Some people think that there's a TED Talk formula:
Một số người cho rằng những bài nói của TED
"Give a talk on a round, red rug."
có khuôn mẫu chung: "Đứng trên thảm đỏ nói về điều gì đó"
"Share a childhood story."
"Chia sẻ kỉ niệm tuổi thơ"
"Divulge a personal secret."
" Tiết lộ bí mật thầm kín"
"End with an inspiring call to action."
"Kết thúc bằng lời kêu gọi hành động đầy ý nghĩa."
No. That's not how to think of a TED Talk. In fact, if you overuse those devices, you're just going to come across as clichéd or emotionally manipulative.
Không phải. Một bài nói TED không chỉ đơn giản như vậy. Thực tế, nếu lạm dụng những cách này, bạn sẽ chỉ nói những điều sáo rỗng hoặc thao túng cảm xúc.
But there is one thing that all great TED Talks have in common, and I would like to share that thing with you,
Nhưng mọi bài nói nổi tiếng của TED đều có một điểm chung, và tôi muốn chia sẻ điều ấy với các bạn,
because over the past 12 years, I've had a ringside seat, listening to many hundreds of amazing TED speakers, like these. I've helped them prepare their talks for prime time, and learned directly from them their secrets of what makes for a great talk.
vì suốt 12 năm qua, tôi đã có chỗ ngồi thuận lợi, lắng nghe hàng trăm diễn giả bậc thầy của TED, như những người này. Tôi đã giúp họ chuẩn bị bài nói cho giờ vàng, và trực tiếp học từ họ. những bí mật tạo nên bài nói tuyệt vời.
And even though these speakers and their topics all seem completely different, they actually do have one key common ingredient. And it's this: Your number one task as a speaker is to transfer into your listeners' minds an extraordinary gift -- a strange and beautiful object that we call an idea.
Và dù cho các diễn giả và chủ đề của họ đều có vẻ hoàn toàn khác nhau, thực ra họ đều có một công thức chung. Và đó là Nhiệm vụ đầu tiên của một diễn giả là truyền tải vào tâm trí người nghe một món quà đặc biệt -- một vật thể lạ lẫm và đẹp đẽ mà chúng ta gọi là "Ý tưởng"
Let me show you what I mean. Here's Haley. She is about to give a TED Talk and frankly, she's terrified.
Để tôi chỉ cho bạn điều đó. Đây là Haley. Cô ấy sắp diễn thuyết cho TED và rõ ràng cô ấy rất lo lắng.
(Video) Presenter: Haley Van Dyck!
(Video) Diễn giả: Haley Van Dyck!
(Applause)
(vỗ tay)
Over the course of 18 minutes, 1,200 people, many of whom have never seen each other before, are finding that their brains are starting to sync with Haley's brain and with each other. They're literally beginning to exhibit the same brain-wave patterns. And I don't just mean they're feeling the same emotions. There's something even more startling happening.
Suốt khoảng thời gian 18 phút, 1.200 người, hầu hết chưa bao giờ gặp nhau nhận ra rằng bộ não của họ bắt đầu liên kết với não Haley và với nhau. Họ gần như bắt đầu có chung một dạng sóng não Họ không chỉ có chung cảm xúc Mà thậm chí có gì đó đáng kinh ngạc hơn diễn ra.
Let's take a look inside Haley's brain for a moment. There are billions of interconnected neurons in an impossible tangle. But look here, right here -- a few million of them are linked to each other in a way which represents a single idea. And incredibly, this exact pattern is being recreated in real time inside the minds of everyone listening. That's right; in just a few minutes, a pattern involving millions of neurons is being teleported into 1,200 minds, just by people listening to a voice and watching a face.
Hãy quan sát bộ não của Haley một chút. Có hàng tỉ nơ ron liên kết với nhau thành một mớ lộn xộn khó tưởng. Nhưng hãy để ngay đây, chỗ này -- một vài triệu tế bào liên kết với nhau để thể hiện môt ý tưởng duy nhất. Và kỳ diệu là, sự liên kết này cũng được hình thành cùng lúc trong não bộ của tất cả những người đang lắng nghe. Đúng vậy, chỉ trong vài phút, một liên kết với hàng triệu nơ ron được truyền tải tới 1200 bộ não chỉ bằng việc mọi người lắng nghe và quan sát khuôn mặt.
But wait -- what is an idea anyway? Well, you can think of it as a pattern of information that helps you understand and navigate the world. Ideas come in all shapes and sizes, from the complex and analytical to the simple and aesthetic.
Khoan đã --- vậy thì ý tưởng là gì cơ? Bạn có thể hiểu nó là một dạng thông tin giúp bạn hiểu và định hình thế giới. Ý tưởng rất đa dạng, đa kích thước, từ phức tạp và lý tính đến đơn giản và thẩm mỹ.
Here are just a few examples shared from the TED stage. Sir Ken Robinson -- creativity is key to our kids' future.
Đây là một vài ví dụ được chia sẻ trên sân khấu TED. Ngài Ken Robinson -- óc sáng tạo là chìa khóa cho tương lai con trẻ.
(Video) Sir Ken Robinson: My contention is that creativity now is as important in education as literacy, and we should treat it with the same status.
(Video) Ngài Ken Robinson: Tôi cho rằng óc sáng tạo giờ đây cũng quan trọng trong dạy học như việc đọc viết và nên được coi trọng như nhau.
Chris Anderson: Elora Hardy -- building from bamboo is beautiful.
Chris Anderson: Elora Hardy - công trình làm từ tre rất đẹp.
(Video) Elora Hardy: It is growing all around us, it's strong, it's elegant, it's earthquake-resistant.
(Video) Elora Hardy: Tre mọc quanh ta, tre mạnh mẽ, tre tao nhã, tre vững vàng trước động đất.
CA: Chimamanda Adichie -- people are more than a single identity.
CA: Chimamanda Adichie -- một người không chỉ có một "nhãn mác".
(Video) Chimamanda Adichie: The single story creates stereotypes, and the problem with stereotypes is not that they are untrue, but that they are incomplete.
(Video) Chimamanda Adichie: Câu chuyện nhỏ tạo nên định kiến và vấn đề là không phải định kiến không chính xác, mà là chúng chưa hoàn chỉnh.
CA: Your mind is teeming with ideas, and not just randomly. They're carefully linked together. Collectively they form an amazingly complex structure that is your personal worldview. It's your brain's operating system. It's how you navigate the world. And it is built up out of millions of individual ideas.
CA: Não bộ bạn ngập tràn ý tưởng, và không chỉ ngẫu nhiên. Chúng liên kết với nhau chặt chẽ. Chúng chọn lọc và taọ nên một phức hợp kỳ diệu là thế giới quan cá nhân của bạn. Là hệ thống hoạt động của não bộ bạn. Là cách bạn định hình thế giới. Và chúng được hình thành từ hàng triệu các ý tưởng đơn lẻ
So, for example, if one little component of your worldview is the idea that kittens are adorable, then when you see this, you'll react like this. But if another component of your worldview is the idea that leopards are dangerous, then when you see this, you'll react a little bit differently. So, it's pretty obvious why the ideas that make up your worldview are crucial. You need them to be as reliable as possible -- a guide, to the scary but wonderful real world out there.
Ví dụ, nếu một thành phần nhỏ trong thế giới quan của bạn nghĩ rằng mèo con thật đáng yêu, thì khi bạn nhìn thấy bức hình này, bạn sẽ phản ứng như thế này. Nhưng nếu một phần khác lại nghĩ loài báo rất nguy hiểm, rồi nhìn bức ảnh này, bạn sẽ phản ứng hơi khác một chút. Vì vậy, lý do ý tưởng tạo nên thế giới quan của bạn là trọng yếu khá rõ ràng. Chúng khiến bạn trở nên đáng tin hết mức có thể một chỉ dẫn đến thế giới thực đáng sợ nhưng tươi đẹp ngoài kia.
Now, different people's worldviews can be dramatically different. For example, how does your worldview react when you see this image:
Những người khác nhau có thế giới quan khác nhau. Ví dụ, Bạn phản ứng thế nào khi nhìn bức hình này:
(Video) Dalia Mogahed: What do you think when you look at me? "A woman of faith," "an expert," maybe even "a sister"? Or "oppressed," "brainwashed," "a terrorist"?
(Video) Dalia Mogahed: Bạn nghĩ gì khi nhìn tôi? "Một phụ nữ trung thực". "chuyên gia" hay thậm chí là "em gái"? hay là "bị áp bức","tẩy não", "một tên khủng bố"?
CA: Whatever your answer, there are millions of people out there who would react very differently. So that's why ideas really matter. If communicated properly, they're capable of changing, forever, how someone thinks about the world, and shaping their actions both now and well into the future. Ideas are the most powerful force shaping human culture.
CA: Dù bạn trả lời thế nào, có hàng triệu người ngoài kia sẽ phản ứng rất khác bạn. Đó là lý do ý tưởng quan trọng như vậy. Nếu như được truyền đạt đúng, chúng có khả năng thay đổi, mãi mãi, suy nghĩ của một người về thế giới, và định hình hành động của họ trong hiện tại và cả tương lai. Ý tưởng là nguồn lực mạnh mẽ nhất giúp hình thành văn hóa nhân loại.
So if you accept that your number one task as a speaker is to build an idea inside the minds of your audience, here are four guidelines for how you should go about that task:
Nên nếu bạn công nhận rằng nhiệm vụ đầu tiên của diễn giả là xây dựng ý tưởng trong bộ não của thính giả, đây là bốn chỉ dẫn giúp bạn hoàn thành nhiệm vụ ấy:
One, limit your talk to just one major idea. Ideas are complex things; you need to slash back your content so that you can focus on the single idea you're most passionate about, and give yourself a chance to explain that one thing properly. You have to give context, share examples, make it vivid. So pick one idea, and make it the through-line running through your entire talk, so that everything you say links back to it in some way.
Một: giới hạn bài nói với duy nhất một ý chính. Ý tưởng là những thứ phức tạp; bạn phải cắt bớt nội dung để có thể tập trung vào một ý mà bạn tâm đắc nhất, và tự tạo cơ hội để bạn có thể diễn giải ý ấy một cách chính xác. Bạn phải nhắc đến bối cảnh, chia sẻ ví dụ, và mô tả thật sinh động. Hãy chọn một ý tưởng thôi, và biến nó thành cái sườn của toàn bộ bài diễn thuyết, để mọi thứ bạn đề cập đều liên kết với ý ấy bằng nhiều cách.
Two, give your listeners a reason to care. Before you can start building things inside the minds of your audience, you have to get their permission to welcome you in. And the main tool to achieve that? Curiosity. Stir your audience's curiosity. Use intriguing, provocative questions to identify why something doesn't make sense and needs explaining. If you can reveal a disconnection in someone's worldview, they'll feel the need to bridge that knowledge gap. And once you've sparked that desire, it will be so much easier to start building your idea.
Hai, cho khán giả lí do để lắng nghe. Trước khi bạn bắt đầu xây dựng ý tưởng trong đầu thính giả, bạn phải được họ cho phép làm điều ấy. Và công cụ chính để đạt được điều ấy? Sự tò mò. Khơi gợi sự tò mò của thính giả. Sử dụng những câu hỏi hấp dẫn, gợi tranh luận để làm rõ tại sao một điều gì đó vô nghĩa và cần giải thích. Nếu bạn gợi ra sự thiếu liên kết trong thế giới quan của một người, họ sẽ mong muốn được hàn gắn lỗ hổng kiến thức ấy. Và khi bạn đã thắp lên mong muốn ấy, việc bắt đầu xây dựng ý tưởng sẽ dễ dàng hơn nhiều.
Three, build your idea, piece by piece, out of concepts that your audience already understands. You use the power of language to weave together concepts that already exist in your listeners' minds -- but not your language, their language. You start where they are. The speakers often forget that many of the terms and concepts they live with are completely unfamiliar to their audiences. Now, metaphors can play a crucial role in showing how the pieces fit together, because they reveal the desired shape of the pattern, based on an idea that the listener already understands.
Ba, xây dựng ý tưởng, từng chút một, từ những khái niệm mà thính giả đã rõ. Bạn có thể dùng sức mạnh ngôn ngữ để kết nối những khái niệm có sẵn trong đầu của thính giả -- nhưng không phải ngôn ngữ của bạn, mà là của họ Bắt đầu từ điểm nhìn của họ. Diễn giả thường quên rằng rất nhiều thuật ngữ và khái niệm họ quen thuộc lại hoàn toàn xa lạ với thính giả. Lúc này, ẩn dụ lại có vai trò cốt yếu trong việc giải thích mối liên kết này, vì chúng làm rõ trạng thái lý tưởng của luận điểm, dựa trên những ý tưởng mà thính giả đã hiểu.
For example, when Jennifer Kahn wanted to explain the incredible new biotechnology called CRISPR, she said, "It's as if, for the first time, you had a word processor to edit DNA. CRISPR allows you to cut and paste genetic information really easily." Now, a vivid explanation like that delivers a satisfying aha moment as it snaps into place in our minds. It's important, therefore, to test your talk on trusted friends, and find out which parts they get confused by.
Ví dụ, khi Jennier Khahn muốn giải thích một công nghệ sinh học mới lạ tên CRISPR, cô nói: "Tựa như lần đầu tiên bạn dùng một chương trình soạn thảo văn bản để chỉnh sửa DNA. CRISPR cho phép bạn "cắt" và "dán" thông tin di truyền rất dễ dàng." Một lời giải thích sinh động như vậy sẽ tạo ra khoảnh khắc "aha!" rất thoả mãn ngay khi nó nhảy vào đúng vị trí của não bộ ta. Vì vậy, việc thử diễn thuyết với một người bạn đáng tin rất quan trọng, và tìm ra những điểm mà họ còn mơ hồ.
Four, here's the final tip: Make your idea worth sharing. By that I mean, ask yourself the question: "Who does this idea benefit?" And I need you to be honest with the answer. If the idea only serves you or your organization, then, I'm sorry to say, it's probably not worth sharing. The audience will see right through you. But if you believe that the idea has the potential to brighten up someone else's day or change someone else's perspective for the better or inspire someone to do something differently, then you have the core ingredient to a truly great talk, one that can be a gift to them and to all of us.
Bốn, đây là lời khuyên cuối cùng: Khiến ý tưởng của bạn đáng được chia sẻ. Nói cách khác, tự hỏi bản thân bạn câu hỏi: "Ý tưởng này sẽ có lợi với ai?" Và tôi muốn bạn phải thành thật khi trả lời. Nếu ý tưởng ấy chỉ phục vụ bạn hay tổ chức của bạn, thì, tôi rất tiếc, nhưng chúng không cần phải được chia sẻ. Thính giả sẽ nhận ra ngay. Nhưng nếu bạn tin rằng ý tưởng ấy tiềm tàng khả năng thắp sáng một ngày của ai đó hoặc thay đổi quan điểm của ai đó theo hướng tích cực hoặc truyền cảm hứng cho ai đó thay đổi, thì bạn đã nắm được công thức cốt yếu của một bài diễn thuyết tuyệt vời, bài diễn thuyết có thể là món quà cho thính giả và tất cả chúng ta.