I'm here to tell you not just my story but stories of exceptional women from India whom I've met. They continue to inspire me, teach me, guide me in my journey of my life. These are incredible women. They never had an opportunity to go to school, they had no degrees, no travel, no exposure. Ordinary women who did extraordinary things with the greatest of their courage, wisdom and humility. These are my teachers.
Chcę opowiedzieć nie tyle swoją historię, ile historie wyjątkowych kobiet z Indii, które miałam okazję poznać. One ciągle mnie inspirują, uczą mnie i prowadzą w życiu. To niesamowite kobiety. Nie miały możliwości chodzenia do szkoły, nie mają żadnych stopni naukowych, nie podróżowały, nie miały kontaktu ze światem. Zwyczajne kobiety, które dokonały niezwykłych rzeczy, zdobywając się na ogromną odwagę, mądrość i pokorę. To moje nauczycielki.
For the last three decades, I've been working, staying and living in India and working with women in rural India. I was born and brought up in Mumbai. When I was in college, I met Jayaprakash Narayan, famous Gandhian leader who inspired youth to work in rural India. I went into the villages to work in rural India. I was part of land rights movement, farmers' movement and women's movement. On the same line, I ended up in a very small village, fell in love with a young, handsome, dynamic young farmer-leader who was not very educated, but he could pull the crowd. And so in the passion of youth, I married him and left Mumbai, and went to a small village which did not have running water and no toilet. Honestly, my family and friends were horrified.
Przez ostatnie 30 lat mieszkam i pracuję w Indiach. Pracuję z kobietami z wiejskich terenów Indii. Urodziłam się i wychowywałam w Bombaju. Kiedy byłam na studiach, poznałam Jayaprakash Narayan, znanego lidera gandyjskiego, który inspirował młodych ludzi do pracy na indyjskich wsiach. Pojechałam na wieś i zaczęłam tam pracować. Byłam częścią ruchu praw do gruntów, ruchu rolników oraz ruchu kobiet. W tym samym czasie osiedliłam się w małej wiosce, zakochałam w młodym, przystojnym i dynamicznym przywódcy rolników, który nie był zbyt wykształcony, ale potrafił pociągać za sobą tłumy. Oddając się młodzieńczej namiętności, poślubiłam go i opuściłam Bombaj. Zamieszkałam w małej wiosce bez dostępu do wody bieżącej i kanalizacji. Prawdę mówiąc, moja rodzina i przyjaciele byli przerażeni.
(Laughter)
(Śmiech)
I was staying with my family, with my three children in the village, and one day, a few years later one day, a woman called Kantabai came to me. Kantabai said, "I want to open a saving account. I want to save." I asked Kantabai: "You are doing business of blacksmith. Do you have enough money to save? You are staying on the street. Can you save?" Kantabai was insistent. She said, "I want to save because I want to buy a plastic sheet before the monsoons arrive. I want to save my family from rain." I went with Kantabai to the bank. Kantabai wanted to save 10 rupees a day -- less than 15 cents. Bank manager refused to open the account of Kantabai. He said Kantabai's amount is too small and it's not worth his time. Kantabai was not asking any loan from the bank. She was not asking any subsidy or grant from the government. What she was asking was to have a safe place to save her hard-earned money. And that was her right. And I went -- I said if banks are not opening the account of Kantabai, why not start the bank which will give an opportunity for women like Kantabai to save? And I applied for the banking license to Reserve Bank of India.
Mieszkaliśmy w wiosce z trójką dzieci. Pewnego dnia, kilka lat później, przyszła do mnie kobieta o imieniu Kantabai. Powiedziała, że chce założyć konto oszczędnościowe, bo chce oszczędzać. Powiedziałam: "Jesteś kowalem. Czy masz wystarczająco dużo pieniędzy? Mieszkasz na ulicy. Czy jesteś w stanie oszczędzać?". Kantabai nalegała: "Chcę oszczędzać, żeby kupić plastikową folię, zanim zacznie się pora monsunowa. Chcę uchronić moją rodzinę przed deszczem". Poszłam z Kantabai do banku. Kantabai planowała oszczędzać 10 rupii dziennie, czyli mniej niż 15 centów. Kierownik banku odmówił jej założenia konta. Powiedział, że suma, o której mówi, jest za mała, i że nie jest warta jego czasu. Kantabai nie prosiła o kredyt. Nie prosiła o dotację ani o zasiłek od rządu. Prosiła o bezpieczne miejsce dla swoich ciężko zarobionych pieniędzy. I miała do tego prawo. Powiedziałam, że jeśli banki nie chcą otworzyć konta dla Kantabai, to dlaczego nie otworzyć nowego banku, który da możliwość oszczędzania kobietom takim jak Kantabai. Postarałam się o stosowną licencję w Banku Rezerw Indii.
(Applause)
(Brawa)
No, it was not an easy task. Our license was rejected --
To nie było łatwe zadanie. Odmówiono nam udzielenia pozwolenia.
(Laughter)
(Śmiech)
on the grounds -- Reserve Bank said that we cannot issue a license to the bank whose promoting members who are nonliterate. I was terrified. I was crying. And by coming back home, I was continuously crying. I told Kantabai and other women that we couldn't get the license because our women are nonliterate. Our women said, "Stop crying. We will learn to read and write and apply again, so what?"
Jako przyczynę odmowy Bank Rezerw podał niechęć do promowania analfabetyzmu wśród klientów banku. Byłam przerażona. Płakałam. Wchodząc do domu, ciągle płakałam. Powiedziałam Kantabai i innym kobietom, że nie dostałyśmy pozwolenia z powodu ich analfabetyzmu. Kobiety powiedziały, żebym przestała płakać, że nauczą się czytać i pisać i złożymy nowe podanie.
(Applause)
(Brawa)
We started our literacy classes. Every day our women would come. They were so determined that after working the whole day, they would come to the class and learn to read and write. After five months, we applied again, but this time I didn't go alone. Fifteen women accompanied me to Reserve Bank of India. Our women told the officer of Reserve Bank, "You rejected the license because we cannot read and write. You rejected the license because we are nonliterate." But they said, "There were no schools when we were growing, so we are not responsible for our noneducation." And they said, "We cannot read and write, but we can count."
Zaczęłyśmy lekcje czytania i pisania. Kobiety przychodziły każdego dnia. Były tak zdeterminowane, że po całym dniu pracy przychodziły na zajęcia i uczyły się czytać i pisać. Po pięciu miesiącach ponownie złożyłyśmy podanie. Tym razem nie poszłam sama. W drodze do Banku Rezerw Indii towarzyszyło mi piętnaście kobiet. Kobiety powiedziały urzędnikowi: "Odrzuciliście nasze podanie, bo nie potrafimy czytać ani pisać. Nie daliście nam pozwolenia, bo jesteśmy analfabetkami". Dodały: "Nie było żadnych szkół, kiedy dorastałyśmy, więc nie jesteśmy odpowiedzialne za brak wykształcenia. Nie potrafimy czytać ani pisać, ale potrafimy liczyć".
(Laughter)
(Śmiech)
(Applause)
(Brawa)
And they challenged the officer. "Then tell us to calculate the interest of any principal amount."
I mówiły dalej: "Możemy teraz obliczyć oprocentowanie od jakiejkolwiek kwoty głównej".
(Laughter)
(Śmiech)
"If we are unable to do it, don't give us license. Tell your officers to do it without a calculator and see who can calculate faster."
Jeśli nam się nie uda, nie przydzielicie nam licencji. Powiedz swoim pracownikom, żeby zrobili to bez użycia kalkulatora. Zobaczymy, kto zrobi to szybciej".
(Applause)
(Brawa)
Needless to say, we got the banking license.
Oczywiście otrzymałyśmy licencję.
(Laughter)
(Śmiech)
(Applause)
(Brawa)
Today, more than 100,000 women are banking with us and we have more than 20 million dollars of capital. This is all women's savings, women capital, no outside investors asking for a business plan. No. It's our own rural women's savings.
Obecnie ponad 100 000 kobiet ma konta w naszym banku. Mamy ponad 20 milionów dolarów kapitału. To są oszczędności samych kobiet, fundusz kobiet, żadnych zewnętrznych inwestorów, którzy żądają biznes planu. Nie. To oszczędności naszych wiejskich kobiet.
(Applause)
(Brawa)
I also want to say that yes, after we got the license, today Kantabai has her own house and is staying with her family in her own house for herself and her family.
Chcę też powiedzieć, że dzisiaj, po tym, jak dostałyśmy licencję, Kantabai posiada swój własny dom, w którym mieszka ze swoja rodziną.
(Applause)
(Brawa)
When we started our banking operations, I could see that our women were not able to come to the bank because they used to lose the working day. I thought if women are not coming to the bank, bank will go to them, and we started doorstep banking. Recently, we starting digital banking. Digital banking required to remember a PIN number. Our women said, "We don't want a PIN number. That's not a good idea." And we tried to explain to them that maybe you should remember the PIN number; we will help you to remember the PIN number. They were firm. They said, "suggest something else," and they --
Kiedy zaczęłyśmy transakcje bankowe, zauważyłam, że nasze kobiety nie były w stanie przychodzić do banku, bo traciły wtedy dzień w pracy. Pomyślałam, że skoro nie mogą przyjść do banku, to bank przyjdzie do nich. Tak zaczęłyśmy bankowość obwoźną. Ostatnio wprowadzamy bankowość cyfrową. Cyfrowe usługi banku wymagają użycia numeru PIN. Nasze kobiety stwierdziły, że nie chcą numeru PIN, że to niedobry pomysł. Próbowałyśmy im tłumaczyć, że powinny pamiętać swój numer PIN i że pomożemy im w tym. Ale one stały przy swoim. Powiedziały: "Zaproponujcie coś innego". I...
(Laughter)
(Śmiech)
and they said, "What about thumb?" I thought that's a great idea. We'll link that digital banking with biometric, and now women use the digital financial transaction by using the thumb. And you know what they said? They said, "Anybody can steal my PIN number and take away my hard-earned money, but nobody can steal my thumb."
Powiedziały: "Co powiecie na kciuk?". Pomyślałam, że to świetny pomysł. Połączymy bankowość cyfrową z identyfikacją biometryczną. Obecnie kobiety wykonują transakcje cyfrowe przy użyciu kciuka. Wiecie, co powiedziały? "Każdy może ukraść mój numer PIN i odebrać mi ciężko zarobione pieniądze, ale nikt nie może ukraść mi kciuka".
(Applause)
(Brawa)
That reinforced the teaching which I have always learned from women: never provide poor solutions to poor people. They are smart.
To przekonało mnie, że kobiety mają rację, mówiąc, żeby nie oferować słabych rozwiązań ubogim. One są mądre.
(Applause)
(Brawa)
A few months later, another woman came to the bank -- Kerabai. She mortgaged her gold and took the loan. I asked Kerabai, "Why are you mortgaging your precious jewelry and taking a loan?" Kerabai said, "Don't you realize that it's a terrible drought? There's no food or fodder for the animals. No water. I'm mortgaging gold to buy food and fodder for my animals." And then she asks me, "Can I mortgage gold and get water?" I had no answer. Kerabai challenged me: "You're working in the village with women and finance, but what if one day there's no water? If you leave this village, with whom are you going to do banking?" Kerabai had a valid question, so in this drought, we decided to start the cattle camp in the area. It's where farmers can bring their animals to one place and get fodder and water. It didn't rain. Cattle camp was extended for 18 months. Kerabai used to move around in the cattle camp and sing the songs of encouragement. Kerabai became very popular. It rained and cattle camp was ended, but after cattle camp ended, Kerabai came to our radio -- we have community radio which has more than 100,000 listeners. She said, "I want to have a regular show on the radio." Our radio manager said, "Kerabai, you cannot read and write. How will you write the script?" You know what she replied? "I cannot read and write, but I can sing. What's the big deal?"
Kilka miesięcy później przyszła do banku inna kobieta. Nazywa się Kerabai. Wzięła kredyt, dając w zastaw złoto. Zapytałam Kerabai, dlaczego zastawia swoją cenną biżuterię i bierze pożyczkę. Odpowiedziała: "Czy nie wiesz, że mamy okropną suszę? Nie mamy jedzenia ani paszy dla bydła. Nie mamy wody. Robię to, żeby kupić jedzenie i paszę dla zwierząt". Po czym zapytała: "Czy mogę w zastaw za złoto dostać wodę?". Nie wiedziałam, co powiedzieć. Kerabai nie dała za wygraną: "Pracujesz we wsi z kobietami, zajmujesz się finansami, a jeśli pewnego dnia zabraknie wody? Jeśli stąd wyjedziesz, z kim będziesz dokonywała transakcji?". Kerabai zadała ważne pytanie, więc podczas suszy zdecydowałyśmy otworzyć obóz dla bydła. Okoliczni rolnicy mogli przyprowadzać tam swoje zwierzęta, żeby otrzymać dla nich paszę i wodę. Nie padało. Obóz dla zwierząt istniał 18 miesięcy. Kerabai przychodziła do obozu i śpiewała, żeby dodać wszystkim otuchy. Kerabai stała się bardzo popularna. Zaczęło wreszcie padać i zamknęliśmy obóz, ale to nie koniec. Kerabai zaczęła pracę w naszym radiu. Mamy radio w naszej gminie, które ma ponad 100 000 słuchaczy. Powiedziała: "Chcę mieć regularny program w radiu". Kierownik naszego radia odpowiedział: "Przecież nie potrafisz czytać ani pisać. Jak napiszesz scenariusz audycji?". Wiecie, co odpowiedziała? "Nie potrafię czytać ani pisać, ale potrafię śpiewać. Więc w czym problem?"
(Laughter)
(Śmiech)
And today, Kerabai is doing a regular radio program, and not only that, she's become a famous radio jockey and she has been invited by all of the radios, even from Mumbai. She gets the invitation and she does the show.
Dzisiaj Kerabai prowadzi stały program w radiu. Ale to nie wszystko. Stała się popularnym dżokejem radiowym i stacje radiowe w całych Indiach zapraszają ją do siebie, nawet z Bombaju. Otrzymuje zaproszenie i prowadzi program.
(Applause)
(Brawa)
Kerabai has become a local celebrity. One day I asked Kerabai, "How did you end up singing?" She said, "Shall I tell you the real fact? When I was pregnant with my first child, I was always hungry. I did not have enough food to eat. I did not have enough money to buy food, and so to forget my hunger, I started singing." So strong and wise, no? I always think that our women overcome so many obstacles -- cultural, social, financial -- and they find out their ways.
Kerabai stała się lokalną celebrytką. Pewnego razu zapytałam ją, jak to się stało, że zajmuje się śpiewaniem. Odpowiedziała: "Mam ci powiedzieć prawdę? Kiedy byłam w pierwszej ciąży, ciągle byłam głodna. Jednak nie miałam tyle jedzenia. Nie miałam tyle pieniędzy, żeby kupić jedzenie. Zaczęłam śpiewać, żeby zapomnieć o głodzie". Co za siła i mądrość. Zawsze myślę, że nasze kobiety pokonują różne trudności: kulturowe, społeczne, finansowe, i ciągle znajdują rozwiązania.
I would like to share another story: Sunita Kamble. She has taken a course in a business school, and she has become a veterinary doctor. She's Dalit; she comes from an untouchable caste, but she does artificial insemination in goats. It is a very male-dominated profession and it is all the more difficult for Sunita because Sunita comes from an untouchable caste. But she worked very hard. She did successful goat deliveries in the region and she became a famous goat doctor. Recently, she got a national award. I went to Sunita's house to celebrate -- to congratulate her. When I entered the village, I saw a big cutout of Sunita. Sunita was smiling on that picture. I was really surprised to see an untouchable, coming from the village, having a big cutout at the entrance of the village. When I went to her house, I was even more amazed because upper caste leaders -- men -- were sitting in the house, in her house, and having chai and water, which is very rare in India. Upper caste leaders do not go to an untouchable's house and have chai or water. And they were requesting her to come and address the gathering of the village. Sunita broke centuries-old caste conditioning in India.
Chciałabym przedstawić kolejną historię. Sunita Kamble. Zrobiła kurs w szkole biznesowej i została weterynarzem. Jest dalitką, pochodzi z kasty nietykalnych, ale przeprowadza sztuczne zapłodnienie u kóz. To typowo męskie zajęcie, tym bardziej trudne dla Sunity, że pochodzi ona z kasty nietykalnych. Ale pracowała bardzo ciężko. Z sukcesem odbierała porody kóz w regionie i stała się znanym lekarzem kóz. Ostatnio odebrała nagrodę państwową. Poszłam do jej domu, żeby to uczcić, żeby jej pogratulować. Kiedy weszłam do wioski, ujrzałam duży wizerunek Sunity. Sunita uśmiechała się na nim. Byłam naprawdę zdumiona, widząc osobę z kasty nietykalnych, pochodzącą ze wsi, mającą swoją podobiznę przy wejściu do wioski. Kiedy weszłam do jej domu, byłam jeszcze bardziej zaskoczona, bo liderzy wyższej kasty, mężczyźni, siedzieli w jej domu, pijąc czaj i wodę. To bardzo nietypowe w Indiach. Liderzy wyższych kast nie odwiedzają domów nietykalnych, żeby napić się czaju czy wody. Co więcej, poprosili Sunitę, żeby rozpoczęła wiejskie zebranie. Sunita przełamała barierę kastową istniejącą w Indiach od wieków.
(Applause)
(Brawa)
Let me come to what the younger generations do. As I'm standing here -- I'm so proud as I stand here, from Mhaswad to Vancouver. Back home, Sarita Bhise -- she's not even 16 years old. She's preparing herself -- she's a part of our sports program, Champions' program. She's preparing herself to represent India in field hockey. And you know where she's going? She's going to represent in 2020 Olympics, Tokyo.
Pozwólcie, że opowiem o pokoleniu młodych ludzi w Indiach. Stoję tutaj i jestem bardzo dumna, że mogę tu być, z Mhaswad do Vancouver. Tam w domu, w Indiach, Sarita Bhise, która nie ma nawet 16 lat, przygotowuje się... jest częścią naszego programu sportowego, programu mistrzów sportu. Będzie reprezentować Indie w hokeju na trawie. Wiecie, gdzie pojedzie? Będzie reprezentować nasz kraj na Igrzyskach Olimpijskich 2020 w Tokio.
(Applause)
(Brawa)
Sarita comes from a very poor shepherd community. I am just -- I couldn't be more proud of her.
Sarita pochodzi z bardzo biednej społeczności pasterskiej. Jestem z niej ogromnie dumna.
There are millions of women like Sarita, Kerabai, Sunita, who can be around you also. They can be all over the world, but at first glance you may think that they do not have anything to say, they do not have anything to share. You would be so wrong. I am so lucky that I'm working with these women. They are sharing their stories with me, they are sharing their wisdom with me, and I'm just lucky to be with them. 20 years before -- and I'm so proud -- we went to Reserve Bank of India and we set up the first rural women's bank. Today they are pushing me to go to National Stock Exchange to set up the first fund dedicated to micro rural women entrepreneurs. They are pushing me to set up the first small finance women's bank in the world. And as one of them said, "My courage is my capital." And I say here, their courage is my capital. And if you want, it can be yours also.
Takich kobiet jak Sarita, Kerabai czy Sunita są miliony. Możesz je również spotkać wokół siebie. Mogą być na całym świecie. Na pierwszy rzut oka można pomyśleć, że nie mają nic do powiedzenia, że nie można się od nich niczego nauczyć, ale to nieprawda. Mam szczęście, że pracuję z takimi kobietami. Dzielą się ze mną swoimi historiami i swoją mądrością. Mam szczęście, że mogę z nimi przebywać. 20 lat temu, z czego jestem bardzo dumna, poszłyśmy do Banku Rezerw Indii i założyłyśmy pierwszy bank wiejskich kobiet. Dzisiaj nalegają, żebym na Państwowej Giełdzie Papierów Wartościowych otworzyła pierwszy fundusz dla mikroprzedsiębiorstw wiejskich kobiet. Domagają się założenia pierwszego na świecie banku małych przedsiębiorstwa dla kobiet. Jak powiedziała jedna z nich: "Moja odwaga jest moim kapitałem". Mogę tu wyznać, że ich odwaga jest moim kapitałem. A jeśli tego chcecie, może też być waszym.
Thank you.
Dziękuję.
(Applause)
(Brawa)