I arrived in the US from Kingston, Jamaica in the summer of '68. My family of six crammed into a small, two-bedroom apartment in a three-story walk-up in Brooklyn. The block had several children -- some spoke Spanish, some spoke English. Initially, I wasn't allowed to play with them because, as my parents said, "Them too rambunctious" --
1968 nyarán érkeztem Jamaicából, Kingstonból Amerikába. Hattagú családom egy apró, két hálószobás lakásban szorongott egy háromemeletes brooklyni társasházban. Több gyerek is lakott a házban – néhányan spanyolul, mások angolul beszéltek. Eleinte nem játszhattam velük, mert a szüleim szerint túl izgágák voltak –
(Laughter)
(Nevetés)
so I could only watch them from my window. Rollerskating was one of their favorite activities. They loved hitching a ride at the back of the city bus, letting go of the rear bumper as the bus arrived at the bottom of the block in front of my building. One day there was a new girl with them. I heard the usual squeals of laughter interspersed with, "Mira, mira! Mira, mira!" Spanish for, "Look, look!" The group grabbed onto the back of the bus at the top of the block, and as they rolled down laughing and screaming, "Mira, mira, mira, mira," the bus abruptly stopped. The experienced riders adjusted and quickly let go, but the new girl lurched back and fell onto the pavement. She didn't move.
úgyhogy csak az ablakból figyelhettem őket. A görkorcsolyázás az egyik kedvenc elfoglaltságuk volt. Szerettek a busz hátuljába kapaszkodva siklani, elengedve a hátsó lökhárítót, amikor a busz megérkezett a háztömb aljához, pont az én épületem elé. Egy nap egy új lány csapódott hozzájuk. Hallgattam szokásos sikító, "Mira, mira!"-val ötvözött nevetésüket. "Mira, mira!" "Nézd, nézd!" – mondták spanyolul. A csapat megragadta a busz hátulját az utca tetején, de ahogy nevetve gurultak, és kiabálták, hogy "Mira, mira, mira, mira", a busz hirtelen lefékezett. A tapasztaltabbak alkalmazkodtak, és gyorsan elengedték a buszt, de az új lány megingott és az útra esett. Nem mozdult.
The adults outside ran to help her. The bus driver came out to see what had happened and call for an ambulance. There was blood coming from her head. She didn't open her eyes. We waited for the ambulance, and waited, and everyone said, "Where is the ambulance? Where is the ambulance?" The police finally arrived. An older black American man said, "Ain't no ambulance coming." He said it again loudly to the cop. "You know ain't no ambulance coming. They never send no ambulance here." The cop looked at my neighbors who were getting frustrated, lifted the girl into the patrol car and left.
A felnőttek odakint a segítségére siettek. A buszsofőr kiszállt, hogy megnézze, mi történt, és mentőt hívott. A lány feje vérzett. Nem nyitotta ki a szemét. Vártuk a mentőt, csak vártunk, egyre csak kérdezgettük: "Hol van a mentő? Hol van a mentő?" Végül megérkezett a rendőrség. Egy idősebb, fekete amerikai férfi így szólt: "Nem jön mentő". Hangosan megismételte a rendőrnek. "Tudja, hogy nem jön mentő. Ide sose küldenek mentőt." A rendőr az egyre ingerültebb szomszédaimra nézett, majd beemelte a lányt a járőrkocsiba, és elhajtott.
I was 10 years old at the time. I knew this wasn't right. I knew there was something more we could do. The something I could do was become a doctor. I became an internist and committed my career to caring for those we often call the underserved, the vulnerable, like those neighbors I had when I first immigrated to America.
Akkor 10 éves voltam. Tudtam, hogy ez nem helyes. Tudtam, hogy többet is tehetnénk. Ez a több, amit én tehettem, az volt, hogy orvos lettem. Belgyógyász, aki karrierjét annak szentelte, hogy segítsen azoknak, akiket általában rászorulóknak, kiszolgáltatottaknak nevezünk, mint amilyenek a szomszédaim voltak, amikor Amerikába költöztem.
During my early training years in Harlem in the '80s, I saw a shocking increase in young men with HIV. Then when I moved [to] Miami, I noticed HIV included women and children, primarily, poor black and brown people. Within a few years, an infection seen in a select population became a worldwide epidemic. Again I got the urge to do something. Fortunately, with the help of activists and advocates and educators and physicians like me who treat the disease, we found a way forward. There was a massive education effort to reduce HIV transmission and provide legal protection for those with the disease. There was a political will to make sure that as many patients as possible worldwide, regardless of ability to pay, could get access to medication. Within a couple of decades there were new treatments that transformed this life-threatening infection to a chronic disease, like diabetes. Now there's a vaccine on the horizon.
A 80-as évek elején gyakornokként Harlemben észrevettem, hogy rohamosan növekedett a HIV-fertőzött fiatal férfiak száma. Aztán amikor Miamiba költöztem, észrevettem, hogy nők és gyerekek is fertőzöttek, elsősorban a szegény feketék és latin-amerikaiak közül. Pár év alatt a lakosság bizonyos részét érintő fertőzés világjárvánnyá nőtte ki magát. Újra éreztem a késztetést, hogy tegyek valamit. Szerencsére aktivisták, ügyvédek, oktatók és olyan orvosok segítségével, mint én, akik kezelték a betegséget, találtunk kiutat. A HIV terjedésének megfékezésére nagyszabású oktatásba kezdtünk, és jogi védelmet biztosítottunk a fertőzötteknek. Politikai szándékunk volt biztosítani a betegeknek a világ minden táján – függetlenül attól, hogy megengedhetik-e maguknak a kezelést –, hogy hozzájussanak a gyógyszerekhez. Pár évtized alatt, új kezelések alkalmazásával, ez az életveszélyes fertőzés a cukorbetegséghez hasonló krónikus betegséggé alakult. Ma már oltás is van a láthatáron.
Over the last five to seven years, I've noticed a different epidemic among the patients in Florida, and it looks something like this. Ms. Anna Mae, a retired clerical worker living on a fixed income in Opa-locka, walked in for medication refills. She had common chronic conditions of high blood pressure, diabetes, heart disease and asthma with overlapping chronic obstructive pulmonary disease -- COPD. Ms. Anna Mae was one of my more adherent patients, so I was surprised she needed refills of her breathing medicines earlier than usual. Towards the end of the visit, she handed me a Florida Power and Light form and asked me to sign it. She was behind on her light bill. This form allowed physicians to document serious medical conditions requiring equipment that would be impacted if the patient's electricity was disconnected. "But Ms. Anna Mae," I said, "you don't use any medical devices for breathing. I don't think you qualify." Further questioning revealed she had been using her air conditioner day and night because of the heat so she could breathe. Needing to buy more asthma inhalers left her little money; she couldn't pay all the bills so it piled up. I filled out the form, but knowing she might be denied, I also sent her to the social worker.
Az elmúlt 7-10 évben egy másik járványra figyeltem fel a floridai betegeim körében, ami valahogy így fest: A fix nyugdíjas, egykor irodai munkát végző Ms. Anna Mae, Opa-lockából gyógyszerpótlásért jött hozzám. Szokásos krónikus betegségei voltak, pl. magas vérnyomás, cukorbetegség, szívelégtelenség és asztma, melyhez egy krónikus, érszűkülettel járó tüdőbetegség társult – a COPD. Ms. Anna Mae mindig betartotta az orvosi előírásokat, ezért meglepődtem, hogy a légzéssegítő gyógyszereinek pótlására korábban van szükség, mint általában. A látogatása végén átnyújtott nekem egy nyomtatványt a floridai áramszolgáltatótól, és megkért, hogy írjam alá. Késett a legutóbbi villanyszámlájával. A nyomtatvánnyal az orvosok igazolják: betegük súlyos egészségügyi állapota miatt olyan eszközt használ, amelyik nem működik, ha kikapcsolják a beteg áramszolgáltatását. "Ms. Anna Mae" – mondtam, – "hiszen maga nem használ légzéssegítő gépeket. Nem hiszem, hogy jogosult erre." A faggatásomra elárulta, hogy éjjel-nappal használja a légkondicionálóját, mert a hőségben nem tud lélegezni. A sok inhaláló vásárlása után kevés pénze maradt, így összegyűltek a kifizetetlen számlái. Kitöltöttem a nyomtatványt, de mivel tudtam, hogy elutasíthatják, elküldtem őt egy szociális munkáshoz is.
Then there was Jorge, such a sweet, kind man who often gifted our clinic with some of the fruits he sold on the streets of Miami. He had signs of worsening kidney function whenever he worked days on end on those hot streets due to dehydration -- just not enough blood getting to the kidneys. His kidneys worked much better whenever he took some days off. But with no other support, what could he do? As he says, "Rain or shine, cold or heat, I have to work."
Aztán ott volt Jorge, egy aranyos, kedves férfi, aki gyakran ajándékozott a klinikánknak gyümölcsöket, amiket Miami utcáin árult. Vese-alulműködés jeleit mutatta valahányszor az utcán, a tűző napon dolgozott, a dehidratáltság miatt – egyszerűen nem jutott elég vér a veséjébe. A veséje sokkal jobban működött a szabadnapjain. De más támogatás nélkül, mit tehetett volna? Ahogy ő mondaná: "Dolgoznom kell, akár esik, akár fúj."
But the most damning case of all may be Ms. Sandra Faye Twiggs of Fort Lauderdale with COPD. She was arrested after fighting with her daughter over a fan. On her release from jail, she returned to her apartment, coughed nonstop and died three days later.
De a legsúlyosabb eset talán a Fort Lauderdale-i Ms. Sandra Faye Twiggsé, aki COPD-ben szenvedett. Letartóztatták, mert a lányával egy ventilátorért veszekedett. Amikor kiengedték a börtönből, visszatért a lakásába, szüntelenül köhögött, majd három nap múlva meghalt.
Here's what else I noticed: the data show allergy seasons are starting weeks earlier, nighttime temperatures are rising, trees are growing faster and mosquitos carrying dangerous diseases like Zika and dengue are showing up in areas they didn't exist before.
Más dolgokat is észrevettem: az adatok alátámasztják, hogy az allergiaszezon hetekkel korábban kezdődik, az éjszakai hőmérsékletek növekednek, a fák gyorsabban nőnek, és az olyan súlyos betegségeket hordozó szúnyogok, mint a Zika és a dengue-láz, olyan területeken bukkannak fel, ahol előtte sosem.
I also see signs of impending climate gentrification. That's when richer people move into poorer neighborhoods that are at higher elevation and less subject to flood damage from climate change. Like in my patient Madame Marie who came in stressed and anxious, because she was evicted from her apartment in Miami's Little Haiti to make room for a luxury apartment complex whose developers understood that Little Haiti would not flood because it's ten feet above sea level.
Látom a fenyegető klímadzsentrifikáció jeleit is. Ez az amikor a gazdagabbak olyan, szegények területekre költöznek, amelyek magasabban helyezkednek el, így kevésbé érintettek klímaváltozás okozta árvíz esetén. Pl. Madame Marie, páciensem kétségbe volt esve, mert kiköltöztették a miami-i Little Haiti-ben levő lakásából, hogy helyet biztosítsanak egy luxus apartman-komplexum számára. Fejlesztői tudták, hogy Little Haiti-t nem áraszthatja el a víz, mert három méterrel a tengerszint felett helyezkedik el.
An undeniable, clear and consistent warming trend is on the way. A health emergency even bigger than HIV/AIDS seems to be in the works, and it was my low-income patients that were dropping clues of what this would look like. This new epidemic is climate change, and it has a variety of health effects. Climate change impacts us in four major ways. Directly, through heat, extreme weather and pollution; through the spread of the disease; through disruption of our food and water supply; and through disruption of our emotional well-being. In medicine we use mnemonics to aid our memory, and this mnemonic, "heatwave," shows the eight significant health effects of climate change.
Tagadhatatlan, világos és folyamatos melegedési tendencia elé nézünk. A HIV és AIDS betegségnél is komolyabb egészségügyi vészhelyzet van alakulóban, és erre alacsony jövedelmű pácienseimen mutattak rá. Ez az új világjárvány az éghajlatváltozás, melynek különböző egészségügyi következményei vannak. Az éghajlatváltozás négy jelentős módon hat ránk. Közvetlenül hat a hőség, szélsőséges időjárás és szennyezettség, hat a betegségek terjedése, hat az élelem- és víztartalékainkra és hat az érzelmi jólétünkre. Az egészségügyben betűszavakat használunk a memorizálás könnyítésére: a "heatwave" (hőhullám) szó betűi pedig rámutatnak az éghajlatváltozás nyolc jelentős egészségügyi hatására.
H: Heat illnesses.
H: [heat] hő által okozott betegségek.
E: Exacerbation of heart and lung disease.
E: [exacerbation] súlyosbodó szív- és tüdőbetegségek.
A: Asthma worsening.
A: [asthma] asztma rosszabbodása.
T: Traumatic injuries, especially during extreme weather events.
T: [traumatic] traumás sérülések, főleg a szélsőséges időjárás miatt.
W: Water and foodborne illnesses.
W: [water] víz és élelmiszer okozta betegségek.
A: Allergies worsening.
A: [allergies] allergiák súlyosbodása.
V: Vector-borne diseases spreading, like Zika, dengue and Lyme.
V: [vector-borne diseases] vektoriális betegségek terjedése,
And E: Emotional stresses increasing.
mint a Zika, dengue-láz és Lyme terjedése.
E: [emotional] érzelmi stressz növekedése.
Poor, vulnerable people are already feeling the effects of climate change. They are the proverbial canary in a coal mine. Truly, their experiences are like oracles or prophecies. The guiding light for us to pay attention that we are doing something to our world first that's hurting them first. But in a matter of time, we are next.
A szegény, kiszolgáltatott emberek már érzik éghajlatváltozás hatását. Ők a szénbányák kanárimadarai. Az ő tapasztalataik valóban jóslatok, próféciák. Ők az irányjelző fény, mely emlékeztet minket, hogy amikor a földünket bántjuk, ők szenvednek először. De csak idő kérdése, és mi következünk.
If we act together -- doctors, patients and other health professionals -- we will find solutions. We have done this with the HIV crisis. There [it] was thanks to the activism of patients with HIV that demanded medications and better research, and the collaboration of doctors and scientists that we were able to control the epidemic. And then it was thanks to international health agencies, NGOs, politicians and pharmaceutical companies that HIV medication became available in low-income countries. There is no reason we can't also apply this model of collaboration to address the health effects of climate change before it's too late.
Ha összetartunk – orvosok, páciensek és más egészségügyi szakemberek – találunk megoldást. Ugyanígy tettünk a HIV ellen is. Akkor a HIV fertőzöttek tevékenységének hála, mely megkövetelte a gyógyszereket és a kutatás fejlesztését, az orvosok és tudósok együttműködésével szabályozni tudtuk a járványt. Majd a nemzetközi egészségügyi szervezeteknek, civil szervezeteknek, politikusoknak és gyógyszeripari cégeknek köszönhetően a HIV gyógyszerek a szegényebb országokban is elérhetővé váltak. Miért ne követhetnénk újra az együttműködésnek ezt a mintáját, a klímaváltozás egészségügyi hatásaira, mielőtt túl késő lenne.
Climate change is here. It's already damaging the health and homes of poor people. Like my patient Jorge, most of us will have to work, whether rain or shine, cold or heat. But together these patients and their doctors, hand-in-hand, with some basic tools, can do so much to make this climate transition less brutal for all of us.
Az éghajlatváltozás már itt van. Már most károsítja a szegények egészségét és otthonát. Akárcsak a páciensemnek, Jorge-nak, legtöbbünknek dolgoznunk kell akár esik, akár fúj, legyen hideg vagy meleg odakint. De ezek a páciensek kéz a kézben az orvosaikkal, néhány alapvető eszközzel felszerelkezve rengeteget tudnak tenni annak érdekében, hogy az éghajlatváltozás elviselhetőbb legyen mindannyiunk számára.
These patients inspired me to found a clinicians' organization to fight climate change. We focus on understanding the health effects of climate change, learning to advocate for patients with climate-related illnesses and encouraging real-world solutions.
Pácienseim ösztönzésére orvosi szervezetet alapítottam, amelyik tesz a klímaváltozás ellen. Az éghajlatváltozás egészségügyi hatásait tanulmányozzuk, megtanulunk kiállni ki a betegek mellett, akik az éghajlatváltozáshoz köthető betegségben szenvednek, és valós megoldásokra törekszünk.
A recent Gallup study showed three of the most respected professions are nurses, doctors and pharmacists. So as respected members of society, we have amplified voices to influence climate change policy and politics. There is so much we can do. As clinicians, our many patient contacts allows us to see things before others. And this puts us in an ideal position to be on the frontlines of change.
Nemrég Gallup-felmérés bebizonyította, hogy a három legmegbecsültebb szakma a nővéreké, az orvosoké és a gyógyszerészeké. A társadalom elismert tagjai vagyunk rendkívüli ráhatással a klímaváltozás folyamatára és politikájára. Rengeteget tehetünk. Orvosokként, mivel a pácienseinkkel érintkezünk, először szembesülünk a problémákkal. Ezáltal ideális helyzetbe kerülünk, hogy a változás frontvonalán álljunk.
We can teach climate-related illnesses in our health-professional schools. We can collect data on our patients' climate-related conditions by making sure there are billing codes to identify them. We can do climate-related health research. We can teach how to have green practices in homes. We can advocate for our patient energy needs. We can help them get safer homes. We can help them get necessary equipment in those homes when conditions worsen. We can testify in front of lawmakers as to the findings, and we can medically treat our patients' climate-related illnesses. Most importantly, we can help prepare our patients mentally and physically for the health challenges they will face, using a model of medicine that incorporates economic and social justice.
Oktathatjuk a klímaváltozás okozta betegségeket egészségügyi intézményekben. Adatokat gyűjthetünk a pácienseink klímaváltozáshoz köthető állapotáról azzal, hogy azonosító kódokkal látjuk el a tüneteket. Kutathatjuk a klímaváltozás egészségügyi hatásait. Taníthatjuk a környezetbarát otthon megteremtését. Kiállhatunk a pácienseink áramszükségletéért. Segíthetünk nekik biztonságosabb otthonhoz jutni. Segíthetünk nekik, hogy megkapják az otthoni eszközöket, ha súlyosbodna az állapotuk. Tanúskodhatunk törvényalkotók előtt a kutatási eredményekre hivatkozva, és kezelhetjük pácienseink éghajlatváltozás okozta betegségeit. A legfontosabb: segíthetünk betegeinknek lelkileg és fizikailag is felkészülni a klímaváltozás okozta egészségügyi kihívásokra gazdaságilag és szociálisan pártatlan modell szerint.
This would mean Ms. Sandra Faye Twiggs with COPD, who died after being released from jail after a fight with her daughter over a fan, would have known that the heat in her apartment made her sick and angry and seek a safer place to go for cooling. Even better, her apartment would never have been so hot.
Pl. a COPD-ben szenvedő Ms. Sandra Faye Twiggs – aki meghalt pár nappal azután, hogy kiengedték a börtönből, miután a lányával egy ventilátoron veszekedett –, tudhatta volna, hogy a lakásában uralkodó hőség miatt volt beteg és dühös, és biztonságosabb helyet kereshetett volna hűsölésre. Sőt mi több, a lakása sosem melegedett volna fel ennyire.
From the poor, I've learned our lives are not only vulnerable but are stories of resilience, innovation and survival. Like that wise old man who loudly spoke truth to the cop that summer night: "Ain't no ambulance coming," and compelled him to deliver that little girl to the hospital instead.
A szegényektől megtanultam, hogy nem vagyunk annyira elesettek, életünk a strapabírásunkról, újításról és túlélésről is szól. Mint a bölcs öreg, aki hangosan kimondta az igazságot a rendőr előtt azon a nyári éjszakán: "Nem jön mentő", ezzel kényszerítve a rendőrt arra, hogy ő maga vigye el a lányt a kórházba.
You know what? Listen up. If there's going to be a medical response to climate change, it is not going to be just waiting for an ambulance. It is going to happen because we the clinicians take the first step. We make so much noise that the issue cannot be ignored or misunderstood. It is going to start with the stories our patients tell and the stories we tell on their behalf. We're going to do what is right for our patients like we've always done, but also what is right for our environment, for ourselves and for all the people on this planet -- all of them.
Tudjátok mit? Jól figyeljetek. Ha az egészségügy figyelembe veszi a klímaváltozást, azt jelenti, nem csak várunk a mentőre. Bekövetkezik, mert mi, orvosok, megtesszük az első lépést. Annyira hangosak leszünk, hogy a problémát nem lehet majd semmibe venni vagy félreérteni. A történetekkel fogjuk kezdeni, amiket a pácienseink mesélnek, vagy amiket mi mesélünk el helyettük. Ahogyan eddig, most is azt fogjuk tenni ami a legjobb a betegeinknek, de azt is, ami a legjobb a környezetünknek, saját magunknak és az összes többi embernek ezen a bolygón – mindannyiuknak.
Thank you.
Köszönöm.
(Applause and cheers)
(Taps és éljenzés)