I've been doing some thinking. I'm going to kill my dad. I called my sister.
Tôi đã nghĩ ngợi đôi chút. Tôi sẽ giết bố của mình. Tôi gọi điện cho chị.
"Listen, I've been doing some thinking. I'm going to kill Dad. I'm going to take him to Oregon, find some heroin, and give it to him."
"Chị ơi, em đang có ý nghĩ rằng em sẽ giết bố. Em sẽ đưa bố đến Oregon, mua ma túy và đưa cho bố."
My dad has frontotemporal lobe dementia, or FTD. It's a confusing disease that hits people in their 50s or 60s. It can completely change someone's personality, making them paranoid and even violent. My dad's been sick for a decade, but three years ago he got really sick, and we had to move him out of his house -- the house that I grew up in, the house that he built with his own hands. My strapping, cool dad with the falsetto singing voice had to move into a facility for round-the-clock care when he was just 65.
Bố tôi mắc chứng sa sút trí tuệ tiền đình thái dương hay FTD. Đó là căn bệnh khó hiểu thường gặp ở nhóm người 50, 60 tuổi. Bệnh làm thay đổi hoàn toàn tính cách của một người, khiến họ bị hoang tưởng và thậm chí bạo lực. Bố tôi đã bị bệnh 10 năm, nhưng ba năm gần đây, bố bệnh chuyển nặng, và chúng tôi buộc phải đưa bố đi khỏi nhà, nơi tôi đã lớn lên, căn nhà chính tay bố đã xây dựng. Người bố mạnh mẽ, tuyệt vời với chất giọng cao vút của tôi phải chuyển vào trung tâm để được chăm sóc suốt ngày đêm khi chỉ mới 65 tuổi.
At first my mom and sisters and I made the mistake of putting him in a regular nursing home. It was really pretty; it had plush carpet and afternoon art classes and a dog named Diane. But then I got a phone call.
Ban đầu, mẹ, các chị và tôi đã mắc sai lầm khi đưa bố vào viện dưỡng lão thông thường. Đó là một nơi rất đẹp; với thảm nhung và các lớp mỹ thuật buổi chiều và một chú chó tên là Diane. Nhưng rồi tôi nhận được cuộc gọi.
"Ms. Malone, we've arrested your father."
"Cô Malone, chúng tôi đã bắt giữ bố cô."
"What?"
“Gì cơ?”
"Well, he threatened everybody with cutlery. And then he yanked the curtains off the wall, and then he tried to throw plants out the window. And then, well, he pulled all the old ladies out of their wheelchairs."
“Chà, ông cầm dao nĩa dọa mọi người. Rồi giật bay các tấm rèm treo tường, sau đó cố ném các chậu cây ra cửa sổ. Rồi sau đó, à, ông còn đẩy tất cả các bà cụ lớn tuổi khỏi xe lăn.
"All the old ladies?"
"Tất cả các cụ bà?"
(Laughter)
(Tiếng cười)
"What a cowboy."
“Đúng là cao bồi thứ thiệt.”
(Laughter)
(Tiếng cười)
After he got kicked out of there, we bounced him between a bunch of state-run facilities before finding a treatment center specifically for people with dementia. At first, he kind of liked it, but over time his health declined, and one day I walked in and found him sitting hunched over on the ground wearing a onesie -- those kinds of outfits that zip in the back. I watched him for about an hour as he yanked at it, trying to find a way out of this thing. And it's supposed to be practical, but to me it looked like a straightjacket. And so I ran out. I left him there. I sat in my truck -- his old truck -- hunched over, this really deep guttural cry coming out of the pit of my belly. I just couldn't believe that my father, the Adonis of my youth, my really dear friend, would think that this kind of life was worth living anymore.
Sau khi bố bị đưa ra khỏi đó, chúng tôi đưa bố đến hàng loạt cơ sở công lập trước khi tìm được một trung tâm điều trị dành riêng cho người bị sa sút trí tuệ. Lúc đầu, bố có vẻ thích nó, nhưng rồi sức khỏe của bố giảm sút, và ngày nọ khi tôi bước vào và thấy bố ngồi gập người trên sàn trong bộ áo liền quần, kiểu đồ có dây kéo phía sau lưng. Tôi đứng nhìn bố gần một giờ đồng hồ khi bố cố giật mạnh bộ đồ, tìm cách thoát ra khỏi thứ này. Và việc này lẽ ra được xem là thiết thực, nhưng với tôi, nó như thể sự bó buộc. Thế nên tôi chạy ra ngoài. Để bố ở lại đó. Tôi ngồi trong xe tải - xe cũ của bố - cúi gập người, tôi khóc nấc lên, bụng tôi quặn đau. Tôi chỉ không thể tin rằng bố tôi, anh hùng Adonis của tuổi thơ tôi, và là người bạn thân thiết, sẽ nghĩ rằng cuộc sống như thế đáng kéo dài nữa không.
We're programmed to prioritize productivity. So when a person -- an Adonis in this case -- is no longer productive in the way we expect him to be, the way that he expects himself to be, what value does that life have left? That day in the truck, all I could imagine was that my dad was being tortured and his body was the vessel of that torture. I've got to get him out of that body. I've got to get him out of that body; I'm going to kill Dad.
Từ ban sơ, ta đã phải ưu tiên năng suất. Thế nên khi một người, trường hợp này, là anh hùng Adonis của tôi, không còn năng suất như những mong đợi của chúng tôi về bố, theo mong muốn của chính bố dành cho bản thân, thì giá trị gì còn lại ở sinh mạng đó? Cái ngày tôi ngồi trong xe tải, những gì tôi có thể tượng tượng ra là bố tôi đang chịu tra tấn và cơ thể bố chính là nguồn cơn của sự tra tấn đó. Tôi phải đưa bố ra khỏi cơ thể đó. Tôi phải đưa bố ra khỏi cơ thể đó; Tôi sẽ giết bố.
I call my sister.
Tôi gọi cho chị gái.
"Beth," she said. "You don't want to live the rest of your life knowing that you killed your father. And you'd be arrested I think, because he can't condone it. And you don't even know how to buy heroin."
Chị tôi nói: “Beth,” “Em sẽ không muốn sống phần đời còn lại dằn vặt vì đã giết bố. Và chị nghĩ em sẽ bị bắt vì bố sẽ không chịu nhận món đồ đó đâu. Và em thậm chí còn không biết cách mua ma túy mà.”
(Laughter)
(Tiếng cười)
It's true, I don't.
Đúng vậy, tôi không biết.
(Laughter) The truth is we talk about his death a lot. When will it happen? What will it be like? But I wish that we would have talked about death when we were all healthy. What does my best death look like? What does your best death look like? But my family didn't know to do that. And my sister was right. I shouldn't murder Dad with heroin, but I've got to get him out of that body.
(Tiếng cười) Sự thật là chúng tôi đã nói về cái chết của bố rất nhiều. Khi nào nó xảy ra? Nó sẽ kết thúc thế nào? Nhưng tôi ước rằng chúng ta sẽ nói về cái chết khi đều đang còn khỏe mạnh. Cái chết đẹp nhất của tôi sẽ như thế nào nhỉ? Cái chết đẹp nhất của bạn sẽ như thế nào đây? Nhưng gia đình tôi không biết phải làm thế nào. Và chị tôi đã đúng. Tôi không nên hại bố bằng ma túy, nhưng tôi phải đưa bố ra khỏi cơ thể đó.
So I went to a psychic. And then a priest, and then a support group, and they all said the same thing: sometimes people hang on when they're worried about loved ones. Just tell them you're safe, and it's OK to go when you're ready.
Vậy nên tôi tìm đến một nhà ngoại cảm. Và sau đó là một linh mục và một nhóm hỗ trợ, tất cả họ nói cùng một điều: thỉnh thoảng con người ta kéo dài sự sống vì họ lo lắng cho những người yêu thương. Chỉ cần bảo họ rằng họ được an toàn và hãy cứ nhắm mắt khi họ sẵn sàng.
So I went to see Dad. I found him hunched over on the ground in the onesie. He was staring past me and just kind of looking at the ground. I gave him a ginger ale and just started talking about nothing in particular, but as I was talking, he sneezed from the ginger ale. And the sneeze -- it jerked his body upright, sparking him back to life a little bit. And he just kept drinking and sneezing and sparking, over and over and over again until it stopped. And I heard, "Heheheheheh, heheheheheh ... this is so fabulous. This is so fabulous."
Thế nên khi tôi đến gặp bố. Tôi thấy bố ngồi khom người trên sàn trong bộ áo liền quần. Bố đang nhìn lướt qua tôi và kiểu như chỉ nhìn chằm chằm vào sàn. Tôi đưa cho bố chút nước gừng và bắt đầu nói chuyện luyên thuyên, nhưng khi tôi đang trò chuyện, bố hắt hơi vì nước gừng. Và cú hắt hơi đẩy người bố thẳng đứng, lóe lên một ít sự sống bên trong bố. Và bố cứ tiếp tục uống, rồi lại hắt hơi và sự sống lóe lên, cứ tiếp diễn như thế cho tới khi dừng hẳn. Và tôi nghe, "Heheheheheheh, heheheheheh ... Thật quá sức tưởng tượng. Quá sức tưởng tượng."
His eyes were open and he was looking at me, and I said, "Hi, Dad!" and he said, "Hiya, Beth." And I opened my mouth to tell him, right? "Dad, if you want to die, you can die. We're all OK." But as I opened my mouth to tell him, all I could say was, "Dad! I miss you." And then he said, "Well, I miss you, too." And then I just fell over because I'm just a mess.
Mắt bố mở to và nhìn tôi, và tôi nói, "Chào bố!" và bố nói, “Chào con, Beth.” Và phải chăng đây là lúc tôi nên mở lời, nhỉ? “Bố à, nếu bố muốn yên nghỉ, bố hãy rời đi. Chúng con đều ổn." Nhưng khi tôi bắt đầu nói với bố, tôi chỉ có thể nói: “Bố! Con nhớ bố." Và rồi bố nói, “Ừm, bố cũng nhớ con.” Và rồi tôi ngồi sụp xuống vì tôi thực sự rối bời.
So I fell over and I sat there with him because for the first time in a long time he seemed kind of OK. And I memorized his hands, feeling so grateful that his spirit was still attached to his body. And in that moment I realized I'm not responsible for this person. I'm not his doctor, I'm not his mother, I'm certainly not his God, and maybe the best way to help him and me is to resume our roles as father and daughter.
Tôi sụp xuống và ngồi đó với bố bởi vì rất lâu rồi đây là lần đầu tiên bố dường như đang ổn. Và tôi nhớ đôi bàn tay của bố, cảm giác thật biết ơn rằng linh hồn bố vẫn còn gắn với thể xác này. Và khoảnh khắc đó tôi nhận ra rằng tôi không chịu trách nhiệm cho con người này. Tôi không phải là bác sĩ của bố, không phải mẹ của bố, và chắc chắn không phải Chúa của bố, và có lẽ cách tốt nhất để giúp bố và tôi là duy trì vai trò của chúng tôi là bố và con gái.
And so we just sat there, calm and quiet like we've always done. Nobody was productive. Both of us are still strong.
Và rồi chúng tôi chỉ ngồi đó, bình lặng và yên tĩnh như mọi khi. Không ai năng suất cả. Cả hai đều khỏe mạnh.
"OK, Dad. I'm going to go, but I'll see you tomorrow."
"Được rồi bố à. Con phải đi đây, nhưng con sẽ đến gặp bố vào ngày mai."
"OK," he said. "Hey, this is a pretty nice hacienda."
“Được rồi,” bố nói. "Nè, đây quả thực là một nông trại khá tốt."
Thank you.
Cảm ơn.
(Applause)
(Tiếng vỗ tay)