Light, bright, and cheerful. It's some of the most familiar of all early 18th century music. It's been featured in uncounted films and television commercials, but what is it and why does it sound that way?
Зөөлөн, гэгээлэг, хөгжилтэй. Энэ бол 18-р зууны эхэн үед бичигдсэн хамгийн алдартай аялгуунуудын нэг билээ. Тоолж баршгүй олон кино, зурагтын сурталчилгаа энэ аялгууг ашигладаг. Гэхдээ энэ аялгуу нь яг яагаад ингэж дуугардаг юм бол?
This is the opening of "Spring" from "The Four Seasons," by Italian composer Antonio Vivaldi. "The Four Seasons" are famous in part because they are a delight to the ear. However, even more notable is the fact that they have stories to tell. At the time of their publication in Amsterdam in 1725, they were accompanied by poems describing exactly what feature of that season Vivaldi intended to capture in musical terms. In providing specific plot content for instrumental music, Vivaldi was generations ahead of his time.
Энэ бол Италийн хөгжмийн зохиолч Антонио Вивалдигийн "Дөрвөн Улирлын" "Хавар" хэсгийн эхлэл юм. "Дөрвөн Улирал"-ын алдартай болсон нэг шалтгаан нь түүний сонсголонт чанар. Гэвч үүнээс илүүтэйгээр энэ аялгуу өөрийн гэсэн түүхийг өгүүлдгээрээ бусдаас онцгой. 1752 онд Амстердамд анх удаа нийтийн хүртээл болохдоо улирал бүрийн онцлогийг дүрсэлсэн шүлгүүдтэй хослон тоглогддог байсан бөгөөд Вивалди тэр онцлогуудыг нь хөгжмийн аялгуугаар дүрслэхийг зорьсон. Зэмсэгт хөгжмийн гол утга санаа, агуулгыг бүрдүүлэх тал дээр Вивалди нь тухайн цаг үеэсээ хол тасарсан нэгэн байжээ.
If one were to read the poems simultaneously to hearing the music, one would find the poetic scenes synchronizing nicely with the musical imagery. We are told that the birds welcome spring with happy song, and here they are doing exactly that. Soon, however, a thunderstorm breaks out. Not only is there musical thunder and lightning, there are also more birds, wet, frightened, and unhappy.
Энэ аялгууг сонсонгоо дагалдах шүлгийг нь уншвал та шүлэгт бичигдсэн дүрслэл, хөгжмийн зураглал хоёрын гайхалтай зохицлыг мэдрэх болно. Хаврын улирлыг шувууд жаргалтай нь аргагүй дуулалдан угтдаг гэж ярьдаг. Энэхүү аялгуунаас та яг л түүнийг мэдрэх болно. Гэсэн ч төд удалгүй аянга бууж эхэлнэ. Та энэ аялгуунд зөвхөн аянга, цахилгаанаас гадна норж, айж, гунигласан шувууд байгааг мэдрэх болно.
In "Summer," the turtle dove sings her name "tortorella" in Italian, before a hail storm flattens the fields. "Autumn" brings eager hunters dashing out in pursuit of their prey.
"Зун" хэсэгт тариан талбай мөндөрт цохиулан налайхын өмнөхөн өрнийн хүүрзгэнэ шувуу "торторелла" нэрээ Италиар дуулж буйг дүрсэлнэ. "Намар" хэсэгт ангаа нэхэн элдэх гөрөөчдийг дүрсэлдэг.
The "Winter" concerto begins with teeth chattering in the cold before one takes refuge by a crackling fire. Then it's back out into the storm where there'll be slips and falls on the ice. In these first weeks of winter, the old year is coming to a close, and so does Vivaldi's musical exploration of the seasons.
Харин "Өвөл" хэсэг нь шажигнасан галын хажууд дулаацахын урьдаар тэсгэм хүйтэнд шүд тачигнаж буй нэгний дүрслэлээр эхэлнэ. Төд удалгүй цасан шуурга руу эргээд орох бөгөөд мөсөн гадаргуу дээр хальтирч унах болно. Энэхүү өвлийн эхэн сард хуучин оны төгсгөл ойртон ирэх бөгөөд Вивалдигийн дөрвөн улирлын тухай хөгжим ч мөн үүнийг илэрхийлж чаддаг.
Not until the early 19th century would such expressive instrumental program music, as it was known, become popular. By then, larger, more varied ensembles were the rule with woodwinds, brass, and percussion to help tell the tale. But Vivaldi pulled it off with just one violin, strings, and a harpsichord. Unlike his contemporary Bach, Vivaldi wasn't much interested in complicated fugues. He preferred to offer readily accessible entertainment to his listeners with melodies that pop back up later in a piece to remind us of where we've been. So the first movement of the "Spring" concerto begins with a theme for spring and ends with it, too, slightly varied from when it was last heard.
19-р зууны эхэн үеийг хүртэл энэ төрлийн илэрхийлэл бүхий зэмсэгт хөгжмийн зохиол нь олны дунд дэлгэрч чадаагүй юм. Тухайн үед бишгүүр, үлээвэр найрал болон цохиурт хөгжим бүхий олон хүний бүрэлдэхүүнтэй чуулга л энэ мэт өгүүллийг хөгжмөөр илэрхийлж байв. Харин Вивалдигийн хувьд үүнийг зөвхөн хийл, клавесин ашиглан тоглож чадсан юм. Нэг үеийн алдартан Бахаас ялгаатай нь Вивалди олон давхардсан фугаг ашигладаггүй байв. Түүний хувьд үе үе дахин давтагдаж өмнөх хэсгүүдийг эргэн сануулах аялгуу бүхий илүү энгийн бөгөөд сонсголонтой аялгууг сонсогчид хүргэхийг зорьж байв. "Хавар" хэсгийн эхний аяс нь хаврын улирлыг илэрхийлэх өнгөөр эхлэн мөн энэ өнгөөрөө дуусдаг.
It was an inspired way to attract listeners, and Vivaldi, considered one of the most electrifying violinists of the early 18th century, understood the value of attracting audiences. Such concerts might feature himself as the star violinist. Others presented the young musicians of the Pietà, a Venetian girls' school where Vivaldi was Director of Music. Most of the students were orphans. Music training was intended not only as social skills suitable for young ladies but also as potential careers for those who might fail to make good marriages.
Энэ нь сонсогчдыг татах маш үр дүнтэй арга байсан бөгөөд Вивалдигийн нэр сонсогчдыг өөртөө татахын ач холбогдлыг ойлгосон 18-р зууны эхэн үеийн хийлчдийн нэгт зүй ёсоор тооцогддог. Тэрээр заримдаа өөрийн концертод үндсэн хийлчийн үүргийг гүйцэтгэдэг байжээ. Вивалдигийн удирдаж байсан Венецийн охидын сургуулийн залуу хөгжимчид бусад хөгжмийн зохиолчдын концертод мөн уригдан тоглодог байв. Тэдгээр оюутнуудын ихэнх нь өнчин хүүхдүүд байжээ. Хөгжмийн сургалт нь залуу охидод нийгмийн ур чадвар өгөхийн хажуугаар гэр бүлтэй болж чадаагүй тохиолдолд ажлын байртай болох боломжийг олгож байв.
Even in the composer's own time, Vivaldi's music served as diversion for all, not just for the wealthy aristocrats. 300 years later, it's an approach that still works, and Vivaldi's music still sounds like trotting horses on the move.
Түүний амьдарч байсан цаг үед Вивалдигийн хөгжим нь зөвхөн чинээлэг язгууртнуудад биш, бүх хүнд зугаа цэнгэлийг мэдрүүлж байжээ. 300 жил өнгөрсөн ч, түүний бий болгосон арга ашиглагдсаар буй бөгөөд Вивалдигийн хөгжим бидэнд