Říkal jsem si, že vám na úvod povím něco o lidech, kteří založili JPL [Laboratoř proudového pohonu]. Když byli mladí, byli velmi vynalézaví, vedli velmi dobrodružný život, když na Kalifornském technologickém institutu míchali různé chemikálie a zkoušeli, z čeho bude větší výbuch. Nedoporučoval bych, abyste něco podobného zkoušeli teď. Samozřejmě takhle vyhodili do vzduchu nejdřív kůlnu, pak i institut, a pak, pak prostě jdete do Arroya a všechny svoje pokusy děláte tam.
I thought I'd start with telling you or showing you the people who started [Jet Propulsion Lab]. When they were a bunch of kids, they were kind of very imaginative, very adventurous, as they were trying at Caltech to mix chemicals and see which one blows up more. Well, I don't recommend that you try to do that now. Naturally, they blew up a shack, and Caltech, well, then, hey, you go to the Arroyo and really do all your tests in there.
Takhle tedy mluvíme o našich prvních pěti zaměstnancích, třeba během přestávky. Jak jsem říkal, byli to dobrodruzi. Jeden z nich patřil vlastně k takovému kultu, který se scházel nedaleko odsud na Orange Grove, a naneštěstí vyhodil sám sebe do vzduchu, protože pořád míchal chemikálie a snažil se zjistit, které jsou nejlepší. To jen tak pro představu o tom, jaké lidi tady máme. Snažíme se nevyhodit sami sebe do vzduchu.
So, that's what we call our first five employees during the tea break, you know, in here. As I said, they were adventurous people. As a matter of fact, one of them, who was, kind of, part of a cult which was not too far from here on Orange Grove, and unfortunately he blew up himself because he kept mixing chemicals and trying to figure out which ones were the best chemicals. So, that gives you a kind of flavor of the kind of people we have there. We try to avoid blowing ourselves up.
Tohle je obrázek, který jsem vám chtěl ukázat. Kdo z lidí uprostřed tady té skupiny je podle vás zaměstnanec JPL? Chtěl jsem dnes dopoledne přijít oblečený jako on, ale když jsem vyšel ven, bylo příliš chladno, a tak jsem si řekl, že si radši zase tu košili obléknu. Ale důležitější je, proč jsem tady ten obrázek chtěl ukázat. Podívejte se, kam se dívají ostatní lidé a kam se dívá on. Když se všichni někam dívají, podívejte se jinam a jděte začít dělat něco jiného. V podobném duchu se nese naše práce.
This one I thought I'd show you. Guess which one is a JPL employee in the heart of this crowd. I tried to come like him this morning, but as I walked out, then it was too cold, and I said, I'd better put my shirt back on. But more importantly, the reason I wanted to show this picture: look where the other people are looking, and look where he is looking. Wherever anybody else looks, look somewhere else, and go do something different, you know, and doing that. And that's kind of what has been the spirit of what we are doing.
Chtěl bych tady uvést citát z Ralpha Emersona, který jeden z mých kolegů pověsil na zeď u mě v kanceláři. Ten citát zní: "Nechoď tudy, kudy vede pěšina. Jdi raději tam, kde žádná nevede, a zanechej za sebou stopu." To je moje doporučení pro všechny z vás. Sledujte, co dělají všichni ostatní, a pak jděte dělat něco úplně jiného. Nesnažte se jen trošku vylepšit to, co už dělá někdo jiný, protože touto cestou se moc daleko nedostanete.
And I want to tell you a quote from Ralph Emerson that one of my colleagues, you know, put on my wall in my office, and it says, "Do not go where the path may lead. Go instead where there is no path, and leave a trail." And that's my recommendation to all of you: look what everybody is doing, what they are doing; go do something completely different. Don't try to improve a little bit on what somebody else is doing, because that doesn't get you very far.
Na začátku jsme hodně pracovali na raketách, ale také jsme mívali hodně často párty. Tady vidíte jednu naší párty před několika roky. Před padesáti lety došlo ale k důležitému posunu, poté, co byl vypuštěn Sputnik. Vypustili jsme první americkou družici, kterou vidíte tady na obrázku nalevo. A tehdy jsme udělali obrat o 180 stupňů. Změnili jsme se z raketového centra ve výzkumné centrum. Tato proměna trvala několik let a nyní jsme vedoucí organizací, která pro vás všechny zkoumá vesmír.
In our early days we used to work a lot on rockets, but we also used to have a lot of parties, you know. As you can see, one of our parties, you know, a few years ago. But then a big difference happened about 50 years ago, after Sputnik was launched. We launched the first American satellite, and that's the one you see on the left in there. And here we made 180 degrees change: we changed from a rocket house to be an exploration house. And that was done over a period of a couple of years, and now we are the leading organization, you know, exploring space on all of your behalf.
I po této změně jsme si ale museli připomínat, že občas přijdou neúspěchy. Dole na obrázku vidíte raketu, která měla letět vzhůru. Nakonec letěla do strany. Tomu říkáme špatně řízená střela [misguided missile]. Nicméně proto, abychom i tohle nějak oslavili, jsme v JPL začali pořádat soutěž "miss řízená střela" [Miss Guided Missile].
But even when we did that, we had to remind ourselves, sometimes there are setbacks. So you see, on the bottom, that rocket was supposed to go upward; somehow it ended going sideways. So that's what we call the misguided missile. But then also, just to celebrate that, we started an event at JPL for "Miss Guided Missile."
Každý rok jsme měli takovou oslavu, bývala tam soutěž a různé přehlídky a tak podobně. Dnes to není příliš vhodné. Někteří lidé mi říkají, abychom v tom pokračovali, ale já si myslím, že se to v současné době moc nehodí. Proto děláme něco trošku vážnějšího. Třeba to, co jste viděli na poslední přehlídce Rose Bowl, kde jsme vypravili jeden z alegorických vozů. To bylo něco k zábavné stránce naší práce. To, co vidíte napravo, je rover těsně před tím, než jsme dokončili jeho odzkoušení a převezli jej na Cape Canaveral k vypuštění do vesmíru. Toto jsou rovery, které jsou v současné době na Marsu. To bylo tedy něco k těm zábavným věcem i k těm závažnějším věcem, které se snažíme dělat. Říkal jsem si ale, že vám pustím krátký klip s jedním z našich zaměstnanců, abyste si udělali představu o tom, jak nadaní lidé u nás pracují.
So, we used to have a celebration every year and select -- there used to be competition and parades and so on. It's not very appropriate to do it now. Some people tell me to do it; I think, well, that's not really proper, you know, these days. So, we do something a little bit more serious. And that's what you see in the last Rose Bowl, you know, when we entered one of the floats. That's more on the play side. And on the right side, that's the Rover just before we finished its testing to take it to the Cape to launch it. These are the Rovers up here that you have on Mars now. So that kind of tells you about, kind of, the fun things, you know, and the serious things that we try to do. But I said I'm going to show you a short clip of one of our employees to kind of give you an idea about some of the talent that we have.
Video: Morgan Hendry: Beware of Safety je instrumentální rocková skupina. Pohybuje se spíše v oblasti experimentální hudby. Tohle je improvizovaně hraný jazz. Jsou tu těžce dopadající zvukové údery rockové hudby. Jsou schopni zacházet se zvukem jako s nástrojem, schopni hledat abstraktnější zvuky a skladby, které mohou zahrát živě, a míchají přitom elektronickou a akustickou hudbu. Půlka mé bytosti patří hudbě, ale ta druhá - dostal jsem asi tu vůbec nejlepší štaci. Pracuji v JPL. Vyvíjím další Mars Rover. Někteří z vůbec nejlepších inženýrů, co znám, mají i umělecké nadání. Musíte dělat to, co dělat chcete. A když vám lidi říkají, že to nejde, tak je neposlouchejte. Možná mají pravdu, ale já o tom pochybuji. Řekněte jim, ať se s tím jdou vycpat, a pak prostě dělejte to, co chcete dělat. Jsem Morgan Hendry. Já jsem NASA.
Video: Morgan Hendry: Beware of Safety is an instrumental rock band. It branches on more the experimental side. There's the improvisational side of jazz. There's the heavy-hitting sound of rock. Being able to treat sound as an instrument, and be able to dig for more abstract sounds and things to play live, mixing electronics and acoustics. The music's half of me, but the other half -- I landed probably the best gig of all. I work for the Jet Propulsion Lab. I'm building the next Mars Rover. Some of the most brilliant engineers I know are the ones who have that sort of artistic quality about them. You've got to do what you want to do. And anyone who tells you you can't, you don't listen to them. Maybe they're right - I doubt it. Tell them where to put it, and then just do what you want to do. I'm Morgan Hendry. I am NASA.
Charles Elachi: Teď se přesuneme od zábavy k vážným věcem. Lidé se vždy ptají, proč objevujeme. Proč vysíláme všechny ty mise a proč objevujeme? Já na tohle mám velice jednoduchý pohled. Před třinácti miliardami let nějak došlo k velkému třesku, a jak jste asi alespoň v hrubých obrysech slyšeli, ke vzniku vesmíru. Ale to, co zaměstnává představivost každého člověka - nebo alespoň mnoha lidí - je to, že z původního velkého třesku nějak vznikl ten krásný svět, ve kterém dnes žijeme.
Charles Elachi: Now, moving from the play stuff to the serious stuff, always people ask, why do we explore? Why are we doing all of these missions and why are we exploring them? Well, the way I think about it is fairly simple. Somehow, 13 billion years ago there was a Big Bang, and you've heard a little bit about, you know, the origin of the universe. But somehow what strikes everybody's imagination -- or lots of people's imagination -- somehow from that original Big Bang we have this beautiful world that we live in today.
Když se podíváte ven, vidíte tam všechnu tu krásu, všechen ten život kolem vás, a jsou tu i inteligentní lidé jako jste vy nebo já, kteří jsou schopni vést inteligentní rozhovor. A to všechno začalo velkým třeskem. Otázkou tedy je, jak se to pak stalo? Jak to všechno vzniklo? Jak se tvořil vesmír? Jak se utvořily galaxie? Jak se utvořily planety? Proč je tu planeta, na níž existuje život, který se zde vyvinul? Je to něco běžného? Existuje život na všech planetách, které vidíte kolem hvězd? Všichni jsme doslova vytvořeni z hvězdného ptachu. Pocházíme z hvězd. Jsme tvořeni hvězdným prachem. Až budete příště mít opravdu těžkou depresi, podívejte se do zrcadla a můžete si říct, vidím tady hvězdu. Ten prach můžete vynechat. Skutečně jsme v pravém slova smyslu tvořeni hvězdným prachem.
You look outside: you have all that beauty that you see, all that life that you see around you, and here we have intelligent people like you and I who are having a conversation here. All that started from that Big Bang. So, the question is: How did that happen? How did that evolve? How did the universe form? How did the galaxies form? How did the planets form? Why is there a planet on which there is life which have evolved? Is that very common? Is there life on every planet that you can see around the stars? So we literally are all made out of stardust. We started from those stars; we are made of stardust. So, next time you are really depressed, look in the mirror and you can look and say, hi, I'm looking at a star here. You can skip the dust part. But literally, we are all made of stardust.
V rámci našeho výzkumu se v podstatě snažíme popsat, jak věci dospěly do stavu, ve kterém jsou dnes. Jedno z prvních, či nejlépe dosažitelných míst, kam můžeme zamířit a objevovat, je Mars. Proč se Marsu dostává zvláštní pozornosti? Protože od nás není tak daleko. Na cestu tam potřebujeme jenom šest měsíců. Šest až devět měsíců ve správné části roku. Je to planeta do jisté míry podobná Zemi. Je o něco málo menší, nicméně velikost povrchu Marsu je skoro stejná jako velikost povrchu Země, když se nezapočítávají oceány. Má polární čepičky. Má atmosféru, která je o něco řidší než ta naše, je tam proto i počasí. Mars je tedy Zemi do jisté míry velice podobný a můžete na něm vidět některé útvary, jako je Velký kaňon na Marsu, nebo to, čemu říkáme Velký kaňon na Marsu. Je jako Velký kaňon na Zemi, jen mnohonásobně větší.
So, what we are trying to do in our exploration is effectively write the book of how things have came about as they are today. And one of the first, or the easiest, places we can go and explore that is to go towards Mars. And the reason Mars takes particular attention: it's not very far from us. You know, it'll take us only six months to get there. Six to nine months at the right time of the year. It's a planet somewhat similar to Earth. It's a little bit smaller, but the land mass on Mars is about the same as the land mass on Earth, you know, if you don't take the oceans into account. It has polar caps. It has an atmosphere somewhat thinner than ours, so it has weather. So, it's very similar to some extent, and you can see some of the features on it, like the Grand Canyon on Mars, or what we call the Grand Canyon on Mars. It is like the Grand Canyon on Earth, except a hell of a lot larger.
Má rozlohu asi jako Spojené státy. Na Marsu jsou i sopky. Tohle je hora Olymp na Marsu, což je velký sopečný štít na povrchu této planety. A když se podíváte na její výšku a srovnáte ji s výškou Mount Everestu, uděláte si představu o tom, jak obrovská hora Olymp ve srovnání s Mount Everestem je. Jasně převyšuje Mount Everest tady na Zemi. Můžete si tedy také udělat obrázek o tektonických či sopečných událostech, k nimž na této planetě došlo. Obrázek, který nedávno pořídila jedna z našich družic, ukazuje to, co je i na Zemi - zachytili jsme sesuv půdy zrovna v okamžiku, kdy k němu docházelo. Mars je tedy dynamická planeta, která je aktivní i v tomto okamžiku, zatímco tady mluvíme.
So it's about the size, you know, of the United States. It has volcanoes on it. And that's Mount Olympus on Mars, which is a kind of huge volcanic shield on that planet. And if you look at the height of it and you compare it to Mount Everest, you see, it'll give you an idea of how large that Mount Olympus, you know, is, relative to Mount Everest. So, it basically dwarfs, you know, Mount Everest here on Earth. So, that gives you an idea of the tectonic events or volcanic events which have happened on that planet. Recently from one of our satellites, this shows that it's Earth-like -- we caught a landslide occurring as it was happening. So it is a dynamic planet, and activity is going on as we speak today.
Lidé se ptají, co dnes dělají rovery, tak jsem si říkal, že vám něco z toho ukážu. Tady vidíte jeden obrovský kráter. Geologové krátery milují, protože kráter je vlastně velká díra vykopaná do země, kterou ale nebylo třeba vykopat, a přitom je možné podívat se, co je pod povrchem. Tenhle kráter se jmenuje Victoria a má rozměry několika fotbalových hřišť. Když se podíváte do levého horního rohu, uvidíte tam maličkou tmavou tečku. Tenhle snímek byl pořízen orbitální družicí. Když na to zaostříte, uvidíte, že ta tečka je rover na povrchu Marsu. Tento snímek byl tedy pořízen z oběžné dráhy. Nechali jsme kameru přiblížit povrch a spatřili jsem tam rover. Využili jsme vlastně kombinace družicových snímků a roveru k vědeckému bádání, protože můžeme zmapovat velké oblasti a pak vyslat rovery a přesunout je na určené místo.
And these Rovers, people wonder now, what are they doing today, so I thought I would show you a little bit what they are doing. This is one very large crater. Geologists love craters, because craters are like digging a big hole in the ground without really working at it, and you can see what's below the surface. So, this is called Victoria Crater, which is about a few football fields in size. And if you look at the top left, you see a little teeny dark dot. This picture was taken from an orbiting satellite. If I zoom on it, you can see: that's the Rover on the surface. So, that was taken from orbit; we had the camera zoom on the surface, and we actually saw the Rover on the surface. And we actually used the combination of the satellite images and the Rover to actually conduct science, because we can observe large areas and then you can get those Rovers to move around and basically go to a certain location.
Nyní tedy konkrétně pracujeme na sjezdu roveru do tohoto kráteru. Jak jsem již říkal, geologové krátery milují. Důvodem je - mnozí z vás navštívili Velký kaňon a ve stěně tohoto kaňonu vidíte jednotlivé vrstvy. Tyto vrstvy ukazují, jak povrch vypadal před miliónem let, deseti milióny let, stem miliónů let, a na každé vrstvě se tvoří další usazeniny. Pokud dokážete v těch vrstvách číst, je to, jako kdybyste četli knihu, a můžete tak zjistit, co se na daném místě v minulosti odehrálo.
So, specifically what we are doing now is that Rover is going down in that crater. As I told you, geologists love craters. And the reason is, many of you went to the Grand Canyon, and you see in the wall of the Grand Canyon, you see these layers. And what these layers -- that's what the surface used to be a million years ago, 10 million years ago, 100 million years ago, and you get deposits on top of them. So if you can read the layers it's like reading your book, and you can learn the history of what happened in the past in that location.
To, co teď vidíte, jsou jednotlivé vrstvy na stěně tohoto kráteru, a rover právě sjíždí dolů, měří různé hodnoty a analyzuje horniny, zatímco sjíždí do kaňonu. Je to trošku adrenalinová zábava, řídit dolů z takovéhohle svahu. Kdybyste tam byli, tak byste to sami nezkoušeli. My jsme si ale dali záležet na tom, abychom si rovery vyzkoušeli, než jsme je tam poslali - nebo tohohle rovera - a dali jsme si pozor na to, aby všechno správně fungovalo.
So what you are seeing here are the layers on the wall of that crater, and the Rover is going down now, measuring, you know, the properties and analyzing the rocks as it's going down, you know, that canyon. Now, it's kind of a little bit of a challenge driving down a slope like this. If you were there you wouldn't do it yourself. But we really made sure we tested those Rovers before we got them down -- or that Rover -- and made sure that it's all working well.
Když jsem tu byl minule, krátce po přistání - myslím, že to bylo asi sto dní po přistání - říkal jsem vám, že jsem překvapen, že rovery těch sto dnů vůbec vydržely. No. Uběhly čtyři roky a rovery stále fungují. Vy si asi teď říkáte, "Charlesi, ty nám lžeš", nebo něco podobného, ale opravdu to tak není. Skutečně jsme věřili, že vydrží devadesát nebo sto dní, protože jsou poháněny sluneční energií, a Mars je prašná planeta. Proto jsme čekali, že se prach začne usazovat na jejich povrchu, a po určité době nebudeme mít dost energie na to, abychom je udržovali zahřáté.
Now, when I came last time, shortly after the landing -- I think it was, like, a hundred days after the landing -- I told you I was surprised that those Rovers are lasting even a hundred days. Well, here we are four years later, and they're still working. Now you say, Charles, you are really lying to us, and so on, but that's not true. We really believed they were going to last 90 days or 100 days, because they are solar powered, and Mars is a dusty planet, so we expected the dust would start accumulating on the surface, and after a while we wouldn't have enough power, you know, to keep them warm.
Vždycky říkávám, že je důležité být chytrý, ale občas se hodí mít i štěstí. A přesně tohle jsme zjistili. Ukázalo se, že jednou za čas se na Marsu objeví prachový vír, jaký vidíte zde, a když tento prachový vír přejde přes rover, tak jej očistí. Vypadá pak jako zbrusu nové auto, což je přesně ten důvod, proč rovery tak dlouho vydržely. Navrhli jsme je sice poměrně dobře, ale tohle je ten důvod, proč tak dlouho fungují a stále poskytují vědecká data. Oba dva ty rovery ale tak trochu stárnou. Jednomu z nich se zaseklo jedno z kol a nefunguje, jedno z předních kol, a to řešíme tak, že jej necháváme jezdit pozpátku. Druhý má artrózu v ramenním kloubu, který moc dobře nepracuje, takže chodí asi takhle, a my můžeme hýbat paží jen asi takhle. Pořád ale produkují velké množství vědeckých údajů. Během celé té uplynulé doby vzbudily rovery zájem mnoha lidí i mimo vědeckou komunitu, a proto jsem si říkal, že vám pustím video, které ukazuje, jak jsou rovery vnímány lidmi, kteří nepatří k vědecké komunitě.
Well, I always say it's important that you are smart, but every once in a while it's good to be lucky. And that's what we found out. It turned out that every once in a while there are dust devils which come by on Mars, as you are seeing here, and when the dust devil comes over the Rover, it just cleans it up. It is like a brand new car that you have, and that's literally why they have lasted so long. And now we designed them reasonably well, but that's exactly why they are lasting that long and still providing all the science data. Now, the two Rovers, each one of them is, kind of, getting old. You know, one of them, one of the wheels is stuck, is not working, one of the front wheels, so what we are doing, we are driving it backwards. And the other one has arthritis of the shoulder joint, you know, it's not working very well, so it's walking like this, and we can move the arm, you know, that way. But still they are producing a lot of scientific data. Now, during that whole period, a number of people got excited, you know, outside the science community about these Rovers, so I thought I'd show you a video just to give you a reflection about how these Rovers are being viewed by people other than the science community.
Přešel bych tedy nyní k dalšímu krátkému videu. Tohle video mimochodem poměrně přesně zachycuje, jak proběhlo přistání před zhruba čtyřmi roky. Video: Ok, máme připravený padák. Ok, uvolněte airbagy. Otevřeny. Kamera. Máme obraz. Jó! CE: Takhle nějak se to seběhlo v řídícím centru v Houstonu. Přesně takhle to vypadá. Video: Jestli tam je život, tak ho Holanďan najde. Co to dělá? Co to je? CE: Docela dobré.
So let me go on the next short video. By the way, this video is pretty accurate of how the landing took place, you know, about four years ago. Video: Okay, we have parachute aligned. Okay, deploy the airbags. Open. Camera. We have a picture right now. Yeah! CE: That's about what happened in the Houston operation room. It's exactly like this. Video: Now, if there is life, the Dutch will find it. What is he doing? What is that? CE: Not too bad.
Chtěl bych vám teď ukázat něco málo z krás této planety. Jak jsem již říkal, vypadá velice podobně jako Země, proto tady vidíte písečné duny. Klidně bych vám mohl říci, že tyhle obrázky jsou z pouště Sahara nebo něco podobného, a vy byste mi věřili. Jsou to ale obrázky z Marsu. Jedna oblast, která je pro nás obzvláště zajímavá, je severní region Marsu, blízko k severnímu pólu, protože tam vidíme ledové čepičky, které se zmenšují a zvětšují, což je velice podobné jako v severní Kanadě. A chtěli jsme zjistit - a vidíme tam také hodně ledovcových útvarů. Chtěli jsme zjistit, z čeho se ten led skládá, a zda by něm mohl být obsažen nějaký organický materiál.
So anyway, let me continue on showing you a little bit about the beauty of that planet. As I said earlier, it looked very much like Earth, so you see sand dunes. It looks like I could have told you these are pictures taken from the Sahara Desert or somewhere, and you'd have believed me, but these are pictures taken from Mars. But one area which is particularly intriguing for us is the northern region, you know, of Mars, close to the North Pole, because we see ice caps, and we see the ice caps shrinking and expanding, so it's very much like you have in northern Canada. And we wanted to find out -- and we see all kinds of glacial features on it. So, we wanted to find out, actually, what is that ice made of, and could that have embedded in it some organic, you know, material.
Vyslali jsme tedy na Mars vesmírnou sondu nazvanou Phoenix, která přistane za sedmnáct dní, sedm hodin a dvacet vteřin od této chvíle (květen 2008), můžete si tedy nařídit hodinky. Takže 25. května někdy před pátou hodinou našeho času zde na západním pobřeží budeme přistávat na jiné planetě. Tady vidíte obrázek vesmírné sondy na Marsu, ale říkal jsem, že pro případ, že byste o tu podívanou za těch sedmnáct dní přišli, tak vám ukážu, co se zhruba bude dít.
So we have a spacecraft which is heading towards Mars, called Phoenix, and that spacecraft will land 17 days, seven hours and 20 seconds from now, so you can adjust your watch. So it's on May 25 around just before five o'clock our time here on the West Coast, actually we will be landing on another planet. And as you can see, this is a picture of the spacecraft put on Mars, but I thought that just in case you're going to miss that show, you know, in 17 days, I'll show you, kind of, a little bit of what's going to happen.
Video: Tomuhle říkáme sedm minut hrůzy. Máme v plánu udělat vrt do půdy a nabrat vzorky, které pak vložíme do trouby a zahřejeme, a budeme pozorovat, jaké plyny při tomto procesu vzniknou. Tato sonda byla vyslána zhruba před devíti měsíci. Budeme přilétat rychlostí 12 000 mil za hodinu a během sedmi minut budeme muset zastavit a dosednout velice opatrně na povrch, abychom nezničili přistávací modul.
Video: That's what we call the seven minutes of terror. So the plan is to dig in the soil and take samples that we put them in an oven and actually heat them and look what gases will come from it. So this was launched about nine months ago. We'll be coming in at 12,000 miles per hour, and in seven minutes we have to stop and touch the surface very softly so we don't break that lander.
Ben Cichy: Phoenix je první v řadě misí programu Mars Scout. Je to první mise, která se pokusí o přistání poblíž severního pólu Marsu, a rovněž první mise, která se pokusí najít a dotknout se vody na povrchu jiné planety.
Ben Cichy: Phoenix is the first Mars Scout mission. It's the first mission that's going to try to land near the North Pole of Mars, and it's the first mission that's actually going to try and reach out and touch water on the surface of another planet.
Lynn Craig: Tam, kde je voda, alespoň to tak bývá na Zemi, je zpravidla i život, a proto se zde může jednat o místo, na němž mohl v minulosti na planetě existovat život.
Lynn Craig: Where there tends to be water, at least on Earth, there tends to be life, and so it's potentially a place where life could have existed on the planet in the past.
Erik Bailey: Hlavním účelem technologie vstupu, sestupu a přistání (VSP) je umožnit vesmírné sondě, která cestuje rychlostí 12 500 mil za hodinu, aby se prudce zastavila, velice měkce a ve velmi krátké době. BC: Vstupujeme do atmosféry Marsu. Jsme nyní sedmdesát mil nad jeho povrchem. Přistávací modul je bezpečně umístěn v tom, čemu říkáme vzdušný přepravník.
Erik Bailey: The main purpose of EDL is to take a spacecraft that is traveling at 12,500 miles an hour and bring it to a screeching halt in a soft way in a very short amount of time. BC: We enter the Martian atmosphere. We're 70 miles above the surface of Mars. And our lander is safely tucked inside what we call an aeroshell.
EB: Vypadá víceméně jako zmrzlinový kornout.
EB: Looks kind of like an ice cream cone, more or less.
Na jeho předku je tepelný štít, to je ta věc, co vypadá jako talířek, s půlpalcovou vrstvou korku na přední části, což je náš tepelný štít. Jedná se o velice zvláštní korek, a právě tento korek nás ochrání před prudkým vstupem do atmosféry, který právě teď zažijeme.
BC: And on the front of it is this heat shield, this saucer-looking thing that has about a half-inch of essentially what's cork on the front of it, which is our heat shield. Now, this is really special cork, and this cork is what's going to protect us from the violent atmospheric entry that we're about to experience.
Rob Grover: Sonda začíná vyvolávat stále větší tření a my tohoto tření využijeme při průletu atmosférou, aby nás zpomalilo. BC: Od tohoto okamžiku začneme zpomalovat z 12 500 mil za hodinu na 900 mil za hodinu.
Rob Grover: Friction really starts to build up on the spacecraft, and we use the friction when it's flying through the atmosphere to our advantage to slow us down. BC: From this point, we're going to decelerate from 12,500 miles an hour down to 900 miles an hour.
EB: Vnější povrch sondy může dosáhnout téměř stejné teploty jako povrch Slunce.
EB: The outside can get almost as hot as the surface of the Sun.
RG: Teplota tepelného štítu může dosáhnout až 1427 stupňů Celsia.
RG: The temperature of the heat shield can reach 2,600 degrees Fahrenheit.
EB: Vnitřek se příliš nezahřeje. Zůstává v něm víceméně pokojová teplota. Richard Kornfeld: V určitém okamžiku přijde vhodná příležitost pro otevření padáku.
EB: The inside doesn't get very hot. It probably gets about room temperature. Richard Kornfeld: There is this window of opportunity within which we can deploy the parachute.
EB: Pokud otevřete padák příliš brzy, může selhat. Látka a stehy se mohou roztrhnout. A to by bylo špatné.
EB: If you fire the 'chute too early, the parachute itself could fail. The fabric and the stitching could just pull apart. And that would be bad.
BC: Během prvních patnácti vteřin po otevření padáku zpomalíme z rychlosti 900 mil za hodinu na relativně pomalých 250 mil za hodinu. Již nepotřebujeme tepelný štít na ochranu proti dopadu atmosférického vstupu, a proto tepelný štít odhodíme a poprvé vystavíme náš přistávací modul atmosféře Marsu.
BC: In the first 15 seconds after we deploy the parachute, we'll decelerate from 900 miles an hour to a relatively slow 250 miles an hour. We no longer need the heat shield to protect us from the force of atmospheric entry, so we jettison the heat shield, exposing for the first time our lander to the atmosphere of Mars.
LC: Po odhození tepelného štítu a vysunutí nohou je dalším krokem spuštění radarové detekce, která ukáže, jak daleko je ještě Phoenix od povrchu.
LC: After the heat shield has been jettisoned and the legs are deployed, the next step is to have the radar system begin to detect how far Phoenix really is from the ground.
BC: Již jsme ztratili 99 procent vstupní rychlosti. Nacházíme se již tedy z 99 procent tam, kde chceme být. Ale to poslední procento, jak tomu vždycky bývá, je ta ošidná část.
BC: We've lost 99 percent of our entry velocity. So, we're 99 percent of the way to where we want to be. But that last one percent, as it always seems to be, is the tricky part.
EB: Nyní se sonda musí rozhodnout, kdy se zbaví padáku.
EB: Now the spacecraft actually has to decide when it's going to get rid of its parachute.
BC: Oddělíme se od přistávacího modulu v rychlosti 125 mil za hodinu ve výšce zhruba kilometr nad povrchem Marsu, tedy 3200 stop. Je to, jako kdybyste vzali dvě budovy Empire State Building a postavili je na sebe.
BC: We separate from the lander going 125 miles an hour at roughly a kilometer above the surface of Mars: 3,200 feet. That's like taking two Empire State Buildings and stacking them on top of one another.
EB: V tomto okamžiku se oddělíme od zadní části modulu a ocitneme se ve volném pádu. Je to děsivý okamžik - musí se stát mnoho věcí ve velice krátkém okamžiku. LC: Sonda se tedy nachází ve volném pádu, ale zároveň se snaží využívat všech svých regulačních zařízení, aby se ujistila, že je ve správné pozici pro přistání.
EB: That's when we separate from the back shell, and we're now in free-fall. It's a very scary moment; a lot has to happen in a very short amount of time. LC: So it's in a free-fall, but it's also trying to use all of its actuators to make sure that it's in the right position to land.
EB: A pak musí zapnout motory, uvést se do správného postavení, pomalu se spustit a bezpečně přistát na povrchu.
EB: And then it has to light up its engines, right itself, and then slowly slow itself down and touch down on the ground safely.
BC: Země a Mars jsou od sebe tak daleko, že trvá více jak deset minut než z Marsu na Zemi doletí signál. A celý proces VSP se odbude během sedmi minut. V okamžiku, kdy tedy dostanete z přistávacího modulu zprávu, že VSP začíná, už bude vlastně po všem.
BC: Earth and Mars are so far apart that it takes over ten minutes for a signal from Mars to get to Earth. And EDL itself is all over in a matter of seven minutes. So by the time you even hear from the lander that EDL has started it'll already be over.
EB: Musíme do sondy integrovat velkou míru autonomního rozhodování, aby mohla sama bezpečně přistát.
EB: We have to build large amounts of autonomy into the spacecraft so that it can land itself safely.
VSP představuje technologicky nesmírně náročný problém. Spočívá v tom, jak dostat sondu, které prolétá hlubokým vesmírem, za použití nejrůznějších možných triků, na povrch Marsu v rychlosti nula mil za hodinu. Je to nesmírně zajímavý a náročný problém.
BC: EDL is this immense, technically challenging problem. It's about getting a spacecraft that's hurtling through deep space and using all this bag of tricks to somehow figure out how to get it down to the surface of Mars at zero miles an hour. It's this immensely exciting and challenging problem.
CE: Doufejme, že vše proběhne tak, jak jste viděli zde. Bude to velice napínavý okamžik, pozorovat vesmírnou sondu při přistání na jiné planetě.
CE: Hopefully it all will happen the way you saw it in here. So it will be a very tense moment, you know, as we are watching that spacecraft landing on another planet.
Chtěl bych teď něco říci o dalších věcech, které připravujeme. Právě teď, zatímco tady mluvíme, pracujeme na vývoji dalšího roveru, který vyšleme na Mars. Říkal jsem, že vám řeknu něco málo o fázích, kterými procházíme. Je to velice podobné, jako když vy navrhujete vaše produkty. Jak jste před chvílí viděli, když jsme pracovali na Phoenixu jedna, museli jsme vzít v potaz vysokou teplotu, o níž jsme věděli, že náš čeká. Musíme tedy zkoumat nejrůznější materiály i tvar, kterého chceme dosáhnout. V zásadě se nesnažíme zavděčit místnímu zákazníkovi. Naším cílem je zajistit, abychom měli výkonný, účinně pracující stroj.
So now let me talk about the next things that we are doing. So we are in the process, as we speak, of actually designing the next Rover that we are going to be sending to Mars. So I thought I would go a little bit and tell you, kind of, the steps we go through. It's very similar to what you do when you design your product. As you saw a little bit earlier, when we were doing the Phoenix one, we have to take into account the heat that we are going to be facing. So we have to study all kinds of different materials, the shape that we want to do. In general we don't try to please the customer here. What we want to do is to make sure we have an effective, you know, an efficient kind of machine.
Začneme tím, že chceme, aby naši zaměstnanci zapojili naplno svoji představivost. Jsme skutečně rádi, že jsme tak blízko k uměleckému centru, protože jeden z bývalých studentů tohoto centra, Eric Nyquist, dal několik uměleckých děl, hodně avantgardních uměleckých děl, do místnosti, kterou nazýváme návrhářským studiem misí či vesmírných sond, za tím účelem, aby lidi napadaly různé bláznivé myšlenky. Máme tam i pár stavebnic Lego. Jak jsem říkal, je to vlastně hřiště pro dospělé, kde si sednou a snaží si hrát s různými tvary a různými návrhy.
First we start by we want to have our employees to be as imaginative as they can. And we really love being close to the art center, because we have, as a matter of fact, one of the alumni from the art center, Eric Nyquist, had put a series of displays, far-out displays, you know, in our what we call mission design or spacecraft design room, just to get people to think wildly about things. We have a bunch of Legos. So, as I said, this is a playground for adults, where they sit down and try to play with different shapes and different designs.
Pak k tomu začneme přistupovat vážněji a na to máme aplikace počítačové podpory projektování a obrábění a také všechny inženýry, a vědce, kteří se na tom podílejí, kteří rozumí teplotním vlastnostem, návrhářství, atmosférickému tření, padákům, všem těmto věcem, a kteří společně pracují jako tým a v počítači navrhnou v hrubých rysech vesmírnou sondu, abychom se mohli podívat, zda odpovídá našim požadavkům. Musíme rovněž vzít v úvahu podmínky panující na planetě, na kterou směřujeme. Pokud poletíte na Jupiter, narazíte tam na prostředí s vysokou radiací. Míra radiace je zhruba stejná poblíž Jupiteru jako uvnitř jaderného reaktoru.
Then we get a little bit more serious, so we have what we call our CAD/CAMs and all the engineers who are involved, or scientists who are involved, who know about thermal properties, know about design, know about atmospheric interaction, parachutes, all of these things, which they work in a team effort and actually design a spacecraft in a computer to some extent, so to see, does that meet the requirement that we need. On the right, also, we have to take into account the environment of the planet where we are going. If you are going to Jupiter, you have a very high-radiation, you know, environment. It's about the same radiation environment close by Jupiter as inside a nuclear reactor.
A teď si představte, že byste vzali svůj počítač a hodili ho do jaderného reaktoru a ten počítač by měl dál fungovat. To jsou tedy některé z těch drobných překážek, kterým musíme čelit. Pokud se připravujeme na atmosférický vstup, musíme provést zkoušku padáků. V předešlém videu jste viděli, jak se padák rozpadl. Bylo by opravdu špatné, kdyby k tomu došlo, a proto musíme provést zkoušky, jelikož ten padák je pak otevřen v nadzvukové rychlosti. Přilétáme v nesmírně vysoké rychlosti a padáky jsou otevřeny proto, aby nás zpomalily. Proto musíme provádět nejrůznější zkoušky. Tady jen tak pro představu, jak je ten padák veliký ve srovnání s kolem stojícími lidmi.
So just imagine: you take your P.C. and throw it into a nuclear reactor and it still has to work. So these are kind of some of the little challenges, you know, that we have to face. If we are doing entry, we have to do tests of parachutes. You saw in the video a parachute breaking. That would be a bad day, you know, if that happened, so we have to test, because we are deploying this parachute at supersonic speeds. We are coming at extremely high speeds, and we are deploying them to slow us down. So we have to do all kinds of tests. To give you an idea of the size, you know, of that parachute relative to the people standing there.
V další fázi postavíme zkušební modely a ozkoušíme je v laboratoři u nás v JPL, na takzvaném marťanském dvorečku. Kopeme do nich, mlátíme do nich, pouštíme je na zem, abychom si byli jistí, že víme, jak a kde se rozlámou. Od tohoto bodu se potom odrazíme. A pak se pustíme do skutečného stavění a létání. Ten další rover, kterého tam pošleme, je velký asi jako auto. Ten velký štít, který vidíte zvenčí, je tepelný štít, který bude rover chránit. Tento rover postavíme během příštího roku a vypustíme ho příští rok v červnu. V tomto případě, protože je to opravdu velký rover, jsme nemohli použít airbagy. Vím, že mnozí si z vás si minule dodatečně říkali, že ty airbagy se opravdu hodily. Naneštěstí je tento rover desetkrát větší než ten minulý, a třikrát těžší. Proto nemůžeme použít airbagy. Museli jsme tedy přijít s jiným originálním řešením přistání. Nechtěli jsme využít tryskového pohonu k přesunu až na povrch planety, protože jsme nechtěli znečistit její povrch. Chtěli jsme, aby rover dosedl rovnou na nohy.
Next step, we go and actually build some kind of test models and actually test them, you know, in the lab at JPL, in what we call our Mars Yard. We kick them, we hit them, we drop them, just to make sure we understand how, where would they break. And then we back off, you know, from that point. And then we actually do the actual building and the flight. And this next Rover that we're flying is about the size of a car. That big shield that you see outside, that's a heat shield which is going to protect it. And that will be basically built over the next year, and it will be launched June a year from now. Now, in that case, because it was a very big Rover, we couldn't use airbags. And I know many of you, kind of, last time afterwards said well, that was a cool thing to have -- those airbags. Unfortunately this Rover is, like, ten times the size of the, you know, mass-wise, of the other Rover, or three times the mass. So we can't use airbags. So we have to come up with another ingenious idea of how do we land it. And we didn't want to take it propulsively all the way to the surface because we didn't want to contaminate the surface; we wanted the Rover to immediately land on its legs.
Přišli jsme proto s neotřelým nápadem, který se tady na Zemi používá u vrtulníků. Přistávací modul sestoupí asi do výšky sta stop a bude se dalších sto stop vznášet nad povrchem, a pak nastoupí vzdušný jeřáb, který spustí rover dolů a položí jej na povrch. Snad to tak bude nakonec fungovat. Tento rover bude působit spíše jako chemik. Zatímco bude jezdit na různých místech, bude analyzovat chemické složení hornin. Bude mít paži, kterou bude nabírat vzorky, které pak vloží do trouby, rozdrtí a zanalyzuje. Pokud narazíme na něco, na co nedosáhneme, protože to bude příliš vysoko na útesu, budeme mít k dispozici malý laserový systém, který odřízne kus skály, nechá ho vypařit a podrobí analýze plyny, které se budou z toho kusu skály odpařovat. Je to trošku jako v Hvězdných válkách, ale tohle je skutečné. Jsou to skutečné věci. A abychom vám pomohli, abychom pomohli komunitě točit o tom roveru reklamy, naučíme jej rovněž, jako přídavek k tomu ostatnímu, míchat koktejly, přímo na Marsu.
So we came up with this ingenious idea, which is used here on Earth for helicopters. Actually, the lander will come down to about 100 feet and hover above that surface for 100 feet, and then we have a sky crane which will take that Rover and land it down on the surface. Hopefully it all will work, you know, it will work that way. And that Rover will be more kind of like a chemist. What we are going to be doing with that Rover as it drives around, it's going to go and analyze the chemical composition of rocks. So it will have an arm which will take samples, put them in an oven, crush and analyze them. But also, if there is something that we cannot reach because it is too high on a cliff, we have a little laser system which will actually zap the rock, evaporate some of it, and actually analyze what's coming from that rock. So it's a little bit like "Star Wars," you know, but it's real. It's real stuff. And also to help you, to help the community so you can do ads on that Rover, we are going to train that Rover to actually in addition to do this, to actually serve cocktails, you know, also on Mars.
To bylo tedy jen pro představu o tom, jaké zábavné věci na Marsu děláme. Říkal jsem si, že teď přejdu k Pánovi prstenů a ukáži vám některé z věcí, které děláme tam. U Pána prstenů je třeba zmínit dvě hlavní věci. Zaprvé, je to velmi krásná planeta, má krásné prsteny či prstence a mnoho dalšího. Pro vědce mají tyto prstence rovněž zvláštní význam, neboť, jak věříme, jsou v malém měřítku praktickou ukázkou toho, jak ve skutečnosti vznikala sluneční soustava. Někteří vědci věří, že sluneční soustava byla utvořena tak, že když se Slunce zhroutilo do sebe a tak vlastně vzniklo, množství prachu, které se vznášelo kolem něj, vytvořilo prstence, a pak se částice v těchto prstencích navzájem spojily a vytvořily větší kameny, a touto cestou byly utvořeny planety.
So that's kind of giving you an idea of the kind of, you know, fun things we are doing on Mars. I thought I'd go to "The Lord of the Rings" now and show you some of the things we have there. Now, "The Lord of the Rings" has two things played through it. One, it's a very attractive planet -- it just has the beauty of the rings and so on. But for scientists, also the rings have a special meaning, because we believe they represent, on a small scale, how the Solar System actually formed. Some of the scientists believe that the way the Solar System formed, that the Sun when it collapsed and actually created the Sun, a lot of the dust around it created rings and then the particles in those rings accumulated together, and they formed bigger rocks, and then that's how the planets, you know, were formed.
Když se tedy díváme na Saturn, vlastně pozorujeme, jak naživo v malém měřítku vzniká naše sluneční soustava. Je to vlastně taková simulace. Chtěl bych vám teď ve stručnosti ukázat, jak vlastně planetární systém Saturnu vypadá. Nejdřív s vámi přeletím nad prstenci. Mimochodem, tohle jsou všechno skutečné záběry. Nejsou to animace ani nic podobného. Jsou to snímky pořízené družicí, kterou máme na oběžné dráze kolem Saturnu, sondou Cassini. Vidíte tady detailně součásti těchto prstenců, což jsou jednotlivé částice. Některé z nich se navzájem spojují a vytvářejí větší částice. Proto jsou tady ty mezery, protože na těch místech se vytvářejí malé satelity. Možná si říkáte, že ty prstence jsou opravdu velké. Ano, v jednom ohledu jsou skutečně velké. Na druhou stranu jsou ale tenké jako papír. Velice, velice tenké. Tady vidíte stín prstence na samotném Saturnu. A tady je jeden ze satelitů, který se v rámci tohoto prstence utvořil. Představte si tedy prstenec jako nesmírně tenký, ohromný otáčející se prostor v rozloze mnoha set tisíců mil.
So, the idea is, by watching Saturn we're actually watching our solar system in real time being formed on a smaller scale, so it's like a test bed for it. So, let me show you a little bit on what that Saturnian system looks like. First, I'm going to fly you over the rings. By the way, all of this is real stuff. This is not animation or anything like this. This is actually taken from the satellite that we have in orbit around Saturn, the Cassini. And you see the amount of detail that is in those rings, which are the particles. Some of them are agglomerating together to form larger particles. So that's why you have these gaps, is because a small satellite, you know, is being formed in that location. Now, you think that those rings are very large objects. Yes, they are very large in one dimension; in the other dimension they are paper thin. Very, very thin. What you are seeing here is the shadow of the ring on Saturn itself. And that's one of the satellites which was actually formed on that one. So, think about it as a paper-thin, huge area of many hundreds of thousands of miles, which is rotating.
Vzniká zde celá škála různých satelitů. Každý z nich vypadá velice odlišně a velice zvláštně. Vědci se již celá desetiletí snaží tuto věc objasnit a říkají NASA, že potřebují více peněz, aby mohli vysvětlit, jak tyto objekty vypadají a proč se takto utvořily. Existují dva satelity, které jsou obzvláště zajímavé. Jeden z nich se jmenuje Enceladus. Je to satelit, který je celý utvořen z ledu a my jsme jej změřili z oběžné dráhy. Je utvořen z ledu. Je na něm však něco velice zvláštního. Když se podíváte na ty pruhy tady, kterým říkáme tygří pruhy, tak když jsme nad nimi přelétali, najednou jsme zaznamenali nárůst teploty, což znamenalo, že ty pruhy jsou teplejší než zbytek planety.
And we have a wide variety of kind of satellites which will form, each one looking very different and very odd, and that keeps scientists busy for tens of years trying to explain this, and telling NASA we need more money so we can explain what these things look like, or why they formed that way. Well, there were two satellites which were particularly interesting. One of them is called Enceladus. It's a satellite which was all made of ice, and we measured it from orbit. Made of ice. But there was something bizarre about it. If you look at these stripes in here, what we call tiger stripes, when we flew over them, all of a sudden we saw an increase in the temperature, which said that those stripes are warmer than the rest of the planet.
Když jsme od nich letěli pryč, ohlédli jsme se zpět. A víte co? Viděli jsme z nich tryskat gejzíry. Je to takový saturnský Yellowstonský park. Vidíme gejzíry ledu, které z této planety tryskají, z čehož vyplývá, že je tam nejspíš oceán pod povrchem. A z nějakého důvodu, nějakým dynamickým efektem, vznikají tyto gejzíry, které pak tryskají ven. Důvod, proč jsem sem dal tu šipečku - myslím, že by tam mělo být napsáno třicet mil - je, že před několika měsíci jsme se rozhodli nechat sondu proletět skrz proud tohoto gejzíru, abychom mohli analyzovat, z jakého materiálu se skládá. Měli jsme z toho docela obavy, protože to bylo riskantní, ale dopadlo to poměrně dobře. Proletěli jsme horní částí, a zjistili jsme, že je tam celkem hodně organického materiálu, který je vylučován spolu s ledem. Během několika následujících let, zatímco budeme dále obíhat Saturn, máme v plánu sestupovat níže a níže směrem k povrchu a provádět přesnější měření.
So as we flew by away from it, we looked back. And guess what? We saw geysers coming out. So this is a Yellowstone, you know, of Saturn. We are seeing geysers of ice which are coming out of that planet, which indicate that most likely there is an ocean, you know, below the surface. And somehow, through some dynamic effect, we're having these geysers which are being, you know, emitted from it. And the reason I showed the little arrow there, I think that should say 30 miles, we decided a few months ago to actually fly the spacecraft through the plume of that geyser so we can actually measure the material that it is made of. That was [unclear] also -- you know, because we were worried about the risk of it, but it worked pretty well. We flew at the top of it, and we found that there is a fair amount of organic material which is being emitted in combination with the ice. And over the next few years, as we keep orbiting, you know, Saturn, we are planning to get closer and closer down to the surface and make more accurate measurements.
Ještě jeden satelit vyvolává velkou pozornost, a to Titan. Titan je zajímavý obzvláště proto, že je to satelit větší než náš měsíc a má rovněž atmosféru. A tato atmosféra má stejnou hustotu jako naše atmosféra. Kdybyste tedy byli na Titanu, cítili byste stejný atmosférický tlak jako zde. Je tam ale mnohem chladněji a atmosféra sestává převážně z metanu. Metan je pro mnoho lidí zajímavý, protože se jedná o organický materiál, takže lidé hned začnou uvažovat o tom, zda na tom místě nemohl náhodou vzniknout život, když je tam tolik organického materiálu. V současné době lidé věří, že Titan je nejspíš tím, čemu říkáme prebiotická planeta, protože tam je tak chladno, že se organický materiál nemohl dostat do stádia, kdy by se stal biologickým materiálem, a proto tam nemohl vzniknout život.
Now, another satellite also attracted a lot of attention, and that's Titan. And the reason Titan is particularly interesting, it's a satellite bigger than our moon, and it has an atmosphere. And that atmosphere is very -- as dense as our own atmosphere. So if you were on Titan, you would feel the same pressure that you feel in here. Except it's a lot colder, and that atmosphere is heavily made of methane. Now, methane gets people all excited, because it's organic material, so immediately people start thinking, could life have evolved in that location, when you have a lot of organic material. So people believe now that Titan is most likely what we call a pre-biotic planet, because it's so cold organic material did not get to the stage of becoming biological material, and therefore life could have evolved on it.
Mohlo by to být podobné jako na zmrzlé Zemi před třemi miliardami let, dříve, než zde vznikl život. Tato věc vzbuzuje velký zájem a abych vám ukázal příklad toho, co jsme tam zatím udělali, vyslali jsme tam průzkumnou sondu, kterou vyvinuli naši kolegové v Evropě. Vyslali jsme tuto sondu, zatímco jsme obíhali Saturn. Vyslali jsme průzkumnou sondu do atmosféry Titanu. Tohle je obrázek jedné oblasti pořízený během sestupu. Mně osobně připomíná pobřeží Kalifornie. Vidíte řeky, které tečou podél pobřeží, a vidíte tu bílou oblast, která vypadá jako ostrov Catalina a tohle vypadá jako oceán. Pak jsme pomocí zařízení na palubě, radarového zařízení, našli jezera, která jsou podobná našim Velkým jezerům. Vypadá to tam tedy hodně podobně jako na Zemi. Zdá se, že tam jsou řeky, oceány i jezera, víme, že tam jsou mraky. Domníváme se, že tam také prší. Je to tedy velice podobný cyklus jako na Zemi s tím rozdílem, že na Titanu je velice chladno, a proto tam nemůže být voda, jelikož ta by zmrzla. Nakonec se ukázalo, že všechna ta kapalina, kterou tady vidíme, [sestává] z uhlovodíku, etanu a metanu, tedy něčeho podobného tomu, co dáváte do svého auta.
So it could be Earth, frozen three billion years ago before life actually started on it. So that's getting a lot of interest, and to show you some example of what we did in there, we actually dropped a probe, which was developed by our colleagues in Europe, we dropped a probe as we were orbiting Saturn. We dropped a probe in the atmosphere of Titan. And this is a picture of an area as we were coming down. Just looked like the coast of California for me. You see the rivers which are coming along the coast, and you see that white area which looks like Catalina Island, and that looks like an ocean. And then with an instrument we have on board, a radar instrument, we found there are lakes like the Great Lakes in here, so it looks very much like Earth. It looks like there are rivers on it, there are oceans or lakes, we know there are clouds. We think it's raining also on it. So it's very much like the cycle on Earth except because it's so cold, it could not be water, you know, because water would have frozen. What it turned out, that all that we are seeing, all this liquid, [is made of] hydrocarbon and ethane and methane, similar to what you put in your car.
Existuje zde tedy určitý cyklus, na planetě podobné Zemi, nicméně vše je zde tvořeno etanem, metanem a organickým materiálem. Kdybyste tedy byli na Marsu - omlouvám se, na Titanu, nemuseli byste se trápit cenou čtyři dolary za galon benzínu. Jednoduše byste přijeli k nejbližšímu jezeru, strčili do něj hadici a natankovali byste plnou nádrž. Na druhé straně, pokud byste škrtli zápalkou, vybouchla by celá planeta. Na závěr bych vám chtěl ukázat několik obrázků. Pro vaši lepší představu, tak tohle je obrázek Saturnu, vyfocený družicí zpoza Saturnu, z pohledu směrem ke Slunci. Slunce se nachází za Saturnem, a vidíme tedy to, co nazýváme "rozptylem vpřed" - jsou nasvíceny všechny prstence. Já to teď přiblížím. Tady je - nejsem si jistý, jestli to dobře vidíte, ale nahoře vlevo, asi tak na deseti hodinách, je malinkatá tečka, a to je Země. Stěží vidíme sami sebe. Tak jsem to ještě víc přiblížil. Když si to přiblížíte, můžete vidět Zemi, tady uprostřed. Nakonec jsme to přiblížili tak, abychom viděli i naše umělecké centrum.
So here we have a cycle of a planet which is like our Earth, but is all made of ethane and methane and organic material. So if you were on Mars -- sorry, on Titan, you don't have to worry about four-dollar gasoline. You just drive to the nearest lake, stick your hose in it, and you've got your car filled up. On the other hand, if you light a match the whole planet will blow up. So in closing, I said I want to close by a couple of pictures. And just to kind of put us in perspective, this is a picture of Saturn taken with a spacecraft from behind Saturn, looking towards the Sun. The Sun is behind Saturn, so we see what we call "forward scattering," so it highlights all the rings. And I'm going to zoom. There is a -- I'm not sure you can see it very well, but on the top left, around 10 o'clock, there is a little teeny dot, and that's Earth. You barely can see ourselves. So what I did, I thought I'd zoom on it. So as you zoom in, you know, you can see Earth, you know, just in the middle here. So we zoomed all the way on the art center.
Mnohokrát vám děkuji.
So thank you very much.