can come together and can help each other to better the fate of mankind. Well, you can imagine that I thought that without that, there was no way we were going to get out of the paralysis of Copenhagen. And for six years, I have stubbornly, relentlessly injected optimism into the system, no matter what the questions from the press -- and I have gotten better at those -- and no matter what the evidence to the contrary. And believe you me, there has been a lot of contrary evidence. But relentless optimism into the system.
Siin kasutan ma sõna optimism kui üht väga lihtsat sõna, aga vaatame, mida optimism laiemalt tähendab. Vaadakem optimismi kui julgust, lootust, usaldust ja ühtehoidmist, ja kõigutamatut usku, et meie, inimesed, suudame ühendada oma jõud ja aidata üksteist parema tuleviku nimel. Ilmselgelt sain ma aru, et ilma selleta poleks lihtsalt võimalik välja tulla Kopenhaageni patiseisust. Järgmised kuus aastat olen ma järjekindla jonnakusega sisendanud süsteemi optimismi. Mida iganes meedia ka ei küsiks -- olen muutunud vastamisel osavamaks -- isegi kui on tõendeid, mis kinnitavad vastupidist. Ja uskuge mind, neid vastupidiseid tõendeid pole just vähe olnud. Tuleb järeleandmatult sisendada süsteemi optimismi.
And pretty soon, we began to see changes happening in many areas, precipitated by thousands of people, including many of you here today, and I thank you. And this TED community will not be surprised if I tell you the first area in which we saw remarkable change was ... technology. We began to see that clean technologies, in particular renewable energy technologies, began to drop price and increase in capacity, to the point where today we are already building concentrated solar power plants that have the capacity to power entire cities, to say nothing of the fact of what we are doing on mobility and intelligent buildings. And with this shift in technologies, we were able to begin to understand that there was a shift in the economic equation, because we were able to recognize that yes, there are huge costs to climate change, and yes, there are compounded risks. But there also are economic advantages and intrinsic benefits, because the dissemination of the clean technologies is going to bring us cleaner air, better health, better transportation, more livable cities, more energy security, more energy access to the developing world. In sum, a better world than what we have now.
Ja üsna pea võis märgata tekkimas muudatusi mitmes eluvaldkonnas, mille kandjateks olid tuhanded inimesed, paljud neist on ka täna siin - suur aitäh teile! Ja siinset TEDi kogukonda ei üllata, kui ütlen, et esimene valdkond, kus oli näha märkimisväärseid muutusi oli.... tehnoloogia. Nägime, et keskkonnasõbraliku tehnoloogia, ja eriti taastuvenergia tehnoloogiate maksumus langes ja võimsus kasvas, kuni selleni, et täna ehitatakse juba suure võimsusega päikeseenergiajaamu mis suudavad elektriga varustada terveid linnu rääkimata sellest, mida oleme saavutanud sõidukite ja nutikate majade osas. Tänu sellele muutusele tehnoloogia vallas on hakatud mõistma, et ka majandusliku kalkulatsiooni mõttes on asjad muutunud, sest jõuti äratundmisele, et jah, kliimamuutused on äärmiselt kulukad ning tõepoolest, sellega kaasnevad riskid, aga samas kaasneb majanduse areng ja reaalne tulu, kuna roheliste tehnoloogiate levik toob endaga kaasa puhtama õhu, tugevama tervise, parema transpordi, elamisväärsemad linnad, suurema energiajulgeoleku, ja energia parema kättesaadavuse arenevatele riikidele. Ühesõnaga, see muudab elu maailmas praegusega võrreldes paremaks.
And with that understanding, you should have witnessed, in fact, part of you were, the spread of ingenuity and excitement that went through, first through nonnational governments, the private sector, captains of industry, insurance companies, investors, city leaders, faith communities, because they all began to understand, this actually can be in their interest. This can actually improve their bottom line.
Ja sellest aru saades võis märgata - teie seas on neid, kes seda nägid - kuidas levis see siiras soov ja õhin midagi ära teha, esmalt haarates kaasa kohaliku tasandi, erasektori, suurettevõtted, kindlustusfirmad investorid, linnapead, usuringkonnad - sest kõik nad hakkasid mõistma, et see on päriselt nende huvides, et sel on reaalne mõju nende tõhususe parandamisele.
And it wasn't just the usual suspects. I have to tell you I had the CEO of a major, major oil and gas company come to me at the beginning of last year and say -- privately, of course -- he did not know how he was going to change his company, but he is going to change it, because he's interested in long-term viability. Well, now we have a shift in the economic equation, and with that, with broader support from everyone, it did not take very long before we saw that national governments woke up to the fact that this is in their national interest. And when we asked countries to begin to identify how they could contribute to global efforts but based on their national interest, 189 countries out of 195, 189 countries sent their comprehensive climate change plans, based on their national interest, concurrent with their priorities, consistent with their national sustainable development plans.
Ja kaasa ei tulnud mitte ainult need, kellelt seda niikuinii eeldaks. Pean ütlema, et minuga võttis ühendust väga suure nafta- ja gaasifirma juht see oli eelmise aasta alguses, ja tunnistas - muidugi eravestluses -, et kuigi ta ei tea, kuidas ta täpselt oma ettevõttes asju peaks muutma, aga ta teab kindlalt, et ta muudab seda, sest tema huviks on jätkusuutlik püsimajäämine. Olime saavutanud muutuse majanduslikus mõtlemises ja sellega kaasnes ka laiem toetus, ei võtnud enam kaua aega, kui ka riigid hakkasid valitsuse tasandil mõistma et see on ka nende rahvuslikes huvides. Ja kui me siis palusime riikidel hakata mõtlema sellele kuidas nad saaksid aidata kaasa rahvusvahelisel tasandil arvestades samas oma rahvuslikke huve, siis esitasid 189 riiki 195 seast 189 riiki esitasid oma riiklikud kliimamuutuse tegevuskavad, mis põhinevad nende rahvuslikul huvidel, on kooskõlas nende prioriteetidega ja arvestavad nende riiklike jätkusuutliku arengu kavasid.
Well, once you protect the core interests of nations, then you can understand that nations were ready to begin to converge onto a common path, onto a common direction of travel that is going to take us probably several decades, but over those several decades is going to take us into the new economy, into a decarbonized, highly resilient economy, And the national contributions that are currently on the table on behalf of national governments are insufficient to get us to a stabilized climate, but they are only the first step, and they will improve over time. And the measurement, reporting and verification of all of those efforts is legally binding. And the checkpoints that we're going to have every five years to assess collective progress towards our goal are legally binding, and the path itself toward a decarbonized and more resilient economy is legally binding.
Nii on, et kui riikide kõige olulisemad huvid on kaitstud siis saad aru, et riigid olid valmis hakkama liikuma ühise lahenduse suunas et leida ühist teed edasiminekuks, mis võtab kindlasti aastakümneid, aga nende aastakümnete jooksul jõuame koos uue majanduseni. Majanduseni, mis on CO2-vaba ja väga tugeval alusel. Kuigi riikide panused, mis on praeguseks valitsuste poolt on kinnitatud, ei ole piisavad, et saavutada kliima stabiliseerumine, aga see on vaid esimene samm ja tulevikus saab kindlasti enamat. Nende tegevuste mõõtmine, aruandlus ja järelevalve on juriidiliselt siduv kohustus. Ja iga viie aasta tagant on kohustus teha ülevaade et hinnata, kuhu on üheskoos jõutud, on juriidiliselt siduv. Liikumine CO2-vaba ja tugevama majanduse suunas on lepinguline kohustus.
And here's the more important part: What did we have before? A very small handful of countries who had undertaken very reduced, short-term emission reduction commitments that were completely insufficient and furthermore, largely perceived as a burden. Now what do we have? Now we have all countries of the world contributing with different intensities from different approaches in different sectors, but all of them contributing to a common goal and along a path with environmental integrity. Well, once you have all of this in place and you have shifted this understanding, then you see that governments were able to go to Paris and adopt the Paris agreement.
Tähtis on tuua välja järgmist: mõelge, mis meil oli varem? Oli väike käputäis riike, kes olid endale võtnud väga piiratud kohustused lühiajaliseks heitkoguste vähendamiseks, mis olid täiesti ebapiisavad ja mida samas peeti väga koormavaks. Aga mis meil on praegu? Nüüd on meil kõik maailma riigid panustamas erinevas mahus vastavalt oma valitud viisile, erinevates valdkondades, aga kõik nad panustavad ühise eesmärgi nimel. Ja ühise sihiga tervema keskkonna poole. Ja kui kõik see on paigas ning on suudetud tekitada pööre üldises arusaamises siis saabki võimalikuks, et riigid tulevad kokku ja sõlmivad Pariisi kliimaleppe.
(Applause)
(Aplaus)
So, as I look back over the past six years, first I remember the day the Paris agreement was adopted. I cannot tell you the euphoria in the room. 5,000 people jumping out of their seats, crying, clapping, screaming, yelling, torn between euphoria and still disbelief at what they had just seen, because so many people had worked for years towards this, and this was finally their reality.
Niisiis, kui ma vaatan tagasi möödunud kuuele aastale, siis ma mäletan eelkõige seda päeva, mil Pariisis jõuti kokkuleppele. Ei ole võimalik kirjeldada eufooriat, mis seal ruumis valitses. 5000 inimest kargasid püsti, nutsid, plaksutasid, kiljusid, karjusid, ühelt poolt olid kõik eufoorias, teisalt ei suudetud uskuda oma silmi, sest nii palju inimesi olid aastaid töötanud selle eesmärgi nimel ja nüüd oli see lõpuks tõeks saanud.
And it wasn't just those who had participated directly. A few weeks ago, I was with a colleague who was trying to decide on a Tahitian pearl that he wanted to give to his wonderful wife Natasha. And once he had finally decided what he was going to buy, the jeweler said to him, "You know, you're very lucky that you're buying this now, because these pearls could go extinct very soon because of climate change." "But," the jeweler said, "have you heard, the governments have just come to a decision, and Tahiti could have a chance." Well, what a fantastic confirmation that perhaps, perhaps here is hope, here is a possible chance. I'm the first one to recognize that we have a lot of work still to do. We've only just started our work on climate change. And in fact, we need to make sure that we redouble our efforts over the next five years that are the urgent five years. But I do believe that we have come over the past six years from the impossible to the now unstoppable. And how did we do that? By injecting transformational optimism that allowed us to go from confrontation to collaboration, that allowed us to understand that national and local interests are not necessarily at odds with global needs, and that if we understand that, we can bring them together and we can merge them harmoniously.
Ja mitte ainult need, kes olid protsessis otseselt osalenud. Mõni nädal tagasi sattusin olema koos ühe kolleegiga, kes pidi otsustama kas ta ostab ühe imekauni Tahiti pärli kingituseks oma naisele Natašale. Ja kui ta siis lõpuks otsustas, et ta siiski ostab selle, ütles juveelipoe müüja talle: “Teate, teil vedas, et te saate selle praegu ära osta, sest need pärlid võivad kliima soojenemise tõttu varsti välja surra.” "Aga," lisas juveliir, "kas te juhtusite kuulma, et riigid jõudsid just kokkuleppele ja Tahitil võib veel lootust olla.” Kas pole fantastiline tõend selle kohta, et võib-olla on tõesti lootust, ja et on olemas võimalus. Ma saan väga hästi aru, et on vaja veel väga palju tööd teha. Oleme kliimamuutustega tegelemisel alles päris alguses. Tegelikult tuleb meil järgmise viie aasta jooksul oma panust kahekordistada, ja sellega viivitamatult algust teha. Aga ma usun, et oleme suutnud kuue aastaga jõuda võimatuna näivast olukorrast praeguseks pöördumatu muutuseni. Ja kuidas me selleni jõudsime? Süstides muudatustele õhutavat optimismi, mis tõi meid vastuseisust koostööni, mis pani meid mõistma, et riiklikud ja kohalikud huvid ei ole tingimata vastuolus globaalsete vajadustega. Ja kui me seda mõistame, on võimalik need huvid kokku viia ja harmooniliselt ühendada.
And as I look forward to other global issues that will require our attention this century -- food security, water security, home security, forced migration -- I see that we certainly do not know how we are going to solve those problems yet. But we can take a page out of what we have done on climate change and we can understand that we have got to reinterpret the zero-sum mentality. Because we were trained to believe that there always are winners and losers, and that your loss is my gain. Well, now that we're in a world in which we have reached planetary boundaries and that we are not just so interconnected, but increasingly interdependent on each other, your loss is no longer my gain. We're either all losers or we all can be winners. But we are going to have to decide between zero and sum. We're going to have to decide between zero benefit for all or living life as the sum of all of us. We've done it once. We can do it again.
Kui ma nüüd vaatan teistele globaalsetele teemadele, mis vajavad sel sajandil meie tähelepanu: toidu ja vee olemasolu, turvalisus, sundränne, pean tunnistama, et keegi ei tea praegu, kuidas neid probleeme saaks lahendada. Aga siin võiks võtta eeskujuks, mida tegime kliimamuutuste puhul ning me mõistame, et tuleb saada lahti sellest kõik-või-mitte-midagi mentaliteedist. Sest oleme õppinud arvama, et alati on võitjad ja kaotajad ja sinu kaotus on minu võit. Tänaseks elame maailmas, mis on saavutanud oma mahu piirid ja me ei ole pelgalt väga tihedalt omavahel seotud, vaid oleme ka üha enam üksteisest sõltuvad, seetõttu ei ole sinu kaotus tingimata minu võit. Me kas kaotame kõik koos või saame kõik olla võitjad. Aga siiski tuleb meil otsustada, kas kõik või mitte midagi. Meie valik on kas null kasu mitte kellelegi, või siis elamisväärne elu - võit meie kõigi jaoks. Kord see meil juba õnnestus, õnnestub ka edaspidi!
Thanks.
Aitäh!
(Applause)
(Aplaus)