How are we doing? No, no, no, by that, I meant, how are we, homo sapiens "we" ...
Mọi người khỏe không? Ồ không không, ý tôi là, loài người trong “Chúng ta” ...
(Laughter)
(Cười)
doing as a species?
có khỏe không đấy?
(Laughter)
(Cười)
Now the typical way to answer that question is this. You choose some measure of human physical well-being: average longevity, average calories per day, average income, overall population, that sort of thing, and draw a graph of its value over time. In almost every case, you get the same result. The line skitters along at a low level for millennia, then rockets up exponentially in the 19th and 20th century. Or choose a measure of consumption: consumption of energy, consumption of fresh water, consumption of the world's photosynthesis, and draw a graph of its value over time. In the same way, the line skitters along at a low level for millennia, then rockets up exponentially in the 19th and 20th century.
Và đây là cách trả lời điển hình cho câu hỏi đó. Bạn sẽ chọn ra một vài mức đo về sức khỏe thể chất của con người: tuổi thọ trung bình, lượng calories trung bình mỗi ngày, thu nhập bình quân, tổng dân số, những dạng như vậy, vẽ ra một biểu đồ biểu thị các giá trị của nó theo thời gian. Hầu hết các trường hợp sẽ đều có kết quả giống nhau. Đường giá trị giữ ở mức thấp suốt thiên niên kỷ qua, và rồi tăng lên theo cấp số bội vào thế kỷ thứ 19 và 20. Hoặc là chọn thước đo về lượng tiêu thụ: như tiêu thụ năng lượng, tiêu thụ nước nước ngọt, lượng tiêu thụ quang hợp của thế giới, vẽ một sơ đồ cho các giá trị đó theo thời gian. Cũng giống như trên, đường giá trị vẫn nằm ở mức thấp trong hàng nghìn năm, cho đến thế kỷ 19 và 20, giá trị đó cũng tăng vọt lên mạnh mẽ.
Biologists have a word for this: outbreak. An outbreak is when a population or species exceeds the bounds of natural selection. Natural selection ordinarily keeps populations and species within roughly defined limits. Pests, parasites, lack of resources prevent them from expanding too much. But every now and then, a species escapes its bounds. Crown-of-thorns starfish in the Indian Ocean, zebra mussels in the Great Lakes, spruce budworm here in Canada. Populations explode, a hundredfold, a thousandfold, a millionfold. So here's a fundamental lesson from biology: outbreaks in nature don't end well.
Các nhà sinh vật học gọi đó là: bùng nổ sinh học Bùng nổ sinh học là khi một quần thể hay một loài vượt quá giới hạn của chọn lọc tự nhiên. Chọn lọc tự nhiên thông thường duy trì cho các quần thể và loài trong khoảng giới hạn nhất định. Các loài sâu bọ, ký sinh trùng và thiếu tài nguyên ngăn chặn chúng bành chướng. Nhưng đôi lúc, chủng loài cũng sẽ vượt ra khỏi các ranh giới. Loài sao biển gai ở Ấn Độ Dương, Trai Vằn có ở Ngũ Đại Hồ, mọt cây vân sam tại Canada. Bùng nổ dân số có thể lên tới, gấp trăm, gấp nghìn lần, thậm chí gấp triệu lần. Và đây chính là bài học căn bản trong sinh học: bùng nổ trong tự nhiên không kết thúc tốt đẹp.
(Laughter)
(Cười)
Put a couple of protozoa into a petri dish full of nutrient goo. In their natural habitat, soil or water, their environment constrains them. In the petri dish, they have an ocean of breakfast and no natural enemies. They eat and reproduce, eat and reproduce, until bang, they hit the edge of the petri dish, at which point they either drown in their own waste, starve from lack of resources, or both. The outbreak ends, always, badly.
Cho một vài động vật nguyên sinh vào đĩa thí nghiệm chứa đầy chất dinh dưỡng. Trong môi trường sống tự nhiên, các yếu tố như đất hay nước sẽ kiềm hãm chúng lại. Còn trong đĩa thí nghiệm, chúng có cả biển đồ ăn mà không có thiên địch nào. Chúng ăn rồi sinh sôi, ăn rồi phát triển, cho đến khi bùm, chúng đã chạm rìa đĩa petri, và sẽ bị nhấn chìm trong chính chất thải của nó, chết đói vì thiếu thức ăn, hoặc cả hai. Bùng nổ sinh học, luôn luôn, kết thúc một cách tồi tệ.
Now, from the viewpoint of biology, you and I are not fundamentally different than the protozoa in the petri dish. We're not special. All the things that we, in our vanity, think make us different -- art, science, technology, and so forth, they don't matter. We're an outbreak species, we're going to hit the edge of the petri dish, simple as that.
Bây giờ, từ phía quan điểm sinh học, bạn và tôi về cơ bản không khác mấy động vật nguyên sinh trong đĩa petri. Chúng ta không đặc biệt. Tất cả điều phù phiếm làm ta nghĩ rằng con người khác biệt -- nghệ thuật, khoa học, công nghệ, vv không quan trọng. Chúng ta là loài bùng phát, rồi chúng ta sẽ chạm đến rìa đĩa thí nghiệm, chỉ đơn giản thế thôi.
Well, the obvious question: Is this actually true? Are we in fact doomed to hit the edge of the petri dish? I'd like to set aside this question for a moment and ask you guys another one. If we are going to escape biology, how are we going to do it? In the year 2050, there will be almost 10 billion people in the world, and all of those people will want the things that you and I want: nice cars, nice clothes, nice homes, the odd chunk of Toblerone. I mean, think of it: Toblerone for 10 billion people. How are we going to do this? How are we going to feed everybody, get water to everybody, provide power to everybody, avoid the worst impacts of climate change?
Một câu hỏi đơn giản đặt ra: Liệu đây có phải là sự thật? Chúng ta có phải cam chịu khi điều trên xảy ra không? Tôi sẽ bàn về câu hỏi này sau và giờ sẽ hỏi thêm một điều nữa. Nếu ta thoát ra khỏi vòng sinh học thì sẽ phải làm như thế nào? Vào năm 2050, dân số sẽ cán mốc gần 10 tỷ người trên thế giới, và tất cả mọi người sẽ muốn những thứ mà tôi và bạn muốn: Xe sang, quần áo xịn, nhà đẹp, và một đống sôcôla Toblerone. Suy nghĩ thử xem: Sôcôla Toblerone cho 10 tỷ người. Chúng ta sẽ xử lý như thế nào? Làm sao đáp ứng tất cả nhu cầu ăn uống cho mọi người dân, cung cấp đầy đủ năng lượng mà tránh được ảnh hưởng biến đổi khí hậu?
I'm a science journalist, and I've been asking these questions to researchers for years, and in my experience, their answers fall into two broad categories, which I call "wizards" and "prophets." Wizards, techno-whizzes, believe that science and technology, properly applied, will let us produce our way out of our dilemmas. "Be smart, make more," they say. "That way, everyone can win." Prophets believe close to the opposite. They see the world as governed by fundamental ecological processes with limits that we transgress to our peril. "Use less, conserve," they say. "Otherwise, everybody's going to lose." Wizards and prophets have been butting their heads together for decades, but they both believe that technology is key to a successful future. The trouble is, they envision different types of technology and different types of futures.
Tôi là một nhà báo khoa học, tôi đã hỏi các nhà nghiên cứu về những vấn đề này nhiều năm nay, theo như kinh nghiệm của tôi, các câu trả lời của họ rơi vào hai trường phái, mà tôi gọi là “Pháp sư” và “Tiên tri”. Pháp sư, những người thích công nghệ, tin rằng nếu khoa học, công nghệ được áp dụng đúng đắn, thì có thể giúp chúng ta thoát khỏi vấn đề này. “Tư duy lên, làm nhiều hơn” họ nói. “Chỉ có cách đó mới thắng được.” Còn các nhà tiên tri suy nghĩ ngược lại. Họ cho rằng thế giới đang được chi phối bởi các quá trình cơ bản của hệ sinh thái với các giới hạn mà ta có thể vượt qua ngạch nguy hiểm.. “Dùng ít lại, hãy tiết kiệm đi,” họ nói. “Nếu không, sẽ không đủ cho mọi người.” Pháp sư và tiên tri đã tranh cãi với nhau trong nhiều thập kỷ qua, nhưng họ đều tin rằng công nghệ là chìa khóa cho sự thành công của tương lai. Vấn đề ở đây là họ có những hình dung khác nhau về công nghệ và các viễn cảnh khác về tương lai.
Wizards envision a world of glittering, hyperefficient megacities surrounded by vast tracts of untouched nature, economies that have transitioned from atoms to bits, dematerialized capitalist societies that no longer depend on exploiting nature. Energy, to wizards, comes from compact nuclear plants; food from low-footprint farms with ultraproductive, genetically modified crops tended by robots; water from high-throughput desalination plants, which means we no longer exploit rivers and aquifers. Wizards envision all 10 billion of us packed into ultradense but walkable megacities, an urbanized world of maximum human aspiration and maximum human liberty.
Trong mắt pháp sư, thế giới sau này sẽ toàn những siêu đô thị hóa siêu hiệu quả được bao phủ bởi những vùng thiên nhiên hoang sơ rộng lớn, nền kinh tế sẽ được chuyển đổi từ các nguyên tử qua bit, xã hội tư bản phi vật chất sẽ không phụ thuộc vào khai thác thiên nhiên. Với pháp sư, năng lượng, có từ các nhà máy hạt nhân nhỏ; thức ăn hầu hết từ các nông trại có năng suất cực kì cao, các loại cây đột biến gen sẽ do những con robot chăm sóc; nước sẽ từ các nhà máy khử muối có thông lượng cao, chúng ta không phải đi khai thác ở các con suối và tầng nước ngầm. Pháp sư cho rằng 10 tỷ người chúng ta sẽ chen chúc đi rất dày đặc ở các siêu đô thị tiện lợi, một thế giới đô thị hóa với hết mức kỳ vọng của chúng ta và con người sẽ cực kỳ tự do.
Now, prophets object to every bit of this. You can't dematerialize food and water, they point out. They say, you can't eat bits, and industrial agriculture has already given us massive soil erosion, huge coastal dead zones and ruined soil microbiomes. And you wizards, you want more of this? And those giant desalination plants? You know they generate equally giant piles of toxic salt that are basically impossible to dispose of. And those megacities you like? Can you name me an actually existing megacity that really exists in the world today, except for possibly Tokyo, that isn't a cesspool of corruption and inequality? Instead, prophets pray for a world of smaller, interconnected communities, closer to the earth, a more agrarian world of maximum human connection and reduced corporate control. More people live in the countryside in this vision, with power provided by neighborhood-scale solar and wind installations that disappear into the background. Prophets don't generate water from giant desalination plants. They capture it from rainfall, and they reuse and recycle it endlessly. And the food comes from small-scale networks of farms that focus on trees and tubers rather than less productive cereals like wheat and rice.
Giờ đây, đến với các nhà tiên tri họ lại phản đối với tất cả điều trên. Họ cho rằng, chúng ta không thể phi vật chất hóa thức ăn và nước. Họ nói, chúng ta không thể ăn bit, và công nghiệp hóa nông nghiệp đã làm cho đất bị xói mòn khủng khiếp, các vùng biển chết cực lớn, tàn phá các hệ vi sinh vật đất. Vậy mà các pháp sư vẫn còn muốn hơn ư? Rồi còn mấy cái nhà máy khử muối khổng lồ? Họ thừa biết là chúng tạo ra một đống muối độc hại mà không thể nào phân hủy được về cơ bản là vậy. Mấy cái siêu đô thị hóa mà họ đắc ý? Có thể đưa ra một cái tên của một siêu đô thị nào đó đang thực sự tồn tại trên thế giới này tại ngày hôm nay trừ Tokyo ra, mà không có một tràn việc làm tham nhũng và bất bình đẳng không? Thay vào đó, các nhà tiên tri cầu cho một thế giới nhỏ hơn, cộng đồng liên kết hơn, gần gũi, thân thiện với trái đất hơn, một thế giới nông nghiệp hơn nơi mà mọi người kết nối nhiều hơn và giảm bớt kiểm soát doanh nghiệp lại. Viễn cảnh của họ cho rằng nhiều người sẽ sống ở nông thôn, sử dụng điện bằng năng lượng mặt trời và gió với quy mô cộng đồng sẽ dần trở nên phổ biến hơn. Các nhà tiên tri không sử dụng các nhà máy khử muối để lấy nước. Họ sẽ lấy nước từ mưa, sử dụng nước mưa dùng lại và tái chế mãi mãi Thức ăn sẽ lấy từ các nông trại với quy mô mạng lưới nhỏ nơi tập trung vào các loại cây và củ hơn là những loại ngũ cốc có năng suất thấp như là gạo và lúa mì.
Above all, though, prophets envision people changing their habits. They don't drive to work, they take their renewable-powered train. They don't take 30-minute hot showers every morning. They eat, you know, like Michael Pollan says, real food, mostly plants, not too much. Above all, prophets say submitting to nature's restraints leads to a freer, more democratic, healthier way of life.
Từ tất cả điều trên, họ cho rằng chúng ta sẽ thay đổi thói quen sau này. Họ không lái xe để đi làm mà sẽ đi bằng tàu tái tạo năng lượng. Họ sẽ không tắm trong 30 phút bằng nước nóng mỗi sáng. Như Micheal Pollan nói, họ sẽ ăn đồ ăn thực sự, hầu hết là từ thực vật, đừng nhiều quá là được. Từ đó, bên tiên tri cho rằng việc phục tùng các giới hạn từ thiên nhiên sẽ đem lại tự do hơn, dân chủ hơn, có được lối sống lành mạnh hơn.
Now, wizards regard all this as hooey. They see it as a recipe for narrowness, regression, and global poverty. Prophet-style agriculture, they say, only extends the human footprint and shunts more people into low-wage agricultural labor. Those neighborhood-run solar facilities, they sound great, but they depend on a technology that doesn't exist yet. They're a fantasy. And recycling water? It's a brake on growth and development. Above all, though, wizards object to the prophets' emphasis on wide-scale social engineering, which they see as deeply anti-democratic.
Bên pháp sư cho rằng những điều trên đều là phi lý. Họ nghĩa nó sẽ gây ra sự hẹp hòi, thụt lùi lại và nghèo đói toàn cầu. Nông nghiệp theo kiểu tiên tri chỉ mở rộng dấu chân con người và biến nhiều người trở thành những lao động nông nghiệp quèn. Mấy cái thiết bị năng lượng mặt trời, nghe thì có vẻ hay đấy, nhưng mà còn phụ thuộc vào công nghệ mà hiện nay chưa có. Mấy cái đó là ảo tưởng hết. Còn nước tái chế? Nó là cái phanh kìm hãm lại sự phát triển. Những điều trên, bên pháp sư đã bác bỏ những quan điểm của bên tiên tri về tấn công phi kỹ thuật trên diện rộng, mà họ cho rằng điều đó là phi dân chủ sâu sắc.
If the history of the last two centuries was one of unbridled growth, the history of the coming century may well be the choice we make as a species between these two paths. These are the arguments that will be resolved, in one way or another, by our children's generation, the generation that will come into the world of 10 billion.
Nếu lịch sử của hai thế kỷ trước là một trong những sự tăng trưởng không ngừng, thì lịch sự của thế kỷ tiếp theo có thể là điều mà ta đã lựa chọn cùng là một loài nhưng theo hai con đường khác. Đây là những tranh cãi mà sẽ được giải đáp bằng một hay nhiều cách khác bởi thế hệ con cháu của ta, thế hệ mà khi thế giới đã cán mốc con số 10 tỷ người.
Now, but wait, by this point, biologists should be rolling their eyes so loud you can barely hear me speak. They should be saying, all of this, wizards, prophets, it's a pipe dream. It doesn't matter which illusory path you think you're taking. Outbreaks in nature don't end well. I mean, you think the protozoa see the edge of the petri dish approaching and say, "Hey guys, time to change society"? No. They just let her rip. That's what life does, and we're part of life. We'll do the same thing. Deal with it.
Nhưng mà khoan đã, các nhà sinh vật học nên trố mắt lên xem thật kỹ đến mức mà khó có thể nghe tôi nói. Họ cũng sẽ nghĩ tất cả những chuyện này, các tiên tri, pháp sư, cũng chỉ là một giấc mơ viển vông. Việc bạn nghĩ bạn sẽ chọn con đường hão huyền nào nó không quan trọng. Sự bùng nổ trong tự nhiên sẽ không có kết thúc tốt. Bạn nghĩ là động vật nguyên sinh khi sắp tiếp cận tới thành đĩa petri và nói “Này bây, đến lúc thay đổi xã hội”? Không đâu. Chúng sẽ cứ tiếp tục và phá vỡ. Đó chính là cuộc sống và ta là một phần của cuộc sống. Chúng ta đều làm mà. Nên hãy chấp nhận đi.
Well, if you're a follower of Darwin, you have to take this into consideration. I mean, the basic counterargument boils down to: "We're special." How lame is that?
Nếu bạn là một tín đồ của Darwin, bạn sẽ phải xem xét điều này. Ý phản biện cơ bản được gói gọn lại trong câu: “Chúng ta là loài đặc biệt” Nghe chán nhỉ?
(Laughter)
(Cười)
I mean, we can accumulate and share knowledge and use it to guide our future. Well, are we actually doing this? Is there any evidence that we're actually using our accumulated, shared knowledge to guarantee our long-term prosperity? It's pretty easy to say no.
Chúng ta có thể tích lũy, chia sẻ kiến thức và sử dụng nó để định hướng tương lai. Nhưng, ta có đang làm điều đó không? Có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy chúng ta đang thật sự trau dồi, chia sẻ kiến thức để đảm bảo sự thịnh vượng bền lâu không? Có thể nói rất dễ để nói không.
If you're a wizard, and you believe that hyperproductive, genetically engineered crops are key to feeding everyone in tomorrow's world, you have to worry that 20 years of scientists demonstrating that they are safe to consume has failed to convince the public to embrace this technology. If you're a prophet and you believe that key to solving today's growing shortage of fresh water is to stop wasting it, you have to worry that cities around the world, in rich places as well as poor, routinely lose a quarter or more of their water to leaky and contaminated pipes. I mean, Cape Town, just a little while ago, almost ran out of water. Cape Town loses a third of its water to leaky pipes. This problem has been getting worse for decades, and remarkably little has been done about it.
Nếu bạn là pháp sư, và bạn tin rằng các loại cây trồng đột biến gen siêu năng suất chính là nguồn thức ăn cho mọi người ở thế giới mai kia, thì bạn nên cảm thấy lo vì việc các nhà khoa học dành 20 năm để chứng minh rằng chúng ăn rất an toàn khi sử dụng đã không thuyết phục được công chúng sử dụng công nghệ này. Nếu bạn là nhà tiên tri và bạn tin rằng cách để giải quyết vấn đề thiếu nguồn nước sạch hiện nay là hãy ngưng lãng phí đi, thì bạn nên quan tâm đến vấn đề các thành phố trên thế giới, tại khu giàu và cũng như khu nghèo, đều thường xuyên bị mất một phần tư hoặc hơn lượng nước trong các đường ống bị rò rỉ và ô nhiễm. Như tại thành phố Cape Town, mới vừa rồi xém chút nữa là cạn nguồn nước. Một phần ba lượng nước bị hao đi do rò rỉ đường ống. Vấn đề này đã trở nên tệ hơn qua các thập kỷ, và có rất ít giải pháp được đưa ra để xử lý điều đó.
If you're a wizard, and you think that clean, abundant, carbon-free nuclear power is key to fighting climate change, then you have to worry that the public willingness to build nukes is going down. If you're a prophet, and you think that the solution to the same problem is these neighborhood-run solar facilities shuttling power back and forth, you have to worry that no nation anywhere in the world has devoted anything like the resources necessary to develop this technology and deploy it in the time that we need it. And if you're on either side, wizard or prophet, you have to worry that, despite the massive alarm about climate change, the amount of energy generated every year from fossil fuels has gone up by about 30 percent since the beginning of this century.
Nếu bạn là pháp sư, nghĩ rằng năng lượng hạt nhân sạch, dồi dào và không chứa carbon là cách để chống lại biến đổi khí hậu, thì bạn nên cân nhắc rằng việc người dân sẵn sàng xây nhà máy hạt nhân đang giảm dần. Nếu bạn là nhà tiên tri và nghĩ rằng giải pháp cho vấn đề tương tự trên là dùng các thiết bị năng lượng mặt trời lân cận để chuyển thành điện xài, thì bạn nên nghĩ xem chưa có một nước nào trên thế giới cống hiến bất cứ thứ gì như nguồn tài nguyên để phát triển công nghệ này và triển khai nó trong thời gian mình cần. Nếu bạn theo cả hai phe, pháp sư hay nhà tiên tri, bạn nên xem xét rằng mặc dù vấn đề biến đổi khí hậu đang ở báo động đỏ, thì khối năng lượng được sản xuất ra từ nhiên liệu hóa thạch hàng năm đều tăng lên khoảng 30% kể từ những năm đầu của thế kỷ này.
So, still think we're different than the protozoa? Still think we're special? Actually, it's even worse than that.
Vậy, bạn còn nghĩ rằng chúng ta khác với động vật nguyên sinh không? Còn nghĩ chúng ta là loài đặc biệt không? Thật ra, là còn tệ hơn nữa.
(Laughter)
(Cười)
We're not in the streets. No seriously, if there's a difference between us and the protozoa, a difference that matters, it's not just our art and science and technology and so forth -- it's that we can yell and scream, we can go out into the streets, and, over time, change the way society works, but we're not doing it. Wizards have been arguing literally for decades that nuclear power is key to resolving climate change. But the first pro-nuke march in history occurred less than two years ago, and it was dwarfed by the anti-nuke marches of the past. Prophets have been arguing, again literally for decades, that conservation is key to keeping freshwater supplies without destroying the ecosystems that generate those freshwater supplies. But in the history of humankind, there has never been a street full of angry protesters waving signs about leaky pipes. In fact, most of the political activity in this sphere has been wizards and prophets fighting each other, protesting each other rather than recognizing that they are, fundamentally, on the same side. After all, these people are concerned about the same thing: How are we going to make our way in the world of 10 billion?
Ta không ở trên đường. Không thật đấy, nếu có sự khác biệt giữa ta và protozoa, thì nó phải thật quan trọng, Không phải là nghệ thuật, khoa học, công nghệ và vân vân -- mà là chúng ta có thể la và hét, chúng ta có thể đi ra ngoài đường, dần dần, ta thay đổi cách xã hội hoạt động, nhưng chúng ta không làm. Bên pháp sư đã tranh luận trong nhiều thập kỷ qua rằng năng lượng hạt nhân chính là giải pháp cho vấn đề biến đổi khí hậu. Đoàn người đầu tiên ủng hộ nhà máy điện hạt nhân diễn ra chưa đầy 2 năm trước, đã bị lấn át bởi các đoàn chống lại nhà máy điện hạt nhân trước đây. Còn bên tiên tri cũng đã tranh luận với nhau trong nhiều năm qua, rằng việc bảo tồn chính là chìa khóa quan trọng để giữ được nguồn nước sạch mà không hủy hoại hệ sinh thái đã cung cấp những nguồn nước sạch đó. Nhưng trong lịch sự nhân loại, chưa bao giờ có một con đường mà không chật kín người biểu tình cầm bảng phản đối ống rò rỉ. Thực tế, hầu hết các hoạt động chính trị liên quan tới lĩnh vực này đều là các pháp sư và nhà tiên tri lúc nào cũng đấu đá, chống đối nhau hơn là thừa nhận rằng họ cơ bản đang ở cùng một phe. Sau cùng, những người này đều quan tâm đến một điều chung đó là: Làm thế nào để chúng ta có thể tồn tại trong thế giới 10 tỷ người?
The first step towards generating that necessary social movement, creating that critical mass and getting that yelling and screaming going seems obvious: wizards and prophets join together. But how are you going to do this, given the decades of hostility?
Bước đầu tiên để tạo ra làn sóng xã hội cần thiết mà nó tạo ra khối lượng tới hạn và la hét toáng lên đó là điều đương nhiên: Pháp sư và nhà tiên tri phải hợp lực lại. Nhưng làm sao thực hiện việc này sau nhiều năm là kẻ thù của nhau?
One way might be this: Each side agrees to accept the fundamental premises of the other. Accept that nuclear power is safe and carbon-free, and that uranium mines can be hideously dirty and that putting large volumes of toxic waste on rickety trains and shuttling them around the countryside is a terrible idea. To me, this leads rather quickly to a vision of small, neighborhood scale, temporary nukes, nuclear power as a bridge technology while we develop and deploy renewables. Or accept that genetically modified crops are safe and that industrial agriculture has caused huge environmental problems. To me, this leads rather quickly to a vision of plant scientists devoting much more of their attention to tree and tuber crops, which can be much more productive than cereals, use much less water than cereals, and cause much less erosion than cereals.
Có thể có một cách: Mỗi bên sẽ đồng ý chấp nhận với các tiền đề cơ bản của nhau. Đồng ý rằng năng lượng hạt nhân là an toàn, không chứa carbon, đồng ý mỏ quặng uranium có thể sẽ dơ khủng khiếp đồng ý việc cho một khối lượng chất thải độc hại lên các con tàu hỏa cũ kỹ và đồng ý đưa chúng vào các khu nông thôn là một ý tưởng tồi. Đối với tôi, việc này sẽ nhanh chóng dẫn đến một viễn cảnh trong một quy mô cộng đồng nhỏ có các nhà máy điện hạt nhân tạm thời, năng lượng hạt nhân là cầu nối khi ta phát triển, triển khai loại tái tạo. Hoặc đồng ý rằng các loại cây đột biến gen là hoàn toàn an toàn và quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp gây ra các vấn đề lớn cho môi trường. Đối với tôi, một viễn cảnh hiện ra trước mắt rằng các nhà khoa học thực vật sẽ tận tâm, cống hiến hết mình nghiên cứu các loại cây trồng và củ, loại mà có khi năng suất còn cao hơn là các loại ngũ cốc, dùng ít nước hơn và gây ít xói mòn cho đất hơn là các loại cây ngũ cốc.
These are just ideas from a random journalist. I'm sure there's a hundred better ones right here in this room. The main point is, wizards and prophets working together have many paths to success. And success would mean much more than mere survival, important though that is. I mean, if humankind somehow survives its own outbreak, if we get food to everybody, get water to everybody, get power to everybody, if we avoid the worst effects of climate change, if we somehow safeguard the biome, it would be amazing. It would say, I think, even to a hardened cynic like me, maybe we really are special.
Đây chỉ là những ý kiến từ nhà báo lạ mặt thôi. Tôi chắc rằng trong phòng này còn có hàng trăm ý tưởng hay hơn. Quan trọng là, nếu pháp sư và nhà tiên tri hợp tác chung với nhau thì sẽ có nhiều cách thành công. và nó có ý nghĩa hơn việc chỉ đơn thuần là tồn tại, quan trọng hơn là thế. Nếu bằng cách nào đó nhân loại vẫn tồn tại trong bùng nổ dân số, nếu ta có đủ thức ăn và nước cho tất cả mọi người, đủ điện cho họ xài, nếu ta tránh được những ảnh hưởng tệ nhất từ biến đổi khí hậu nếu ta bảo vệ đươc quần xã này, thì thật sự tuyệt vời. Tôi nghĩ, cho dù có là một tên cứng đầu như tôi thì cũng sẽ nói chúng ta là loài đặc biệt.
Thank you.
Xin cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)