I thought I'd start with telling you or showing you the people who started [Jet Propulsion Lab]. When they were a bunch of kids, they were kind of very imaginative, very adventurous, as they were trying at Caltech to mix chemicals and see which one blows up more. Well, I don't recommend that you try to do that now. Naturally, they blew up a shack, and Caltech, well, then, hey, you go to the Arroyo and really do all your tests in there.
Zacznę od Jet Propulsion Lab, Laboratorium Napędu Odrzutowego. Założyli je ludzie młodzi, twórczy, żadni przygód, Założyli je ludzie młodzi, twórczy, żadni przygód, pracujący w Caltech, badający, co fajnie wybucha. Oczywiście, nie polecam takich zabaw. Wysadzili coś w powietrze, więc Caltech kazał im wynieść się do Arroyo Seco.
So, that's what we call our first five employees during the tea break, you know, in here. As I said, they were adventurous people. As a matter of fact, one of them, who was, kind of, part of a cult which was not too far from here on Orange Grove, and unfortunately he blew up himself because he kept mixing chemicals and trying to figure out which ones were the best chemicals. So, that gives you a kind of flavor of the kind of people we have there. We try to avoid blowing ourselves up.
To naszych 5 pierwszych pracowników. Korzystają z przerwy. Mówiłem, że lubili przygody. Prawdę mówiąc, jeden z nich należał do sekty, która spotykała się niedaleko stąd, w Orange Grove. Niestety wysadził się w powietrze, szukając najlepszej mieszanki wybuchowej. Niestety wysadził się w powietrze, szukając najlepszej mieszanki wybuchowej. Więc wyobrażacie sobie, jacy są u nas ludzie. Więc wyobrażacie sobie, jacy są u nas ludzie. Ale już się nie wysadzamy.
This one I thought I'd show you. Guess which one is a JPL employee in the heart of this crowd. I tried to come like him this morning, but as I walked out, then it was too cold, and I said, I'd better put my shirt back on. But more importantly, the reason I wanted to show this picture: look where the other people are looking, and look where he is looking. Wherever anybody else looks, look somewhere else, and go do something different, you know, and doing that. And that's kind of what has been the spirit of what we are doing.
Patrzcie. Jak myślicie, który jest z JPL? Chciałem przyjść tak jak on, ale zrobiło mi się zimno i założyłem koszulę. Ale na tym zdjęciu jest coś istotniejszego: zobaczcie, gdzie patrzy on, a gdzie inni. zobaczcie, gdzie patrzy on, a gdzie inni. Patrzcie gdzieś indziej niż reszta, zróbcie coś innego. Patrzcie gdzieś indziej niż reszta, zróbcie coś innego. W tym duchu zawsze pracowaliśmy.
And I want to tell you a quote from Ralph Emerson that one of my colleagues, you know, put on my wall in my office, and it says, "Do not go where the path may lead. Go instead where there is no path, and leave a trail." And that's my recommendation to all of you: look what everybody is doing, what they are doing; go do something completely different. Don't try to improve a little bit on what somebody else is doing, because that doesn't get you very far.
Podzielę się cytatem z Ralpha Emersona, który kolega powiesił mi na ścianie w gabinecie: "Nie idź, gdzie prowadzi droga. Idź, gdzie jej nie ma i pozostaw ślad". Zorientujcie się, co robi reszta Zorientujcie się, co robi reszta i zróbcie coś kompletnie innego. Nie starajcie się ulepszyć tego, co robią, bo daleko nie zajdziecie.
In our early days we used to work a lot on rockets, but we also used to have a lot of parties, you know. As you can see, one of our parties, you know, a few years ago. But then a big difference happened about 50 years ago, after Sputnik was launched. We launched the first American satellite, and that's the one you see on the left in there. And here we made 180 degrees change: we changed from a rocket house to be an exploration house. And that was done over a period of a couple of years, and now we are the leading organization, you know, exploring space on all of your behalf.
Na początku zajmowaliśmy się rakietami, ale dużo też imprezowaliśmy. To jedna z takich imprez, sprzed paru lat. Ale 50 lat temu wiele zmienił Sputnik. Potem wystrzeliliśmy pierwszego satelitę amerykańskiego, to ten po lewej. Nastąpiła zmiana o 180 stopni: liczyły się nie rakiety, ale badanie kosmosu. Po kilku latach przekształceń staliśmy się liderem wśród organizacji badających kosmos. staliśmy się liderem wśród organizacji badających kosmos.
But even when we did that, we had to remind ourselves, sometimes there are setbacks. So you see, on the bottom, that rocket was supposed to go upward; somehow it ended going sideways. So that's what we call the misguided missile. But then also, just to celebrate that, we started an event at JPL for "Miss Guided Missile."
Ale nawet wtedy wiedzieliśmy, że będą też komplikacje. Ta rakieta miała wystrzelić w górę, ale poleciała w bok. Tzw. pocisk nienakierowany. Żeby to uczcić, obchodziliśmy "Dzień Pocisków Nienakierowanych". Żeby to uczcić, obchodziliśmy "Dzień Pocisków Nienakierowanych".
So, we used to have a celebration every year and select -- there used to be competition and parades and so on. It's not very appropriate to do it now. Some people tell me to do it; I think, well, that's not really proper, you know, these days. So, we do something a little bit more serious. And that's what you see in the last Rose Bowl, you know, when we entered one of the floats. That's more on the play side. And on the right side, that's the Rover just before we finished its testing to take it to the Cape to launch it. These are the Rovers up here that you have on Mars now. So that kind of tells you about, kind of, the fun things, you know, and the serious things that we try to do. But I said I'm going to show you a short clip of one of our employees to kind of give you an idea about some of the talent that we have.
Co roku mieliśmy imprezę z tej okazji, bywały konkursy, parady itp. Ludziom się to podoba, ale teraz już chyba nie wypada tego obchodzić. Robimy coś bardziej poważnego. Na ostatniej Rose Parade pokazaliśmy tą instalację. Tak się bawimy. Ten łazik należy do misji Mars Exploration Rover. Ten łazik należy do misji Mars Exploration Rover. Takie łaziki spoczęły na Marsie. Więc trochę się bawimy i trochę pracujemy na poważnie. Więc trochę się bawimy i trochę pracujemy na poważnie. Ale pokażę wam filmik o naszym pracowniku, Ale pokażę wam filmik o naszym pracowniku, o talencie, którym dysponujemy.
Video: Morgan Hendry: Beware of Safety is an instrumental rock band. It branches on more the experimental side. There's the improvisational side of jazz. There's the heavy-hitting sound of rock. Being able to treat sound as an instrument, and be able to dig for more abstract sounds and things to play live, mixing electronics and acoustics. The music's half of me, but the other half -- I landed probably the best gig of all. I work for the Jet Propulsion Lab. I'm building the next Mars Rover. Some of the most brilliant engineers I know are the ones who have that sort of artistic quality about them. You've got to do what you want to do. And anyone who tells you you can't, you don't listen to them. Maybe they're right - I doubt it. Tell them where to put it, and then just do what you want to do. I'm Morgan Hendry. I am NASA.
Wideo: "Beware of Safety" gra rock industrialny. Wideo: "Beware of Safety" gra rock industrialny. Dosyć eksperymentalny. Trochę jazzowej improwizacji, trochę ciężkich brzmień rockowych. Bawimy się dźwiękiem, szukamy abstrakcyjnych brzmień, gramy koncerty, mieszamy elektronikę i akustykę. Połowa mnie to muzyka, a druga połowa... To najlepszy zespół, w którym byłem. Jestem w JPL, buduję łazik marsjański. Wielu genialnych inżynierów ma w sobie duszę artysty. Rób, co chcesz, a jeśli mówią, że nie możesz, nie słuchaj. Rób, co chcesz, a jeśli mówią, że nie możesz, nie słuchaj. Może mają rację, ale ja w to wątpię. Olej ich i rób, co chcesz. Nazywam się Morgan Hendry, pracuję w NASA.
Charles Elachi: Now, moving from the play stuff to the serious stuff, always people ask, why do we explore? Why are we doing all of these missions and why are we exploring them? Well, the way I think about it is fairly simple. Somehow, 13 billion years ago there was a Big Bang, and you've heard a little bit about, you know, the origin of the universe. But somehow what strikes everybody's imagination -- or lots of people's imagination -- somehow from that original Big Bang we have this beautiful world that we live in today.
Wracając do kwestii bardziej poważnych: po co badać kosmos? Pytają nas, po co te wszystkie misje? Dla mnie to proste. 13 miliardów lat temu był Wielki Wybuch, słyszeliście o tym, to początek wszechświata. Ale naszą wyobraźnię rozpala to, Jak z Wielkiego Wybuchu powstał ten piękny świat. Jak z Wielkiego Wybuchu powstał ten piękny świat.
You look outside: you have all that beauty that you see, all that life that you see around you, and here we have intelligent people like you and I who are having a conversation here. All that started from that Big Bang. So, the question is: How did that happen? How did that evolve? How did the universe form? How did the galaxies form? How did the planets form? Why is there a planet on which there is life which have evolved? Is that very common? Is there life on every planet that you can see around the stars? So we literally are all made out of stardust. We started from those stars; we are made of stardust. So, next time you are really depressed, look in the mirror and you can look and say, hi, I'm looking at a star here. You can skip the dust part. But literally, we are all made of stardust.
Za oknem widzimy tyle piękna, otacza nas życie, tutaj inteligentni ludzie sobie rozmawiają. tutaj inteligentni ludzie sobie rozmawiają. A najpierw był Wielki Wybuch. Jak to wszystko powstało? Jak ukształtował się wszechświat? Jak powstały galaktyki i planety? Dlaczego na tej planecie wyewoluowało życie? Czy życie jest powszechne? Czy jest na każdej z planet w kosmosie? Jesteśmy z gwiezdnego pyłu, pochodzimy od gwiazd. Jesteśmy z gwiezdnego pyłu, pochodzimy od gwiazd. Kiedy jest wam smutno, spójrzcie w lustro - zobaczycie gwiazdę. O "pyle" zapomnijcie. Naprawdę stworzyły nas gwiazdy.
So, what we are trying to do in our exploration is effectively write the book of how things have came about as they are today. And one of the first, or the easiest, places we can go and explore that is to go towards Mars. And the reason Mars takes particular attention: it's not very far from us. You know, it'll take us only six months to get there. Six to nine months at the right time of the year. It's a planet somewhat similar to Earth. It's a little bit smaller, but the land mass on Mars is about the same as the land mass on Earth, you know, if you don't take the oceans into account. It has polar caps. It has an atmosphere somewhat thinner than ours, so it has weather. So, it's very similar to some extent, and you can see some of the features on it, like the Grand Canyon on Mars, or what we call the Grand Canyon on Mars. It is like the Grand Canyon on Earth, except a hell of a lot larger.
Badając kosmos szukamy informacji, które pozwolą wyjaśnić, skąd się wziął świat. A najprostszym obiektem takiego badania jest Mars. A najprostszym obiektem takiego badania jest Mars. Dlaczego właśnie Mars? Bo jest niedaleko. W odpowiednim okresie roku, podróż trwa tylko 6-9 miesięcy. W odpowiednim okresie roku, podróż trwa tylko 6-9 miesięcy. Jest podobny do Ziemi. Jest mniejszy, ale jego powierzchnia jest bliska ziemskiej, Jest mniejszy, ale jego powierzchnia jest bliska ziemskiej, pomijając obszar oceanów. Ma czapy polarne, atmosferę, choć rzadszą od naszej, więc ma klimat - dużo tu podobieństw. Ma ciekawe formacje, jak Wielki Kanion marsjański. jak Wielki Kanion marsjański. Podobny do tego w USA, ale o wiele większy.
So it's about the size, you know, of the United States. It has volcanoes on it. And that's Mount Olympus on Mars, which is a kind of huge volcanic shield on that planet. And if you look at the height of it and you compare it to Mount Everest, you see, it'll give you an idea of how large that Mount Olympus, you know, is, relative to Mount Everest. So, it basically dwarfs, you know, Mount Everest here on Earth. So, that gives you an idea of the tectonic events or volcanic events which have happened on that planet. Recently from one of our satellites, this shows that it's Earth-like -- we caught a landslide occurring as it was happening. So it is a dynamic planet, and activity is going on as we speak today.
Cały Kanion ma rozmiar USA. Są tam wulkany, jak ten, Olympus Mons, jakby wielka wulkaniczna tarcza Marsa. Porównanie jego wysokości z Mont Everestem daje wyobrażenie, Porównanie jego wysokości z Mont Everestem daje wyobrażenie, jak ogromny jest Olympus Mons. jak ogromny jest Olympus Mons. Mont Everest to przy nim krasnoludek. Można sobie wyobrazić wymiar aktywności tektonicznej i wulkanicznej Marsa. Jeden z naszych satelitów pokazuje osuwisko, podobne do tych, które spotykamy na Ziemi. To planeta dynamiczna, na Marsie ciągle się coś dzieje.
And these Rovers, people wonder now, what are they doing today, so I thought I would show you a little bit what they are doing. This is one very large crater. Geologists love craters, because craters are like digging a big hole in the ground without really working at it, and you can see what's below the surface. So, this is called Victoria Crater, which is about a few football fields in size. And if you look at the top left, you see a little teeny dark dot. This picture was taken from an orbiting satellite. If I zoom on it, you can see: that's the Rover on the surface. So, that was taken from orbit; we had the camera zoom on the surface, and we actually saw the Rover on the surface. And we actually used the combination of the satellite images and the Rover to actually conduct science, because we can observe large areas and then you can get those Rovers to move around and basically go to a certain location.
Ludzie zastanawiają się, co się stało z łazikami, więc dzisiaj wam trochę o tym opowiem. Geolodzy uwielbiają takie kratery, bo to jakby gotowy odwiert, bo to jakby gotowy odwiert, pokazujący przekrój gleby. Krater Victoria ma powierzchnię kilku boisk futbolowych. Krater Victoria ma powierzchnię kilku boisk futbolowych. Po lewej, u góry, widać małą ciemną plamkę. To zdjęcie z orbity. Po zbliżeniu widać, że to łazik MER. Satelita na orbicie zrobił to zdjęcie, a my dostrzegliśmy na nim łazik. Takie zdjęcia pomagają w badaniu Marsa, bo dają nam ogląd większego obszaru bo dają nam ogląd większego obszaru i dzięki temu wiemy, dokąd posłać łaziki. i dzięki temu wiemy, dokąd posłać łaziki.
So, specifically what we are doing now is that Rover is going down in that crater. As I told you, geologists love craters. And the reason is, many of you went to the Grand Canyon, and you see in the wall of the Grand Canyon, you see these layers. And what these layers -- that's what the surface used to be a million years ago, 10 million years ago, 100 million years ago, and you get deposits on top of them. So if you can read the layers it's like reading your book, and you can learn the history of what happened in the past in that location.
Obecnie łazik podróżuje w głąb krateru. Obecnie łazik podróżuje w głąb krateru. Żeby zrozumieć, czemu geolodzy je uwielbiają, Żeby zrozumieć, czemu geolodzy je uwielbiają, przypomnijcie sobie warstwy na ścianach Wielkiego Kanionu. One pokazują poziom gleby na przestrzeni milionów lat One pokazują poziom gleby na przestrzeni milionów lat i różne osady. Te warstwy są jak książka, kronika historii danego miejsca. kronika historii danego miejsca.
So what you are seeing here are the layers on the wall of that crater, and the Rover is going down now, measuring, you know, the properties and analyzing the rocks as it's going down, you know, that canyon. Now, it's kind of a little bit of a challenge driving down a slope like this. If you were there you wouldn't do it yourself. But we really made sure we tested those Rovers before we got them down -- or that Rover -- and made sure that it's all working well.
To warstwy na ścianach tego krateru. Łazik przemieszcza się niżej, bada je, analizuje skład skał, zbliżając się do dna. analizuje skład skał, zbliżając się do dna. Zjazd takim zboczem nie jest łatwy. Zjazd takim zboczem nie jest łatwy. Nawet na miejscu. Ale przed wystrzeleniem łazików sprawdziliśmy dokładnie, Ale przed wystrzeleniem łazików sprawdziliśmy dokładnie, czy sobie poradzą.
Now, when I came last time, shortly after the landing -- I think it was, like, a hundred days after the landing -- I told you I was surprised that those Rovers are lasting even a hundred days. Well, here we are four years later, and they're still working. Now you say, Charles, you are really lying to us, and so on, but that's not true. We really believed they were going to last 90 days or 100 days, because they are solar powered, and Mars is a dusty planet, so we expected the dust would start accumulating on the surface, and after a while we wouldn't have enough power, you know, to keep them warm.
Moja poprzednia prelekcja była ok. 100 dni po lądowaniu. Moja poprzednia prelekcja była ok. 100 dni po lądowaniu. Mówiłem, że dziwię się, że łaziki wytrzymały aż 100 dni. Minęły już 4 lata. Myślicie pewnie, że jakoś kręcę. Ale naprawdę uważaliśmy, że padną po jakichś 100 dniach, bo mają baterie słoneczne, a Mars jest pylisty, więc myśleliśmy, że panele słoneczne zasypie pył, zabraknie prądu i łaziki zamarzną.
Well, I always say it's important that you are smart, but every once in a while it's good to be lucky. And that's what we found out. It turned out that every once in a while there are dust devils which come by on Mars, as you are seeing here, and when the dust devil comes over the Rover, it just cleans it up. It is like a brand new car that you have, and that's literally why they have lasted so long. And now we designed them reasonably well, but that's exactly why they are lasting that long and still providing all the science data. Now, the two Rovers, each one of them is, kind of, getting old. You know, one of them, one of the wheels is stuck, is not working, one of the front wheels, so what we are doing, we are driving it backwards. And the other one has arthritis of the shoulder joint, you know, it's not working very well, so it's walking like this, and we can move the arm, you know, that way. But still they are producing a lot of scientific data. Now, during that whole period, a number of people got excited, you know, outside the science community about these Rovers, so I thought I'd show you a video just to give you a reflection about how these Rovers are being viewed by people other than the science community.
Inteligencja jest ważna, ale czasami przydaje się szczęście. My mieliśmy szczęście, bo okazało się, że na Marsie tworzą się wiry pyłowe, które czasami "odkurzają" łaziki. Są czyste jak samochód po wizycie w myjni. To dlatego wciąż działają. Dobrze je zaprojektowaliśmy, ale to dzięki wirom wytrzymały tak długo i ciągle przekazują dane. Ale łaziki już się starzeją. Pierwszemu zacięło się przednie kółko, dlatego jeździmy nim do tyłu. dlatego jeździmy nim do tyłu. A drugi cierpi na artretyzm, chodzi mniej więcej tak, ramię rusza się tak... Ale i tak przekazują nam wiele danych. Ludzie fascynują się łazikami MER, nawet poza środowiskiem naukowym. Ten filmik pokazuje, jak postrzegają je osoby spoza społeczności naukowej. jak postrzegają je osoby spoza społeczności naukowej.
So let me go on the next short video. By the way, this video is pretty accurate of how the landing took place, you know, about four years ago. Video: Okay, we have parachute aligned. Okay, deploy the airbags. Open. Camera. We have a picture right now. Yeah! CE: That's about what happened in the Houston operation room. It's exactly like this. Video: Now, if there is life, the Dutch will find it. What is he doing? What is that? CE: Not too bad.
Oto filmik. Dosyć wiernie przedstawia lądowanie sprzed czterech lat. Dosyć wiernie przedstawia lądowanie sprzed czterech lat. Wideo: Spadochron. Napełnić poduszki powietrzne. Wideo: Spadochron. Napełnić poduszki powietrzne. Kamera. Mamy obraz. Hurra! Charles Elachi: Tak samo było w Houston. Wideo: Jeśli jest tam życie, Holandia je znajdzie. Co on robi? Co to jest? CE: Nieźle.
So anyway, let me continue on showing you a little bit about the beauty of that planet. As I said earlier, it looked very much like Earth, so you see sand dunes. It looks like I could have told you these are pictures taken from the Sahara Desert or somewhere, and you'd have believed me, but these are pictures taken from Mars. But one area which is particularly intriguing for us is the northern region, you know, of Mars, close to the North Pole, because we see ice caps, and we see the ice caps shrinking and expanding, so it's very much like you have in northern Canada. And we wanted to find out -- and we see all kinds of glacial features on it. So, we wanted to find out, actually, what is that ice made of, and could that have embedded in it some organic, you know, material.
Teraz pokażę wam piękno tej planety. Teraz pokażę wam piękno tej planety. Jak mówiłem wcześniej, przypomina Ziemię, są tam wydmy. Uwierzylibyście, gdybym powiedział, że to Sahara, ale to Mars. Uwierzylibyście, gdybym powiedział, że to Sahara, ale to Mars. Uwierzylibyście, gdybym powiedział, że to Sahara, ale to Mars. Ale najciekawszy obszar leży na północy, w pobliżu bieguna. Znaleźliśmy tam czapy lodowe, które cofają się i narastają, jak te w Kanadzie. Na Marsie są różne formacje lodowe. Na początku zastanawiało nas, z czego jest ten lód, oraz co zawiera, czy są w nim substancje organiczne.
So we have a spacecraft which is heading towards Mars, called Phoenix, and that spacecraft will land 17 days, seven hours and 20 seconds from now, so you can adjust your watch. So it's on May 25 around just before five o'clock our time here on the West Coast, actually we will be landing on another planet. And as you can see, this is a picture of the spacecraft put on Mars, but I thought that just in case you're going to miss that show, you know, in 17 days, I'll show you, kind of, a little bit of what's going to happen.
Dlatego wysłaliśmy na Marsa lądownik Phoenix, Dlatego wysłaliśmy na Marsa lądownik Phoenix, który doleci za 17 dni, 7 godzin i 20 sekund. Możecie ustawić zegarki. Więc 25 maja, ok. 17.00 naszego czasu, wylądujemy na innej planecie. To wizualizacja lądownika na powierzchni Marsa. Dla tych, którzy przegapią transmisję, mam filmik, który pokaże, co stanie się za 17 dni.
Video: That's what we call the seven minutes of terror. So the plan is to dig in the soil and take samples that we put them in an oven and actually heat them and look what gases will come from it. So this was launched about nine months ago. We'll be coming in at 12,000 miles per hour, and in seven minutes we have to stop and touch the surface very softly so we don't break that lander.
Wideo: To tzw. "7 minut strachu". Pobierzemy próbki gleby, potem je podgrzejemy i zbadamy wydzielone gazy. Lądownik wystartował 9 miesięcy temu. W ciągu 7 minut lecący z prędkością 19 tyś km/h lądownik musi zahamować, żeby delikatnie osiąść na powierzchni. musi zahamować, żeby delikatnie osiąść na powierzchni.
Ben Cichy: Phoenix is the first Mars Scout mission. It's the first mission that's going to try to land near the North Pole of Mars, and it's the first mission that's actually going to try and reach out and touch water on the surface of another planet.
Phoenix to pierwsza misja Mars Scout. Phoenix to pierwsza misja Mars Scout. Pierwszy zbada biegun północny i pierwszy dotknie wody Pierwszy zbada biegun północny i pierwszy dotknie wody na powierzchni innej planety.
Lynn Craig: Where there tends to be water, at least on Earth, there tends to be life, and so it's potentially a place where life could have existed on the planet in the past.
Przynajmniej na Ziemi, woda to szansa na istnienie życia, więc w tym obszarze kiedyś mogło istnieć życie.
Erik Bailey: The main purpose of EDL is to take a spacecraft that is traveling at 12,500 miles an hour and bring it to a screeching halt in a soft way in a very short amount of time. BC: We enter the Martian atmosphere. We're 70 miles above the surface of Mars. And our lander is safely tucked inside what we call an aeroshell.
W tej fazie chodzi o to, by wyhamować pojazd lecący z prędkością 19 tyś. km/h stopniowo i w krótkim czasie. Wejście w atmosferę, 112 km nad Marsem. Wejście w atmosferę, 112 km nad Marsem. Lądownik ukryty w tzw. "promie".
EB: Looks kind of like an ice cream cone, more or less.
Wygląda jak wafel do lodów.
BC: And on the front of it is this heat shield, this saucer-looking thing that has about a half-inch of essentially what's cork on the front of it, which is our heat shield. Now, this is really special cork, and this cork is what's going to protect us from the violent atmospheric entry that we're about to experience.
Osłona ciepłochłonna, przypominająca salaterkę, to 1,25 cm czegoś w stylu korka. przypominająca salaterkę, to 1,25 cm czegoś w stylu korka. przypominająca salaterkę, to 1,25 cm czegoś w stylu korka. To specjalny korek, który ochroni nas w trakcie gwałtownego wejścia w atmosferę.
Rob Grover: Friction really starts to build up on the spacecraft, and we use the friction when it's flying through the atmosphere to our advantage to slow us down. BC: From this point, we're going to decelerate from 12,500 miles an hour down to 900 miles an hour.
Pojazd poddany jest sile tarcia, którą wykorzystujemy, żeby zwiększyć hamowanie. którą wykorzystujemy, żeby zwiększyć hamowanie. Musimy teraz zwolnić z 19 tyś. km/h do 1450 km/h.
EB: The outside can get almost as hot as the surface of the Sun.
Prawie temperatura powierzchni Słońca.
RG: The temperature of the heat shield can reach 2,600 degrees Fahrenheit.
Osłona ciepłochłonna rozgrzewa się do 1425 C.
EB: The inside doesn't get very hot. It probably gets about room temperature. Richard Kornfeld: There is this window of opportunity within which we can deploy the parachute.
Środek się nie grzeje, ma temperaturę pokojową. Spadochron musi się otworzyć w konkretnym okresie czasu.
EB: If you fire the 'chute too early, the parachute itself could fail. The fabric and the stitching could just pull apart. And that would be bad.
Jeśli się pośpieszymy, może się uszkodzić. Po prostu rozejdzie się w szwach. Tego musimy uniknąć.
BC: In the first 15 seconds after we deploy the parachute, we'll decelerate from 900 miles an hour to a relatively slow 250 miles an hour. We no longer need the heat shield to protect us from the force of atmospheric entry, so we jettison the heat shield, exposing for the first time our lander to the atmosphere of Mars.
W ciągu 15 sekund po otworzeniu spadochronu zwolnimy z 1450 km/h do 400 km/h, stosunkowo niskiej prędkości. Na tym etapie odrzucamy niepotrzebną osłonę ciepłochłonną, wystawiając lądownik na atmosferę Marsa.
LC: After the heat shield has been jettisoned and the legs are deployed, the next step is to have the radar system begin to detect how far Phoenix really is from the ground.
Po odrzuceniu osłony i wypuszczeniu wsporników uruchamiamy radar, żeby określić wysokość nad powierzchnią planety.
BC: We've lost 99 percent of our entry velocity. So, we're 99 percent of the way to where we want to be. But that last one percent, as it always seems to be, is the tricky part.
Wytraciliśmy 99% prędkości wejściowej, więc jesteśmy o 99% bliżej celu. Ale ten ostatni procent jest trudny.
EB: Now the spacecraft actually has to decide when it's going to get rid of its parachute.
Lądownik musi zorientować się, kiedy zrzucić spadochron.
BC: We separate from the lander going 125 miles an hour at roughly a kilometer above the surface of Mars: 3,200 feet. That's like taking two Empire State Buildings and stacking them on top of one another.
Oddzielamy się od lądownika przy prędkości 200 km/h, ok. 1 km nad powierzchnią. To dwukrotna wysokość Empire State Building. To dwukrotna wysokość Empire State Building.
EB: That's when we separate from the back shell, and we're now in free-fall. It's a very scary moment; a lot has to happen in a very short amount of time. LC: So it's in a free-fall, but it's also trying to use all of its actuators to make sure that it's in the right position to land.
Oddzielamy się od tylnej części, zaczynamy upadek swobodny. To chwila pełna napięcia, wiele od niej zależy. W trakcie opadania lądownik stara się odpowiednio ustawić wsporniki, żeby optymalnie wylądować.
EB: And then it has to light up its engines, right itself, and then slowly slow itself down and touch down on the ground safely.
Potem odpali silniki, ustawi się prosto i powoli, bezpiecznie opuści się na powierzchnię.
BC: Earth and Mars are so far apart that it takes over ten minutes for a signal from Mars to get to Earth. And EDL itself is all over in a matter of seven minutes. So by the time you even hear from the lander that EDL has started it'll already be over.
Odległość między planetami wydłuża czas oczekiwania na sygnał do ponad 10 min. A wejście w atmosferę i lądowanie trwa siedem, więc kiedy dotrą pierwsze sygnały, będzie już po wszystkim. więc kiedy dotrą pierwsze sygnały, będzie już po wszystkim.
EB: We have to build large amounts of autonomy into the spacecraft so that it can land itself safely.
Żeby lądowanie było możliwe, trzeba dać pojazdowi dużo autonomii.
BC: EDL is this immense, technically challenging problem. It's about getting a spacecraft that's hurtling through deep space and using all this bag of tricks to somehow figure out how to get it down to the surface of Mars at zero miles an hour. It's this immensely exciting and challenging problem.
Lądowanie to wyzwanie techniczne. Hamujemy pojazd mknący przez kosmos, robimy, co możemy, żeby bezpiecznie wylądował na Marsie. To ciężkie, ale ciekawe wyzwanie.
CE: Hopefully it all will happen the way you saw it in here. So it will be a very tense moment, you know, as we are watching that spacecraft landing on another planet.
Miejmy nadzieję, że będzie tak, jak na filmie. Moment lądowania będziemy obserwować z ogromnym napięciem.
So now let me talk about the next things that we are doing. So we are in the process, as we speak, of actually designing the next Rover that we are going to be sending to Mars. So I thought I would go a little bit and tell you, kind of, the steps we go through. It's very similar to what you do when you design your product. As you saw a little bit earlier, when we were doing the Phoenix one, we have to take into account the heat that we are going to be facing. So we have to study all kinds of different materials, the shape that we want to do. In general we don't try to please the customer here. What we want to do is to make sure we have an effective, you know, an efficient kind of machine.
A plany na przyszłość? Właśnie projektujemy następny łazik, który poleci na Marsa. Pomyślałem, że opowiem wam, jak przebiega ten proces. Pomyślałem, że opowiem wam, jak przebiega ten proces. U was pewnie wygląda to podobnie. Jak widzieliście, w konstrukcji Phoenix 1 ważna była osłona ciepłochłonna. w konstrukcji Phoenix 1 ważna była osłona ciepłochłonna. Badamy różne materiały, różne konstrukcje. Nie musimy słuchać się klienta. Staramy się zbudować coś, co się sprawdzi, wydajną maszynę.
First we start by we want to have our employees to be as imaginative as they can. And we really love being close to the art center, because we have, as a matter of fact, one of the alumni from the art center, Eric Nyquist, had put a series of displays, far-out displays, you know, in our what we call mission design or spacecraft design room, just to get people to think wildly about things. We have a bunch of Legos. So, as I said, this is a playground for adults, where they sit down and try to play with different shapes and different designs.
Pierwszą zasadą jest rozbudzenie wyobraźni. Pierwszą zasadą jest rozbudzenie wyobraźni. Dobrze, że jesteśmy koło Akademii Sztuk Pięknych. Jeden z jej absolwentów, Eric Nyquist, zawiesił nam instalację monitorową Eric Nyquist, zawiesił nam instalację monitorową w sali "projektów misji", żeby zarażała dziką wyobraźnią. w sali "projektów misji", żeby zarażała dziką wyobraźnią. Mamy też klocki Lego. Jak mówiłem, to plac zabaw dla dorosłych, bawimy się kształtami, projektami.
Then we get a little bit more serious, so we have what we call our CAD/CAMs and all the engineers who are involved, or scientists who are involved, who know about thermal properties, know about design, know about atmospheric interaction, parachutes, all of these things, which they work in a team effort and actually design a spacecraft in a computer to some extent, so to see, does that meet the requirement that we need. On the right, also, we have to take into account the environment of the planet where we are going. If you are going to Jupiter, you have a very high-radiation, you know, environment. It's about the same radiation environment close by Jupiter as inside a nuclear reactor.
Potem robi się poważniej, przechodzimy do sekcji CAD/CAM, a inżynierowie i naukowcy, zaznajomieni z kwestią termiczności, projektowaniem, interakcją z atmosferą, spadochronami i wszystkim, co potrzeba, tworzą wirtualny projekt pojazdu kosmicznego, żeby sprawdzić, czy odpowiada naszym potrzebom. Bierzemy też pod uwagę środowisko planety. Bierzemy też pod uwagę środowisko planety. Podróż na Jowisza to podróż w środowisko radioaktywne, Podróż na Jowisza to podróż w środowisko radioaktywne, jak wnętrze reaktora jądrowego.
So just imagine: you take your P.C. and throw it into a nuclear reactor and it still has to work. So these are kind of some of the little challenges, you know, that we have to face. If we are doing entry, we have to do tests of parachutes. You saw in the video a parachute breaking. That would be a bad day, you know, if that happened, so we have to test, because we are deploying this parachute at supersonic speeds. We are coming at extremely high speeds, and we are deploying them to slow us down. So we have to do all kinds of tests. To give you an idea of the size, you know, of that parachute relative to the people standing there.
Więc potrzeba komputerów, które działają nawet po wizycie w reaktorze. Więc potrzeba komputerów, które działają nawet po wizycie w reaktorze. To są problemy, z którymi się borykamy. To są problemy, z którymi się borykamy. Spadochron trzeba przetestować. Widzieliście na filmiku, jak się rozrywa. To byłaby okropna sytuacja, więc sprawdzamy, jak spadochron zachowa się przy naddźwiękowej. Musi wyhamować lecący szybko pojazd, dlatego robimy wiele testów. Zdjęcie w lewym górnym rogu pokazuje jego rozmiar. Zdjęcie w lewym górnym rogu pokazuje jego rozmiar.
Next step, we go and actually build some kind of test models and actually test them, you know, in the lab at JPL, in what we call our Mars Yard. We kick them, we hit them, we drop them, just to make sure we understand how, where would they break. And then we back off, you know, from that point. And then we actually do the actual building and the flight. And this next Rover that we're flying is about the size of a car. That big shield that you see outside, that's a heat shield which is going to protect it. And that will be basically built over the next year, and it will be launched June a year from now. Now, in that case, because it was a very big Rover, we couldn't use airbags. And I know many of you, kind of, last time afterwards said well, that was a cool thing to have -- those airbags. Unfortunately this Rover is, like, ten times the size of the, you know, mass-wise, of the other Rover, or three times the mass. So we can't use airbags. So we have to come up with another ingenious idea of how do we land it. And we didn't want to take it propulsively all the way to the surface because we didn't want to contaminate the surface; we wanted the Rover to immediately land on its legs.
Potem budujemy modele próbne, testujemy je w laboratorium JPL, które nazywamy Mars Yard. Modele kopiemy i upuszczamy, żeby sprawdzić, jak i gdzie pękną. Potem analizujemy poprzednie etapy konstrukcji. W końcu następuje budowa pojazdu i lot. Nasz nowy łazik jest rozmiaru samochodu. Widzimy tutaj jego wielką osłonę ciepłochłonną. Widzimy tutaj jego wielką osłonę ciepłochłonną. Budowa zakończy się w tym roku, wylot w czerwcu, za rok. Ten łazik jest duży, więc nie ma poduszek powietrznych. Ten łazik jest duży, więc nie ma poduszek powietrznych. Na ostatniej prelekcji te poduszki bardzo się spodobały. Na ostatniej prelekcji te poduszki bardzo się spodobały. Ale ten łazik jest dziesięć razy większy i ma trzykrotnie większą masę. Poduszki nie wchodzą w grę, wymyśliliśmy coś innego. Nie chcemy w lądowaniu stosować napędu odrzutowego, żeby nie skazić powierzchni. Łazik ma opaść na wspornikach.
So we came up with this ingenious idea, which is used here on Earth for helicopters. Actually, the lander will come down to about 100 feet and hover above that surface for 100 feet, and then we have a sky crane which will take that Rover and land it down on the surface. Hopefully it all will work, you know, it will work that way. And that Rover will be more kind of like a chemist. What we are going to be doing with that Rover as it drives around, it's going to go and analyze the chemical composition of rocks. So it will have an arm which will take samples, put them in an oven, crush and analyze them. But also, if there is something that we cannot reach because it is too high on a cliff, we have a little laser system which will actually zap the rock, evaporate some of it, and actually analyze what's coming from that rock. So it's a little bit like "Star Wars," you know, but it's real. It's real stuff. And also to help you, to help the community so you can do ads on that Rover, we are going to train that Rover to actually in addition to do this, to actually serve cocktails, you know, also on Mars.
To pomysłowe rozwiązanie przypomina "latający dźwig" w helikopterach. Lądownik zatrzyma się na wysokości ok. 30 metrów, a stamtąd dźwig opuści łazik na powierzchnię. a stamtąd dźwig opuści łazik na powierzchnię. Miejmy nadzieję, że to się uda. Ten łazik będzie chemikiem. Będzie pobierał próbki skał i badał ich skład chemiczny. Pobierze próbkę ramieniem, podgrzeje, zmiażdży i przebada. Jeśli skała będzie poza zasięgiem, mamy system laserowy, który odparuje kawałek skały z daleka i zanalizuje jej skład. Jak z Gwiezdnych wojen, ale to nie fikcja. Jak z Gwiezdnych wojen, ale to nie fikcja. W odpowiedzi na potrzeby społeczności wyrażone w reklamach, W odpowiedzi na potrzeby społeczności wyrażone w reklamach, nauczyliśmy łazik robić drinki. nauczyliśmy łazik robić drinki.
So that's kind of giving you an idea of the kind of, you know, fun things we are doing on Mars. I thought I'd go to "The Lord of the Rings" now and show you some of the things we have there. Now, "The Lord of the Rings" has two things played through it. One, it's a very attractive planet -- it just has the beauty of the rings and so on. But for scientists, also the rings have a special meaning, because we believe they represent, on a small scale, how the Solar System actually formed. Some of the scientists believe that the way the Solar System formed, that the Sun when it collapsed and actually created the Sun, a lot of the dust around it created rings and then the particles in those rings accumulated together, and they formed bigger rocks, and then that's how the planets, you know, were formed.
Widzicie, jakie fajne rzeczy robimy na Marsie. Widzicie, jakie fajne rzeczy robimy na Marsie. Teraz przejdę do Władcy Pierścieni, omówię nasze plany. Władca Pierścieni interesuje nas z 2 powodów. To bardzo ładna planeta, ma piękne pierścienie itd. Dla naukowców pierścienie są ważne, bo sądzimy, że pokazują, jak powstał Układ Słoneczny. bo sądzimy, że pokazują, jak powstał Układ Słoneczny. Niektórzy sądzą, że Układ Słoneczny powstał tak, że po zapadnięciu się i powstaniu Słońca, część pyłu utworzyła pierścienie, których drobiny grupowały się, tworzyły większe bryły, i tak powstały planety. tworzyły większe bryły, i tak powstały planety.
So, the idea is, by watching Saturn we're actually watching our solar system in real time being formed on a smaller scale, so it's like a test bed for it. So, let me show you a little bit on what that Saturnian system looks like. First, I'm going to fly you over the rings. By the way, all of this is real stuff. This is not animation or anything like this. This is actually taken from the satellite that we have in orbit around Saturn, the Cassini. And you see the amount of detail that is in those rings, which are the particles. Some of them are agglomerating together to form larger particles. So that's why you have these gaps, is because a small satellite, you know, is being formed in that location. Now, you think that those rings are very large objects. Yes, they are very large in one dimension; in the other dimension they are paper thin. Very, very thin. What you are seeing here is the shadow of the ring on Saturn itself. And that's one of the satellites which was actually formed on that one. So, think about it as a paper-thin, huge area of many hundreds of thousands of miles, which is rotating.
Dlatego sądzimy, że Saturn pokazuje, jak powstawał Układ Słoneczny. To jakby taki model. Pokażę wam teraz układ Saturna. Pokażę wam teraz układ Saturna. Najpierw przelećmy nad pierścieniami. To prawdziwe zdjęcia, nie żadna animacja. Zrobił je orbiter Cassini, który jest na orbicie Saturna. Widzicie, jak złożone są pierścienie. Widzicie, jak złożone są pierścienie. Niektóre drobiny łączą się w większe. Widoczne tu przerwy to miejsca, gdzie formują się małe satelity. Pierścienie wydają się ogromne. Pod jednym kątem są wielkie, pod innym cienkie, jak papier. Tu widzimy cień pierścieni na Saturnie. To jeden z satelitów, który uformował się z pierścienia. Wyobraźcie sobie, że to cieniutki, wirujący obszar, szeroki na dziesiątki tysięcy kilometrów.
And we have a wide variety of kind of satellites which will form, each one looking very different and very odd, and that keeps scientists busy for tens of years trying to explain this, and telling NASA we need more money so we can explain what these things look like, or why they formed that way. Well, there were two satellites which were particularly interesting. One of them is called Enceladus. It's a satellite which was all made of ice, and we measured it from orbit. Made of ice. But there was something bizarre about it. If you look at these stripes in here, what we call tiger stripes, when we flew over them, all of a sudden we saw an increase in the temperature, which said that those stripes are warmer than the rest of the planet.
Tworzą się tu różnorodne satelity, każdy wygląda dziwnie, każdy inaczej, co od lat dziesiątek lat zajmuje naukowców, którzy proszą NASA o sfinansowanie badań. Jak one powstają? Dwa z satelitów są wyjątkowo interesujące. Jeden nazywa się Enkelados. Składa się w całości z lodu, zbadaliśmy go z orbity. Składa się w całości z lodu, zbadaliśmy go z orbity. Ale było w nim coś dziwnego. Widzimy tu prążki, które nazywamy tygrysimi. Przelatując nad nimi, wykryliśmy wzrost temperatury. Są cieplejsze, niż reszta gruntu.
So as we flew by away from it, we looked back. And guess what? We saw geysers coming out. So this is a Yellowstone, you know, of Saturn. We are seeing geysers of ice which are coming out of that planet, which indicate that most likely there is an ocean, you know, below the surface. And somehow, through some dynamic effect, we're having these geysers which are being, you know, emitted from it. And the reason I showed the little arrow there, I think that should say 30 miles, we decided a few months ago to actually fly the spacecraft through the plume of that geyser so we can actually measure the material that it is made of. That was [unclear] also -- you know, because we were worried about the risk of it, but it worked pretty well. We flew at the top of it, and we found that there is a fair amount of organic material which is being emitted in combination with the ice. And over the next few years, as we keep orbiting, you know, Saturn, we are planning to get closer and closer down to the surface and make more accurate measurements.
Wróciliśmy - i co się okazało? Zobaczyliśmy gejzery. Jak w parku Yellowstone. Na tej planecie są lodowe gejzery, co oznacza, że pod powierzchnią jest pewnie ocean. co oznacza, że pod powierzchnią jest pewnie ocean. I jakieś zjawisko dynamiczne powoduje, że tryskają z niego gejzery. Ta strzałka oznacza wysokość, ok 50 km. Ta strzałka oznacza wysokość, ok 50 km. Kilka miesięcy temu postanowiliśmy przelecieć przez jego pióropusz, żeby zbadać, z czego jest złożony. Było to wielkie ryzyko, ale wszystko się udało. Okazało się, że wraz z lodem z gejzerów wypływa sporo substancji organicznych. W najbliższych latach, krążąc wokół Saturna, będziemy zbliżać się do powierzchni, żeby zbadać to dokładniej.
Now, another satellite also attracted a lot of attention, and that's Titan. And the reason Titan is particularly interesting, it's a satellite bigger than our moon, and it has an atmosphere. And that atmosphere is very -- as dense as our own atmosphere. So if you were on Titan, you would feel the same pressure that you feel in here. Except it's a lot colder, and that atmosphere is heavily made of methane. Now, methane gets people all excited, because it's organic material, so immediately people start thinking, could life have evolved in that location, when you have a lot of organic material. So people believe now that Titan is most likely what we call a pre-biotic planet, because it's so cold organic material did not get to the stage of becoming biological material, and therefore life could have evolved on it.
Uwagę przyciąga też Tytan. To satelita większy od Księżyca i posiadający atmosferę. Atmosferę tak gęstą, jak ziemska. Dlatego na Tytanie ciśnienie jest takie, jak tutaj, ale jest znacznie zimniej, a w składzie atmosfery przeważa metan. To wszystkich ciekawi, bo metan to związek organiczny, To wszystkich ciekawi, bo metan to związek organiczny, więc zastanawiają się, czy tam mogło powstać życie, bo są związki organiczne. Obecnie uważamy, że to prawdopodobnie "planeta prebiotyczna", bo związki organiczne na zimnym Tytanie nie doszły do etapu powstania substancji biologicznych, więc nie mogło tam być życia.
So it could be Earth, frozen three billion years ago before life actually started on it. So that's getting a lot of interest, and to show you some example of what we did in there, we actually dropped a probe, which was developed by our colleagues in Europe, we dropped a probe as we were orbiting Saturn. We dropped a probe in the atmosphere of Titan. And this is a picture of an area as we were coming down. Just looked like the coast of California for me. You see the rivers which are coming along the coast, and you see that white area which looks like Catalina Island, and that looks like an ocean. And then with an instrument we have on board, a radar instrument, we found there are lakes like the Great Lakes in here, so it looks very much like Earth. It looks like there are rivers on it, there are oceans or lakes, we know there are clouds. We think it's raining also on it. So it's very much like the cycle on Earth except because it's so cold, it could not be water, you know, because water would have frozen. What it turned out, that all that we are seeing, all this liquid, [is made of] hydrocarbon and ethane and methane, similar to what you put in your car.
Jakby Ziemia, zamrożona 3 mld lat temu, zanim powstało tu życie. Dlatego Tytan przyciąga zainteresowanie. Podam wam przykład tego, co tam robimy: zrzuciliśmy sondę, wykonaną przez kolegów z Europy. zrzuciliśmy sondę, wykonaną przez kolegów z Europy. Prosto w atmosferę Tytana. Te zdjęcia wykonała spadając. Przypomina to Kalifornię, na wybrzeżu mamy rzeki, Przypomina to Kalifornię, na wybrzeżu mamy rzeki, biała plama, jak wyspa Catalina, reszta wygląda jak ocean. Poza tym, za pomocą urządzenia radarowego znaleźliśmy jeziora, jak Wielkie Jeziora na Ziemi. znaleźliśmy jeziora, jak Wielkie Jeziora na Ziemi. Wygląda na to, że są tam rzeki, oceany, jeziora, na pewno chmury, może deszcz. Przypomina to cykl ziemski, ale jest tam za zimno, żeby mogła to być woda - zamarzłaby. ale jest tam za zimno, żeby mogła to być woda - zamarzłaby. Okazało się, że ten płyn to węglowodory, etan i metan, coś, czym napędzamy samochód.
So here we have a cycle of a planet which is like our Earth, but is all made of ethane and methane and organic material. So if you were on Mars -- sorry, on Titan, you don't have to worry about four-dollar gasoline. You just drive to the nearest lake, stick your hose in it, and you've got your car filled up. On the other hand, if you light a match the whole planet will blow up. So in closing, I said I want to close by a couple of pictures. And just to kind of put us in perspective, this is a picture of Saturn taken with a spacecraft from behind Saturn, looking towards the Sun. The Sun is behind Saturn, so we see what we call "forward scattering," so it highlights all the rings. And I'm going to zoom. There is a -- I'm not sure you can see it very well, but on the top left, around 10 o'clock, there is a little teeny dot, and that's Earth. You barely can see ourselves. So what I did, I thought I'd zoom on it. So as you zoom in, you know, you can see Earth, you know, just in the middle here. So we zoomed all the way on the art center.
Mamy tu obieg, na planecie podobnej do Ziemi, ale obieg etanu, metanu i substancji organicznych. Na Tytanie nie trzeba się martwić wzrostem cen benzyny. Na Tytanie nie trzeba się martwić wzrostem cen benzyny. Jedziemy nad jezioro, wsadzamy do niego szlauch i ściągamy paliwo do auta. Ale jeśli zapalisz zapałkę, wysadzisz całą planetę. Na koniec pokażę parę zdjęć. Żeby nadać odpowiednią perspektywę: to zdjęcie Saturna z kosmosu, zza planety. to zdjęcie Saturna z kosmosu, zza planety. Słońce jest za Saturnem, widzimy, że światło jest rozproszone, podświetla pierścienie. Zaraz zrobię zbliżenie. Nie wiem, czy coś tam widzicie, ale z lewej u góry jest mała plamka - to Ziemia. ale z lewej u góry jest mała plamka - to Ziemia. Prawie nas nie widać. Zrobimy zbliżenie. Niedługo zobaczymy Ziemię. Zrobię zbliżenie na Akademię Sztuk Pięknych.
So thank you very much.
Dziękuję bardzo.