Αφού είδε με τα μάτια του τη βίαιη οργή που έδειξαν μωρά οποτεδήποτε στερήθηκαν ένα αντικείμενο που θεωρούσαν δικό τους, ο Ζαν Πιαζέ, ένας από τους πατέρες της παιδοψυχολογίας, παρατήρησε κάτι ουσιαστικό σε σχέση με την ανθρώπινη φύση. Η αίσθηση ιδιοκτησίας μας αναδύεται εκπληκτικά νωρίς. Γιατί είμαστε τόσο προσκολλημένοι; Υπάρχει ένα τεκμηριωμένο φαινόμενο στην ψυχολογία, γνωστό ως φαινόμενο της κτητικότητας, σύμφωνα με το οποίο δίνουμε μεγαλύτερη αξία σε αντικείμενα αμέσως αφού τα αποκτήσουμε. Σε μια περίφημη παρουσίαση, δόθηκε σε μαθητές η επιλογή μεταξύ μιας κούπας ή μιας Ελβετικής σοκολάτας σαν ανταμοιβή για τη βοήθειά τους σε έρευνα. Μισοί επέλεξαν την κούπα, και μισοί τη σοκολάτα. Από αυτό προκύπτει ότι έδιναν παρόμοια αξία στις δύο ανταμοιβές. Σε άλλους μαθητές δόθηκε πρώτα η κούπα και μετά η δυνατότητα να την ανταλλάξουν με τη σοκολάτα, αλλά μόνο το 11% ήθελε την ανταλλαγή. Ακόμα μια ομάδα άρχισε με τη σοκολάτα, και οι πιο πολλοί επέλεξαν να την κρατήσουν παρά να την ανταλλάξουν. Με άλλα λόγια, οι μαθητές σχεδόν σε κάθε περίπτωση έδωσαν μεγαλύτερη αξία στην ανταμοιβή με την οποία άρχισαν, οποιαδήποτε κι αν ήταν αυτή. Μέρος αυτού έχει να κάνει με το πόσο γρήγορα σχηματίζεται σύνδεση μεταξύ της αίσθησης του εαυτού μας και των πραγμάτων που θεωρούμε δικά μας. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και σε νευρικό επίπεδο. Σε ένα πείραμα, νευρολόγοι έκαναν τομογραφία εγκεφάλου στους συμμετέχοντες καθώς εκείνοι διένειμαν αντικείμενα, είτε σε ένα καλάθι με ετικέτα «δικό μου», ή σε ένα άλλο με ετικέτα «του Άλεξ». Στη συνέχεια, όταν οι συμμετέχοντες είδαν τα καινούρια τους πράγματα, ο εγκέφαλός τους έδειξε μεγαλύτερη δραστηριότητα σε μια περιοχή που συνήθως πυροδοτείται οποτεδήποτε σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας. Άλλος ένας λόγος για τον οποίο αγαπάμε τόσο τα αποκτήματά μας είναι γιατί από μικρή ηλικία πιστεύουμε ότι έχουν μια μοναδική ουσία. Ψυχολόγοι το απέδειξαν χρησιμοποιώντας μια ψευδαίσθηση για να πείσουν παιδιά 3 ως 6 ετών ότι κατασκεύασαν έναν αντιγραφέα, μια μηχανή που μπορεί να φτιάχνει πιστά αντίγραφα αντικειμένων. Όταν τους δόθηκε η επιλογή μεταξύ ενός αγαπημένου παιχνιδιού ή μιας κατά τα φαινόμενα ακριβούς αντιγραφής, η πλειοψηφία των παιδιών έκλινε προς το πρωτότυπο. Συχνά τρομοκρατούνταν στη σκέψη ότι θα έπαιρναν στο σπίτι το αντίγραφο. Οι ευσεβείς πόθοι που έχουμε για αντικείμενα δεν ξεπερνιούνται. Αντίθετα, παραμένει και εξελίσσεται στην ενήλικη ζωή μας. Για παράδειγμα, σκεφτείτε την τρομερή αξία που προσδίδεται σε αντικείμενα τα οποία κάποτε ανήκαν σε διάσημους. Είναι σαν οι αγοραστές να πιστεύουν ότι τα αντικείμενα που αγόρασαν έχουν με κάποιον τρόπο εμποτιστεί με την ουσία των διάσημων ιδιοκτητών τους. Για παρόμοιους λόγους, πολλοί διστάζουμε να αποχωριστούμε οικογενειακά κειμήλια επειδή μας κάνουν να νιώθουμε κοντά με απελθόντες συγγενείς. Αυτά τα πιστεύω μπορούν ακόμα και να μεταβάλλουν την αντίληψή μας για τον κόσμο ή να αλλάξουν τις αθλητικές μας ικανότητες. Οι συμμετέχοντες σε πρόσφατη έρευνα πίστευαν ότι χρησιμοποιούσαν ένα μπαστούνι του γκολφ που ανήκε στον πρωταθλητή Μπεν Κέρτις. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, η τρύπα φαινόταν για αυτούς περίπου ένα εκατοστό μεγαλύτερη σε σχέση με την ομάδα ελέγχου με τα συμβατικά μπαστούνια, και πέτυχαν λίγο περισσότερες τρύπες. Παρότι η αίσθηση ιδιοκτησίας εμφανίζεται νωρίς, σημαντικό ρόλο παίζει η κουλτούρα. Για παράδειγμα, πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι ο λαός Χάτζα της Βόρειας Τανζανίας που είναι αποκομμένος από το σύγχρονο τρόπο ζωής δεν παρουσιάζει το φαινόμενο της κτητικότητας Πιθανότατα αυτό οφείλεται στο ότι ζουν σε μια κοινωνία με κοινωνική ισότητα όπου σχεδόν τα πάντα μοιράζονται. Στο άλλο άκρο, μερικές φορές το δέσιμό μας με αντικείμενα τραβάει πολύ. Μια από τις αιτίες του συνδρόμου αποθησαύρισης είναι η υπερβολική αίσθηση υπευθυνότητας και προστασίας προς τα υπάρχοντά μας. Γι' αυτό και άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή δυσκολεύονται να πετάξουν οτιδήποτε. Αυτό που μένει να δούμε πια είναι το πώς η φύση της σχέσης μας με τα υπάρχοντά μας θα αλλάξει με την άνοδο της ψηφιακής τεχνολογίας. Πολλοί έχουν προβλέψει το τέλος των υλικών βιβλίων και μουσικής αλλά για τώρα τουλάχιστον, αυτό φαίνεται πρώιμο. Ίσως για πάντα θα υπάρχει κάτι το μοναδικά ικανοποιητικό με το να κρατάμε κάτι στα χέρια και να το αποκαλούμε δικό μας.
After witnessing the violent rage shown by babies whenever deprived of an item they considered their own, Jean Piaget, a founding father of child psychology, observed something profound about human nature. Our sense of ownership emerges incredibly early. Why are we so clingy? There's a well-established phenomenon in psychology known as the endowment effect where we value items much more highly just as soon as we own them. In one famous demonstration, students were given a choice between a coffee mug or a Swiss chocolate bar as a reward for helping out with research. Half chose the mug, and half chose the chocolate. That is, they seemed to value the two rewards similarly. Other students were given a mug first and then a surprise chance to swap it for a chocolate bar, but only 11% wanted to. Yet another group started out with chocolate, and most preferred to keep it rather than swap. In other words, the students nearly always put greater value on whichever reward they started out with. Part of this has to do with how quickly we form connections between our sense of self and the things we consider ours. That can even be seen at the neural level. In one experiment, neuroscientists scanned participants' brains while they allocated various objects either to a basket labeled "mine," or another labeled, "Alex's." When participants subsequently looked at their new things, their brains showed more activity in a region that usually flickers into life whenever we think about ourselves. Another reason we're so fond of our possessions is that from a young age we believe they have a unique essence. Psychologists showed us this by using an illusion to convince three to six-year-olds they built a copying machine, a device that could create perfect replicas of any item. When offered a choice between their favorite toy or an apparently exact copy, the majority of the children favored the original. In fact, they were often horrified at the prospect of taking home a copy. This magical thinking about objects isn't something we grow out of. Rather it persists into adulthood while becoming ever more elaborate. For example, consider the huge value placed on items that have been owned by celebrities. It's as if the buyers believed the objects they'd purchased were somehow imbued with the essence of their former celebrity owners. For similar reasons, many of us are reluctant to part with family heirlooms which help us feel connected to lost loved ones. These beliefs can even alter our perception of the physical world and change our athletic abilities. Participants in a recent study were told they were using a golf putter once owned by the champion Ben Curtis. During the experiment, they perceived the hole as being about a centimeter larger than controlled participants using a standard putter and they sank slightly more putts. Although feelings of ownership emerge early in life, culture also plays a part. For example, it was recently discovered that Hadza people of northern Tanzania who are isolated from modern culture don't exhibit the endowment effect. That's possibly because they live in an egalitarian society where almost everything is shared. At the other extreme, sometimes our attachment to our things can go too far. Part of the cause of hoarding disorder is an exaggerated sense of responsibility and protectiveness toward one's belongings. That's why people with this condition find it so difficult to throw anything away. What remains to be seen today is how the nature of our relationship with our possessions will change with the rise of digital technologies. Many have forecast the demise of physical books and music, but for now, at least, this seems premature. Perhaps there will always be something uniquely satisfying about holding an object in our hands and calling it our own.