Some people think that there's a TED Talk formula:
Disa njerëz mendojnë që fjalimet TED kane nje formulë:
"Give a talk on a round, red rug."
''Mbaj fjalim mbi qilim të kuq rrumbullakët.''
"Share a childhood story."
"Ndaj një histori fëmijërie."
"Divulge a personal secret."
"Trego një sekret të brendshëm."
"End with an inspiring call to action."
"Mbylle me një thirrje frymëzuese për veprim."
No. That's not how to think of a TED Talk. In fact, if you overuse those devices, you're just going to come across as clichéd or emotionally manipulative.
Jo. Nuk mendohet kështu per fjalimet TED. Në fakt, nëse abuzojmë me këto mjete, do të dukemi si stereotipa apo manipulues të emocioneve.
But there is one thing that all great TED Talks have in common, and I would like to share that thing with you,
Por, të gjitha fjalimet TED kanë diçka të përbashkët, dhe dua ta ndaj atë me ju,
because over the past 12 years, I've had a ringside seat, listening to many hundreds of amazing TED speakers, like these. I've helped them prepare their talks for prime time, and learned directly from them their secrets of what makes for a great talk.
sepse në 12 vitet e fundit, jam ulur në rreshtin e parë, dhe dëgjuar qindra oratore të TED si këta. I kam ndihmuar në përgatitjen e fjalimeve për debut, dhe kam mësuar prej tyre, sekretet për një fjalim të suksesshëm.
And even though these speakers and their topics all seem completely different, they actually do have one key common ingredient. And it's this: Your number one task as a speaker is to transfer into your listeners' minds an extraordinary gift -- a strange and beautiful object that we call an idea.
Megjithëse folësit dhe temat e tyre duken krejt të ndryshme, ato kanë një ingredient kyç të përbashkët. Dhe ky është: Detyra numër një si folës është të fusësh në mëndjen e dëgjuesit një dhuratë të vecantë-- diçka të bukur e të çuditshme që ne e quajmë ide.
Let me show you what I mean. Here's Haley. She is about to give a TED Talk and frankly, she's terrified.
Po jua shpjegoj këtë. Ja ku është Haley. Ajo do të mbajë një fjalim TED dhe, sinqerisht, ka shumë frikë.
(Video) Presenter: Haley Van Dyck!
Video-Prezantuesi: Haley Van Dyck!
(Applause)
(Duartrokitje)
Over the course of 18 minutes, 1,200 people, many of whom have never seen each other before, are finding that their brains are starting to sync with Haley's brain and with each other. They're literally beginning to exhibit the same brain-wave patterns. And I don't just mean they're feeling the same emotions. There's something even more startling happening.
Gjatë 18 minutave, 1200 persona, shumë nga të cilët as jane takuar më parë, zbulojnë që truri i tyre po fillon të sinkronizohet me trurin e Haley-it dhe me njëri tjetrin. Ata po fillojne të shfaqin të njëjtat motive të valëve të trurit. Dhe nuk e kam fjalën që ndjejnë të njëjtat emocione. Ka diçka më shumë.
Let's take a look inside Haley's brain for a moment. There are billions of interconnected neurons in an impossible tangle. But look here, right here -- a few million of them are linked to each other in a way which represents a single idea. And incredibly, this exact pattern is being recreated in real time inside the minds of everyone listening. That's right; in just a few minutes, a pattern involving millions of neurons is being teleported into 1,200 minds, just by people listening to a voice and watching a face.
Le të shohim për një moment brënda trurit të Haley. Ka miliarda neurone te ndërlidhura në nyje të pamundshme. Por shikoni këtu-- disa miliona nga ato janë lidhur me njëra tjetrën në një mënyrë që paraqet një ide të vetme. E pabesueshme, tamam ky motiv po krijohet pikërisht tani brënda mëndjes së secilit nga dëgjuesit. Po vërtetë, në pak minuta, një motiv që përfshin miliona neurone po teleportohet në 1200 mëndje, vetëm sepse njerëzit dëgjojnë një zë e shohin një fytyrë.
But wait -- what is an idea anyway? Well, you can think of it as a pattern of information that helps you understand and navigate the world. Ideas come in all shapes and sizes, from the complex and analytical to the simple and aesthetic.
Por, çfarë është një ide? Mund ta mendoni si një motiv informacioni që ju ndihmon të kuptoni botën. Idetë lindin në forma e masa të ndryshme, nga më komplekset dhe analitiket tek më të thjeshtat dhe estetiket.
Here are just a few examples shared from the TED stage. Sir Ken Robinson -- creativity is key to our kids' future.
Ja disa shembuj që janë treguar në skenën e TED-it. Ken Robinson thotë: kreativiteti është çelësi i të ardhmes së fëmijëve.
(Video) Sir Ken Robinson: My contention is that creativity now is as important in education as literacy, and we should treat it with the same status.
(Video) Ken Robinson: unë mendoj që kreativiteti tani është po aq i rëndësishëm në edukim sa shkrimi e këndimi dhe duhet trajtuar në të njëjtën mënyrë.
Chris Anderson: Elora Hardy -- building from bamboo is beautiful.
Chris Anderson: Elora Hardy-- është bukur të ndërtosh me bambu.
(Video) Elora Hardy: It is growing all around us, it's strong, it's elegant, it's earthquake-resistant.
(Video) Elora hardy: Rritet gjithandej, është i fortë, elegant, i reziston tërmetit.
CA: Chimamanda Adichie -- people are more than a single identity.
CA: Chimamanda Adichie --njerëzit janë më shumë se një identitet i vetëm.
(Video) Chimamanda Adichie: The single story creates stereotypes, and the problem with stereotypes is not that they are untrue, but that they are incomplete.
(Video)Chimamanda Adichie: Një histori e vetme krijon stereotipe, dhe problemi me to është jo se ato janë të pavërteta, por se nuk janë të plota.
CA: Your mind is teeming with ideas, and not just randomly. They're carefully linked together. Collectively they form an amazingly complex structure that is your personal worldview. It's your brain's operating system. It's how you navigate the world. And it is built up out of millions of individual ideas.
CA: Mendja juaj është tejmbushur me ide, dhe jo rastësisht. Ato janë të lidhura me kujdes me njëra tjetrën bashkë ato formojnë një strukturë komplekse të mrekullueshme që është pikëvështrimi ynë i botës. Eshtë sistemi operator i trurit. Eshtë si e kuptojmë botën. Dhe është ndërtuar mbi miliona ide individuale.
So, for example, if one little component of your worldview is the idea that kittens are adorable, then when you see this, you'll react like this. But if another component of your worldview is the idea that leopards are dangerous, then when you see this, you'll react a little bit differently. So, it's pretty obvious why the ideas that make up your worldview are crucial. You need them to be as reliable as possible -- a guide, to the scary but wonderful real world out there.
Për shëmbull, nëse një element i visionit ndaj botës është ideja që macet janë të lezeçme, atëherë kur ti e sheh këtë, reagon kështu ndaj saj. Por, nëse një element tjetër i vizionit është idea që leopardët janë të rrezikshëm, kur ti i sheh, reagon ndryshe. Pra, është e kuptueshme pse idetë që përbëjnë botën tuaj janë vendimtare. Ju duhet që ato të jenë sa me shumë të besueshme-- një udhëzues, për botën e jashtme sa të frikshme por të mrekullueshme.
Now, different people's worldviews can be dramatically different. For example, how does your worldview react when you see this image:
Tani, njerëz të ndryshëm mund të kenë vizione krejt të ndryshme. Për shëmbull, si do të reagonit kur shihni këtë figurë:
(Video) Dalia Mogahed: What do you think when you look at me? "A woman of faith," "an expert," maybe even "a sister"? Or "oppressed," "brainwashed," "a terrorist"?
(Video) Dalia Mogahed: çfarë mendoni kur më shihni? "Një grua e besimit", "një eksperte" "ndoshta një motër" ? Apo "e shtypur", "e manipuluar", "një terroriste"?
CA: Whatever your answer, there are millions of people out there who would react very differently. So that's why ideas really matter. If communicated properly, they're capable of changing, forever, how someone thinks about the world, and shaping their actions both now and well into the future. Ideas are the most powerful force shaping human culture.
CA: Sidoqoftë përgjigjja juaj ka miliona persona të tjerë që do të reagojnë ndryshe. Ja sepse idetë kanë rëndësi. Nëse komunikohen si duhet, ato janë të afta të ndryshojnë, përgjithmonë, sesi personi mendon rreth botës, dhe sesi orientohen veprimet e tyre tani dhe në të ardhmen. Idetë janë forca më e madhe për të formuar kulturën njerëzore.
So if you accept that your number one task as a speaker is to build an idea inside the minds of your audience, here are four guidelines for how you should go about that task:
Kështu, nëse pranon që detyra numër një si folës është të ndërtosh një ide brënda mëndjes së publikut, këtu janë katër udhëzues se si duhet ta bësh këtë detyrë:
One, limit your talk to just one major idea. Ideas are complex things; you need to slash back your content so that you can focus on the single idea you're most passionate about, and give yourself a chance to explain that one thing properly. You have to give context, share examples, make it vivid. So pick one idea, and make it the through-line running through your entire talk, so that everything you say links back to it in some way.
E para, kufizohu vetëm me një ide. Idetë janë gjëra komplekse; përmbajtja e fjalimit duhet te jetë e fokusuar në një ide të vetme me të cilën jeni më i pasionuar, dhe ti jepni shansin vetes që ta shpjegoni atë gjë të vetme siç duhet. Duhet ti vini gjërat ne kontekst, të jepni shëmbuj, ta gjallëroni atë. Zgjidhni një ide, dhe bëni që ajo të jetë filli i të gjithë fjalimit tuaj, në mënyrë që çdo gjë që thoni të lidhet prapë me të në ndonjë mënyrë.
Two, give your listeners a reason to care. Before you can start building things inside the minds of your audience, you have to get their permission to welcome you in. And the main tool to achieve that? Curiosity. Stir your audience's curiosity. Use intriguing, provocative questions to identify why something doesn't make sense and needs explaining. If you can reveal a disconnection in someone's worldview, they'll feel the need to bridge that knowledge gap. And once you've sparked that desire, it will be so much easier to start building your idea.
E dyta, jepini publikut arsyen për t'ju dëgjuar. Para se të filloni të ndërtoni brënda mëndjes së publikut, duhet të kërkoni leje për të hyrë aty. Dhe mënyra për ta arritur? Kurioziteti. Pickoni kuriozitetin e publikut. Përdorni pyetje provokuese për të identifikuar pse diçka ska kuptim apo kërkon shpjegim. Nëse mund të tregosh një shkëputje në vizionin e dikujt, do të ndihet e nevojshme për ta mbushur këtë mungesë njohurie. Dhe sapo e ndez këtë dëshirë, do të jetë shumë e lehtë të fillosh të ndërtosh idenë tënde.
Three, build your idea, piece by piece, out of concepts that your audience already understands. You use the power of language to weave together concepts that already exist in your listeners' minds -- but not your language, their language. You start where they are. The speakers often forget that many of the terms and concepts they live with are completely unfamiliar to their audiences. Now, metaphors can play a crucial role in showing how the pieces fit together, because they reveal the desired shape of the pattern, based on an idea that the listener already understands.
E treta, ndërtoje idenë, pjesë-pjesë, nga konceptet që publiku i ka kuptuar tashmë. Përdorni fuqinë e gjuhës për të thurur konceptet që ekzistojnë tashmë në mendjen e dëgjuesit -- por jo në gjuhën tuaj, në gjuhën e tyre. Filloni aty ku janë ata. Folësit shpesh harrojnë që shumë fjalë apo koncepte me të cilat ata jetojnë janë fare të panjohura për publikun. Metaforat luajnë rol kyç për të treguar si lidhen pjesët me njëra tjetrën, sepse ato tregojnë formën definitive të skemës, të bazuar mbi një ide që dëgjuesit e kuptojnë tashmë.
For example, when Jennifer Kahn wanted to explain the incredible new biotechnology called CRISPR, she said, "It's as if, for the first time, you had a word processor to edit DNA. CRISPR allows you to cut and paste genetic information really easily." Now, a vivid explanation like that delivers a satisfying aha moment as it snaps into place in our minds. It's important, therefore, to test your talk on trusted friends, and find out which parts they get confused by.
Për shëmbull, kur Jennifer Kahn donte të shpjegonte bioteknologjinë e re të pabesueshme të quajtur CRISPR, ajo tha, "është sikur, për herë të parë të kesh një program kompjuteri për të modifikuar DNA. CRISPR ju lejon te prisni/ngjisni informacionet gjenetike me shumë lehtësi. Një shpjegim i gjallë si ky sjell një moment qartësimi bile të ngulet në mëndje. Eshtë e rëndësishme që ti testosh fjalimet me miq të besuar, dhe të zbulosh momentet ku ata duken të konfuzuar.
Four, here's the final tip: Make your idea worth sharing. By that I mean, ask yourself the question: "Who does this idea benefit?" And I need you to be honest with the answer. If the idea only serves you or your organization, then, I'm sorry to say, it's probably not worth sharing. The audience will see right through you. But if you believe that the idea has the potential to brighten up someone else's day or change someone else's perspective for the better or inspire someone to do something differently, then you have the core ingredient to a truly great talk, one that can be a gift to them and to all of us.
E katërta, kjo është e fundit: Gjeni nje ide që ia vlen të shpërndahet. Dua të them, bëni pyetjen vetes: "Kush do përfitojë nga kjo ide?" Dhe duhet të jeni i sinqertë me pergjigjen. Nëse idea ju shërben vetëm ju ose vetëm organizatës suaj, atëherë, më vjen keq, por ndoshta nuk ia vlen të shpërndahet. Publiku do ta kuptojë menjëherë. Por, nëse besoni që ideja ka mundësi të ndricojë ditën e dikujt apo të ndryshojë për më mirë të ardhmen e dikujt apo të frymëzojë dikë të bëjë diçka ndryshe, atëherë ju keni përbërësin kryesor për një fjalim vërtet të fuqishëm që është një dhuratë për publikun dhe për të gjithë ne.