Миналата година в TED, направих въведение към Големият адронен колайдер (ГАК). И обещах да се върна и да споделя новостите за това, как тази машина работи. Та ето това е. И за тези от вас, които не бяха там ГАК е най-големият научен експеримент предприеман някога -- 27 километра дължина. Неговата задача е да пресъздаде условията, които са били налице, по-малко от една милиардна от секундата след като се е появила вселената -- до повече от 600 милиона пъти в секунда. Силно амбициозно.
Last year at TED I gave an introduction to the LHC. And I promised to come back and give you an update on how that machine worked. So this is it. And for those of you that weren't there, the LHC is the largest scientific experiment ever attempted -- 27 kilometers in circumference. Its job is to recreate the conditions that were present less than a billionth of a second after the universe began, up to 600 million times a second. It's nothing if not ambitious.
Това е машината под Женева. Правим сники на тези малки - Големи Взривове във вътрешността на детектори. Това е този, на който работя аз. Казва се детекторът ATLAS -- 44 м. дължина и 22м диаметър. Това е поразителна снимка на ATLAS в процес на конструкция може да видите размерите.
This is the machine below Geneva. We take the pictures of those mini-Big Bangs inside detectors. This is the one I work on. It's called the ATLAS detector -- 44 meters wide, 22 meters in diameter. Spectacular picture here of ATLAS under construction so you can see the scale.
На 10-ти септември миналата година пуснахме за първи път тази машина. И тази снимка беше направена от ATLAS. Беше причина за голяма радост в контролната зала. Това е снимка на първата насочена частица изминавайки целия път около ГАК, сблъсквайки се нарочно с част от колайдера и разпръсквайки частици в детектора. С други думи, когато видяхме тази снимка на 10-ти септември разбрахме, че машината работи, което е огромен триумф. Не знам дали това причини най-голямата радост, или това, когато някой влезна в Google и видя, че главната им страница изглежда така. Това означава, че въздействахме върху културата, както и на науката.
On the 10th of September last year we turned the machine on for the first time. And this picture was taken by ATLAS. It caused immense celebration in the control room. It's a picture of the first beam particle going all the way around the LHC, colliding with a piece of the LHC deliberately, and showering particles into the detector. In other words, when we saw that picture on September 10th we knew the machine worked, which is a great triumph. I don't know whether this got the biggest cheer, or this, when someone went onto Google and saw the front page was like that. It means we made cultural impact as well as scientific impact.
Около седмица по-късно имахме проблем с машината, всъщност свързан с тези части от проводник -- с тези златни кабели. Тези проводници пренасят 13 хиляди ампера, когато машината работи с пълната си мощност. Сега инженерите измежду вас ще ги погледнат и ще кажат, "Не, не го правят. Тези жици са твърде малки." Обаче могат да го направят защото, когато са охладени се превръщат в това, което се казва свръхпроводници. Така на минус 271 градуса, по-студено от пространството между звездите, тези проводници могат да поемат този поток.
About a week later we had a problem with the machine, related actually to these bits of wire here -- these gold wires. Those wires carry 13 thousand amps when the machine is working in full power. Now the engineers amongst you will look at them and say, "No they don't. They're small wires." They can do that because when they are very cold they are what's called superconducting wire. So at minus 271 degrees, colder than the space between the stars, those wires can take that current.
В една от връзките между над 9 хиляди магнита в колайдера, имаше производствен дефект. Това доведе до лекото затопляне на един от проводниците, и 13-те му хиляди ампера изведнъж почустваха електрическo съпротивление. Това беше резултата. Сега, това е много по впечатляващо, когато се има предвид, че тези магнити тежат над 20 тона, и са се преместили с около 30 см. Така повредихме приблизително 50 от магнитите. Трябваше да ги извадим, което и направихме. Поправихме всичките. И в момента са по пътят си обратно под земята. Към края на Март колайдера ще бъде работещ отново. Ще го пуснем, и очакваме да съберем данни през юни или юли, и ще продължим с нашето търсене, за да разберем кои са основоположните камъни на вселената.
In one of the joints between over 9,000 magnets in LHC, there was a manufacturing defect. So the wire heated up slightly, and its 13,000 amps suddenly encountered electrical resistance. This was the result. Now that's more impressive when you consider those magnets weigh over 20 tons, and they moved about a foot. So we damaged about 50 of the magnets. We had to take them out, which we did. We reconditioned them all, fixed them. They're all on their way back underground now. By the end of March the LHC will be intact again. We will switch it on, and we expect to take data in June or July, and continue with our quest to find out what the building blocks of the universe are.
Сега разбира се, тези инциденти събуждат отново дебатът за стойността на науката и инженерството на ръба. Лесно е да се опровергае. Мисля, че факта, че е толкова сложно, факта, че надминаваме очакванията, е стойността на нещата, като този колайдер. Ще завърша с думите на един английски учен, Humphrey Davy, който подозирам, бранейки безполезните експерименти на неговото протеже, протежето е бил Michael Faraday, е казал следното. "Нищо не е толкова опасно за прогреса на човешката мисъл, колкото това, да се приема, че нашите възгледи за науката са достигнали връх, че няма мистерии в природата, че нашите триумфи са завършени, и това, че няма нови светове за завладяване." Благодаря ви. (Аплодисменти)
Now of course, in a way those accidents reignite the debate about the value of science and engineering at the edge. It's easy to refute. I think that the fact that it's so difficult, the fact that we're overreaching, is the value of things like the LHC. I will leave the final word to an English scientist, Humphrey Davy, who, I suspect, when defending his protege's useless experiments -- his protege was Michael Faraday -- said this, "Nothing is so dangerous to the progress of the human mind than to assume that our views of science are ultimate, that there are no mysteries in nature, that our triumphs are complete, and that there are no new worlds to conquer." Thank you. (Applause)