I thought I'd start with telling you or showing you the people who started [Jet Propulsion Lab]. When they were a bunch of kids, they were kind of very imaginative, very adventurous, as they were trying at Caltech to mix chemicals and see which one blows up more. Well, I don't recommend that you try to do that now. Naturally, they blew up a shack, and Caltech, well, then, hey, you go to the Arroyo and really do all your tests in there.
M-am gândit să încep prin a vi-i arăta pe cei care au pus bazele [Jet Propulsion Lab]. Când erau doar nişte puşti erau extrem de imaginativi, dornici de aventură, în timp ce încercau la Caltech să combine substanţele chimice observând care dintre ele explodează mai cu putere. Nu vă recomand să încercaţi şi voi asta acum. Evident, după ce au aruncat în aer o baraca, Caltech le-a spus să meargă în Arroyo şi să-şi facă acolo toate testele.
So, that's what we call our first five employees during the tea break, you know, in here. As I said, they were adventurous people. As a matter of fact, one of them, who was, kind of, part of a cult which was not too far from here on Orange Grove, and unfortunately he blew up himself because he kept mixing chemicals and trying to figure out which ones were the best chemicals. So, that gives you a kind of flavor of the kind of people we have there. We try to avoid blowing ourselves up.
Aceştia sunt primii 5 dintre angajaţii noştrii în timpul pauzei de ceai. Cum spuneam, erau oameni dornici de aventură. De altfel, unul din ei, care făcea parte şi dintr-o sectă care nu era prea departe de locul acesta, în Orange Grove, s-a aruncat în aer în timp ce amesteca substanţele chimice dorind să afle care combinaţii dau cel mai bun rezultat. Astfel am încercat să vă dau o idee despre oamenii cu care lucrăm. Încercăm să ne abţinem să ne aruncăm în aer.
This one I thought I'd show you. Guess which one is a JPL employee in the heart of this crowd. I tried to come like him this morning, but as I walked out, then it was too cold, and I said, I'd better put my shirt back on. But more importantly, the reason I wanted to show this picture: look where the other people are looking, and look where he is looking. Wherever anybody else looks, look somewhere else, and go do something different, you know, and doing that. And that's kind of what has been the spirit of what we are doing.
M-am gândit să vă arăt asta: ghiciţi care dintre cei din poză este angajatul JPL. Am încercat să vin îmbrăcat ca el azi dimineaţă, dar când am ieşit mi-a fost prea frig şi am zis că ar fi bine să-mi pun cămaşa înapoi pe mine. Dar cel mai important, motivul pentru care am vrut să vă arăt această poză: uitaţi-vă unde se uită toţi ceilalţi şi unde se uită el. Indiferent unde se uită ceilalţi, tu uită-te în altă parte şi apucă-te să faci ceva diferit, nu ce deja fac alţii. Cam acesta este spiritul a ceea ce facem noi.
And I want to tell you a quote from Ralph Emerson that one of my colleagues, you know, put on my wall in my office, and it says, "Do not go where the path may lead. Go instead where there is no path, and leave a trail." And that's my recommendation to all of you: look what everybody is doing, what they are doing; go do something completely different. Don't try to improve a little bit on what somebody else is doing, because that doesn't get you very far.
Şi aş vrea să vă spun un citat al lui Ralph Emerson pe care unul din colegii mei l-a pus pe perete în biroul meu "Nu te duce pe acolo pe unde cărarea te îndeamnă. Du-te mai bine pe unde nu vezi nicio cărare şi lasă o urmă după tine." Şi asta este recomandarea mea pentru voi toţi: uitaţi-vă la tot ce fac cei din jurul vostru; voi însă să faceţi ceva complet diferit. Nu încerca să îmbunătăţeşti ce face deja altcineva, pentru că asta nu te va duce prea departe.
In our early days we used to work a lot on rockets, but we also used to have a lot of parties, you know. As you can see, one of our parties, you know, a few years ago. But then a big difference happened about 50 years ago, after Sputnik was launched. We launched the first American satellite, and that's the one you see on the left in there. And here we made 180 degrees change: we changed from a rocket house to be an exploration house. And that was done over a period of a couple of years, and now we are the leading organization, you know, exploring space on all of your behalf.
La începuturi noi lucram mult la rachete dar aveam şi multe petreceri. Se poate vedea una din petrecerile noastre de acum câţiva ani. Apoi o mare schimbare a avut loc acum 50 de ani, după ce a fost lansat Sputnik. Am lansat primul satelit american, cel pe care îl puteţi vedea aici în stânga. Şi aici schimbarea la 180 de grade: ne-am transformat din constructori de rachete în exploratori. Transformarea a durat o perioadă de câţiva ani şi acum suntem liderul mondial în explorarea spaţiului cosmic.
But even when we did that, we had to remind ourselves, sometimes there are setbacks. So you see, on the bottom, that rocket was supposed to go upward; somehow it ended going sideways. So that's what we call the misguided missile. But then also, just to celebrate that, we started an event at JPL for "Miss Guided Missile."
Dar chiar şi aşa trebuie să ne reamintim că uneori există şi eşecuri. Se poate vedea, în partea de jos, cum racheta trebuia lansată vertical dar cumva a pornit în lateral. Noi asta numim "racheta prost-ghidată". Apoi, ca să aniversăm asta, am organizat la JPL "Miss Racheta Ghidată".
So, we used to have a celebration every year and select -- there used to be competition and parades and so on. It's not very appropriate to do it now. Some people tell me to do it; I think, well, that's not really proper, you know, these days. So, we do something a little bit more serious. And that's what you see in the last Rose Bowl, you know, when we entered one of the floats. That's more on the play side. And on the right side, that's the Rover just before we finished its testing to take it to the Cape to launch it. These are the Rovers up here that you have on Mars now. So that kind of tells you about, kind of, the fun things, you know, and the serious things that we try to do. But I said I'm going to show you a short clip of one of our employees to kind of give you an idea about some of the talent that we have.
Îl organizam în fiecare an şi jurizam; aveau loc întreceri, parade şi multe altele. Nu se mai cuvine să o facem acum, deşi unii îmi spun să o fac, pentru că nu mai e recomandabil în zilele noastre. În schimb facem ceva mai serios. Asta vedeţi în poza din stânga, la Rose Bowl, când am participat cu o platformă. Găsiţi mai multe în film. Şi în dreapta este Rover-ul, chiar înainte să îi finalizăm testarea şi să-l ducem la Cape să fie lansat. Acestea sunt Rover-ele pe care le aveţi acum pe Marte. Şi asta vă spune ceva despre lucrurile nostime şi cele serioase pe care încercăm să le facem. Am spus că am să vă arăt un filmuleţ cu unul dintre angajaţii noştrii, ca să vă faceţi o idee despre talentul pe care îl avem.
Video: Morgan Hendry: Beware of Safety is an instrumental rock band. It branches on more the experimental side. There's the improvisational side of jazz. There's the heavy-hitting sound of rock. Being able to treat sound as an instrument, and be able to dig for more abstract sounds and things to play live, mixing electronics and acoustics. The music's half of me, but the other half -- I landed probably the best gig of all. I work for the Jet Propulsion Lab. I'm building the next Mars Rover. Some of the most brilliant engineers I know are the ones who have that sort of artistic quality about them. You've got to do what you want to do. And anyone who tells you you can't, you don't listen to them. Maybe they're right - I doubt it. Tell them where to put it, and then just do what you want to do. I'm Morgan Hendry. I am NASA.
(Video): Morgan Hendry: Beware of Safety este o formaţie de rock instrumental. Cântăm mai mult pe partea experimentală. Există o parte de improvizaţie din jazz. Există şi nuanţe de rock dur. Privind sunetul ca pe un instrument, putem să căutam sunete şi obiecte mai abstracte ca să cântam live, îmbinând electronica cu acustica. Muzica este jumătate din mine, dar cealaltă jumătate -- am dat probabil de cea mai bună ocazie. Lucrez pentru JPL. Construiesc următorul Rover pentru Marte. Unii dintre cei mai inteligenţi ingineri pe care îi cunosc sunt aceia care au şi calităţi artistice. Trebuie să faci ceea ce vrei să faci, Şi nu trebuie să asculţi de cei care spun că nu poţi. Poate au dreptate - deşi m-aş mira. Spune-le să tacă şi fă ce vrei tu. Sunt Morgan Hendry. Lucrez la NASA.
Charles Elachi: Now, moving from the play stuff to the serious stuff, always people ask, why do we explore? Why are we doing all of these missions and why are we exploring them? Well, the way I think about it is fairly simple. Somehow, 13 billion years ago there was a Big Bang, and you've heard a little bit about, you know, the origin of the universe. But somehow what strikes everybody's imagination -- or lots of people's imagination -- somehow from that original Big Bang we have this beautiful world that we live in today.
Charles Elachi: Mutându-ne de la joacă la lucruri mai serioase, mereu oamenii întrebă de ce explorăm noi? De ce facem toate aceste misiuni şi de ce explorăm? Ei bine, eu mă gândesc la asta destul de simplu. Cumva, acum 13 miliarde de ani a fost Big Bang-ul, şi, după cum stiţi, a apărut Universul. Dar ceea ce aprinde imaginaţia oricui -- sau a multora -- este că din acel Big Bang s-a format lumea minunată în care trăim astăzi.
You look outside: you have all that beauty that you see, all that life that you see around you, and here we have intelligent people like you and I who are having a conversation here. All that started from that Big Bang. So, the question is: How did that happen? How did that evolve? How did the universe form? How did the galaxies form? How did the planets form? Why is there a planet on which there is life which have evolved? Is that very common? Is there life on every planet that you can see around the stars? So we literally are all made out of stardust. We started from those stars; we are made of stardust. So, next time you are really depressed, look in the mirror and you can look and say, hi, I'm looking at a star here. You can skip the dust part. But literally, we are all made of stardust.
Te uiţi afară: vezi numai lucruri frumoase, toată viaţa ce te înconjoară şi oameni inteligenţi ca mine şi ca tine care pot purta acum o conversaţie. Totul a început cu Big Bang-ul. Deci întrebarea este: Cum s-a întâmplat? Cum a evoluat? Cum s-a format Universul? Cum s-au format galaxiile? Dar planetele? Cum de există o planetă cu viaţă evoluată? Este un lucru des întâlnit? Este oare viaţă pe fiecare planetă pe care o vedem în jurul stelelor? Deci, literalmente, toţi suntem praf de stele. Suntem făcuţi din materie stelară, creaţi din praf de stele. Data viitoare când sunteţi deprimaţi uitaţi-vă în oglindă şi puteţi spune, "Iată o stea!" Puteţi sări peste partea cu "praful". Dar literalmente suntem praf de stele.
So, what we are trying to do in our exploration is effectively write the book of how things have came about as they are today. And one of the first, or the easiest, places we can go and explore that is to go towards Mars. And the reason Mars takes particular attention: it's not very far from us. You know, it'll take us only six months to get there. Six to nine months at the right time of the year. It's a planet somewhat similar to Earth. It's a little bit smaller, but the land mass on Mars is about the same as the land mass on Earth, you know, if you don't take the oceans into account. It has polar caps. It has an atmosphere somewhat thinner than ours, so it has weather. So, it's very similar to some extent, and you can see some of the features on it, like the Grand Canyon on Mars, or what we call the Grand Canyon on Mars. It is like the Grand Canyon on Earth, except a hell of a lot larger.
Ce încercăm să facem prin explorarea noastră este să aflăm cum au ajuns lucrurile aşa cum le vedem azi. Şi unul din primele, sau cele mai uşoare, locuri unde putem merge şi să explorăm este Marte. Şi motivul principal este că nu este deloc departe de noi. Ne trebuie numai 6 luni să ajungem acolo. 6 până la 9 luni în cel mai potrivit moment din an. Este o planetă asemănătoare cu Terra. Doar un pic mai mică, dar partea de uscat de pe Marte este aproape la fel de mare ca partea de uscat de pe Terra, dacă nu luăm în considerare oceanele. Are poli. Are o atmosferă mai rarefiată decât a noastră, deci are şi climă. Este foarte asemănătoare din anumite puncte de vedere şi putem observa câteva forme de relief, cum ar fi Marele Canion de pe Marte, sau ceea ce numim noi Marele Canion de pe Marte. Este ca Marele Canion terestru, doar că este mult mai mare.
So it's about the size, you know, of the United States. It has volcanoes on it. And that's Mount Olympus on Mars, which is a kind of huge volcanic shield on that planet. And if you look at the height of it and you compare it to Mount Everest, you see, it'll give you an idea of how large that Mount Olympus, you know, is, relative to Mount Everest. So, it basically dwarfs, you know, Mount Everest here on Earth. So, that gives you an idea of the tectonic events or volcanic events which have happened on that planet. Recently from one of our satellites, this shows that it's Earth-like -- we caught a landslide occurring as it was happening. So it is a dynamic planet, and activity is going on as we speak today.
Este la fel de mare ca Statele Unite. Are vulcani. Şi acesta este muntele Olympus pe Marte, care este un fel de scut vulcanic imens al planetei. Şi dacă îi luăm în considerare înălţimea şi o comparăm cu Muntele Everest, ne vom face o idee despre cât de mare este muntele Olympus în comparaţie cu Everestul. Muntele Everest de pe Pământ este extrem de mic. Asta ne face să ne gândim la evenimente tectonice sau vulcanice care au avut loc pe planetă. Recent unul din sateliţi, ca să vedeţi asemănarea cu Terra -- a captat producerea unei alunecări de teren. Deci este o planetă dinamică, şi are activitate chiar şi acum, în timp ce vorbim.
And these Rovers, people wonder now, what are they doing today, so I thought I would show you a little bit what they are doing. This is one very large crater. Geologists love craters, because craters are like digging a big hole in the ground without really working at it, and you can see what's below the surface. So, this is called Victoria Crater, which is about a few football fields in size. And if you look at the top left, you see a little teeny dark dot. This picture was taken from an orbiting satellite. If I zoom on it, you can see: that's the Rover on the surface. So, that was taken from orbit; we had the camera zoom on the surface, and we actually saw the Rover on the surface. And we actually used the combination of the satellite images and the Rover to actually conduct science, because we can observe large areas and then you can get those Rovers to move around and basically go to a certain location.
Lumea se întreabă ce rol au aceste Rover-e, şi m-am gândit să vă arăt un pic din ceea ce fac. Acesta este un crater foarte mare. Geologilor le plac craterele, deoarece craterele sunt găuri imense săpate în pământ fără niciun fel de muncă, şi poţi vedea ce este dedesubt. Acesta este Craterul Victoria, şi are suprafaţa similară câtorva terenuri de fotbal. Dacă priviţi în stânga sus, vedeţi un mic punct negru. Această poză a fost făcută din satelit. Dacă o măresc, puteţi vedea că acesta este un Rover. Poza a fost făcută de pe orbită; putem să mărim imaginea şi aşa putem vedea Rover-ul. Noi folosim combinaţia imaginilor luate de sateliţi cu cele luate de Rover pentru a putea conduce experimentele, deoarece se pot observa suprafeţe mari şi putem controla mişcarea Rover-elor pentru a le trimite într-o anume locaţie.
So, specifically what we are doing now is that Rover is going down in that crater. As I told you, geologists love craters. And the reason is, many of you went to the Grand Canyon, and you see in the wall of the Grand Canyon, you see these layers. And what these layers -- that's what the surface used to be a million years ago, 10 million years ago, 100 million years ago, and you get deposits on top of them. So if you can read the layers it's like reading your book, and you can learn the history of what happened in the past in that location.
Ce facem acum este să ducem Rover-ul în crater. După cum am spus, geologii iubesc craterele. Mulţi dintre voi aţi fost în Marele Canion, şi aţi văzut pe versanţii acestuia stratificările. Aceste straturi -- aşa arăta suprafaţa acum un milion de ani, acum zece milioane de ani, acum o sută de milioane de ani, şi ai depozite noi deasupra. Dacă puteţi descifra aceste straturi e ca şi cum v-aţi citi propria geologie, şi veţi învăţa istoria lucrurilor petrecute demult în acel loc.
So what you are seeing here are the layers on the wall of that crater, and the Rover is going down now, measuring, you know, the properties and analyzing the rocks as it's going down, you know, that canyon. Now, it's kind of a little bit of a challenge driving down a slope like this. If you were there you wouldn't do it yourself. But we really made sure we tested those Rovers before we got them down -- or that Rover -- and made sure that it's all working well.
Ceea ce vedeţi aici sunt straturile peretelui craterului, iar Rover-ul coboară acum, măsurând proprietăţile şi analizând rocile în timp ce coboară în canion. Este destul de greu să conduci pe o pantă ca asta. Dacă aţi fi fost acolo, voi nu aţi fi făcut-o. Dar ne-am asigurat că Rover-ele au fost testate înainte să le coborâm -- sau acel Rover -- şi ne-am asigurat că funcţionează corect.
Now, when I came last time, shortly after the landing -- I think it was, like, a hundred days after the landing -- I told you I was surprised that those Rovers are lasting even a hundred days. Well, here we are four years later, and they're still working. Now you say, Charles, you are really lying to us, and so on, but that's not true. We really believed they were going to last 90 days or 100 days, because they are solar powered, and Mars is a dusty planet, so we expected the dust would start accumulating on the surface, and after a while we wouldn't have enough power, you know, to keep them warm.
Când am venit aici data trecută, puţin după aterizarea pe Marte -- cred că au trecut o sută de zile de la acel moment - v-am spus că sunt surprins că aceste Rover-e rezistă mai bine de o sută de zile. Iată-ne aici, patru ani mai târziu, şi încă funcţionează. Veţi spune "Charles, ne minţi" dar nu este adevarat. Chiar am crezut că nu rezistă mai mult de 90 sau 100 de zile, deoarece au autonomie solară, iar Marte este o planetă plină de praf şi ne-am aşteptat ca acesta să se adune pe ele şi după un timp să nu mai captăm suficientă energie solară pentru a le porni.
Well, I always say it's important that you are smart, but every once in a while it's good to be lucky. And that's what we found out. It turned out that every once in a while there are dust devils which come by on Mars, as you are seeing here, and when the dust devil comes over the Rover, it just cleans it up. It is like a brand new car that you have, and that's literally why they have lasted so long. And now we designed them reasonably well, but that's exactly why they are lasting that long and still providing all the science data. Now, the two Rovers, each one of them is, kind of, getting old. You know, one of them, one of the wheels is stuck, is not working, one of the front wheels, so what we are doing, we are driving it backwards. And the other one has arthritis of the shoulder joint, you know, it's not working very well, so it's walking like this, and we can move the arm, you know, that way. But still they are producing a lot of scientific data. Now, during that whole period, a number of people got excited, you know, outside the science community about these Rovers, so I thought I'd show you a video just to give you a reflection about how these Rovers are being viewed by people other than the science community.
Întotdeauna am spus că este important să fii isteţ, dar din când în când e bine să fii şi norocos. Şi asta s-a întâmplat. S-a dovedit că din când în când sunt furtuni de nisip pe Marte, aşa cum vedeţi aici, şi care trecând peste Rover, îl curăţă. Este ca şi cum am avea o maşină nouă, şi de asta au funcţionat atât de mult timp. Le-am şi creat destul de trainice, dar de asta au rezistat atât de mult timp şi încă transmit date ştiinţifice. Acum, ambele Rover-e încep să îmbătrânească. La unul dintre ele o roată s-a blocat, una din cele din faţă, şi ce am facut a fost să-l ghidăm cu spatele. Şi celălalt are artrită la umăr şi nu funcţionează corect mergând cam aşa şi îi putem mişca braţul tot cam aşa. Dar încă ne furnizează multe date ştiinţifice. În această perioadă multe persoane din afara comunităţii ştiinţifice au fost încântate de aceste Rover-e şi vreau să vă arăt un film pentru a înţelege cum sunt aceste Rover-e percepute de oamenii din afara comunităţii ştiinţifice.
So let me go on the next short video. By the way, this video is pretty accurate of how the landing took place, you know, about four years ago. Video: Okay, we have parachute aligned. Okay, deploy the airbags. Open. Camera. We have a picture right now. Yeah! CE: That's about what happened in the Houston operation room. It's exactly like this. Video: Now, if there is life, the Dutch will find it. What is he doing? What is that? CE: Not too bad.
Haideţi să vedem filmuleţul. Apropo, acest film arată exact cum a avut loc aterizarea acum 4 ani. (Video): Ok, avem paraşuta pe traiectorie. Ok, lansaţi amortizoarele cu aer. Lansate. Camera. Tocmai am facut o fotografie. Daaa! CE: Asta s-a întâmplat în camera de operaţii din Huston. Este exact aşa. (Video): Dacă există viaţă, Olandezul o va descoperi. Ce face? Ce-i asta? CE: Nu e rău deloc.
So anyway, let me continue on showing you a little bit about the beauty of that planet. As I said earlier, it looked very much like Earth, so you see sand dunes. It looks like I could have told you these are pictures taken from the Sahara Desert or somewhere, and you'd have believed me, but these are pictures taken from Mars. But one area which is particularly intriguing for us is the northern region, you know, of Mars, close to the North Pole, because we see ice caps, and we see the ice caps shrinking and expanding, so it's very much like you have in northern Canada. And we wanted to find out -- and we see all kinds of glacial features on it. So, we wanted to find out, actually, what is that ice made of, and could that have embedded in it some organic, you know, material.
Aşadar, să vă mai arăt puţin din frumuseţea planetei. Aşa cum am spus mai devreme, seamănă foarte mult cu Terra, puteţi vedea şi dune de nisip. V-aş fi putut spune că aceste poze au fost făcute în Sahara sau oriunde altundeva şi m-aţi fi crezut, dar ele sunt făcute pe Marte. O zonă care ne intrigă în mod special este regiunea nordică a planetei, aproape de Polul Nord, deoarece vedem gheţari, care se contractă şi se dilată, ceea ce seamănă foarte mult cu ce avem în nordul Canadei. Am vrut să vedem, şi am văzut, feluri variate de caracteristici glaciale. Am vrut să aflăm, de fapt, din ce este alcătuită gheaţa şi dacă conţine ceva materiale organice.
So we have a spacecraft which is heading towards Mars, called Phoenix, and that spacecraft will land 17 days, seven hours and 20 seconds from now, so you can adjust your watch. So it's on May 25 around just before five o'clock our time here on the West Coast, actually we will be landing on another planet. And as you can see, this is a picture of the spacecraft put on Mars, but I thought that just in case you're going to miss that show, you know, in 17 days, I'll show you, kind of, a little bit of what's going to happen.
Avem o navă spaţială ce se îndreaptă către Marte, numită Phoenix şi care va ajunge acolo în 17 zile, 7 ore şi 20 de secunde din acest moment, aşadar vă puteţi potrivi ceasurile. Pe 25 mai, chiar înainte de ora 5, ora locală pe Coasta de Vest, vom coborî pe altă planetă. După cum puteţi vedea, aceasta este o poză a navei spaţiale aterizată pe Marte, dar m-am gândit că în cazul în care veţi pierde acest spectacol, peste 17 zile, să vă arăt un pic ce se va întâmpla.
Video: That's what we call the seven minutes of terror. So the plan is to dig in the soil and take samples that we put them in an oven and actually heat them and look what gases will come from it. So this was launched about nine months ago. We'll be coming in at 12,000 miles per hour, and in seven minutes we have to stop and touch the surface very softly so we don't break that lander.
(Video): Asta este ceea ce numim cele 7 minute de teroare. Vrem să săpăm în sol şi să luăm mostre ce vor fi arse în cuptoare pentru a vedea ce gaze emană. Lansarea a avut loc acum nouă luni. Coborâm cu 12,000 mile/oră şi în 7 minute trebuie să ne oprim şi să atingem cu grijă solul pentru a nu distruge naveta.
Ben Cichy: Phoenix is the first Mars Scout mission. It's the first mission that's going to try to land near the North Pole of Mars, and it's the first mission that's actually going to try and reach out and touch water on the surface of another planet.
Ben Cichy: Phoenix este prima misiune marţiană de cercetare. Este prima misiune care va ateriza lângă Polul Nord pe Marte şi prima care va încerca să găsească apă pe suprafaţa altei planete.
Lynn Craig: Where there tends to be water, at least on Earth, there tends to be life, and so it's potentially a place where life could have existed on the planet in the past.
Lynn Craig: Unde este apă, cel puţin pe Terra, acolo este şi viaţă şi, deci, este un potenţial loc unde viaţa a existat în trecutul planetei.
Erik Bailey: The main purpose of EDL is to take a spacecraft that is traveling at 12,500 miles an hour and bring it to a screeching halt in a soft way in a very short amount of time. BC: We enter the Martian atmosphere. We're 70 miles above the surface of Mars. And our lander is safely tucked inside what we call an aeroshell.
Erik Bailey: Principalul obiectiv al aterizării este să imprime unei navete ce coboară cu 12,500 mile/oră o oprire programată, într-un mod blând şi în timp scurt. BC: Intrăm în atmosfera marţiană. Suntem la 70 de mile deasupra solului. Şi naveta este bine închisă în naveta mamă.
EB: Looks kind of like an ice cream cone, more or less.
EB: Arată ca un cornet de îngheţată, mai mult sau mai puţin.
BC: And on the front of it is this heat shield, this saucer-looking thing that has about a half-inch of essentially what's cork on the front of it, which is our heat shield. Now, this is really special cork, and this cork is what's going to protect us from the violent atmospheric entry that we're about to experience.
BC: Şi în faţă este scutul termic acest obiect cu aspect de farfurie, ce are circa 1 centimetru din ce e de fapt un dop care-i astupă partea din faţă, care este scutul termic. Acesta este un dop special şi acest dop ne va proteja de intrarea violentă în atmosferă pe care o vom simţi.
Rob Grover: Friction really starts to build up on the spacecraft, and we use the friction when it's flying through the atmosphere to our advantage to slow us down. BC: From this point, we're going to decelerate from 12,500 miles an hour down to 900 miles an hour.
Rob Grover: Frecarea cu aerul începe să se simtă şi ne folosim de ea în timp ce coborâm prin atmosferă în avantajul nostru, ca să frânăm. BC: Din acest punct vom decelera de la 12.500 mile/oră la 900 mile/oră.
EB: The outside can get almost as hot as the surface of the Sun.
EB: În exterior poate fi la fel de cald ca suprafaţa Soarelui.
RG: The temperature of the heat shield can reach 2,600 degrees Fahrenheit.
RG: Temperatura scutului termic poate atinge 2.600 grade Fahrenheit.
EB: The inside doesn't get very hot. It probably gets about room temperature. Richard Kornfeld: There is this window of opportunity within which we can deploy the parachute.
EB: Înăuntru nu este chiar aşa cald. Probabil ajunge la temperatura camerei. Richard Kornfeld: Există un moment prielnic când putem desfăşura paraşuta.
EB: If you fire the 'chute too early, the parachute itself could fail. The fabric and the stitching could just pull apart. And that would be bad.
EB: Dacă deschizi paraşuta prea devreme, poate să nu se deschidă. Materialul şi cusătura se pot destrăma. Şi asta ar fi rău.
BC: In the first 15 seconds after we deploy the parachute, we'll decelerate from 900 miles an hour to a relatively slow 250 miles an hour. We no longer need the heat shield to protect us from the force of atmospheric entry, so we jettison the heat shield, exposing for the first time our lander to the atmosphere of Mars.
BC: În primele 15 secunde după deschiderea paraşutei, am decelerat de la 900 mile/oră la aproape 250 mile/oră. Nu mai e nevoie să fim protejati de scutul termic pentru frecarea cu atmosfera, aşa că îl ejectăm, expunând pentru prima dată naveta la atmosfera marţiană.
LC: After the heat shield has been jettisoned and the legs are deployed, the next step is to have the radar system begin to detect how far Phoenix really is from the ground.
LC: După ejectarea scutului termic şi deschiderea trenului de aterizare următorul pas e să detectăm cu radarul cât de departe e Phoenix de sol.
BC: We've lost 99 percent of our entry velocity. So, we're 99 percent of the way to where we want to be. But that last one percent, as it always seems to be, is the tricky part.
BC: Am pierdut 99% din viteză. Deci am parcurs 99% din drumul necesar. Dar acel ultim procent, ca de obicei, este cel mai greu.
EB: Now the spacecraft actually has to decide when it's going to get rid of its parachute.
EB: Acum naveta trebuie să decidă când va scăpa de paraşută.
BC: We separate from the lander going 125 miles an hour at roughly a kilometer above the surface of Mars: 3,200 feet. That's like taking two Empire State Buildings and stacking them on top of one another.
Se separă de navetă la viteza de 125 mile/oră la circa 1 km deasupra solului planetei: 3,200 picioare. Adică înălţimea a două clădiri Empire State puse una deasupra celeilalte.
EB: That's when we separate from the back shell, and we're now in free-fall. It's a very scary moment; a lot has to happen in a very short amount of time. LC: So it's in a free-fall, but it's also trying to use all of its actuators to make sure that it's in the right position to land.
EB: Acum ne decuplăm de partea din spate şi suntem în cădere liberă. Este un moment înfricoşător: multe se pot petrece într-un timp foarte scurt. LC: Este în cădere liberă dar încearcă şi să se folosească de toate metodele pentru a se asigura că va ateriza cum trebuie.
EB: And then it has to light up its engines, right itself, and then slowly slow itself down and touch down on the ground safely.
EB: Apoi trebuie să pornească motoarele singură şi apoi să încetinească uşor şi să atingă solul în siguranţă.
BC: Earth and Mars are so far apart that it takes over ten minutes for a signal from Mars to get to Earth. And EDL itself is all over in a matter of seven minutes. So by the time you even hear from the lander that EDL has started it'll already be over.
BC: Terra şi Marte sunt atât de departe încât îi trebuie peste 10 minute unui semnal să ajungă de pe Marte până aici. Şi aterizarea se termină cu totul în doar 7 minute. Deci când aflăm că aterizarea abia a început de fapt deja se va fi terminat.
EB: We have to build large amounts of autonomy into the spacecraft so that it can land itself safely.
EB: Am încorporat multe sisteme autonome în navetă ca să poată ateriza singură şi în siguranţă.
BC: EDL is this immense, technically challenging problem. It's about getting a spacecraft that's hurtling through deep space and using all this bag of tricks to somehow figure out how to get it down to the surface of Mars at zero miles an hour. It's this immensely exciting and challenging problem.
BC: Aterizarea este o imensă şi provocatoare problemă tehnică. Practic trebuie să determini o navetă ce goneşte prin spaţiu să îşi dea seama prin diferite metode cum să ajungă pe suprafaţa lui Marte la viteza de 0 mile/oră. Este o problemă provocatoare şi incitantă.
CE: Hopefully it all will happen the way you saw it in here. So it will be a very tense moment, you know, as we are watching that spacecraft landing on another planet.
CE: Sperăm să se întâmple aşa cum vedeţi aici. Deci va fi un moment tensionat observând cum naveta aterizează pe altă planetă.
So now let me talk about the next things that we are doing. So we are in the process, as we speak, of actually designing the next Rover that we are going to be sending to Mars. So I thought I would go a little bit and tell you, kind of, the steps we go through. It's very similar to what you do when you design your product. As you saw a little bit earlier, when we were doing the Phoenix one, we have to take into account the heat that we are going to be facing. So we have to study all kinds of different materials, the shape that we want to do. In general we don't try to please the customer here. What we want to do is to make sure we have an effective, you know, an efficient kind of machine.
Vreau să vorbesc şi despre alt lucru pe care îl facem. În acest moment lucrăm la modelul următorului Rover pe care îl vom trimite pe Marte. Şi m-am gândit să vă spun un pic cum avansăm. Este foarte asemănător cu ceea ce faceţi voi când concepeţi un produs. Cum aţi văzut mai devreme, când am construit Phoenix 1, am luat în considerare şi căldura cu care ne vom confrunta. A trebuit să studiem multe tipuri de materiale care pot să ne fie utile. În general nu încercăm să mulţumim clientul. Ceea ce vrem să facem este o maşină cât se poate de eficientă.
First we start by we want to have our employees to be as imaginative as they can. And we really love being close to the art center, because we have, as a matter of fact, one of the alumni from the art center, Eric Nyquist, had put a series of displays, far-out displays, you know, in our what we call mission design or spacecraft design room, just to get people to think wildly about things. We have a bunch of Legos. So, as I said, this is a playground for adults, where they sit down and try to play with different shapes and different designs.
La început le-am cerut angajaţilor noştri să fie cât se poate de imaginativi. Şi ne place să fim aproape de Centrul Artistic, pentru că îl avem, sincer să fiu, pe unul din seniorii Centrului Artistic, Eric Nyquist, care a pus câteva monitoare, vizibile din depărtare, în camera noastră de design a navetei, ca să-i facă pe oameni să se gândească liber la lucruri. Avem multe Lego-uri. Şi, cum spuneam, este un loc de joacă pentru adulţi, unde ei stau şi încearcă să se joace cu diferite forme şi contururi.
Then we get a little bit more serious, so we have what we call our CAD/CAMs and all the engineers who are involved, or scientists who are involved, who know about thermal properties, know about design, know about atmospheric interaction, parachutes, all of these things, which they work in a team effort and actually design a spacecraft in a computer to some extent, so to see, does that meet the requirement that we need. On the right, also, we have to take into account the environment of the planet where we are going. If you are going to Jupiter, you have a very high-radiation, you know, environment. It's about the same radiation environment close by Jupiter as inside a nuclear reactor.
Devenind acum mai serioşi, avem şi ceea ce noi numim CAD/CAM-uri şi toţi inginerii implicaţi, toţi cercetătorii, ce au cunoştinţe despre principile termice desen tehnic, interacţiune atmosferică, paraşute, toţi aceştia lucrează în echipă şi dezvoltă un model computerizat de rachetă pentru a vedea dacă se ridică la nivelul aşteptărilor noastre. Pe de altă parte trebuie să luăm în calcul şi atmosfera planetei unde vrem să aterizăm. Dacă mergi pe Jupiter sunt foarte multe radiaţii. Este cam acelaşi nivel de radiaţie pe Jupiter ca într-un reactor nuclear.
So just imagine: you take your P.C. and throw it into a nuclear reactor and it still has to work. So these are kind of some of the little challenges, you know, that we have to face. If we are doing entry, we have to do tests of parachutes. You saw in the video a parachute breaking. That would be a bad day, you know, if that happened, so we have to test, because we are deploying this parachute at supersonic speeds. We are coming at extremely high speeds, and we are deploying them to slow us down. So we have to do all kinds of tests. To give you an idea of the size, you know, of that parachute relative to the people standing there.
Imaginaţi-vă că vă aruncaţi PC-ul într-un reactor nuclear şi totuşi PC-ul trebuie să funcţioneze. Acestea sunt câteva din provocările la care trebuie să răspundem. Pentru aterizare trebuie să facem teste la paraşute. Aţi văzut în film o paraşută rupându-se. Ar fi groaznic să se întâmple aşa ceva, deci trebuie să le testăm pentru că deschidem paraşuta la viteze supersonice. Navigăm la viteze foarte mari şi deschidem paraşutele tocmai pentru a frâna. Deci trebuie testate foarte bine. Asta este ca să vă faceţi o idee cât de mare e o paraşută în comparaţie cu oamenii de aici.
Next step, we go and actually build some kind of test models and actually test them, you know, in the lab at JPL, in what we call our Mars Yard. We kick them, we hit them, we drop them, just to make sure we understand how, where would they break. And then we back off, you know, from that point. And then we actually do the actual building and the flight. And this next Rover that we're flying is about the size of a car. That big shield that you see outside, that's a heat shield which is going to protect it. And that will be basically built over the next year, and it will be launched June a year from now. Now, in that case, because it was a very big Rover, we couldn't use airbags. And I know many of you, kind of, last time afterwards said well, that was a cool thing to have -- those airbags. Unfortunately this Rover is, like, ten times the size of the, you know, mass-wise, of the other Rover, or three times the mass. So we can't use airbags. So we have to come up with another ingenious idea of how do we land it. And we didn't want to take it propulsively all the way to the surface because we didn't want to contaminate the surface; we wanted the Rover to immediately land on its legs.
Apoi am construit nişte modele de test pe care le-am şi testat la JPL în ceea ce noi numim Curtea Marţiană. Le-am lovit, le-am trântit, le-am aruncat, ca să ne dăm seama cum şi unde se pot strica. Şi apoi reluăm lucrul din acel punct. Şi abia apoi facem construirea propriu-zisă şi zborul. Următorul Rover va fi de mărimea unei maşini. Acest mare scut pe care îl vedeţi în exterior este scutul termic ce îl va proteja. Şi acesta va fi construit la anul şi va fi lansat în iunie anul viitor. În acest caz, fiind un Rover foarte mare, nu puteam folosi amortizoare cu aer. Şi îmi amintesc că data trecută au fost câţiva dintre voi cărora li s-au părut interesante aceste amortizoare. Din păcate acest Rover este de 10 ori mai voluminos şi de 3 ori mai greu decât Rover-ul precedent. Deci nu putem folosi amortizoare. Dar s-a venit cu o idee ingenioasă pentru aterizare. Nu am vrut să-l coborâm prin propulsie la sol pentru că nu doream să contaminăm suprafaţa; vroiam ca Rover-ul să aterizeze pe picioarele sale.
So we came up with this ingenious idea, which is used here on Earth for helicopters. Actually, the lander will come down to about 100 feet and hover above that surface for 100 feet, and then we have a sky crane which will take that Rover and land it down on the surface. Hopefully it all will work, you know, it will work that way. And that Rover will be more kind of like a chemist. What we are going to be doing with that Rover as it drives around, it's going to go and analyze the chemical composition of rocks. So it will have an arm which will take samples, put them in an oven, crush and analyze them. But also, if there is something that we cannot reach because it is too high on a cliff, we have a little laser system which will actually zap the rock, evaporate some of it, and actually analyze what's coming from that rock. So it's a little bit like "Star Wars," you know, but it's real. It's real stuff. And also to help you, to help the community so you can do ads on that Rover, we are going to train that Rover to actually in addition to do this, to actually serve cocktails, you know, also on Mars.
Şi am venit cu ideea ingenioasă care e folosită şi de elicoptere aici pe Pământ. Naveta va coborî până la 100 de picioare şi va pluti la această altitudine, de unde o macara va scoate Rover-ul şi îl va coborî pe sol. Să sperăm că toate vor merge după acest plan. Rover-ului va avea un rol de chimist. Treaba Rover-ului ajuns pe planetă este să analizeze compoziţia chimică a rocilor. Va avea un braţ care colectează mostre ce vor fi băgate într-un cuptor, zdrobite şi analizate. Dacă este ceva la care nu putem ajunge fiind prea sus pe o stancă, avem un laser care va sfărâma roca, evaporând-o şi astfel vom putea face analizele necesare. Seamănă puţin cu Star Wars, dar totul e real. Lucrurile sunt reale. Şi pentru a vă ajuta şi pe voi să faceţi reclame despre Rover, îl vom antrena să poată servi cocktail-uri şi pe Marte.
So that's kind of giving you an idea of the kind of, you know, fun things we are doing on Mars. I thought I'd go to "The Lord of the Rings" now and show you some of the things we have there. Now, "The Lord of the Rings" has two things played through it. One, it's a very attractive planet -- it just has the beauty of the rings and so on. But for scientists, also the rings have a special meaning, because we believe they represent, on a small scale, how the Solar System actually formed. Some of the scientists believe that the way the Solar System formed, that the Sun when it collapsed and actually created the Sun, a lot of the dust around it created rings and then the particles in those rings accumulated together, and they formed bigger rocks, and then that's how the planets, you know, were formed.
Astfel am vrut să vă faceţi o idee despre lucrurile amuzante ce le facem pe Marte. M-am gândit să mergem la Stăpânul Inelelor acum ca să vedeţi câteva lucruri interesante. La Stăpânul Inelelor remarcăm două lucruri. Primul, este o planetă superbă -- are frumuseţea inelelor şi aşa mai departe. Dar pentru cercetători inelele au o semnificaţie aparte, pentru că noi credem că reprezintă, la scară mai mică, modul în care s-a format Sistemul Solar. Unii savanţi văd astfel modul în care s-a format Sistemul Solar, că Soarele a luat naştere prin acumularea materiei stelare, mare parte din praful din jurul lui a creat inele şi apoi particulele din aceste inele s-au acumulat formând bucăţi mari de rocă, şi apoi, în acelaşi mod, şi planetele s-au format.
So, the idea is, by watching Saturn we're actually watching our solar system in real time being formed on a smaller scale, so it's like a test bed for it. So, let me show you a little bit on what that Saturnian system looks like. First, I'm going to fly you over the rings. By the way, all of this is real stuff. This is not animation or anything like this. This is actually taken from the satellite that we have in orbit around Saturn, the Cassini. And you see the amount of detail that is in those rings, which are the particles. Some of them are agglomerating together to form larger particles. So that's why you have these gaps, is because a small satellite, you know, is being formed in that location. Now, you think that those rings are very large objects. Yes, they are very large in one dimension; in the other dimension they are paper thin. Very, very thin. What you are seeing here is the shadow of the ring on Saturn itself. And that's one of the satellites which was actually formed on that one. So, think about it as a paper-thin, huge area of many hundreds of thousands of miles, which is rotating.
Deci privindu-l acum pe Saturn, privim de fapt formarea sistemului nostru solar la scară mai mică, şi îl putem folosi ca laborator de teste. Să vă prezint acum cum arată acest sistem saturnian. Întâi vom zbura pe lângă inele. Apropo, totul este filmat real. Acestea nu sunt animaţii făcute pe calculator. Imaginile sunt captate din satelitul pe care îl avem pe orbita lui Saturn, Cassini. Se poate observa cât de clare sunt inelele datorită particulelor de materie. Unele se acumulează, formând particule mai mari. Goluri în inele apar când un satelit se formează în acea locaţie. Acum, voi credeţi că inelele sunt obiecte foarte mari. Da, sunt mari într-o singură dimensiune; în cealaltă dimensiune sunt subţiri ca hârtia. Foarte, foarte subţiri. Aici se vede umbra unui astfel de inel proiectată pe Saturn. Iată şi unul din sateliţii care s-au format în acel loc. Imaginaţi-vă o platformă subţire cât hârtia, având o suprafaţă de sute de mii de mile, care se roteşte.
And we have a wide variety of kind of satellites which will form, each one looking very different and very odd, and that keeps scientists busy for tens of years trying to explain this, and telling NASA we need more money so we can explain what these things look like, or why they formed that way. Well, there were two satellites which were particularly interesting. One of them is called Enceladus. It's a satellite which was all made of ice, and we measured it from orbit. Made of ice. But there was something bizarre about it. If you look at these stripes in here, what we call tiger stripes, when we flew over them, all of a sudden we saw an increase in the temperature, which said that those stripes are warmer than the rest of the planet.
Avem o mare varietate de sateliţi ce se pot forma fiecare arătând foarte diferit şi foarte bizar, ce vor ţine cercetătorii ocupaţi zeci de ani încercând să explice cum se formează şi cerând de la NASA şi mai mulţi bani pentru a afla cum arată aceşti sateliţi şi cum au ajuns să se formeze. Doi sateliţi sunt foarte interesanţi. Unul este Enceladus. Este format complet din gheaţă, şi l-am măsurat de pe orbită. Este făcut din gheaţă. Dar este ceva bizar la el. Iată aceste dungi, numite dungi-de-tigru; zburând pe langă ele, dintr-o dată am observat o crestere de temperatură, adică acele dungi erau mai calde decât restul satelitului.
So as we flew by away from it, we looked back. And guess what? We saw geysers coming out. So this is a Yellowstone, you know, of Saturn. We are seeing geysers of ice which are coming out of that planet, which indicate that most likely there is an ocean, you know, below the surface. And somehow, through some dynamic effect, we're having these geysers which are being, you know, emitted from it. And the reason I showed the little arrow there, I think that should say 30 miles, we decided a few months ago to actually fly the spacecraft through the plume of that geyser so we can actually measure the material that it is made of. That was [unclear] also -- you know, because we were worried about the risk of it, but it worked pretty well. We flew at the top of it, and we found that there is a fair amount of organic material which is being emitted in combination with the ice. And over the next few years, as we keep orbiting, you know, Saturn, we are planning to get closer and closer down to the surface and make more accurate measurements.
Aşa că la trecerea pe lângă satelit ne-am uitat şi înapoi. Şi ghiciţi ce? Am văzut ţâşnind gheizere. Este un Yellowstone al lui Saturn. Am văzut gheizere de gheaţă pe satelit ce indică probabila existenţă a unui ocean în adâncurile satelitului. Cumva, în urma unui efect dinamic, vedem aceste gheizere ce tâşnesc de sub scoarţa de gheaţă. Motivul pentru care am pus săgeata asta aici, ce indică 30 de mile, este că am decis acum câteva luni să trimitem o navetă prin jetul unui gheizer pentru a observa materialele din care este alcătuit. Am fost îngrijoraţi dacă totul va merge bine, existând anumite riscuri, dar totul a mers bine. Am zburat chiar deasupra lui şi am aflat că sunt destule materiale organice emise în combinaţie cu gheaţa. Şi în următorii ani, în timp ce orbităm Saturn, plănuim să ajungem din ce în ce mai aproape de suprafaţa satelitului pentru măsurători mai precise.
Now, another satellite also attracted a lot of attention, and that's Titan. And the reason Titan is particularly interesting, it's a satellite bigger than our moon, and it has an atmosphere. And that atmosphere is very -- as dense as our own atmosphere. So if you were on Titan, you would feel the same pressure that you feel in here. Except it's a lot colder, and that atmosphere is heavily made of methane. Now, methane gets people all excited, because it's organic material, so immediately people start thinking, could life have evolved in that location, when you have a lot of organic material. So people believe now that Titan is most likely what we call a pre-biotic planet, because it's so cold organic material did not get to the stage of becoming biological material, and therefore life could have evolved on it.
Şi alt satelit ne-a atras atenţia, anume Titan. Lucrul care îl face interesant este că Titan este mai mare decât Luna şi are atmosferă. Şi atmosfera lui este la fel de densă ca şi atmosfera Terrei. Dacă am fi pe Titan am simţi aceeaşi presiune pe care o simţim aici. Doar că este mult mai frig, şi acea atmosferă este în mare parte constituită din metan. Metanul ne face să gândim pozitiv, pentru că este material organic şi imediat începem să ne gândim dacă viaţa a evoluat în acest loc, unde avem multe materiale organice. Deci oamenii cred acum că Titan este ceea ce se numeşte o planetă prebiotică, pentru că materialul organic rece nu a ajuns la stadiul de a deveni material biologic în care ar fii putut să evolueze viaţa.
So it could be Earth, frozen three billion years ago before life actually started on it. So that's getting a lot of interest, and to show you some example of what we did in there, we actually dropped a probe, which was developed by our colleagues in Europe, we dropped a probe as we were orbiting Saturn. We dropped a probe in the atmosphere of Titan. And this is a picture of an area as we were coming down. Just looked like the coast of California for me. You see the rivers which are coming along the coast, and you see that white area which looks like Catalina Island, and that looks like an ocean. And then with an instrument we have on board, a radar instrument, we found there are lakes like the Great Lakes in here, so it looks very much like Earth. It looks like there are rivers on it, there are oceans or lakes, we know there are clouds. We think it's raining also on it. So it's very much like the cycle on Earth except because it's so cold, it could not be water, you know, because water would have frozen. What it turned out, that all that we are seeing, all this liquid, [is made of] hydrocarbon and ethane and methane, similar to what you put in your car.
Seamănă cu Terra, îngheţată, de acum 3 miliarde de ani înainte ca viaţa să apară. Naşte astfel foarte mult interes şi, pentru exemplificare, am lansat o sondă pe Titan, construită de colegii noştrii din Europa, în timp ce orbitam Saturn. Am lansat o sondă în atmosfera lui Titan. Acesta este o poză făcută în timpul coborârii. Seamănă mult cu coasta Californiei. Se pot vedea râurile de-a lungul coastei, o zonă albă ce seamănă cu Insula Catalina, şi cealaltă zonă ce pare a fi un ocean. Cu un instrument de la bord, un radar, am observat că există şi lacuri aici, precum Marile Lacuri, deci seamănă foarte mult cu Terra. Pare a avea râuri, oceane sau lacuri şi ştim că sunt şi nori. Credem că şi plouă. Este similar ciclului apei de pe Terra, doar că, fiind foarte frig, nu poate fii apă pe Titan deoarece apa ar îngheţa. Am aflat că acest lichid este alcătuit din hidrocarburi, etan şi metan, asemănător cu ce pui în maşina ta.
So here we have a cycle of a planet which is like our Earth, but is all made of ethane and methane and organic material. So if you were on Mars -- sorry, on Titan, you don't have to worry about four-dollar gasoline. You just drive to the nearest lake, stick your hose in it, and you've got your car filled up. On the other hand, if you light a match the whole planet will blow up. So in closing, I said I want to close by a couple of pictures. And just to kind of put us in perspective, this is a picture of Saturn taken with a spacecraft from behind Saturn, looking towards the Sun. The Sun is behind Saturn, so we see what we call "forward scattering," so it highlights all the rings. And I'm going to zoom. There is a -- I'm not sure you can see it very well, but on the top left, around 10 o'clock, there is a little teeny dot, and that's Earth. You barely can see ourselves. So what I did, I thought I'd zoom on it. So as you zoom in, you know, you can see Earth, you know, just in the middle here. So we zoomed all the way on the art center.
Astfel avem un ciclu asemănător cu cel de pe Terra, dar compus din etan, metan şi materiale organice. Dacă am fi pe Marte -- pardon, pe Titan, nu ar trebui să ne îngrijorăm pentru preţul benzinei. Am conduce până la cel mai apropiat lac şi cu un furtun ne-am face plinul la masină. Pe de altă parte, dacă aprinzi un chibrit întreaga planetă va exploda. În final aş vrea să vă arăt câteva poze. Pentru a privi un pic în perspectivă, aceasta este o poză cu Saturn luată din satelit din spatele lui Saturn, privind către Soare. Soarele este în spatele lui Saturn, şi vedem ceea ce numim "efect de refracţie" care pune în evidenţă toate inelele. Voi mări puţin poza. Nu îmi dau seama dacă se vede bine, dar în colţul din stânga sus este un mic punct, şi anume Terra. Abia ne putem vedea. M-am gândit să mai măresc un pic poza. Astfel se poate vedea şi Pământul, chiar aici în mijloc. Şi putem mări si mai mult poza, până ajungem aici în sală.
So thank you very much.
Mulţumesc mult.