When I knew I was going to come to speak to you, I thought, "I gotta call my mother." I have a little Cuban mother -- she's about that big. Four feet. Nothing larger than the sum of her figurative parts. You still with me? (Laughter) I called her up. "Hello, how're you doing, baby?" "Hey, ma, I got to talk to you." "You're talking to me already. What's the matter?" I said, "I've got to talk to a bunch of nice people." "You're always talking to nice people, except when you went to the White House." "Ma, don't start!" And I told her I was coming to TED, and she said, "What's the problem?" And I said, "Well, I'm not sure." I said, "I have to talk to them about stories. It's 'Technology, Entertainment and Design.'" And she said, "Well, you design a story when you make it up, it's entertainment when you tell it, and you're going to use a microphone." (Laughter) I said, "You're a peach, ma. Pop there?" "What's the matter? The pearls of wisdom leaping from my lips like lemmings is no good for you?" (Laughter) Then my pop got on there. My pop, he's one of the old souls, you know -- old Cuban man from Camaguey. Camaguey is a province in Cuba. He's from Florida. He was born there in 1924. He grew up in a bohio of dirt floors, and the structure was the kind used by the Tainos, our old Arawak ancestors. My father is at once quick-witted, wickedly funny, and then poignancy turns on a dime and leaves you breathless. "Papi, help." "I already heard your mother. I think she's right." (Laughter) "After what I just told you?" My whole life, my father's been there. So we talked for a few minutes, and he said, "Why don't you tell them what you believe?" I love that, but we don't have the time. Good storytelling is crafting a story that someone wants to listen to. Great story is the art of letting go. So I'm going to tell you a little story. Remember, this tradition comes to us not from the mists of Avalon, back in time, but further still, before we were scratching out these stories on papyrus, or we were doing the pictographs on walls in moist, damp caves. Back then, we had an urge, a need, to tell the story. When Lexus wants to sell you a car, they're telling you a story. Have you been watching the commercials? Because every one of us has this desire, for once -- just once -- to tell our story and have it heard. There are stories you tell from stages. There's stories that you may tell in a small group of people with some good wine. And there's stories you tell late at night to a friend, maybe once in your life. And then there are stories that we whisper into a Stygian darkness. I'm not telling you that story. I'm telling you this one. It's called, "You're Going to Miss Me." It's about human connection. My Cuban mother, which I just briefly introduced you to in that short character sketch, came to the United States one thousand years ago. I was born in 19 -- I forget, and I came to this country with them in the aftermath of the Cuban revolution. We went from Havana, Cuba to Decatur, Georgia. And Decatur, Georgia's a small Southern town. And in that little Southern town, I grew up, and grew up hearing these stories. But this story only happened a few years ago. I called my mom. It was a Saturday morning. And I was calling about how to make ajiaco. It's a Cuban meal. It's delicious. It's savory. It makes spit froth in the little corners of your mouth -- is that enough? It makes your armpits juicy, you know? That kind of food, yeah. This is the sensory part of the program, people. I called my mother, and she said, "Carmen, I need you to come, please. I need to go to the mall, and you know your father now, he takes a nap in the afternoon, and I got to go. I got an errand to run." Let me parenthetically pause here and tell you -- Esther, my mother, had stopped driving several years ago, to the collective relief of the entire city of Atlanta. Any vehicular outing with that woman from the time I was a young child, guys, naturally included flashing, blue lights. But she'd become adept at dodging the boys in blue, and when she did meet them, oh, she had wonderful, well, rapport. "Ma'am, did you know that was a light you just ran?" (Spanish) "You don't speak English?" "No." (Laughter) But eventually, every dog has its day, and she ended up in traffic court, where she bartered with the judge for a discount. There's a historical marker. But now she was a septuagenarian, she'd stopped driving. And that meant that everyone in the family had to sign up to take her to have her hair dyed, you know, that peculiar color of blue that matches her polyester pants suit, you know, same color as the Buick. Anybody? All right. Little picks on the legs, where she does her needlepoint, and leaves little loops. Rockports -- they're for this. That's why they call them that. (Laughter) This is her ensemble. And this is the woman that wants me to come on a Saturday morning when I have a lot to do, but it doesn't take long because Cuban guilt is a weighty thing. I'm not going political on you but ... And so, I go to my mother's. I show up. She's in the carport. Of course, they have a carport. The kind with the corrugated roof, you know. The Buick's parked outside, and she's jingling, jangling a pair of keys. "I got a surprise for you, baby!" "We taking your car?" "Not we, I." And she reaches into her pocket and pulls out a catastrophe. Somebody's storytelling. Interactive art. You can talk to me. Oh, a driver's license, a perfectly valid driver's license. Issued, evidently, by the DMV in her own county of Gwinnett. Blithering fucking idiots. (Laughter) I said, "Is that thing real?" "I think so." "Can you even see?" "I guess I must." "Oh, Jesus." She gets into the car -- she's sitting on two phone books. I can't even make this part up because she's that tiny. She's engineered an umbrella so she can -- bam! -- slam the door. Her daughter, me, the village idiot with the ice cream cone in the middle of her forehead, is still standing there, slack-jawed. "You coming? You no coming?" "Oh, my God." I said, "OK, fine. Does pop know you're driving?" "Are you kidding me?" "How are you doing it?" "He's got to sleep sometime." And so we left my father fast asleep, because I knew he'd kill me if I let her go by herself, and we get in the car. Puts it in reverse. Fifty-five out of the driveway, in reverse. I am buckling in seatbelts from the front. I'm yanking them in from the back. I'm doing double knots. I mean, I've got a mouth as dry as the Kalahari Desert. I've got a white-knuckle grip on the door. You know what I'm talking about? And she's whistling, and finally I do the kind of birth breathing -- you know, that one? Only a couple of women are going uh-huh, uh-huh, uh-huh. Right. And I said, "Ma, would you slow down?" Because now she's picked up the Highway 285, the perimeter around Atlanta, which encompasses now -- there's seven lanes, she's on all of them, y'all. I said, "Ma, pick a lane!" "They give you seven lanes, they expect you to use them." And there she goes, right. I don't believe for a minute she has been out and not been stopped. So, I think, hey, we can talk. It'll be a diversion. It'll help my breathing. It'll do something for my pulse, maybe. "Mommy, I know you have been stopped." "No, no, what you talking about?" "You have a license. How long have you been driving?" "Four or five days." "Yeah. And you haven't been stopped?" "I did not get a ticket." I said, "Yeah, yeah, yeah, yeah, but come on, come on, come on." "OK, so I stopped at a light and there's a guy, you know, in the back." "Would this guy have, like, a blue uniform and a terrified look on his face?" "You weren't there, don't start." "Come on. You got a ticket?" "No." She explained, "The man" -- I have to tell you as she did, because it loses something if I don't, you know -- "he come to the window, and he does a thing like this, which tells me he's pretty old, you know. So I look up and I'm thinking, maybe he's still going to think I'm kind of cute." "Ma, are you still doing that?" "If it works, it works, baby. So, I say, 'Perdon, yo no hablo ingles.' Well, wouldn't you know, he had been in Honduras for the Peace Corps." (Laughter) So he's talking to her, and at some point she says, "Then, you know, it was it. That was it. It was done." "Yeah? What? He gave you a ticket? He didn't give you a ticket? What?" "No, I look up, and the light, she change." (Laughter) You should be terrified. Now, I don't know if she's toying with me, kind of like a cat batting back a mouse, batting back a mouse -- left paw, right paw, left paw, right paw -- but by now, we've reached the mall. Now, you have all been at a mall during the holidays, yes? Talk to me. Yes. Yes. You can say yes. Audience: Yes. Carmen Agra Deedy: All right, then you know that you have now entered parking lot purgatory, praying to that saint of perpetual availability that as you join that serpentine line of cars crawling along, some guy's going to turn on the brake lights just as you pull up behind him. But that doesn't happen most of the time, right? So, first I say, "Ma, why are we here?" "You mean, like, in the car?" "No, don't -- why are we here today? It's Saturday. It's the holidays." "Because I have to exchange your father's underwear." Now, see, this is the kind of Machiavellian thinking, that you really have to -- you know, in my mind, it's a rabbit's warren, this woman's mind. Do I want to walk in, because unless I have Ariadne's thread to anchor -- enough metaphors for you? -- somewhere, I may not get out. But you know. (Laughter) "Why do we have to take pop's underwear back now? And why? What is wrong with his underwear?" "It will upset you." "It won't upset me. Why? What? Is something wrong with him?" "No, no, no. The only thing with him is, he's an idiot. I sent him to the store, which was my first mistake, and he went to buy underwear, and he bought the grippers, and he's supposed to buy the boxers." "Why?" "I read it on the Intersnet. You cannot have children." "Oh, my God!" (Laughter) Olivia? Huh? Huh? By now, we have now crawled another four feet, and my mother finally says to me, "I knew it, I knew it. I'm an immigrant. We make a space. What I tell you? Right there." And she points out the passenger window, and I look out, and three -- three -- aisles down, "Look, the Chevy." You want to laugh, but you don't know -- you're that politically corrected, have you noticed? Correct the other direction now, it's OK. "Look, the Chevy -- he's coming this way." "Mama, mama, mama, wait, wait, wait. The Chevy is three aisles away." She looks at me like I'm her, you know, her moron child, the cretin, the one she's got to speak to very slowly and distinctly. "I know that, honey. Get out of the car and go stand in the parking space till I get there." OK, I want a vote. Come on, come on. No, no. How many of you once in your -- you were a kid, you were an adult -- you stood in a parking space to hold it for someone? See, we're a secret club with a secret handshake. (Laughter) And years of therapy later, we're doing great. We're doing great. We're doing fine. Well, I stood up to her. This is -- you know, you'd think by now I'm -- and still holding? I said, "No way, ma, you have embarrassed me my entire life." Of course, her comeback is, "When have I embarrassed you?" (Spanish) And she's still talking while she puts the car in park, hits the emergency brake, opens the door, and with a spryness astounding in a woman her age, she jumps out of the car, knocks out the phone books, and then she walks around -- she's carrying her cheap Kmart purse with her -- around the front of the car. She has amazing land speed for a woman her age, too. Before I know it, she has skiddled across the parking lot and in between the cars, and people behind me, with that kind of usual religious charity that the holidays bring us, wah-wah wah-wah. "I'm coming." Italian hand signals follow. I scoot over. I close the door. I leave the phone books. This is new and fast, just so you -- are you still with us? We'll wait for the slow ones. OK. I start, and this is where a child says to me -- and the story doesn't work if I tell you about her before, because this is my laconic child. A brevity, brevity of everything with this child. You know, she eats small portions. Language is something to be meted out in small phonemes, you know -- just little hmm, hmm-hmm. She carries a mean spiral notebook and a pen. She wields great power. She listens, because that's what people who tell stories do first. But she pauses occasionally and says, "How do you spell that? What year? OK." When she writes the expose in about 20 years, don't believe a word of it. But this is my daughter, Lauren, my remarkable daughter, my borderline Asperger's kid. Bless you, Dr. Watson. She says, "Ma, you got to look!" Now, when this kid says I got to look, you know. But it isn't like I haven't seen this crime scene before. I grew up with this woman. I said, "Lauren, you know what, give me a play-by-play. I can't." "No, mama, you got to look." I got to look. You got to look. Don't you want to look? There she is. I look in bewildered awe: she's standing, those Rockports slightly apart, but grounded. She's holding out that cheap Kmart purse, and she is wielding it. She's holding back tons of steel with the sheer force of her little personality, in that crone-ish voice, saying things like, "Back it up, buddy! No, it's reserved!" (Laughter) Ready? Brace yourselves. Here it comes. "No, my daughter, she's coming in the Buick. Honey, sit up so they can see you." Oh, Jesus. Oh, Jesus. I finally come -- and now, it's the South. I don't know what part of the country you live in. I think we all secretly love stories. We all secretly want our blankie and our Boo Bear. We want to curl up and say, "Tell it to me, tell it to me. Come on, honey, tell it to me." But in the South, we love a good story. People have pulled aside, I mean, they've come out of that queue line, they have popped their trunks, pulled out lawn chairs and cool drinks. Bets are placed. "I'm with the little lady. Damn!" (Laughter) And she's bringing me in with a slight salsa movement. She is, after all, Cuban. I'm thinking, "Accelerator, break. Accelerator, break." Like you've never thought that in your life? Right? Yeah. I pull in. I put the car in park. Engine's still running -- mine, not the car. I jump out next to her going, "Don't you move!" "I'm not going anywhere." She's got front seat in a Greek tragedy. I come out, and there's Esther. She's hugging the purse. "Que?" Which means "what," and so much more. (Laughter) "Ma, have you no shame? People are watching us all around," right? Now, some of them you've got to make up, people. Secret of the trade. Guess what? Some of these stories I sculpt a little, here and there. Some, they're just right there, right there. Put them right there. She says this to me. After I say -- let me refresh you -- "have you no shame?" "No. I gave it up with pantyhose -- they're both too binding." (Laughter) (Applause) Yeah, you can clap, but then you're about 30 seconds from the end. I'm about to snap like a brittle twig, when suddenly someone taps me on the shoulder. Intrepid soul. I'm thinking, "This is my kid. How dare she? She jumped out of that car." That's OK, because my mother yells at me, I yell at her. It's a beautiful hierarchy, and it works. (Laughter) I turn around, but it's not a child. It's a young woman, a little taller than I, pale green, amused eyes. With her is a young man -- husband, brother, lover, it's not my job. And she says, "Pardon me, ma'am" -- that's how we talk down there -- "is that your mother?" I said, "No, I follow little old women around parking lots to see if they'll stop. Yes, it's my mother!" The boy, now, he says. "Well, what my sister meant" -- they look at each other, it's a knowing glance -- "God, she's crazy!" I said, (Spanish), and the young girl and the young boy say, "No, no, honey, we just want to know one more thing." I said, "Look, please, let me take care of her, OK, because I know her, and believe me, she's like a small atomic weapon, you know, you just want to handle her really gingerly." And the girl goes, "I know, but, I mean, I swear to God, she reminds us of our mother." I almost miss it. He turns to her on the heel of his shoe. It's a half-whisper, "God, I miss her." They turn then, shoulder to shoulder, and walk away, lost in their own reverie. Memories of some maddening woman who was the luck of their DNA draw. And I turn to Esther, who's rocking on those 'ports, and says, "You know what, honey?" "What, ma?" "I'm going to drive you crazy probably for about 14, 15 more years, if you're lucky, but after that, honey, you're going to miss me." (Applause)
Kiedy dowiedziałam się, że wystąpię przed wami, pomyślałam: "Muszę zadzwonić do matki". Moja matka to niska Kubanka - o! Nie wyższa niż tyle. Metr dwadzieścia w kapeluszu - tyle co obwody jej krągłości. Nadążacie? (Śmiech) Zadzwoniłam do niej: "Cześć! Jak leci, kochanie?" "Hej, mamo, musimy pogadać". "No przecież już rozmawiamy. Co się dzieje?" Mówię: "Musze porozmawiać z grupą fajnych osób" "Przecież zawsze rozmawiasz z fajnymi ludźmi, no może poza tym razem kiedy byłaś w Białym Domu". "Mamo, nie zaczynaj!" Zatem powiedziałam jej, że wystąpię na TED, a ona na to: "No i w czym problem?" Odparłam: "Wiesz, nie jestem pewna". Mówię: "Muszę dać wykład o opowieściach. I ma dotyczyć technologii, rozrywki i projektowania." A ona na to: "Cóż, kiedy wymyślasz opowieść, to tak jakbyś ją projektowała, rozrywka to ta część, kiedy ją opowiadasz, no i będziesz używać mikrofonu". (Śmiech) Powiedziałam: "Niezła z ciebie aparatka... Jest ojciec?" "W czym problem? Perły mądrości strzelające z moich ust jak kule z karabinu już nie wystarczą?" (Śmiech) No i wtedy włącza się mój ojciec. Mój tato - wiecie, stara szkoła... Kubańczyk z Camaguey. To jedna z prowincji na Kubie. Pochodzi z miasta Florida. Urodził się tam w 1924. Dorastał na klepisku jednego z bohio, w domu takim, jakie budowali Tainos, nasi przodkowie - indianie Arawak. Mój ojciec ma zarazem błyskotliwy dowcip i wielkie poczucie humoru, a potem jego cięty język bierze górę i pozostawia rozmówcę... bez tchu. "Tatusiu, pomóż". "Słyszałem już twoją matkę i myślę, że ma rację". (Śmiech) "Po tym, co ci właśnie powiedziałam?" Przez całe moje całe życie mój ojciec był dla mnie wsparciem. Więc pogadaliśmy przez chwilę i powiedział: "To może opowiedz im o swoich przekonaniach?" Chciałabym, ale nie mamy tyle czasu. Dobra opowieść jest rzemiosłem zjednywania sobie słuchaczy. Wspaniała opowieść to sztuka puszczania wodzy. Zatem opowiem wam małą historię. Pamiętajcie, sztuka opowieści nie powstała dawno temu w mgłach Avalonu, ale jeszcze wcześniej, zanim zaczęliśmy spisywać historie na zwojach papirusu i zanim malowaliśmy rysunki na ścianach przesiąkniętych wilgocią jaskiń. W tych zamierzchłych czasach mieliśmy potrzebę snucia opowieści. I kiedy Lexus chce wam opchnąć samochód - on też snuje swą opowieść. Widzieliście te reklamy? Bo każdy z nas pragnie raz, choć raz, podzielić się swą historią z naprawdę wiernym słuchaczem. Są opowieści, które wygłasza się ze scen. Są też takie, które opowiada się w niewielkim gronie przy butelce dobrego wina. Inne powierza się późną nocą przyjacielowi, może tylko raz w życiu. I wreszcie, są takie opowieści, które szeptem wysyła się w piekielną ciemność... Ale tych ostatnich wam nie opowiem. Opowiem wam za to tą. Zatytułowana jest: "Jeszcze za mną zatęsknisz" i opowiada o porozumieniu między ludźmi. Moja kubańska matka, którą pobieżnie wam przedstawiłam w bardzo krótkim zarysie, przyjechała do USA tysiąc lat temu. Ja urodziłam się w 19... nie pamiętam, i znalazłam się w tym kraju jako pokłosie rewolucji na Kubie. Przyjechaliśmy z Hawany na Kubie do Decatur w Georgii. A Decatur to małe miasteczko na południu USA. I właśnie w takim małym południowym miasteczku dorastałam, a dorastając słuchałam takich opowieści. Jednak ta zdarzyła się kilka lat temu. Zadzwoniłam do matki. Był sobotni poranek. Chciałam zapytać jak przyrządza się Ajiaco. To taka kubańska potrawa. Jest pyszna. Aromatyczna. Sprawia, że ślina gromadzi się w kącikach ust. Że pocą się pachy, znacie to? Właśnie taki rodzaj jedzenia, o tak. I to jest ta zmysłowa część programu. Więc dzwonię do matki, a ona: "Carmen, czy możesz do mnie przyjechać? Muszę jechać do marketu, a jak wiesz twój ojciec, popołudniami ucina sobie drzemkę, a ja tam muszę być. Mam coś do załatwienia". Pozwólcie mi wtrącić coś w nawiasie - Esther, moja matka, kilka lat temu przestała prowadzić samochód, ku zbiorowej uciesze całej Atlanty. Odkąd pamiętam, każda zmotoryzowana wyprawa z tą kobietą kończyła się niezawodnie błyskiem policyjnych kogutów. Z czasem nauczyła się omijać panów w mundurach, a kiedy ich jednak spotkała, dochodzili, no cóż, do porozumienia. "Proszę pani, wie pani, że przejechała na czerwonym?" (po hiszpańsku) "Nie mówi pani po angielsku?" "Nie." (Śmiech) Ale na każdego przyjdzie pora i w końcu wylądowała w sądzie, gdzie wykłóciła się z sędzią o złagodzenie wyroku. Co z pewnością przejdzie do historii. Ale teraz, już po siedemdziesiątce, przestała prowadzić. A to oznaczało, że każdy członek rodziny musiał zabierać ją na farbowanie włosów, wiecie, na ten dziwny niebieski kolor, pasujący do jej poliestrowego kostiumu, no wiecie - taki kolor, jak Buick. Ktokolwiek? W porządku. Kawałki nitki na nogach, pozostałości po robótkach ręcznych. No i sportowe buty, na których się buja. (Śmiech) To właśnie jej zestaw obowiązkowy. I właśnie ta kobieta chce, żebym przyjechała do niej sobotnim rankiem, kiedy mam dużo roboty, ale kubańskie poczucie winy jest silniejsze. Może nie brnijmy w politykę. Więc jadę do matki. Oto jestem. Ona czeka pod wiatą. Bo oczywiście mają wiatę dla aut. Taką krytą blachą falistą, wiecie? Buick jest zaparkowany przed wiatą, a ona podzwania sobie kluczykami. "Mam dla ciebie niespodziankę, kotku!" "Jedziemy twoim samochodem?" "Nie my jedziemy - ja jadę". Po czym sięga do kieszeni i wyciąga coś strasznego. Opowiadanie to interaktywna sztuka, więc możecie mi podpowiedzieć, co wyciąga. Jasne - prawo jazdy - całkowicie ważne prawo jazdy. Wydane przez wydział komunikacji gminy Gwinnett. Skończeni idioci. (Śmiech) Mówię: "To jest prawdziwe?" "Tak myślę." "Czy ty w ogóle jeszcze widzisz?" "Widocznie tak." "O Jezu!" Pakuje się do samochodu, na siedzeniu ma dwie książki telefoniczne. Nawet nie mogłabym tego zmyślić - taka jest malutka. Używa parasolki, żeby móc zatrzasnąć drzwi. A jej córka - ja, słodka idiotka, gapię się na te scenę, jak jakieś cielę na malowane wrota. "Idziesz czy nie?" "O Boże", mówię. "No dobra. A ojciec wie, że znów prowadzisz?" "Chyba sobie żartujesz!" "Jak to, nie wie?" "Prowadzę tylko, kiedy drzemie". No i pojechałyśmy, ojciec na szczęście spał, bo zabiłby mnie, gdybym jej dała samej wsiąść do auta. Wrzuca wsteczny - jedziemy setką na podjeździe - na wstecznym! Zapinam przednie pasy, Obwiązuję się tylnimi, wiążę podwójne węzły. Serio - w ustach sucho jak na pustyni Kalahari. Kurczowo trzymam się uchwytu w drzwiach. Widzicie to? Ona pogwizduje, a ja w końcu dyszę jak podczas porodu, wiecie jak? Tylko kilka pań zrobiło "uh-uh-uh". W porządku. I mówię: "Mama, zwolnij!" Bo teraz jedziemy już autostradą 285, obwodnicą Atlanty, która obecnie ma siedem pasów a my jedziemy po wszystkich, mówię wam. Krzyczę: "Mamo trzymaj się pasa!" "Zbudowali siedem, to trzeba je wykorzystać." I jedzie... Nie uwierzę, że jeszcze nie dostała mandatu. Więc myślę - może pogadamy dla odwrócenia uwagi. Pomoże mi to złapać oddech. I może uspokoi puls. "Mamusiu, wiem, że już cię zatrzymali". "Nie, nie - o czym ty mówisz?" "Masz prawko, od kiedy znów prowadzisz?" "Cztery czy pięć dni". "Jasne...I jeszcze cię nie zgarnęli?" "Mandatu nie dostałam". Mówię: "Jasne, jasne. Przyznaj się wreszcie". "Okej, więc zatrzymałam się na czerwonym i do auta podszedł jakiś, no wiesz, facet". "A przypadkiem miał na sobie mundur i wyraz przerażenia na twarzy?" "Nie byłaś tam, to nie zaczynaj..." "No powiedz... był mandat?" "Nie." - zaczęła wyjaśniać -- "Ten człowiek..." - najlepiej będzie, jak wam zacytuję, bo inaczej opowieść trochę traci, wiecie - "...podszedł do auta i robi tak... więc myślę sobie, że musi być dość stary, wiesz". Więc podnoszę wzrok i myślę sobie, że może jeszcze wpadnę mu w oko". "Mamo! Ciągle to robisz?" "Jeśli działa, to działa, kochana". Więc mówię: (po hiszpańsku) "I - nie zgadłabyś - ten facet był na misji w Hondurasie". (Śmiech) Opowiada, jak gada z policjantem i w pewnym momencie kwituje: "I tyle. Po sprawie. Załatwione". "Co załatwione? Dostałaś mandat? Nie dostałaś? Co?" "Nie, spojrzałam - było zielone, to odjechałam". (Śmiech) Wy raczej powinniście się bać. No i nie wiem, czy tylko się ze mną droczy, jak kot z myszą - z lewej łapy do prawej i znów do lewej... Ale podjeżdzamy właśnie pod market. Słuchajcie, byliście kiedyś w weekend w sklepie, tak? No, co z wami? Tak, tak... możecie odpowiedzieć. Publiczność: Tak Okej, więc znacie ten stan, kiedy wkracza się do parkingowego czyśćca, błagając bóstwa wolnych miejsc, żeby, jak tylko dołączycie do sznurka samochodów, ktoś zaczął wyjeżdżać z najbliższego miejsca parkingowego, pozwalając się wam tam wślizgnąć. Ale to się zazwyczaj nie zdarza, prawda? Pierwsze, co mówię to: "Mamo, dlaczego tutaj jesteśmy?" "Chodzi ci o to, dlaczego jesteśmy w samochodzie?" "Nie, przestań -- dlaczego jesteśmy tutaj dzisiaj? Jest sobota. Są święta". "Bo muszę wymienić majtki twojego ojca". Wiecie, jest to w pewien sposób machiawelicznie myślenie, które... Wiecie, dla mnie umysł tej kobiety jest labiryntem króliczych nor. Czy chcę tam wchodzić? Bo jeśli nie wystarczy mi nici Ariadny, którą mogę zaczepić -- czy macie już dosyć metafor? -- w pewnym punkcie, to mogę się już nie wydostać. Ale tego chyba nie muszę tłumaczyć -- (Śmiech) "Dlaczego musimy oddać majtki taty akurat teraz? I dlaczego? Co jest nie tak z jego majtkami?" "Tylko się niepotrzebnie zdenerwujesz". "Ależ skąd. Zresztą, dlaczego? Co? Czy coś jest z nim nie tak?" "Nie, nie. Jedyne, co można o nim złego powiedzieć jest to, że jest idiotą. Wysłałam go do sklepu -- co było moim pierwszym błędem -- więc poszedł kupić majtki i on kupił bokserki z zapięciami, a miał kupić zwykłe". "Dlaczego?" "Czytałam o tym w Internecie. Przez nie można nie mieć dzieci". "O, mój Boże!" (Śmiech) Oliwia? Hę? Hę? W międzyczasie posunęliśmy się do przodu o kolejny metr, a moja matka w końcu powiedziała mi: "Wiedziałam, wiedziałam. Jestem imigrantką i znajdziemy wolne miejsce. A nie mówiłam? O, tam". Wskazuje na okno od strony pasażera, więc wyglądam na zewnątrz i trzy -- trzy -- rzędy dalej -- "Patrz, ten Chevy..." Widzę, że ledwo powstrzymujecie śmiech, ale nie wiecie -- że jesteście aż tak politycznie poprawni -- zauważyliście? Wyluzujcie ["chevy" to "chevrolet", ale i okrzyk na polowaniu lub "pogoń", "ścigać"]. "Patrz, ten Chevy -- jedzie w naszym kierunku". Mamo, mamo, mamo, czekaj, czekaj, czekaj. Chevrolet jest trzy rzędy dalej". Patrzy na mnie, jakbym była jej upośledzonym umysłowo dzieckiem -- debilem, do którego musi mówić bardzo powoli i wyraźnie. "Wiem o tym, skarbie. Wysiądź z samochodu, i idź stanąć tam na miejscu parkingowym do czasu, kiedy przyjadę". W porządku, chcę zrobić głosowanie. Nie krępujcie się. Nie, nie. Jak wielu z was choć raz w życiu -- jako dziecko, jako dorosły -- stało na miejscu parkingowym, aby go dla kogoś zarezerwować? Jesteśmy jak tajne stowarzyszenie z tajnym znakiem rozpoznawczym, nie? (Śmiech) A po latach terapii mamy się świetnie. Mamy się świetnie. Wszystko u nas w porządku. Cóż, postawiłam się jej. Chodzi o to -- wiecie, pomyślałby kto, że po tym czasie się już jakoś trzymam. Powiedziałam: "Nie ma mowy, mamo, robiłaś mi obciach przez całe moje życie". Oczywiście, jedyna riposta, jaka jej przyszła do głowy: "Czy ja kiedykolwiek zrobiłam ci obciach? (po hiszpańsku) Wciąż jeszcze mówi, gdy zatrzymuje samochód, a potem zaciąga ręczny hamulec, otwiera drzwi i z zadziwiającą, jak na kobietę w jej wieku, zwinnością wyskakuje z samochodu, wywalając na zewnątrz książki telefoniczne, a następnie obchodzi -- ma ze sobą tanią torebkę z Kmart'u -- obchodzi samochód z przodu. Jak na kobietę w jej wieku rozwija też niesamowitą prędkość lądową. Zanim się spostrzegłam, przemknęła przez parking pomiędzy samochodami, a ludzie za mną w charakterystycznym dla świąt duchu miłosierdzia i miłości bliźniego... piii-piii piii-piii. "Już jadę" - mówię, wykonując ekspresyjne gesty dłońmi. Pospiesznie się przesiadam, zamykam drzwi i zostawiam książki telefoniczne tam, gdzie są. A teraz będzie coś nowego, tak żebyście -- nadążacie? Poczekamy jeszcze na tych, co nie załapali. Okej. Ruszam z miejsca -- i w tym momencie dziecko mówi mi -- zepsuję opowieść, jeśli opowiem o niej wcześniej, bo to jest moje lakoniczne dziecko. To dziecko stosuje minimalizm we wszystkim, co popadnie. Wiecie, jada małe posiłki. Język jest czymś, co należy wymierzać w małych fonemach -- wiecie, jako małe hmm, hmm-hmm-hmm-hmm. Nosi ze sobą wysłużony notes i długopis. Dzierży wielką moc. Słucha, ponieważ ludzie, którzy opowiadają opowieści robią to w pierwszej kolejności, ale od czasu do czasu przerywa milczenie i pyta: "Jak się to pisze? Jaki rok? Okej." Kiedy za 20 lat wyda oficjalne sprostowanie tego, co tu mówię, nie wierzcie jej na słowo. Ale to jest moja córka Lauren, moja niezwykła córka, moje dziecko z zespołem Aspergera i osobowością borderline. Bądź błogosławiony, doktorze Watson. Mówi: "Mamo, musisz to zobaczyć!" Kiedy to dziecko mówi mi, że mam na coś patrzeć, to coś jest na rzeczy. Choć nie powinno mnie już nic dziwić, bo w końcu dorastałam u boku tej kobiety. Mówię jej: "Lauren, opowiadaj na bieżąco, co się dzieje. Ja nie mogę --" "Nie, mamo, musisz to zobaczyć". Ja muszę patrzeć. Ty musisz patrzeć. Nie chcesz rzucić na to okiem? Oto i ona. Patrzę na nią osłupiała z wrażenia -- stoi tam z lekko rozstawionymi butami, ale pewnie. Trzyma tą tanią torebkę z Kmart'u przed sobą i dzierży ją jak broń. Odpiera tony stali samą siłą swojej małej osobowości, tym wiedźmowym głosem, mówiąc takie rzeczy jak: "Wycofaj się, koleś! Nie, jest zarezerwowane!" (Śmiech) Gotowi? Zapnijcie pasy, bo teraz dopiero będzie jazda. "Nie, moja córka nadjeżdża tamtym Buickiem. Kotku, usiądź prosto, tak by cię widzieli". O, Jezu. O, Jezu. W końcu dojeżdżam na miejsce. Podkreślam, że to się dzieje na południu. Nie wiem, w jakiej części kraju mieszkacie. Sądzę, że w głębi duszy kochamy opowieści. Skrycie chcemy nasz ulubiony kocyk i kogoś ukochanego obok. Chcemy zwinąć się w kłębek, mówiąc: "Opowiedz mi, opowiedz mi". Nie daj się prosić, kochanie, opowiedz mi o tym". Na południu Ameryki kochamy dobre opowieści. Ludzie odjechali samochodami na bok. To znaczy, wyszli z kolejki, otworzyli swoje bagażniki, wyciągnęli krzesła ogrodowe i zimne napoje. Zakłady zostały obstawione. "Stawiam na tą małą panią. A niech to!" (Śmiech) A ona nakierowuje mnie, poruszając się przy tym, jakby salsę tańczyła. Jest -- w końcu -- Kubanką. Myślę sobie: "Gaz, hamulec. Gaz, hamulec". Chcesz powiedzieć, że nigdy ci się to nie zdarzyło? Tak? No. Wjeżdżam, parkuję samochód. Słychać ryk -- mój, a nie silnika. Wyskakuję z auta tuż obok niej, mówiąc: "Nie ruszaj się!" "Nie mam zamiaru nigdzie iść". Czemu miałaby. Ma najlepsze miejsce na pokazie greckiej tragedii. Wychodzą, a tam stoi Esther. Przytula się do torebki. "Que?" - co znaczy "Co?" -- i wiele, wiele więcej. (Śmiech) "Mamo, czy ty nie masz wstydu?" Wszyscy ludzie wokół się na nas gapią". "Tak naprawdę to niektórzy -- ale opowiadając musicie zmyślać, ludzie. To jest jeden z sekretów zawodowych. Wiecie co? Niektóre z tych opowieści ubarwiam tu i ówdzie. Niektóre. Zwykle są w sam raz, w sam raz. W sam raz, by je opowiedzieć. Mówi do mnie tak... Po czym mówię -- zacznę jeszcze raz -- "Czy ty nie masz wstydu?" "Nie, zrezygnowałam z niego razem z rajstopami -- jedno i drugie jest zbyt ograniczające". (Śmiech) (Brawa) Tak, możecie sobie klaskać, ale z drugiej strony zostało 30 sekund do końca. Mało brakowało, abym wybuchnęła, kiedy nagle ktoś dotyka mnie w ramię. Dzielny człowiek. Myślę sobie: "To jest moje dziecko. Jak ono śmie? Wyskoczyło tak po prostu z obcego samochodu". Ale to mi nie przeszkadza, bo moja matka wydziera się na mnie, ja na nią. To wspaniała hierarchia i sprawdza się w praktyce. (Śmiech) Odwracam się, ale nie stoi tam dziecko, a młoda kobieta. Trochę wyższa niż ja. Bladozielone, rozbawione oczy. Towarzyszył jej młody mężczyzna -- mąż, brat, kochanek -- nie ważne, nie płacą mi za rozróżnianie ich. Mówi do mnie tak: "Proszę pa-aanii" -- bo tak w tamtych stronach mówimy -- "czy to Pani matka?" Powiedziałam: "Nie, ja tylko chodzę za starymi, niskimi kobietami, żeby sprawdzić, czy się zatrzymają. Tak, to moja matka!" Chłopak na to: "Cóż, to, co moja siostra miała na myśli" -- spoglądają na siebie porozumiewawczo -- "Boże, ona jest szalona!" Powiedziałam (po hiszpańsku), a młoda dziewczyna i młody chłopak na to: "Nie, nie, kochana, chcemy, abyś wiedziała jeszcze jedną rzecz". Powiedziałam: "Słuchajcie, proszę was, pozwólcie mi się nią zająć, bo ja ją znam i uwierzcie mi - ona jest jak mała broń atomowa. Rozumiecie, we własnym interesie jest obchodzenie się z nią ostrożnie". A dziewczyna na to: "Wiem, ale... jak Bóg mi świadkiem, przypomina nam naszą matkę". Jeszcze trochę, a zacznę za tym tęsknić. Odwraca się do niej na pięcie. Półszeptem mówi do niej: "Boże, jak mi jej brakuje". A następnie odwracają się i odchodzą ramię w ramię, pogrążeni w swojej zadumie. Wspomnieniach jakiejś działającej na nerwy kobiety, która była ich uśmiechem od losu wyciągniętego z puli genów. Odwracam się do Esther, która buja się na swoich butach i mówi do mnie tak: "Wiesz co, skarbie?" "Co takiego, mamo?" "Będę cię doprowadzała do szaleństwa przez jakieś następne 14 - 15 lat, zakładając, że będziesz miała szczęście, ale potem, skarbie, będziesz za mną tęskniła". (Brawa)