I just heard the best joke about Bond Emeruwa. I was having lunch with him just a few minutes ago, and a Nigerian journalist comes -- and this will only make sense if you've ever watched a James Bond movie -- and a Nigerian journalist comes up to him and goes, "Aha, we meet again, Mr. Bond!" (Laughter) It was great.
Tôi vừa nghe một chuyện cười về Bond Emeruwa. Tôi vừa ăn trưa với ông ấy xong, và một phóng viên người Nigeria tới, chuyện dễ hiểu nếu bạn từng xem một bộ phim James Bond -- phóng viên người Nigeria tới hỏi, "Aha, chúng ta lại gặp nhau, ngài Bond!'' (Cười) Thật tuyệt.
So, I've got a little sheet of paper here, mostly because I'm Nigerian and if you leave me alone, I'll talk for like two hours.
Tôi có một vài mẫu giấy nhỏ ở đây, chủ yếu vì tôi là người Nigeria và nếu bạn để tôi một mình, tôi sẽ nói liên tục trong vòng hai giờ.
I just want to say good afternoon, good evening. It's been an incredible few days. It's downhill from now on. I wanted to thank Emeka and Chris. But also, most importantly, all the invisible people behind TED that you just see flitting around the whole place that have made sort of this space for such a diverse and robust conversation. It's really amazing. I've been in the audience. I'm a writer, and I've been watching people with the slide shows and scientists and bankers, and I've been feeling a bit like a gangsta rapper at a bar mitzvah. (Laughter) Like, what have I got to say about all this? And I was watching Jane [Goodall] yesterday, and I thought it was really great, and I was watching those incredible slides of the chimpanzees, and I thought, "Wow. What if a chimpanzee could talk, you know? What would it say?" My first thought was, "Well, you know, there's George Bush." But then I thought, "Why be rude to chimpanzees?" I guess there goes my green card. (Laughter)
Tôi chỉ muốn nói là: Chào buổi chiều, buổi tối tốt lành. Những ngày qua thật là không thể tin nổi. Khoảng thời gian khó khăn đã qua. Tôi muốn cảm ơn Emeka và Chris. Nhưng, quan trọng nhất, những con người thầm lặng đằng sau TED mà bạn chỉ có thể thấy họ vụt qua quanh đây sắp xếp không gian để có cuộc nói chuyện đa dạng và thiết thực. Điều này thực sự đáng kinh ngạc. Tôi từng nằm lẫn trong khán giả ở đây. Tôi là một nhà văn, và tôi cũng đã xem mọi người trên màn chiếu nhà khoa học và nhân viên ngân hàng, và tôi có chút cảm thấy mình như là một rapper trong buổi lễ Bar mitzvah. (Cười) Tôi phải nói gì đây? Hôm qua tôi có xem Jane (Goodall), tôi thấy rất hay và khi tôi xem những thước phim đáng kinh ngạc về tinh tinh, tôi đã nghĩ, ''Tuyệt. Nếu bọn chúng biết nói, bạn biết đấy? Chúng sẽ nói gì nhỉ?'' Ý nghĩ đầu tiên của tôi: ''Đó là George Bush.'' Nhưng sau đó tôi nghĩ: "Tại sao lại xúc phạm những con tinh tinh?'' Tôi đoán là mình dính thẻ xanh rồi. (Cười)
There's been a lot of talk about narrative in Africa. And what's become increasingly clear to me is that we're talking about news stories about Africa; we're not really talking about African narratives. And it's important to make a distinction, because if the news is anything to go by, 40 percent of Americans can't -- either can't afford health insurance or have the most inadequate health insurance, and have a president who, despite the protest of millions of his citizens -- even his own Congress -- continues to prosecute a senseless war. So if news is anything to go by, the U.S. is right there with Zimbabwe, right? Which it isn't really, is it? And talking about war, my girlfriend has this great t-shirt that says, "Bombing for peace is like fucking for virginity." It's amazing, isn't it?
Có rất nhiều câu chuyện kể về Châu Phi. Và gần đây tôi càng thấy rõ ràng rằng chúng ta đang nói những câu chuyện tin tức về Châu Phi; không hẳn là về những người Châu Phi. Quan trọng là nói lên điểm khác biệt, vì nếu tin tức cứ lan truyền, 40% người Mĩ không thể -- hoặc không thể trả nổi tiền bảo hiểm y tế hoặc không có bảo hiểm y tế đầy đủ, và có tống thống mà, dù cho vướng phải sự phản đối của hàng triệu công dân -- thậm chí là Quốc Hội -- tiếp tục theo đuổi một cuộc chiến vô nghĩa. Nếu tin tức lan đi, nước Mĩ đã nói đúng về Zimbabwe thì sao? Điều này không phải thật, phải không? Nói về chiến tranh, bạn gái tôi có áo thun đẹp có hàng chữ "Ném bom vì hòa bình cũng giống như làm tình vì trinh tiết." Thật ngạc nhiên, phải không?
The truth is, everything we know about America, everything Americans come to know about being American, isn't from the news. I live there. We don't go home at the end of the day and think, "Well, I really know who I am now because the Wall Street Journal says that the Stock Exchange closed at this many points." What we know about how to be who we are comes from stories. It comes from the novels, the movies, the fashion magazines. It comes from popular culture.
Sự thật là, tất cả những gì chúng ta biết về nước Mỹ, mọi thứ người Mỹ biết về chính họ, không phải từ tin tức. Tôi sống ở đây. Tôi không về nhà vào cuối ngày và nghĩ, "Ồ, tôi cũng biết mình là ai, bởi vì Thời báo Phố Wall nói rằng thị trường chứng khoán đóng cửa nhiều lần thời điểm này." Những gì ta biết về nguồn gốc của mình từ câu chuyện kể. Nó đến từ những quyển tiểu thuyết, phim ảnh, tạp chí thời trang. Nó đến từ văn hóa chung.
In other words, it's the agents of our imagination who really shape who we are. And this is important to remember, because in Africa the complicated questions we want to ask about what all of this means has been asked from the rock paintings of the San people, through the Sundiata epics of Mali, to modern contemporary literature. If you want to know about Africa, read our literature -- and not just "Things Fall Apart," because that would be like saying, "I've read 'Gone with the Wind' and so I know everything about America." That's very important. There's a poem by Jack Gilbert called "The Forgotten Dialect of the Heart." He says, "When the Sumerian tablets were first translated, they were thought to be business records. But what if they were poems and psalms? My love is like twelve Ethiopian goats standing still in the morning light. Shiploads of thuja are what my body wants to say to your body. Giraffes are this desire in the dark." This is important.
Nói cách khác, nó là tác nhân của trí tưởng tượng thật sự định hình chúng ta là ai. Và điều quan trọng để nhớ nó, vì ở Châu Phi những câu hỏi phức tạp chúng tôi muốn hỏi ý nghĩa của chúng là gì cũng đã được hỏi từ những bức vẽ trên đá của người San, qua thiên anh hùng ca Sundiata của Mali, cho tới văn học cận đại. Nếu bạn muốn biết về Châu Phi, hãy đọc văn học -- không chỉ "Quê hương tan rã", vì chuyện sẽ giống như khi nói, "Tôi từng đọc 'Cuốn theo chiều gió' nên tôi biết mọi thứ về nước Mĩ." Điều đó rất quan trọng. Có một bài thơ của Jack Gilbert tên là "Phương ngữ của trái tim bị lãng quên." Ông nói, "Khi bảng chữ của người Sumeria được dịch ra lần đầu tiên, mọi người cứ nghĩ chúng là kỉ lục kinh doanh. Nhưng nếu chúng chỉ là thơ và thánh ca? Tình yêu của tôi giống như 12 con dê của người Ethiopia vẫn đang đứng dưới ánh nắng mặt trời. Máy ép thủy lực là những gì cơ thể tôi muốn nói đến cơ thể của bạn. Hươu cao cổ là niềm hi vọng trong bóng tối." Điều này quan trọng.
It's important because misreading is really the chance for complication and opportunity. The first Igbo Bible was translated from English in about the 1800s by Bishop Crowther, who was a Yoruba. And it's important to know Igbo is a tonal language, and so they'll say the word "igwe" and "igwe": same spelling, one means "sky" or "heaven," and one means "bicycle" or "iron." So "God is in heaven surrounded by His angels" was translated as -- [Igbo]. And for some reason, in Cameroon, when they tried to translate the Bible into Cameroonian patois, they chose the Igbo version. And I'm not going to give you the patois translation; I'm going to make it standard English. Basically, it ends up as "God is on a bicycle with his angels." This is good, because language complicates things.
Nó quan trọng vì đọc nhầm thật sự là cơ hội dành cho sự phức tạp và thời cơ. Kinh thánh Igbo đầu tiên được dịch sang tiếng Anh vào những năm 1800, bởi cha xứ Crowther, một người Yoruba. Quan trọng để hiểu rằng Igbo là ngôn ngữ có nhiều âm, họ sẽ nói từ "igwe" và "igwe": đánh vần giống nhau, một từ có nghĩa là "bầu trời" hay "thiên đường" một từ có nghĩa là "xe đạp" hay "sắt". Nên quyển "Chúa trên thiên đường được các thiên thần vây quanh" được dịch là -- [Igbo]. Vì nhiều lí do, ở Cameroon, khi họ cố gắng dịch kinh ra thổ ngữ cho người Cameroon, họ đã chọn bản Igbo. Tôi không định đưa bạn bản dịch thổ ngữ; tôi sẽ dịch sang tiếng Anh chuẩn. Về cơ bản, phần kết là "Chúa trên chiếc xe đạp cùng các thiên thần." Điều này rất hay, vì ngôn ngữ là thứ phức tạp.
You know, we often think that language mirrors the world in which we live, and I find that's not true. The language actually makes the world in which we live. Language is not -- I mean, things don't have any mutable value by themselves; we ascribe them a value. And language can't be understood in its abstraction. It can only be understood in the context of story, and everything, all of this is story. And it's important to remember that, because if we don't, then we become ahistorical. We've had a lot of -- a parade of amazing ideas here. But these are not new to Africa. Nigeria got its independence in 1960. The first time the possibility for independence was discussed was in 1922, following the Aba women's market riots. In 1967, in the middle of the Biafran-Nigerian Civil War, Dr. Njoku-Obi invented the Cholera vaccine. So, you know, the thing is to remember that because otherwise, 10 years from now, we'll be back here trying to tell this story again.
Chúng ta thường nghĩ ngôn ngữ phản ánh thế giới ta sống, và tôi nhận ra điều đó không đúng. Ngôn ngữ thật sự tạo nên thế giới chúng ta sống. Ngôn ngữ không phải; những thứ không có giá trị có thể thay đổi; chúng ta gán cho chúng một giá trị. Và ngôn ngữ không thể được hiểu trong sự trừu tượng của nó. Nó chỉ có thể được hiểu trong một câu chuyện, và mọi thứ, tất cả nằm trong câu chuyện. Và quan trọng là phải nhớ điều đó, vì nếu không thì chúng ta trở thành phi lịch sử rồi. Chúng ta từng có nhiều cuộc diễu hành ý tưởng tuyệt vời ở đây. Nhưng chúng không hề mới đối với Châu Phi. Nigeria giành độc lập vào năm 1960. Lần đầu tiên khả năng độc lập được đưa ra thảo luận là vào năm 1922, sau cuộc nổi loạn thị trường của phụ nữ Aba. Vào năm 1967, giữa cuộc nội chiến Biafra - Nigeria, bác sĩ Njoku-Obi phát minh ra vắc-xin chống dịch tả. Bạn biết đấy, chuyện đáng nhớ là vì nói cách khác, kể từ 10 năm, chúng ta sẽ quay lại đây để kể chuyện này lần nữa.
So, what it says to me then is that it's not really -- the problem isn't really the stories that are being told or which stories are being told, the problem really is the terms of humanity that we're willing to bring to complicate every story, and that's really what it's all about. Let me tell you a Nigerian joke. Well, it's just a joke, anyway. So there's Tom, Dick and Harry and they're working construction. And Tom opens up his lunch box and there's rice in it, and he goes on this rant about, "Twenty years, my wife has been packing rice for lunch. If she does it again tomorrow, I'm going to throw myself off this building and kill myself." And Dick and Harry repeat this. The next day, Tom opens his lunchbox, there's rice, so he throws himself off and kills himself, and Tom, Dick and Harry follow. And now the inquest -- you know, Tom's wife and Dick's wife are distraught. They wished they'd not packed rice. But Harry's wife is confused, because she said, "You know, Harry had been packing his own lunch for 20 years." (Laughter)
Nên điều tôi muốn nói không hẳn là -- vấn đề không phải ở những chuyện được kể hay chuyện nào được kể, vấn đề nằm ở chỗ lòng nhân đạo mà chúng ta có ý định làm phức tạp câu chuyện lên, và đó thật sự là mấu chốt vấn đề. Để tôi kể bạn nghe chuyện đùa của người Nigeria. Dù gì đó cũng chỉ là một chuyện đùa. Có Tom, Dick và Harry và họ đang làm việc tại công trường. Tom mở hộp đồ ăn trưa và có cơm trong đó, và anh ta khoe khoang, "20 năm, vợ tôi luôn làm cơm trưa cho tôi. Nếu ngày mai cô ấy tiếp tục, tôi sẽ tự nhảy khỏi tòa nhà này để tự sát." Và Dick và Harry lặp lại chuyện này. Hôm sau, Tom mở hộp cơm trưa, lại là cơm, nên anh ta nhảy lầu tự sát, và Tom, Dick và Harry theo sau. Cuộc điều tra bắt đầu, vợ của Tom và vợ của Dick bị điên. Họ ước họ đã không làm cơm hộp. Nhưng vợ của Harry khá lúng túng, vì cô ấy nói, "Bạn biết đó, Harry từng đem hộp cơm trưa của mình trong suốt 20 năm trời." (Cười)
This seemingly innocent joke, when I heard it as a child in Nigeria, was told about Igbo, Yoruba and Hausa, with the Hausa being Harry. So what seems like an eccentric if tragic joke about Harry becomes a way to spread ethnic hatred. My father was educated in Cork, in the University of Cork, in the '50s. In fact, every time I read in Ireland, people get me all mistaken and they say, "Oh, this is Chris O'Barney from Cork." But he was also in Oxford in the '50s, and yet growing up as a child in Nigeria, my father used to say to me, "You must never eat or drink in a Yoruba person's house because they will poison you." It makes sense now when I think about it, because if you'd known my father, you would've wanted to poison him too. (Laughter)
Trò đùa vô hại, khi tôi được nghe lúc nhỏ ở Nigeria, được kể về Igbo, Yoruba và Hausa, mà từ Hausa tức là Harry. Có vẻ lạ khi trò đùa bi kịch về Harry trở thành hình thức để truyền bá sự thù ghét dân tộc thiểu số. Bố tôi được học ở Cork, tại đại học Cork, vào những năm 50s. Thật ra, mỗi lần tôi đọc về Ireland, nhiều người khiến tôi hiểu nhầm và họ nói, "Ôi, đây là Chris O'Barney từ Cork." Nhưng anh ta cũng ở Oxford vào những năm 50s, tuy lớn lên từ nhỏ ở Nigeria, bố tôi từng nói với tôi, "Con không bao giờ được ăn hay uống ở nhà của người Yoruba vì họ sẽ đầu độc con." Giờ tôi thấy hợp lí khi tôi nghĩ lại, vì nếu bạn biết bố tôi, bạn cũng sẽ muốn đầu độc ông ấy, (Cười)
So I was born in 1966, at the beginning of the Biafran-Nigerian Civil War, and the war ended after three years. And I was growing up in school and the federal government didn't want us taught about the history of the war, because they thought it probably would make us generate a new generation of rebels. So I had a very inventive teacher, a Pakistani Muslim, who wanted to teach us about this. So what he did was to teach us Jewish Holocaust history, and so huddled around books with photographs of people in Auschwitz, I learned the melancholic history of my people through the melancholic history of another people. I mean, picture this -- really picture this. A Pakistani Muslim teaching Jewish Holocaust history to young Igbo children.
Tôi được sinh ra vào năm 1966, thời buổi đầu của cuộc nội chiến Biafra-Nigeria, và nó kết thúc sau đó 3 năm. Rồi tôi lớn lên ở trường và chính phủ liên bang không muốn chúng tôi được học lịch sử về chiến tranh, vì họ nghĩ có lẽ nó sẽ khiến chúng tôi phát động một thế hệ mới nổi loạn. Tôi có một giáo viên rất sáng tạo, một người Hồi giáo Pakistan, ông đã muốn dạy chúng tôi về chiến tranh. Nên ông đã dạy chúng tôi lịch sử cuộc tàn sát người Do Thái, và quanh quẩn với sách và hình ảnh những người ở Auschwitz, tôi đã học lịch sử buồn của dân tộc tôi qua lịch sử buồn của dân tộc khác. Ý tôi là, bức tranh này -- đúng là bức tranh này. Một người Hồi giáo Pakistan dạy lịch sử cuộc tàn sát người Do Thái cho trẻ em Igbo.
Story is powerful. Story is fluid and it belongs to nobody. And it should come as no surprise that my first novel at 16 was about Neo-Nazis taking over Nigeria to institute the Fourth Reich. It makes perfect sense. And they were to blow up strategic targets and take over the country, and they were foiled by a Nigerian James Bond called Coyote Williams, and a Jewish Nazi hunter. And it happened over four continents. And when the book came out, I was heralded as Africa's answer to Frederick Forsyth, which is a dubious honor at best. But also, the book was launched in time for me to be accused of constructing the blueprint for a foiled coup attempt. So at 18, I was bonded off to prison in Nigeria.
Câu chuyện có tác động mạnh. Câu chuyện dễ dàng thay đổi và không thuộc về ai. Và không có gì đáng ngạc nhiên khi tiểu thuyết đầu tiên của tôi khi tôi 16 tuổi là về Neo-Nazis tiếp quản Nigeria để thành lập Đệ Tứ Quốc Xã. Chuyện hoàn toàn hợp lí. Và họ đã định thổi phồng những mục tiêu chiến lược và kiểm soát toàn quốc, và họ đã thất bại bởi James Bond người Nigeria tên là Coyote Williams, và thợ săn phát xít người Do Thái. Và chuyện xảy ra khắp 4 lục địa. Khi quyển sách được xuất bản, tôi được báo trước như là đáp án của Châu Phi tới Frederick Forsyth, một vinh dự vô cùng không đáng tin. Nhưng quyển sách được phát hành lúc tôi bị tố cáo xây dựng kế hoạch chi tiết cho một nỗ lực đảo chính thất bại. Lúc tôi 18, tôi bị nhốt trong tù ở Nigeria.
I grew up very privileged, and it's important to talk about privilege, because we don't talk about it here. A lot of us are very privileged. I grew up -- servants, cars, televisions, all that stuff. My story of Nigeria growing up was very different from the story I encountered in prison, and I had no language for it. I was completely terrified, completely broken, and kept trying to find a new language, a new way to make sense of all of this. Six months after that, with no explanation, they let me go. Now for those of you who have seen me at the buffet tables know that it was because it was costing them too much to feed me. (Laughter) But I mean, I grew up with this incredible privilege, and not just me -- millions of Nigerians grew up with books and libraries. In fact, we were talking last night about how all of the steamy novels of Harold Robbins had done more for sex education of horny teenage boys in Africa than any sex education programs ever had. All of those are gone.
Tôi đã trưởng thành trong âm thầm, và quan trọng là nói về đặc ân, vì chúng tôi không nói chuyện đó tại đây. Nhiều người có được đặc quyền nào đó. Tôi lớn lên -- người phục vụ, xe hơi, TV, tất cả mọi thứ. Câu chuyện về sự lớn lên ở Nigeria của tôi khác với câu chuyện tôi nghe được trong tù, và tôi không có ngôn từ nào để diễn tả. Tôi hoàn toàn sửng sốt, và tuyệt vọng, và tiếp tục cố gắng tìm một ngôn ngữ mới, một cách mới để hiểu hết mọi thứ. 6 tháng sau đó, không một lời giải thích, họ thả tôi đi. Những người từng gặp tôi tại tiệc đứng biết rằng đó là vì việc nuôi tôi rất tốn kém. (Cười) Ý tôi là, tôi lớn lên với một đặc ân khác, không chỉ riêng tôi, hàng triệu người Nigeria lớn lên với sách và thư viện. Thật ra, đêm trước chúng tôi đang nói về bằng cách nào những tiểu thuyết ướt át của Harold Robbins có tác dụng giáo dục giới tính cho những cậu thanh niên cứng ở Châu Phi hơn bất cứ chương trình giáo dục giới tính thông thường khác. Tất cả chúng đã biến mất.
We are squandering the most valuable resource we have on this continent: the valuable resource of the imagination. In the film, "Sometimes in April" by Raoul Peck, Idris Elba is poised in a scene with his machete raised, and he's being forced by a crowd to chop up his best friend -- fellow Rwandan Army officer, albeit a Tutsi -- played by Fraser James. And Fraser's on his knees, arms tied behind his back, and he's crying. He's sniveling. It's a pitiful sight. And as we watch it, we are ashamed. And we want to say to Idris, "Chop him up. Shut him up." And as Idris moves, Fraser screams, "Stop! Please stop!" Idris pauses, then he moves again, and Fraser says, "Please! Please stop!" And it's not the look of horror and terror on Fraser's face that stops Idris or us; it's the look in Fraser's eyes. It's one that says, "Don't do this. And I'm not saying this to save myself, although this would be nice. I'm doing it to save you, because if you do this, you will be lost." To be so afraid that you're standing in the face of a death you can't escape and that you're soiling yourself and crying, but to say in that moment, as Fraser says to Idris, "Tell my girlfriend I love her." In that moment, Fraser says, "I am lost already, but not you ... not you." This is a redemption we can all aspire to.
Chúng tôi đang lãng phí nguồn giá trị nhất chúng tôi có ở châu lục này: nguồn giá trị của trí tưởng tượng. Trong bộ phim, "Có đôi khi vào tháng tư" (Sometimes in April) của Raoul Peck, Idris Elba đã sẵn sàng trong một cảnh giơ rựa lên và đám đông đã ép buộc ông ta chém lên người bạn thân của ông đồng chí sĩ quan Rwandan, mặc dù là người Tutsi -- do Fraser James đóng. Và Fraser quì xuống, tay ôm chặt vòng ra phía sau lưng anh ấy, và anh ta khóc. Anh ta khóc sụt sùi. Cảnh tượng thật tội nghiệp. Và khi chúng tôi xem nó, chúng tôi thấy xấu hổ. Chúng tôi muốn nói với Idris, "Chém anh ta đi. Làm anh ta im lặng đi." Và khi Idris di chuyển, Fraser gào lên, "Dừng lại! Làm ơn dừng lại!" Idris ngừng, sau đó lại đi tiếp, và Fraser nói, "Làm ơn đi! Làm ơn dừng lại!" Không phải cái nhìn hốt hoảng trên mặt Fraser ngăn Idris hay chúng tôi; mà chính là ánh mắt của Fraser. Có người nói, "Đừng làm như vậy. Và tôi sẽ không nói điều này để cứu bản thân mình, mặc dù làm vậy thì tốt với tôi. Tôi làm điều đó để cứu anh, vì nếu anh làm vậy, anh sẽ thua." Nỗi sợ là khi anh đang đứng trên ngưỡng của cái chết mà anh không thể thoát được, anh đang tự làm bẩn mình và khóc, nhưng trong lúc đó, Fraser nói với Idris, "Nói với bạn gái tôi là tôi yêu cô ấy." Trong lúc đó, Fraser nói, "Tôi đã mất mát nhiều, nhưng không phải bạn... không phải bạn." Đây là sự chuộc tội chúng tôi đều mong.
African narratives in the West, they proliferate. I really don't care anymore. I'm more interested in the stories we tell about ourselves -- how as a writer, I find that African writers have always been the curators of our humanity on this continent. The question is, how do I balance narratives that are wonderful with narratives of wounds and self-loathing? And this is the difficulty that I face. I am trying to move beyond political rhetoric to a place of ethical questioning. I am asking us to balance the idea of our complete vulnerability with the complete notion of transformation of what is possible.
Chuyện kể về người Châu Phi ở phương Tây tăng lên Tôi thật sự không quan tâm nữa. Tôi có hứng thú vào những câu chuyện kể về chính mình hơn -- là một nhà văn, tôi phát hiện những tác giả người Châu Phi lúc nào cũng là người phụ trách tính nhân đạo trên châu lục này. Câu hỏi là, làm thế nào để cân bằng những câu chuyện đẹp với những câu chuyện đau thương và tự chế giễu? Và đây là khó khăn tôi đang đối mặt. Tôi đang cố vượt lên hùng biện chính trị thành điều tra đạo đức. Tôi đang cần chúng ta cân bằng ý tưởng của việc tổn thương triệt để với khái niệm thay đổi triệt để những gì có thể xảy ra.
As a young middle-class Nigerian activist, I launched myself along with a whole generation of us into the campaign to stop the government. And I asked millions of people, without questioning my right to do so, to go up against the government. And I watched them being locked up in prison and tear gassed. I justified it, and I said, "This is the cost of revolution. Have I not myself been imprisoned? Have I not myself been beaten?" It wasn't until later, when I was imprisoned again, that I understood the real meaning of torture, and how easy your humanity can be taken from you, for the time I was engaged in war, righteous, righteous war. Excuse me.
Là nhà hoạt động trẻ người Nigeria tầng lớp trung lưu, tôi đã phát động bản thân tôi cùng thế hệ trẻ vào chiến dịch để ngăn cản chính phủ. Và tôi đã hỏi hàng triệu người, không hề thắc mắc tôi có quyền làm điều đó không, đứng lên chống lại chính phủ. Tôi xem họ bị nhốt trong tù và khóc cay mắt. Tôi đã biện minh, và tôi nói, "Đây là cái giá của cải cách. Tôi chưa từng bi tống giam sao? Tôi chưa từng bị đánh sao?" Không lâu sau khi tôi bị tống giam một lần nữa, tôi đã hiểu ý nghĩa thật sự của việc tra tấn, và lòng nhân đạo trong con người bị tước đi dễ dàng ra sao, lúc tôi tham gia chiến tranh, cuộc chiến chính nghĩa. Cho tôi xin lỗi.
Sometimes I can stand before the world -- and when I say this, transformation is a difficult and slow process -- sometimes I can stand before the world and say, "My name is Chris Abani. I have been human six days, but only sometimes." But this is a good thing. It's never going to be easy. There are no answers. As I was telling Rachel from Google Earth, that I had challenged my students in America -- I said, "You don't know anything about Africa, you're all idiots." And so they said, "Tell me about Africa, Professor Abani." So I went to Google Earth and learned about Africa. And the truth be told, this is it, isn't it? There are no essential Africans, and most of us are as completely ignorant as everyone else about the continent we come from, and yet we want to make profound statements about it. And I think if we can just admit that we're all trying to approximate the truth of our own communities, it will make for a much more nuanced and a much more interesting conversation. I want to believe that we can be agnostic about this, that we can rise above all of this.
Đôi lúc tôi có thể đứng trước thế giới -- và khi tôi nói điều này, việc thay đổi là một quá trình khó khăn và chậm chạp -- thỉnh thoảng tôi có thể đứng trước thế giới và nói, "Tôi tên Chris Abani. Tôi là người 6 ngày, nhưng chỉ có vài lúc là vậy." Nhưng đây là điều tốt. Chuyện không bao giờ là dễ dàng. Không có đáp án nào cả. Khi tôi đang kể về Rachel từ Google Earth, tôi đã thử thách học trò ở Mĩ -- Tôi nói, "Ai không biết về Châu Phi, người đó là kẻ ngốc." Tụi nhỏ nói, "Hãy kể tụi con nghe về Châu Phi đi thầy Abani." Nên tôi đến Google Earth và nghiên cứu về Châu Phi. Và đây là sự thật, không phải sao? Không có người Châu Phi cơ bản, và hầu hết chúng ta cũng ngốc như nhau khi nói về châu lục chúng ta đang ở, tuy nhiên chúng tôi muốn báo cáo sâu chuyên đề này. Tôi nghĩ nếu có thể thừa nhận chúng tôi đều đang cố gắng ước lượng sự thật về cộng đồng của chúng ta, nó sẽ khiến câu chuyện mang nhiều sắc thái và đoạn hội thoại thú vị hơn. Tôi muốn tin rằng chúng ta có thể không cần biết chuyện này, chúng ta có thể vượt lên tất cả điều này.
When I was 10, I read James Baldwin's "Another Country," and that book broke me. Not because I was encountering homosexual sex and love for the first time, but because the way James wrote about it made it impossible for me to attach otherness to it. "Here," Jimmy said. "Here is love, all of it." The fact that it happens in "Another Country" takes you quite by surprise. My friend Ronald Gottesman says there are three kinds of people in the world: those who can count, and those who can't. (Laughter) He also says that the cause of all our trouble is the belief in an essential, pure identity: religious, ethnic, historical, ideological.
Khi tôi lên 10, tôi đọc quyển "Một quốc gia khác" của James Baldwin, và quyển sách đó tác động đến tôi. Không phải vì tôi đã tiếp xúc với quan hệ đồng giới và tình yêu lần đầu tiên, nhưng mà vì cách James viết về nó đã khiến tôi không thể tiếp thu thêm cái gì khác. "Đây," Jimmy nói. "Đây là tình yêu, tất cả mọi thứ." Chuyện xảy ra trong "Một quốc gia khác" sẽ khiến bạn khá ngạc nhiên đó. Ronald Gottesman, nói có 3 loại người trên thế giới: những người có thể tin tưởng và những người không thể tin được. (Cười) Ông cũng nói nguyên nhân của mọi rắc rối là niềm tin vào bản sắc thiết yếu trong sáng: tôn giáo, dân tộc, lịch sử, hệ tư tưởng.
I want to leave you with a poem by Yusef Komunyakaa that speaks to transformation. It's called "Ode to the Drum," and I'll try and read it the way Yusef would be proud to hear it read. "Gazelle, I killed you for your skin's exquisite touch, for how easy it is to be nailed to a board weathered raw as white butcher paper. Last night I heard my daughter praying for the meat here at my feet. You know it wasn't anger that made me stop my heart till the hammer fell. Weeks ago, you broke me as a woman once shattered me into a song beneath her weight, before you slouched into that grassy hush. And now I'm tightening lashes, shaped in hide as if around a ribcage, shaped like five bowstrings. Ghosts cannot slip back inside the body's drum. You've been seasoned by wind, dusk and sunlight. Pressure can make everything whole again. Brass nails tacked into the ebony wood, your face has been carved five times. I have to drive trouble in the hills. Trouble in the valley, and trouble by the river too. There is no palm wine, fish, salt, or calabash. Kadoom. Kadoom. Kadoom. Ka-doooom. Now I have beaten a song back into you. Rise and walk away like a panther." Thank you. (Applause)
Tôi muốn để bạn đọc thơ của Yusef Komunyakaa nói về việc thay đổi. Nó có tên "Ode hướng về trống" (Ode to the Drum), và tôi sẽ cố đọc cách mà Yusef sẽ tự hào khi nghe nó được đọc lên. "Linh dương, tôi đã giết cậu vì bộ da tinh tế của cậu, vì cách nó được đóng dễ dàng vào bảng đổi nguyên liệu thô thành đống giấy thịt trắng. Tối qua tôi nghe con gái cầu nguyện muốn ăn thịt. Đây không phải cơn giận khiến tôi ngừng nhịp tim cho tới lúc đỉnh điểm. Vài tuần trước, bạn đã làm tan vỡ trái tim tôi khi một phụ nữ làm tôi vỡ vụn dưới sức nặng trong một bài hát, trước khi cậu len vào đống cỏ yên ắng kia. Và giờ tôi đang nheo mi, định hình xung quanh lồng ngực, định hình giống 5 dây cung. Ma quỷ không thể lọt vào trong cái trống của cơ thể. Bạn từng nếm đủ gió, bụi và ánh sáng mặt trời. Áp lực có thể khiến mọi thứ trở lại như cũ lần nữa. Móng đánh đàn brass đính vào gỗ mun, mặt của bạn được khắc vào 5 lần. Tôi phải lái xe với khó khăn quanh ngọn đồi. Quanh thung lũng, và dọc con sông nữa. Không có rượu dừa, cá, muối hay quả bầu. Kadoom. Kadoom. Kadoom. Ka-doooom. Giờ thì tôi đã phát lại bài hát cho các bạn. Ngẩng cao đầu và bước đi như một chú báo." Cảm ơn. (Vỗ tay)