When trains began to shuttle people across the coutryside, many insisted they would never replace horses. Less than a century later, people repeated that same prediction about cars, telephones, radio, television, and computers. Each had their own host of detractors. Even some experts insisted they wouldn’t catch on.
کاتێك شەمەندەفەرەکان دەستیان کرد بە گواستنەوەی خەڵك لە نێوان شارەکان، هەندێکیان سوور بوون کە ئەوانە هەرگیز جێگەی ئەسپ ناگرنەوە. کەمتر لە سەدەیەك دواتر، خەڵکی هەمان قسەیان دووبارە کردەوە سەبارەت بە ئۆتۆمبێلەکان و تەلەفۆنەکان، رادیۆ، تەلەفزیۆن، و کۆمپیوتەرەکان. خەڵك ڕەخنەی لە هەموویان گرتووە. تەنانەت هەندێك پسپۆڕ سووربوون لەسەر ئەوەی بەردەوام نابن.
Of course, we can’t predict exactly what the future will look like or what new inventions will populate it. But time and time again, we’ve also failed to predict that the technologies of the present will change the future. And recent research has revealed a similar pattern in our individual lives: we’re unable to predict change in ourselves. Three psychologists documented our inability to predict personal change in a 2013 paper called, “The End of History Illusion.” Named after political scientist Francis Fukuyama’s prediction that liberal democracy was the final form of government, or as he called it, “the end of history,” their work highlights the way we see ourselves as finished products at any given moment.
بە دڵنیاییەوە، ئێمە ناتوانین پێشبینی ژیانی داهاتوو بکەیین یاخود چ داهێنانێکی نوێ قەرەباڵغی دەکات. بەڵام جار لەدوای جار، ئێمە بە هەمان شێوە شکستمان هێناوە لە پێشبینی کردنی ئەوەی کە تەکنەلۆجیای ئێستا داهاتوو دەگۆڕێت. وە توێژینەوە نوێیەکان شێوازی چوونیەکیان دەرخستووە لە ژیانی کەسی ئێمەدا: ئێمە توانامان نییە بۆ پێشبینی کردنی گۆڕان لە خۆماندا. سسێ دەروونزان دەریانخست کە ئێمە بێ تواناین لە پێشبینی کردنی گۆڕانیە کەسییەکانمان لە توێژینەوەیەکی ساڵی ٢٠١٣ .بە ناوی، "خەیاڵی کۆتایی مێژوو" لەسەر پێشبینیەکەی زانای سیاسی فرانسیس فوکویاما ناونرا کە دەڵێت کە دیموکراسی لیبراڵی کۆتا شێوەی حکومەتە، ،یاخود وەك خۆی پێی گوتوە، "کۆتایی مێژوو" ئەوان ئەو ڕێگەیەیان ڕون کردەوە کە ئێمە وەک بەرهەمێکی کۆتایی هاتوو خۆمان دەبینین زیاتر لە هەر ساتێکی تر.
The researchers recruited over 7,000 participants ages 18 to 68. They asked half of these participants to report their current personality traits, values, and preferences, along with what each of those metrics had been ten years before. The other half described those features in their present selves, and predicted what they would be ten years in the future. Based on these answers, the researchers then calculated the degree of change each participant reported or predicted.
توێژەرەوەکان زیاتر لە ٧٠٠٠ بەشداربوویان هێنا کە تەمەنیان لە ١٨ ساڵ بۆ ٦٨ ساڵ بوو. ئەوان داوایان لە نیوەی بەشداربووەکان کرد ،کە هەڵسوکەوتی کەسایەتی ئێستایان ،بنەماکانیان ،و پەسەندکراوەکانیان هەروەها هەر یەك لەو پێوانانە پێش دە ساڵ چۆن بوونە، تۆمار بکەن. نیوەکەی تر ئەو تایبەتمەندییانەیان تۆمارکرد کە ئێستا هەیانە، و پێشبینیان ئەوەیان کرد کە چۆن دەبن لە دە ساڵی داهاتوودا. بە پشت بەستن بەو وەڵامانە، توێژەرەوەکان دواتر لێکدانەوەیان کرد بۆ ڕێژەی گۆڕانی هەر تۆمار و پێشبینیەکی بەشداربووەکان.
For every age group in the sample, they compared the predicted changes to the reported changes. So they compared the degree to which 18-year-olds thought they would change to the degree to which 28-year-olds reported they had changed. Overwhelmingly, at all ages, people’s future estimates of change came up short compared to the changes their older counterparts recalled. 20-year-olds expected to still like the same foods at 30, but 30-year-olds no longer had the same tastes. 30-year-olds predicted they’d still have the same best friend at 40, but 40-year-olds had lost touch with theirs. And 40-year-olds predicted they’d maintain the same core values that 50-year-olds had reconsidered. While older people changed less than younger people on the whole, they underestimated their capacity for change just as much. Wherever we are in life, the end of history illusion persists: we tend to think that the bulk of our personal change is behind us.
بۆ هەموو کۆمەڵەیەکی تەمەن لە نموونەکەدا، بەراوردی گۆڕانی پێشبینیەکانیان کرد لەگەڵ گۆڕانی تۆمارکراوەکان. ئەوان بەراوردی ڕێژەی پێشبینی كردنی گۆڕانیان کرد لە ١٨ ساڵەکاندا لەگەڵ ڕێژەی تۆماری گۆڕان لە ٢٨ ساڵەکاندا. بە ڕێژەیەکی بەرچاو، لە هەموو تەمەنەکاندا، مەزەندەی گۆران لە داهاتووی کەسەکاندا بە کەمی باسکرا بە بەراورد بە گۆڕانەکان هاوشان بەتەمەنەکانیان بیریان لێکردبۆوە. تەمەن ٢٠ ساڵەکان بۆچوونیان وابوو حەزیان لە هەمان خواردن بێت لە تەمەنی ٣٠ ساڵیدا. بەڵام تەمەن ٣٠ ساڵەکان هەمان حەزی خواردنەکانیان نەبوو. تەمەن ٣٠ ساڵەکان پێشبینیان کرد کە هەمان هاوڕێ نزیکەکانیان دەبێت لە تەمەنی ٤٠ ساڵی، بەڵام تەمەن ٤٠ ساڵەکان پەیوەندیان لەدەست دابوو لەگەڵ ئەوانی تردا. و تەمەن ٤٠ ساڵەکان پێشبینیان کرد کە پارێزگاری لە بنەما سەرەکیەکانیان دەکەن بەڵام تەمەن ٥٠ ساڵەکان گۆڕانکاریان تێیاندا کرد بوو. کاتێك کەسە بەتەمەنەکان کەمتر دەگۆڕان بەراورد بە کەسە گەنجەکان بە شێوەیەکی گشتی، بە کەمی لە تواناکانیان دەیانڕوانی بۆ گۆڕان بەو ڕێژەیە. لە هەر کوێیەکی ژیانمان بین، خەیاڵی کۆتایی مێژوو بەردەوام دەبێت: ئێمە ڕاهاتووین وابیر بکەینەوە کە زۆرینەی گۆڕانە کەسیەکانمان لە دواوەی ئێمەوەیە.
One consequence of this thinking is that we’re inclined to overinvest in future choices based on present preferences. On average, people are willing to pay about 60% more to see their current favorite musician ten years in the future than they’d currently pay to see their favorite musician from ten years ago. While the stakes involved in concert-going are low, we’re susceptible to similar miscalculations in more serious commitments, like homes, partners, and jobs. At the same time, there’s no real way to predict what our preferences will be in the future. Without the end of history Illusion, it would be difficult to make any long-term plans.
یەك سەرئەنجام لەو بیرکرنەوەیە ئەوەیە کە ئێمە حەزمان بە بەرهەمهێنانی تاکە کەسی بوو لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوومان بە پشت بەستن بە پەسەندکردنەکانی ئێستا. زۆر جار، خەڵک ئامادەن کە ٪٦٠ زیاتر بدەن بۆ بینینی دڵخوازترین موزیک ژەنەکانی ئێستایان لە ١٠ ساڵی داهاتوودا بە بەراورد بە بینی ئەو موزیک ژەنانەی کە ١٠ ساڵ پێش ئێستا دڵخوازیان بوون. کاتێك گرەوەکانی بەشداربوو لە ئاهەنگێکی مۆسیقی بەرەو کەمی دەچێت، ئێمە بەرپرسین لە ژمارەیەك هەڵەی چوونییەك لە زۆربەی ڕاسپاردە ڕژدییەکان، وەك ماڵەکان، هاوبەشەکان، و کارەکان. لە هەمان کاتدا، ڕێگەیەکی ڕاست بوونی نییە بۆ پێشبینی کردنی پەسەندکراوەکانمان چی دەبێت لە داهاتوودا. بەدەر لە خەیاڵی کۆتایی مێژوو، سەختە کە پلانی ماوە-درێژ دابنێیت.
So the end of history illusion applies to our individual lives, but what about the wider world? Could we be assuming that how things are now is how they will continue to be? If so, fortunately, there are countless records to remind us that the world does change, sometimes for the better. Our own historical moment isn’t the end of history, and that can be just as much a source of comfort as a cause for concern.
کەواتە خەیاڵی کۆتایی مێژوو جێبەجێ دەبێت بەسەر ژیانی تاکە کەسیمان، بەڵام ئەی چی سەبارەت بە دوونیا فراوانترەکەمان؟ ئایا دەتوانین بڵێین کە ئێستا شتەکان چۆنن، هەر بەو جۆرە بەردەوام دەبن؟ ئەگەر وابێت، خۆشبەختانە، تۆمارێکی بێشوومار هەیە تاوەکو بیرمان بهێننەوە کە دوونیا دەگۆڕێت، هەندێك جار بۆ باشتر. ساتە مێژوویەکەی ئێمە کۆتایی مێژوو نییە، و ئەوە زیاتر دەتوانێت ببێت بە سەرچاوەیەکی ئاسودەیی وەك لەوەی ببێتە هۆیەك بۆ دوودڵی.