I'm going to tell you a little bit about my TEDxHouston Talk. I woke up the morning after I gave that talk with the worst vulnerability hangover of my life. And I actually didn't leave my house for about three days.
Do t'ju flas pak në lidhje me fjalimin tim në TEDx Hjuston. Mëngjesin pas fjalimit u zgjova duke u ndjerë më e dobët se ndonjëherë tjetër në jetën time. Në fakt nuk dola nga shtëpia për rreth tre dite.
The first time I left was to meet a friend for lunch. And when I walked in, she was already at the table. I sat down, and she said, "God, you look like hell." I said, "Thanks. I feel really -- I'm not functioning." And she said, "What's going on?" And I said, "I just told 500 people that I became a researcher to avoid vulnerability. And that when being vulnerable emerged from my data, as absolutely essential to whole-hearted living, I told these 500 people that I had a breakdown. I had a slide that said 'Breakdown.' At what point did I think that was a good idea?"
Heren e parë dola për të drekuar me një shoqe. Kur mbërrita, e gjeta të ulur në tavolinë. Teksa ulesha, ajo me tha: "O Zot, sa keq që dukesh." I thashë: "Faleminderit, por ndihem vërtete... sikur nuk funksionoi dot." Dhe ajo më pyeti: "Çfarë ka që nuk shkon?" I thashë: "Dje unë u thashë 500 njerëzve se u bëra studiuese për të shmangur dobësine. Por, kur të dhënat e mia më treguan se të qenit i dobët ishte thelbësore për të jetuar me gjithë zemër, une i thashë këtyre 500 vetave se kjo me shkaktoi ndonjë krizë. U tregova një faqe ku shkruhej fjala Krizë. Si munda të mendoj se kjo ishte një ide e mirë?"
(Laughter)
(Të qeshura)
And she said, "I saw your talk live-streamed. It was not really you. It was a little different than what you usually do. But it was great." And I said, "This can't happen. YouTube, they're putting this thing on YouTube. And we're going to be talking about 600, 700 people."
Dhe ajo me tha: "E ndoqa fjalimin tënd në transmetim direkt. Nuk ishe tamam ti. Ishte pak ndryshe nga ajo që ti bën zakonisht. Por ishte e mrekullueshme." Dhe unë i thashë: "Kjo gjë nuk mund të ndodhë. Në YouTube, ata do t'a hedhin këtë video në YouTube. Dhe kështu numri i spektatoreve do të arrijë 600 apo 700."
(Laughter)
(Të qeshura)
And she said, "Well, I think it's too late."
Dhe ajo më tha: "Epo, mendoj se tashme nuk mund të bësh dot asgjë."
And I said, "Let me ask you something." And she said, "Yeah." I said, "Do you remember when we were in college, really wild and kind of dumb?" She said, "Yeah." I said, "Remember when we'd leave a really bad message on our ex-boyfriend's answering machine? Then we'd have to break into his dorm room and then erase the tape?"
Dhe unë i thashë: "Më lejon të të bëj një pyetje?" Dhe ajo tha: "Patjetër." Dhe unë i thashë: "A të kujtohet kur ishim në universitet, kur ishim vërtetë të egra dhe paksa budallaqe?" Ajo më tha: "Po." Unë i thashë: "Të kujtohet ç'bënim kur i linim ndonjë mesazh vërtetë të shëmtuar ish të dashurit në sekretarinë telefonike? Dhe me pas duhej t'i hynim në dhomë për të fshirë kasetën?"
(Laughter)
(Të qeshura)
And she goes, "Uh... no."
Dhe ajo më tha: "Hmm... jo."
(Laughter)
(Të qeshura)
Of course, the only thing I could say at that point was, "Yeah, me neither. Yeah -- me neither."
Kështu që, gjëja e vetme që mund të thoja në atë çast ishte: "Epo... as unë. Këtë gjë... as unë s'e kam bërë."
And I'm thinking to myself, "Brené, what are you doing? Why did you bring this up? Have you lost your mind? Your sisters would be perfect for this."
Dhe mendova me vete: "Brene, çfarë dreqin po bën? Ç'je duke bërë? Pse e nxorre këtu biseden? Mos ke luajtur mendsh? Motrat e tua do te ishin shumë më të përshtatshme për këtë."
(Laughter)
Kështu që ngrita kokën sërish dhe ajo tha:
So I looked back up and she said, "Are you really going to try to break in and steal the video before they put it on YouTube?"
"Vërtetë ke ndër mend të hysh pa leje dhe të vjedhësh videon para se ata t'a hedhin atë në YouTube?"
(Laughter)
Dhe une iu përgjigja: "Epo, ja që më kaloi nëpër mend."
And I said, "I'm just thinking about it a little bit."
(Të qeshura)
(Laughter)
Ajo më tha: "Ti je shembulli më i keq i dobësisë që më kanë zënë ndonjëherë sytë."
She said, "You're like the worst vulnerability role model ever."
(Të qeshura)
(Laughter)
Then I looked at her and I said something that at the time felt a little dramatic, but ended up being more prophetic than dramatic. "If 500 turns into 1,000 or 2,000, my life is over."
Me pas unë e vështrova në sy dhe thashe diçka qe në atë moment tingëllonte dramatike, por më vone doli se ishte më shumë profetike sesa dramatike. I thashë: "Nëse këta 500 njerëz bëhen 1.000 ose 2.000 jeta ime merr fund."
(Laughter)
(Te qeshura)
I had no contingency plan for four million.
S'kisha përgatitur asnjë plan shpëtimi për katër milione spektatore.
(Laughter)
(Te qeshura)
And my life did end when that happened. And maybe the hardest part about my life ending is that I learned something hard about myself, and that was that, as much as I would be frustrated about not being able to get my work out to the world, there was a part of me that was working very hard to engineer staying small, staying right under the radar. But I want to talk about what I've learned.
Dhe kur kjo ndodhi, jeta ime mori vërtetë fund. Pjesa më e vështirë e fundit të jetës sime ishte se mësova diçka vërtetë të rëndë në lidhje me veten time, mesova se edhe pse isha shumë e dëshpëruar nga fakti se nuk isha e aftë t'ia tregoja punën time botës së jashtme, ekzistonte një pjesë e imja, e cila punonte fort që të më mbante të vogël, dhe sa më afër radarit që ishte e mundur. Por unë dua t'ju flas për atë që mësova.
There's two things that I've learned in the last year. The first is: vulnerability is not weakness. And that myth is profoundly dangerous. Let me ask you honestly -- and I'll give you this warning, I'm trained as a therapist, so I can out-wait you uncomfortably -- so if you could just raise your hand that would be awesome -- how many of you honestly, when you're thinking about doing or saying something vulnerable think, "God, vulnerability is weakness." How many of you think of vulnerability and weakness synonymously? The majority of people. Now let me ask you this question: This past week at TED, how many of you, when you saw vulnerability up here, thought it was pure courage? Vulnerability is not weakness. I define vulnerability as emotional risk, exposure, uncertainty. It fuels our daily lives. And I've come to the belief -- this is my 12th year doing this research -- that vulnerability is our most accurate measurement of courage -- to be vulnerable, to let ourselves be seen, to be honest.
Kam mesuar dy gjëra gjatë vitit të kaluar. E para është se të tregosh dobësi nuk do të thotë të jesh i dobët. Dhe kjo bindje është shumë e rrezikshme. Pra, më thoni sinqerisht... dhe ju paralajmeroj, jam trajnuar si terapiste, kështu që mund t'jua hedh sa herë të dua... nëse ngritni duart do ishte e përkryer... sinqerisht, kur jeni gati duke bërë apo duke thënë diçka që ju tregon të dobët sa prej jush mendoni: "O Zot, do të dukem e dobët. A është kjo dobësia?" Sa prej jush mendojnë se të tregosh dobësi do të thotë të jesh i/e dobët? Pjesa më e madhe e njerëzve. Tani, më lejoni t'ju bëj një pyetje tjetër: Gjate kësaj jave në TED, kur patë shenja dobësie këtu në skenë, menduan se ajo ishte kurajë e kulluar? Të tregosh dobësi nuk do të thotë të jesh i/e dobët. Unë e përcaktoj atë si rrezik emocional, si zhveshje, pasiguri. Kjo gjë ushqen jetën tonë të përditshme. Dhe unë kam arritur në përfundimin... ky është viti i 12-të që merrem me këtë hulumtim... se shfaqja e dobësisë është mënyra më e saktë për të matur kurajon... duke u treguar të dobët, duke i lejuar të tjeret të na shohin, duke qenë të sinqertë.
One of the weird things that's happened is, after the TED explosion, I got a lot of offers to speak all over the country -- everyone from schools and parent meetings to Fortune 500 companies. And so many of the calls went like this, "Dr. Brown, we loved your TED talk. We'd like you to come in and speak. We'd appreciate it if you wouldn't mention vulnerability or shame."
Një nga gjërat më të çuditëshme që më ndodhi ishte se pas fames që fitova në TED, më erdhen shumë ftesa për të folur në katër anët e vendit... ato vinin nga shkolla, nga grupe prindërish si dhe nga kompani që bëjnë pjesë tek Fortune 500. Shume prej tyre thoshin kështu: "Hej, Dr.sha Braun. Na pelqeu shumë fjalimi yt në TED. Do te kishim dëshirë që të vini dhe të flisni tek ne. Do t'a vleresonim shumë nëse do mund ti shmangeni bisedës rreth dobësisë apo fajit."
(Laughter)
(Të qeshura)
What would you like for me to talk about? There's three big answers. This is mostly, to be honest with you, from the business sector: innovation, creativity and change.
E për çfarë duhet të flas atëherë? Pati tre përgjigje të rëndësishme. Që të jem e sinqertë me ju, këto vijnë më shumë nga bizneset: inovacionin, krijimtarine
(Laughter)
dhe ndryshimin.
So let me go on the record and say, vulnerability is the birthplace of innovation, creativity and change.
Më lejoni t'i rikthehem fjalimit tim dhe t'ju them se të qenit i dobët është pikënisja e inovacionit, krijimitarisë dhe ndryshimit.
(Applause)
(Duartrokitje)
To create is to make something that has never existed before. There's nothing more vulnerable than that. Adaptability to change is all about vulnerability.
Të krijosh do të thotë të ndërtosh diçka që nuk ka ekzistuar kurrë më parë. Nuk ka gjë më të cenueshme se kjo. Përshtatja ndaj ndryshimit ka të bëjë tërësisht me tregimin e dobësive.
The second thing, in addition to really finally understanding the relationship between vulnerability and courage, the second thing I learned, is this: We have to talk about shame. And I'm going to be really honest with you. When I became a "vulnerability researcher" and that became the focus because of the TED talk -- and I'm not kidding.
E dyta, për të kuptuar deri në fund lidhjen mes tregimit të dobësise dhe kurajës, mësimi i dytë që morra ishte: Ne duhet të flasim në lidhje me fajin. Do tregohem shumë e sinqertë me ju. Kur unë u bëra "studiuesja e dobësisë" dhe ky u be fokusi im për shkak të fjalimit të parë në TED... nuk tallem.
I'll give you an example. About three months ago, I was in a sporting goods store buying goggles and shin guards and all the things that parents buy at the sporting goods store. About from a hundred feet away, this is what I hear: "Vulnerability TED! Vulnerability TED!"
Do t'ju jap një shembull. Rreth tre muaj më parë isha në dyqan rrobash sportive për të blerë syze dhe mbrojtëse për gjunjë, e gjithë ato gjëra që blejnë prindërit në një dyqan rrobash sportive. Nga nje largesi prej rreth 50 metrash dëgjoj: "E dobëta e TED-it! E dobëta e TED-it!"
(Laughter)
(Te qeshura)
(Laughter ends)
I'm a fifth-generation Texan. Our family motto is "Lock and load." I am not a natural vulnerability researcher. So I'm like, just keep walking, she's on my six.
Unë jam Teksane prej pesë brezash. Slogani i familjës sonë është "matu dhe gjuaj". Profesioni im si studiuese e dobësise nuk ka ardhur aspak natyrshëm. Kështu që i thashë vetes, vazhdo të ecësh, ajo është mbrapa teje.
(Laughter)
(Të qeshura)
And then I hear, "Vulnerability TED!" I turn around, I go, "Hi." She's right here and she said, "You're the shame researcher who had the breakdown."
Por më pas dëgjova: "E dobëta e TED-it!" U ktheva dhe i thashë: Ç'kemi?" U gjeta përballë saj dhe ajo më tha: "Ti je ajo studiuesja e turpit që pati atë krizën."
(Laughter)
(Të qeshura)
At this point, parents are, like, pulling their children close.
Në çaste të tilla prinderit zakonisht i afrojnë fëmijet pas vetes.
(Laughter)
"Mos shiko andej."
"Look away." And I'm so worn out at this point in my life, I look at her and I actually say, "It was a fricking spiritual awakening."
Dhe duke qenë se jam goxha e lodhur në këtë moment të jetës sime, i kthehem dhe i them, "Ishte thjesht një zgjim shpirtëror."
(Laughter)
(Të qeshura)
(Applause)
(Duartrokitje)
And she looks back and does this, "I know."
Ajo kthen kokën dhe më thotë: "E di."
(Laughter)
Dhe pastaj:
And she said, "We watched your TED talk in my book club. Then we read your book and we renamed ourselves 'The Breakdown Babes.'"
"Tek klubi i librit ne ndoqëm fjalimin tënd në TED. Më pas lexuam librin tënd dhe tani emri ynë i ri është 'Bukuroshet në Krizë'."
(Laughter)
Dhe shtoi: "Slogani yne është
And she said, "Our tagline is: 'We're falling apart and it feels fantastic.'"
'Ne po rrënohemi dhe kjo është e mrekullueshme.'"
(Laughter)
(Të qeshura)
You can only imagine what it's like for me in a faculty meeting.
Po ju le juve t'a imagjinoni
(Sighs)
se çfarë mund të ndodhë gjatë nje mbledhjeje në fakultet.
So when I became Vulnerability TED, like an action figure -- Like Ninja Barbie, but I'm Vulnerability TED -- I thought, I'm going to leave that shame stuff behind, because I spent six years studying shame before I started writing and talking about vulnerability. And I thought, thank God, because shame is this horrible topic, no one wants to talk about it. It's the best way to shut people down on an airplane. "What do you do?" "I study shame." "Oh."
Pra kur unë u bëra e Dobëta e TED-it, Si një personazh filmash vizatimorë... si Ninxha Barbi, vetëm se unë jam E Dobëta e TED-it... mendova se ishte koha për t'a lënë mënjanë studimin e turpit sepse unë kalova gjashtë vite duke studiuar turpin para se të filloja të shkruaja dhe flisja për dobësinë. Dhe mendova, fale Zotit, sepse turpi është vërtetë një subjekt i frikshëm. Askujt nuk ia ka qejfi të flasë për të. Është mënyra më e mirë për t'i mbyllur gojën njerëzve në aeroplan. "Me çfarë merresh?" "Studioj turpin." "Oh."
(Laughter)
(Të qeshura)
And I see you.
Dhe unë të vëzhgoj ty.
(Laughter)
(Të qeshura)
But in surviving this last year, I was reminded of a cardinal rule -- not a research rule, but a moral imperative from my upbringing -- "you've got to dance with the one who brung ya". And I did not learn about vulnerability and courage and creativity and innovation from studying vulnerability. I learned about these things from studying shame. And so I want to walk you in to shame. Jungian analysts call shame the swampland of the soul. And we're going to walk in. And the purpose is not to walk in and construct a home and live there. It is to put on some galoshes -- and walk through and find our way around. Here's why.
Por teksa i mbijetoja këtij viti që kaloi, kujtova një parim bazë, i cili nuk lidhet me hulumtim, por është një parim moral që më ka shoqëruar gjatë rritjes... duhet të kërcesh me atë që të shoqeroi. Dhe unë mësova aq shumë në lidhje me dobësinë, kurajen, krijimtarinë dhe inovacionin jo duke studiuar dobësinë. Unë mësova në lidhje me gjithë këto duke studiuar turpin. Kështu, tani dua t'ju prezentoj me turpin. Analistët Jungianë turpin e quajnë moçalishtja e shpirtit. Dhe ne do të hyjmë aty brenda. Qellimi nuk është të hyjmë, të ndërtojmë një shtëpi e të jetojmë aty. Qëllimi është të vendosim ca galloshe dhe të ecim përmes saj për të gjetur më pas daljen. Arsyeja është kjo.
We heard the most compelling call ever to have a conversation in this country, and I think globally, around race, right? Yes? We heard that. Yes? Cannot have that conversation without shame. Because you cannot talk about race without talking about privilege. And when people start talking about privilege, they get paralyzed by shame. We heard a brilliant simple solution to not killing people in surgery, which is, have a checklist. You can't fix that problem without addressing shame, because when they teach those folks how to suture, they also teach them how to stitch their self-worth to being all-powerful. And all-powerful folks don't need checklists.
Në vendin tonë, por ndoshta në të gjithë botën, dëgjohet sot më shumë se kurrë thirrja për të folur në lidhje me rracat, apo jo? Po? E kemi dëgjuar. Po? Kjo bisede nuk mund të mos përfshijë turpin, sepse nuk mund të flasësh për rracat nëse nuk flet për privilegje. Dhe kur njerezit fillojnë të flasin për privilegje, ata i paralizon turpi. Ne dëgjuam për një zgjidhje të thjeshtë e të mrekullueshme për të mos vrarë njerëzit gjatë operacioneve, që ishte mbajtja e një liste në lidhje me pajisjet. Ky problem nuk mund të zgjidhet pa folur për turpin më parë, sepse kur këta njerëz mësojnë si të qepin një plagë, ata mësojnë edhe se si të qepin vetëvlerësimin e tyre për të qenë të plotëfuqishem. Por të plotëfuqishmit nuk kanë nevojë për lista.
And I had to write down the name of this TED Fellow so I didn't mess it up here. Myshkin Ingawale, I hope I did right by you.
M'u desh të mbaja shënim emrin e këtij folesi të TED-i që të mos ngatërrohesha. Myshkin Ingawale, Shpresoj të kem qenë e drejtë me ty.
(Applause)
(Duartrokitje)
I saw the TED Fellows my first day here. And he got up and he explained how he was driven to create some technology to help test for anemia, because people were dying unnecessarily. And he said, "I saw this need. So you know what I did? I made it." And everybody just burst into applause, and they were like "Yes!" And he said, "And it didn't work.
E pashë tek ligjëronte në TED-it ditën e parë. Ai u ngrit dhe shpjegoi se si i lindi ideja për të krijuar një teknologji që ndihmonte në testin e anemisë sepse nuk kishte kuptim që njerëzit të vdisnin prej saj. Dhe tha: "E kuptova qe ishte e nevojshme. Dhe e dini çfarë bëra? E krijova." Të gjithë duartrokitën duke thënë: "Bravo!" dhe ai shtoi: "Por nuk funksionoi.
(Laughter)
Më pas e bëra edhe 32 herë të tjera.
And then I made it 32 more times, and then it worked."
Me pas funksionoi."
You know what the big secret about TED is? I can't wait to tell people this. I guess I'm doing it right now.
A e dini cili është sekreti i madh i TED-it? Mezi prisja te arrija tek kjo pjesë. Më duket se erdhi koha.
(Laughter)
(Te qeshura)
This is like the failure conference.
Kjo është si tip konference e të dështuarve.
(Laughter)
Jo, e kam me gjithë mend.
No, it is.
(Duartrokitje)
(Applause)
A e dini pse ky vend është kaq i mrekullueshëm?
You know why this place is amazing? Because very few people here are afraid to fail. And no one who gets on the stage, so far that I've seen, has not failed. I've failed miserably, many times. I don't think the world understands that, because of shame.
Sepse këtu shumë pak njerëz kanë frikë nga dështimi. Dhe të gjithë ata që kam parë të hipin në skenë kanë dështuar në jetën e tyre. Edhe unë kam dështuar keqazi, shumë herë madje. Mendoj se bota nuk e kupton këtë, pikërisht për shkak të turpit.
There's a great quote that saved me this past year by Theodore Roosevelt. A lot of people refer to it as the "Man in the Arena" quote. And it goes like this: "It is not the critic who counts. It is not the man who sits and points out how the doer of deeds could have done things better and how he falls and stumbles. The credit goes to the man in the arena whose face is marred with dust and blood and sweat. But when he's in the arena, at best, he wins, and at worst, he loses, but when he fails, when he loses, he does so daring greatly."
Këtë vit që kaloi pati një shprehje që më shpëtoi jetën thënë nga Teodor Ruzvelt. Shumë njerëz i referohen si shprehja e "Njeriut në skenë". Dhe thotë kështu: "Pak rëndësi kanë kritikat. Pak rendesi ka ai qe rri ulur dhe tregon se si ai që po vepron mund t'i kishte bërë më mirë gjërat apo se si ai po rrëzohet e pengohet. Merita i shkon njeriut mbi skenë fytyra e të cilit është e mbushur me pluhur, gjak e djersë. Por kur ai ndodhet në skenë, në rastin më të mirë do të fitojë, e në më të keqin do të humbasë, por kur të rrëzohet, kur të humbasë, ai do të humbasë duke guxuar deri në fund."
And that's what this conference, to me, is about. Life is about daring greatly, about being in the arena. When you walk up to that arena and you put your hand on the door, and you think, "I'm going in and I'm going to try this," shame is the gremlin who says, "Uh, uh. You're not good enough. You never finished that MBA. Your wife left you. I know your dad really wasn't in Luxembourg, he was in Sing Sing. I know those things that happened to you growing up. I know you don't think that you're pretty, smart, talented or powerful enough. I know your dad never paid attention, even when you made CFO." Shame is that thing.
Ja cili është sipas meje, kuptimi i kësaj konference. Ky është qëllimi i jetës. Të guxojmë deri ne fund, të qëndrojmë në skenë. Kur ngjitesh aty lart në skenë dhe kap dorezen duke menduar: "Do të futem dhe do t'a provoj," turpi është ajo qenia që thotë: "Haha. Ti nuk je i aftë sa duhet. Ti nuk arrite t'a mbaroje atë masterin. Gruaja të la. Une e di që0 babi nuk kishte shkuar në Luksemburg. Ai ishte në Sing Sing. Unë e di ç'të ka ndodhur teksa rriteshe. E di se ti mendon që nuk je e bukur sa duhet, apo e zgjuar, apo e talentuar, apo e fuqishme. E di që babai nuk t'a ka varur kurre, edhe pasi ti u bëre shef i financës." Ky është turpi.
And if we can quiet it down and walk in and say, "I'm going to do this," we look up and the critic that we see pointing and laughing, 99 percent of the time is who? Us. Shame drives two big tapes -- "never good enough" -- and, if you can talk it out of that one, "who do you think you are?" The thing to understand about shame is, it's not guilt. Shame is a focus on self, guilt is a focus on behavior. Shame is "I am bad." Guilt is "I did something bad." How many of you, if you did something that was hurtful to me, would be willing to say, "I'm sorry. I made a mistake?" How many of you would be willing to say that? Guilt: I'm sorry. I made a mistake. Shame: I'm sorry. I am a mistake.
Dhe kur ne arrijmë t'ia mbyllim gojën dhe të futemi duke thënë: "Unë jam gati për këtë." ngrejmë kokën dhe kritiku që shohim duke na treguar me gisht dhe duke qeshur në 99 përqind të rasteve a e dini se kush është? Vetëvetja. Turpi luan gjithnjë dy kaseta... "ti nuk je i mirë sa duhet" dhe, kur arrijmë t'a ndalojmë këtë melodi, fillon me "kush mendon se je?". Ajo që duhet të kuptojmë është se turpi nuk është faj. Turpi ka të bëjë me vetëvetën, kurse faji lidhet me një veprim. Turpi shprehet: "Unë jam i keq." Faji shprehet: "Unë bëra diçka të keqe." Sa prej jush, ne rast se do të më bënit diçka të dëmshme, do të ishit të gatshëm të thonit: "Më vjen keq. Gabova."? Sa prej jush do t'a thoshin këtë? Faji: Me vjen keq. Gabova Turpi: Më vjen keq. Une jam një gabim i madh.
There's a huge difference between shame and guilt. And here's what you need to know. Shame is highly, highly correlated with addiction, depression, violence, aggression, bullying, suicide, eating disorders. And here's what you even need to know more. Guilt, inversely correlated with those things. The ability to hold something we've done or failed to do up against who we want to be is incredibly adaptive. It's uncomfortable, but it's adaptive.
Ka një ndryshim shumë të madh në mes turpit dhe fajit. Dhe ja çfarë duhet të dini. Turpi është i lidhur fort, shumë fort me varësitë, depresionin, dhunën, agresivitetin, talljen e të tjerëve, vetëvrasjen, çregullimet në ushqim. Dhe ja çfarë është edhe më e rëndësishme të dini. Faji ecën në përpjestim të zhdrejtë me të gjitha këto. Aftësia për të përdorur një veprim apo një dështim si pengesë për të qenë ata që duam të jemi përshtatet shumë lehtë. Është e bezdisshme, por përshtatet lehtë.
The other thing you need to know about shame is it's absolutely organized by gender. If shame washes over me and washes over Chris, it's going to feel the same. Everyone sitting in here knows the warm wash of shame. We're pretty sure that the only people who don't experience shame are people who have no capacity for connection or empathy. Which means, yes, I have a little shame; no, I'm a sociopath. So I would opt for, yes, you have a little shame. Shame feels the same for men and women, but it's organized by gender.
Diçka tjetër që duhet të dini në lidhje me turpin është se ai është i organizuar sipas gjinive. Nëse si unë ashtu edhe Krisi ndjejmë një valë turpi, atëherë do të ndjejmë që të dy të njejtën gjë. Të gjithë ata që janë ulur këtu sot e njohin valën e ngrohtë të turpit. Ne mendojmë se personat që nuk ndjejnë turp janë ata që nuk janë të aftë të krijojnë lidhje dhe të ndjejnë empati. Kjo do të thotë se, po, unë ndjej pak turp; nëse jo, atëherë jam sociopat. Une do të preferoja të parën, po, unë ndjej pak turp. Si burrat ashtu edhe gratë kanë të njejtjat ndjesi në lidhje me turpin, por ai ndryshon nga një gjini tek tjetra.
For women, the best example I can give you is Enjoli, the commercial. "I can put the wash on the line, pack the lunches, hand out the kisses and be at work at five to nine. I can bring home the bacon, fry it up in the pan and never let you forget you're a man." For women, shame is, do it all, do it perfectly and never let them see you sweat. I don't know how much perfume that commercial sold, but I guarantee you, it moved a lot of antidepressants and anti-anxiety meds.
Për femrat, shëmbulli më i mirë që mund t'ju jap është Enxholi spoti publicitar: "Unë mund të ndez lavatriçen, të paketoj dreken, të jap përqafimet, dhe të jem në punë nga nëntë deri në pesë. Unë mund të sjell proshutën në shtëpi, t'a skuq atë dhe mos të le kurrë të harrosh se ti je burri." Për femrat turpi është t'i bësh të gjitha, t'i bësh në mënyrë përfekte, dhe të mos i lësh të tjerët të shohin djersën. Unë nuk e di se sa parfume u shitën falë atij spoti, por ju garantoj se ai nxorri jashtë loje një numër të madh antidepresivësh dhe ilaçe kundër ankthit.
(Laughter)
(Të qeshura)
Shame, for women, is this web of unobtainable, conflicting, competing expectations about who we're supposed to be. And it's a straight-jacket.
Tek femrat turpi ka të bëjë me këtë rrjetë parashikimesh të parealizueshme, kontradiktore dhe konkuruese në lidhje me atë që duhet të jemi. I ngjan një këmishe force.
For men, shame is not a bunch of competing, conflicting expectations. Shame is one, do not be perceived as what? Weak. I did not interview men for the first four years of my study. It wasn't until a man looked at me after a book signing, and said, "I love what say about shame, I'm curious why you didn't mention men." And I said, "I don't study men." And he said, "That's convenient."
Për meshkujt, turpi nuk lidhet me një tufë parashikimesh kontradiktore dhe konkuruese. Turpi është vetëm një. Të mos dukemi çfarë? Të dobët. Gjatë katër viteve të para të punes sime unë nuk intervistova meshkuj asnjëherë. Dhe vetëm kur gjatë firmosjes së librit tim një burrë më vështroi dhe më tha: "Më pëlqejnë ato që thua në lidhje me turpin, por jam kurioz të di pse nuk i përmend asnjëherë meshkujt." Dhe unë i thashë: "Nuk i kam studiuar." Dhe ai m'u përgjigjë: "Kjo është e volitshme."
(Laughter)
(Të qeshura)
And I said, "Why?" And he said, "Because you say to reach out, tell our story, be vulnerable. But you see those books you just signed for my wife and my three daughters?" I said, "Yeah." "They'd rather me die on top of my white horse than watch me fall down. When we reach out and be vulnerable, we get the shit beat out of us. And don't tell me it's from the guys and the coaches and the dads. Because the women in my life are harder on me than anyone else."
Dhe unë i thashë: "Po pse?" Ai m'u përgjigjë: "Sepse ti na thua të rrezikojmë, të tregojmë historinë tonë, të tregojmë dobësitë tona. Por, a i sheh këto librat që sapo firmose për gruan dhe tre vajzat e mia?" I thashë: "Po." "Më mirë të me shohin të vdes maje kalit tim të bardhë se sa të më shohin të bie. Kur ne rrezikojmë dhe tregojmë dobësitë tona i lejojmë të tjerët të na marrin shpirtin. Dhe mos më thuaj se këtë e bëjnë vetëm të dashurit, trajnerët apo baballarët, sepse femrat e familjes sime janë më të egra se kushdo tjetër.
So I started interviewing men and asking questions. And what I learned is this: You show me a woman who can actually sit with a man in real vulnerability and fear, I'll show you a woman who's done incredible work. You show me a man who can sit with a woman who's just had it, she can't do it all anymore, and his first response is not, "I unloaded the dishwasher!"
Kështu që unë fillova të intervistoj edhe meshkuj dhe t'u drejtoj atyre pyetje. Ajo që mësova ishte kjo: Më trego një femër që i qëndron pranë një mashkulli që tregon dobësi dhe frikë, dhe unë do të tregoj se kjo femër ka bërë një punë të shkëlqyer. Më trego një mashkull që i qëndron pranë një femre që i ka ardhur në maje të hundës, që nuk ia del dot më t'i bëjë të gjitha, dhe nëse përgjigja e tij e parë nuk është "Epo unë hoqa enët nga pjatalarësja."
(Laughter)
por ai rri dhe e dëgjon vërtetë...
But he really listens -- because that's all we need -- I'll show you a guy who's done a lot of work.
sepse kjo është gjithçka që na duhet... atëherë unë do të tregoj se ky djalë ka bërë një punë të shkëlqyer.
Shame is an epidemic in our culture. And to get out from underneath it -- to find our way back to each other, we have to understand how it affects us and how it affects the way we're parenting, the way we're working, the way we're looking at each other. Very quickly, some research by Mahalik at Boston College. He asked, what do women need to do to conform to female norms? The top answers in this country: nice, thin, modest and use all available resources for appearance.
Turpi është epidemi në kulturën tonë. Dhe nëse duam t'i shpëtojmë, të gjejmë rrugën për t'u rikthyer tek njëri-tjetri, ne duhet të kuptojmë se si ai ndikon tek ne, dhe si ndikon tek të qenit prindër, tek puna jonë, apo tek mënyra si e shohim njëri-tjetrin. Shumë shkurt, rezultatet e një kërkimi nga Mahaliku në Kolegjin e Bostonit. Ai pyeti se si duhet të jenë femrat në mënyrë që të respektojnë imazhin e femres normale. Përgjigjet më të shpeshta në vendin tonë: e këndshme, e hollë, modeste dhe të përdorë të gjitha mjetet e mundshme për të përmiresuar pamjen.
(Laughter)
Kur pyetja i referohej meshkujve,
When he asked about men, what do men in this country need to do to conform with male norms, the answers were: always show emotional control, work is first, pursue status and violence.
si duhet të jenë meshkujt në vendin tonë që të rrespektojne imazhin e mashkullit normal, përgjigjet ishin: të tregojë gjithnjë kontroll mbi emocionet, të vendosë punën në vend të parë, të kërkojë status të lartë, dhe të jetë i dhunshëm. Nëse duam të gjejmë rrugën për tek njëri-tjetri,
If we're going to find our way back to each other, we have to understand and know empathy, because empathy's the antidote to shame. If you put shame in a Petri dish, it needs three things to grow exponentially: secrecy, silence and judgment. If you put the same amount in a Petri dish and douse it with empathy, it can't survive. The two most powerful words when we're in struggle: me too.
duhet të kuptojmë e të njohim empatinë, sepse empatia është kundërhelmi i turpit. Nëse e krahasojmë turpin me një kulturë laboratori atij i duhen tre gjëra për t'u rritur në mënyrë eksponenciale: fshehtësi, heshtje dhe gjykim. Nëse vendos në një provez të njejtën sasi turpi dhe empatie, atëherë turpi nuk do t'a ketë jetën e gjatë. Dy fjalet që na japin më shumë fuqi kur kemi probleme janë: edhe unë.
And so I'll leave you with this thought. If we're going to find our way back to each other, vulnerability is going to be that path. And I know it's seductive to stand outside the arena, because I think I did it my whole life, and think to myself, I'm going to go in there and kick some ass when I'm bulletproof and when I'm perfect. And that is seductive. But the truth is, that never happens. And even if you got as perfect as you could and as bulletproof as you could possibly muster when you got in there, that's not what we want to see. We want you to go in. We want to be with you and across from you. And we just want, for ourselves and the people we care about and the people we work with, to dare greatly.
Pra, po ju le me këtë mendim. Nëse duam të gjejmë rrugën drejt njëri-tjetrit, dobësia do të na shpjerë aty. Dhe unë e di se sa tërheqëse është të qëndrosh prapa skenës, sepse mendoj se e kam bërë këtë gjatë gjithë jetës sime, duke menduar, do shkoj atje dhe do t'i rrëzoj që të gjithë kur të jem e hekurt dhe e paprekshme nga goditjet dhe kur të jem përfekte. Ky mendim është vërtet tërheqës. Por e vërteta është se kjo nuk ndodh asnjëherë. Por edhe nëse arrin maksimumin e përfeksionit dhe maksimumin e fortësisë kur të ngjitesh aty, ai nuk do të jetë spektakli që duam të shohim. Ne duam që ti të futesh. Duam të jemi me ty dhe përballë teje. Ne thjesht duam për vete, për njerëzit që duam dhe për ata me të cilët punojmë, duam thjeshtë të guxojme deri në fund.
So thank you all very much. I really appreciate it.
Pra faleminderit te gjitheve. E vleresoj shume.
(Applause)
(Duartrokitje)