Když jsem byl kluk, rodiče mi říkali: "Můžeš udělat nepořádek, ale musíš po sobě uklidit." Takže svoboda přišla se zodpovědností. Moje představivost mě ale vedla na všechna ta krásná místa, kde je všechno možné. Vyrostl jsem v bublině nevinnosti – nebo lépe řečeno v bublině nevědomosti, protože rodiče nám někdy lžou, aby nás ochránili před ošklivou pravdou. Když jsem vyrůstal, zjistil jsem, že dospělí dělají nepořádek, a nijak zvlášť dobře přitom po sobě neuklízí.
When I was a kid, my parents would tell me, "You can make a mess, but you have to clean up after yourself." So freedom came with responsibility. But my imagination would take me to all these wonderful places, where everything was possible. So I grew up in a bubble of innocence -- or a bubble of ignorance, I should say, because adults would lie to us to protect us from the ugly truth. And growing up, I found out that adults make a mess, and they're not very good at cleaning up after themselves.
A tak šel čas, a sám jsem teď dospělý. Učím občanské vědy a vynálezy na Hong Kong Harbour School. A většinou to netrvá dlouho a moji žáci na pláži narazí na hromadu odpadů. Jako dobří občané uklízíme pláže – ne, on nepije alkohol, a pokud ano, já mu ho nedal.
Fast forward, I am an adult now, and I teach citizen science and invention at the Hong Kong Harbour School. And it doesn't take too long before my students walk on a beach and stumble upon piles of trash. So as good citizens, we clean up the beaches -- and no, he is not drinking alcohol, and if he is, I did not give it to him.
(smích)
(Laughter)
Je to smutné, ale dnes už více než 80 % oceánů je plných plastu. To je strašný fakt. V minulých desetiletích jsme vybírali velké lodě a velké sítě, a sbíráme kousky plastu a díváme se na ně pod mikroskopem a třídíme je, a pak zapisujeme data do téhle mapy. Ale trvá to strašně dlouho, je to velice drahé a také je docela riskantní vytahovat ty velké lodě.
And so it's sad to say, but today more than 80 percent of the oceans have plastic in them. It's a horrifying fact. And in past decades, we've been taking those big ships out and those big nets, and we collect those plastic bits that we look at under a microscope, and we sort them, and then we put this data onto a map. But that takes forever, it's very expensive, and so it's quite risky to take those big boats out.
S mými žáky ve věku od 6 do 15 jsme snili o tom, že vynalezneme lepší způsob. Nejdříve jsme si ze své malé třídy udělali dílnu. Postavili jsme si tenhle malý ponk, různě vysoký, aby se mohli zapojit i ti malí. Já tvrdím, že děti s elektrickým nářadím jsou úžasné. A v bezpečí.
So with my students, ages six to 15, we've been dreaming of inventing a better way. So we've transformed our tiny Hong Kong classroom into a workshop. And so we started building this small workbench, with different heights, so even really short kids can participate. And let me tell you, kids with power tools are awesome and safe.
(smích)
(Laughter)
No, ne tak docela. Ale zpět k plastům. Sbíráme plasty a nadrtíme je na velikost, kterou běžně nacházíme v moři. To jsou velice malé kousky, plasty se lámou. A takto pracujeme. Dávám představivosti svých žáků úplnou volnost. Mým úkolem je vysbírat to nejlepší z nápadů, které mají, a zkombinovat to do něčeho, co by snad mohlo fungovat. Dohodli jsme se, že místo sbírání kousků plastu budeme sbírat pouze data. Budeme potřebovat snímek plastu, který pořídí robot – jak v tom je robot, děti jsou nadšené. Potom uděláme takříkajíc "rychlé vzorkování". Je tak rychlé, že někdy je v krabičce ještě svačina a už ji přepoužíváme.
Not really. And so, back to plastic. We collect this plastic and we grind it to the size we find it in the ocean, which is very small because it breaks down. And so this is how we work. I let the imaginations of my students run wild. And my job is to try to collect the best of each kid's idea and try to combine it into something that hopefully would work. And so we have agreed that instead of collecting plastic bits, we are going to collect only the data. So we're going to get an image of the plastic with a robot -- so robots, kids get very excited. And the next thing we do -- we do what we call "rapid prototyping." We are so rapid at prototyping that the lunch is still in the lunchbox when we're hacking it.
(smích)
(Laughter)
Montujeme dohromady stolní lampy a kamery a instalační trubky a postavíme z toho plovoucího robota, který se pomalu pohybuje vodou a brodí plasty, které v ní jsou - a takto je robot snímkuje. Takto vidíme kusy plastu, jak proplouvají přes snímač, a počítač na palubě obrázek zpracuje a změří velikost každé částečky, takže dostaneme hrubý odhad toho, kolik plastu ve vodě je.
And we hack table lamps and webcams, into plumbing fixtures and we assemble that into a floating robot that will be slowly moving through water and through the plastic that we have there -- and this is the image that we get in the robot. So we see the plastic pieces floating slowly through the sensor, and the computer on board will process this image, and measure the size of each particle, so we have a rough estimate of how much plastic there is in the water.
Zdokumentovali jsme tento vynález krok za krokem na webu pro vynálezce, který se jmenuje Instructables, v naději, že ho někdo ještě vylepší.
So we documented this invention step by step on a website for inventors called Instructables, in the hope that somebody would make it even better.
Na tomto projektu bylo skvělé, že žáci viděli lokální problém a bum – okamžitě se s ním snaží vyrovnat.
What was really cool about this project was that the students saw a local problem, and boom -- they are trying to immediately address it.
[Zvládnu prošetřit místní problém]
[I can investigate my local problem]
Jenže moji žáci z Hong Kongu jsou hyper-propojení. A také sledují zprávy, čtou si na internetu, a objevili tenhle snímek. To je dítě, zřejmě mladší než 10 let, a holýma rukama čistí vylitou ropu v Sundarbans v Bangladéši, což je největší mangovníkový les na světě. Byli z toho v šoku, protože tohle je voda, kterou pijí, voda, ve které se koupají, voda, ve které rybaří – to je místo, kde žijí. Taky je vidět, že voda je hnědá, bláto je hnědé a ropa taky, takže když se to vše smíchá, těžko rozlišíte, co v té vodě je. Jenže máme technologii, celkem jednoduchou, která se nazývá spektrometrie a umožní vám poznat, co ve vodě je. Postavili jsme hrubý prototyp spektrometru, ve kterém můžete světlem prosvítit skrz různé substance, ty vytvoří různá spektra a vám to pomůže při identifikaci, co voda obsahuje. Zabalili jsme prototyp čidla a odeslali do Bangladéše. Skvělé na tomhle projektu je, že kromě toho, že se postaví lokálnímu problému, nebo si ho alespoň všímají, moji žáci použili empatii a svůj smysl pro tvořivost k tomu, že na dálku pomáhají jiným dětem.
But my students in Hong Kong are hyperconnected kids. And they watch the news, they watch the Internet, and they came across this image. This was a child, probably under 10, cleaning up an oil spill bare-handed, in the Sundarbans, which is the world's largest mangrove forest in Bangladesh. So they were very shocked, because this is the water they drink, this is the water they bathe in, this is the water they fish in -- this is the place where they live. And also you can see the water is brown, the mud is brown and oil is brown, so when everything is mixed up, it's really hard to see what's in the water. But, there's a technology that's rather simple, that's called spectrometry, that allows you see what's in the water. So we built a rough prototype of a spectrometer, and you can shine light through different substances that produce different spectrums, so that can help you identify what's in the water. So we packed this prototype of a sensor, and we shipped it to Bangladesh. So what was cool about this project was that beyond addressing a local problem, or looking at a local problem, my students used their empathy and their sense of being creative to help, remotely, other kids.
[Zvládnu prošetřit vzdálený problém]
[I can investigate a remote problem]
Ty druhé experimenty mě nadchly a chtěl jsem to rozšířit ještě dál – a možná se pustit do ještě těžšího věci, která je mi taky mnohem bližší.
So I was very compelled by doing the second experiments, and I wanted to take it even further -- maybe addressing an even harder problem, and it's also closer to my heart.
Jsem napůl Japonec a napůl Francouz a možná si vzpomenete, že v roce 2011 bylo v Japonsku veliké zemětřesení. Bylo tak zlé, že zdvihlo několik obřích vln – kterým se říká tsunami – a tyto tsunami zničily mnoho měst na východním pobřeží Japonska. V jednu chvíli zemřelo přes 14.000 lidí. Také byla poškozena jaderná elektrárna Fukušima, jaderná elektrárna blízko vody. A dnes se noviny přináší zprávy, že v průměru 300 tun [radioaktivní vody] uniká z jaderné elektrárny do Tichého oceánu. Dnes už jsou v celém Tichém oceánu stopy po kontaminaci césiem-137. Když vyrazíte na Západní pobřeží, všude naměříte Fukušimu. Ale když se podíváte na mapu, zdálo by se, že většina radioaktivity byla odplavena dál od japonského pobřeží, které je dnes většinou – jak se zdá – bezpečné. Jenže realita je o něco komplikovanější.
So I'm half Japanese and half French, and maybe you remember in 2011 there was a massive earthquake in Japan. It was so violent that it triggered several giant waves -- they are called tsunami -- and those tsunami destroyed many cities on the eastern coast of Japan. More than 14,000 people died in an instant. Also, it damaged the nuclear power plant of Fukushima, the nuclear power plant just by the water. And today, I read the reports and an average of 300 tons are leaking from the nuclear power plant into the Pacific Ocean. And today the whole Pacific Ocean has traces of contamination of cesium-137. If you go outside on the West Coast, you can measure Fukushima everywhere. But if you look at the map, it can look like most of the radioactivity has been washed away from the Japanese coast, and most of it is now -- it looks like it's safe, it's blue. Well, reality is a bit more complicated than this.
Jezdím do Fukušimy každý rok od chvíle té havárie a spolu s dalšími vědci nezávisle provádíme měření na zemi i v řece – a tentokrát jsme chtěli s sebou vzít i děti. Pochopitelně jsme je nevzali, rodiče to nedovolili.
So I've been going to Fukushima every year since the accident, and I measure independently and with other scientists, on land, in the river -- and this time we wanted to take the kids. So of course we didn't take the kids, the parents wouldn't allow that to happen.
(smích)
(Laughter)
Ale každý večer jsme se hlásili "Řídícímu středisku" – vidíte, jaké mají na sobě masky. Mohlo by se zdát, že neberou svou práci vážně, ale to není pravda, berou ji vážně, protože oni budou muset žít s radioaktivitou celý život. Takže jsme s nimi prodiskutovali data sebraná za ten den a mluvili jsme o tom, kam bychom měli vyrazit příště – strategie, itinerář a podobně. Abychom to mohli udělat, vytvořili jsme hrubou topografickou mapu oblasti v okolí jaderné elektrárny. Měli jsme mapu i s profilem výšek a nastříkali jsme pigmenty podle reálných dat o radioaktivitě a pak jsme rozprašovali vodu jako simulaci deště. Díky tomu jsme viděli, že se radioaktivní prach smývá z vršku hory do říčního systému a dále proniká do oceánu. To byl jen hrubý odhad.
But every night we would report to "Mission Control" -- different masks they're wearing. It could look like they didn't take the work seriously, but they really did because they're going to have to live with radioactivity their whole life. And so what we did with them is that we'd discuss the data we collected that day, and talk about where we should be going next -- strategy, itinerary, etc... And to do this, we built a very rough topographical map of the region around the nuclear power plant. And so we built the elevation map, we sprinkled pigments to represent real-time data for radioactivity, and we sprayed water to simulate the rainfall. And with this we could see that the radioactive dust was washing from the top of the mountain into the river system, and leaking into the ocean. So it was a rough estimate.
Mysleli jsme na to a uspořádali expedici, která nás přivedla nejblíže elektrárně, kam se kdy dostali lidé v civilu. Plavíme se 1,5 kilometru od jaderné elektrárny a s pomocí místních rybářů sbíráme sedimenty z mořského dna, pomocí speciálního vzorkovače, který jsme vyvinuli a postavili. Tyto sedimenty pak zabalíme do malých balíčků a ve stovkách zásilek rychle pošleme na různé univerzity. Tak vytváříme mapu radioaktivity mořského dna, zejména míst, kde se třou ryby, a doufám, že tím zlepšíme bezpečnost místních rybářů a vašeho oblíbeného sushi.
But with this in mind, we organized this expedition, which was the closest civilians have been to the nuclear power plant. We are sailing 1.5 kilometers away from the nuclear power plant, and with the help of the local fisherman, we are collecting sediment from the seabed with a custom sediment sampler we've invented and built. We pack the sediment into small bags, we then dispatch them to hundreds of small bags that we send to different universities, and we produce the map of the seabed radioactivity, especially in estuaries where the fish will reproduce, and I will hope that we will have improved the safety of the local fishermen and of your favorite sushi.
(smích)
(Laughter)
Vidíte ten pokrok – od lokálního problému, přes vzdálený, až po problém globální. Je ohromně vzrušující pracovat v tak rozdílných měřítkách, a přitom za pomoci velmi jednoduché, veřejně zdokumentované technologie. Na druhou stranu je to také frustrující, protože jsme sotva začali měřit námi způsobené škody. Vůbec jsme se ještě nedostali k pokusu o řešení problémů. Přemýšlím nad tím, jestli neudělat skok a nepokusit se vynalézat lepší způsob, jak dělat všechny tyto věci.
You can see a progression here -- we've gone from a local problem to a remote problem to a global problem. And it's been super exciting to work at these different scales, with also very simple, open-source technologies. But at the same time, it's been increasingly frustrating because we have only started to measure the damage that we have done. We haven't even started to try to solve the problems. And so I wonder if we should just take a leap and try to invent better ways to do all these things.
Najednou už mi byla školní třída malá, takže jsme našli místo v průmyslové části Hong Kongu a proměnili ho v největší mega-dílnu zaměřenou na společenské a enviromentální dopady. Je v centrálním Hong Kongu a můžeme zde pracovat se dřevem, kovem, chemií, trochou biologie, trochou optiky, v podstatě tam můžete postavit vlastně cokoli. Je to místo, kde si dospělí i děti společně hrají. Je to místo, kde se dětské sny stávají skutečností za pomoci dospělých a kde dospělí mohou být opět dětmi.
And so the classroom started to feel a little bit small, so we found an industrial site in Hong Kong, and we turned it into the largest mega-space focused on social and environmental impact. It's in central Hong Kong, and it's a place we can work with wood, metal, chemistry, a bit of biology, a bit of optics, basically you can build pretty much everything there. And its a place where adults and kids can play together. It's a place where kids' dreams can come true, with the help of adults, and where adults can be kids again.
Žák: Zrychlení! Zrychlení!
Student: Acceleration! Acceleration!
Cesar Harada: Pokládáme si otázky typu, dokážeme vynalézt budoucnost dopravy za pomoci obnovitelné energie? Například. Nebo, pomůžeme mobilitě stárnoucí generace, když ze standardních vozíčků vytvoříme moderní elektrická vozítka?
Cesar Harada: We're asking questions such as, can we invent the future of mobility with renewable energy? For example. Or, can we help the mobility of the aging population by transforming very standard wheelchairs into cool, electric vehicles?
Plasty, ropa a radioaktivita jsou hrozné, hrozné dědictví. Ale to nejhorší dědictví, které můžeme zanechat svým dětem, jsou lži. Nemůžeme si už déle dovolit chránit své děti před ošklivou pravdou, protože potřebujeme, aby jejich představivost vynalézala řešení.
So plastic, oil and radioactivity are horrible, horrible legacies, but the very worst legacy that we can leave our children is lies. We can no longer afford to shield the kids from the ugly truth because we need their imagination to invent the solutions.
Spoluobčané vědci, tvůrci, snílci – musíme připravit další generaci, která se bude starat o životní prostředí i o lidi a která bude schopna něco opravdu podniknout.
So citizen scientists, makers, dreamers -- we must prepare the next generation that cares about the environment and people, and that can actually do something about it.
Děkuji vám.
Thank you.
(potlesk)
(Applause)