I essentially drag sledges for a living, so it doesn't take an awful lot to flummox me intellectually, but I'm going to read this question from an interview earlier this year: "Philosophically, does the constant supply of information steal our ability to imagine or replace our dreams of achieving? After all, if it is being done somewhere by someone, and we can participate virtually, then why bother leaving the house?"
V podstate sa živím ťahaním saní, takže nie je zložité ma intelektuálne vyviesť z miery, ale prečítam vám túto otázku z jedného tohtoročného interview: Z filozofického hľadiska, potláča neustály prísun informácií našu predstavivosť alebo nahrádza snahy o dosiahnutie našich snov? Veď napokon, ak niekto niekde niečo vykonáva a my sa na tom môžeme virtuálne zúčastnovať, prečo vôbec vychádzať z domu?
I'm usually introduced as a polar explorer. I'm not sure that's the most progressive or 21st-century of job titles, but I've spent more than two percent now of my entire life living in a tent inside the Arctic Circle, so I get out of the house a fair bit. And in my nature, I guess, I am a doer of things more than I am a spectator or a contemplator of things, and it's that dichotomy, the gulf between ideas and action that I'm going to try and explore briefly.
Zvyčajne bývam predstavený ako polárny prieskumník. Nie som si istý, či je to ten najprogresívnejší a najmodernejší názov profesie, no viac než dve percentá svojho života som strávil v stane za Severným polárnym kruhom, takže mimo domu trávim dosť veľa času. Myslím, že mám v povahe veci skôr robiť ako ich pozorovať či o nich len premýšľať a práve túto rozdielnosť, túto priepasť medzi myšlienkou a samotným konaním sa tu pokúsim trocha preskúmať.
The pithiest answer to the question "why?" that's been dogging me for the last 12 years was credited certainly to this chap, the rakish-looking gentleman standing at the back, second from the left, George Lee Mallory. Many of you will know his name. In 1924 he was last seen disappearing into the clouds near the summit of Mt. Everest. He may or may not have been the first person to climb Everest, more than 30 years before Edmund Hillary. No one knows if he got to the top. It's still a mystery. But he was credited with coining the phrase, "Because it's there." Now I'm not actually sure that he did say that. There's very little evidence to suggest it, but what he did say is actually far nicer, and again, I've printed this. I'm going to read it out.
Najvýstižnejšia odpoveď na otázku "Prečo?", ktorá ma trápi posledných 12 rokov, sa pripisuje tomuto švihácky vyzerajúcemu chlapíkovi stojacemu vzadu, druhému zľava. Je to George Lee Mallory, mnohým z vás toto meno niečo hovorí. Naposledy ho videli v roku 1924, ako mizne v oblakoch blízko vrcholu Mt. Everestu. Možno sa stal, a možno tiež nie, prvým človekom, ktorý zdolal Mt. Everest, a to viac než 30 rokov pred Edmundom Hillarym. Nikto nevie, či sa dostal až na vrchol. Ostáva to záhadou. Mallorymu sa však pripisuje výrok: "Lebo tam je." Tiež si však nie som istý, či to skutočne povedal, existuje len veľmi málo dôkazov. Ale to, čo povedal určite je v skutočnosti oveľa krajšie. Opäť to mám vytlačené a prečítam vám to.
"The first question which you will ask and which I must try to answer is this: What is the use of climbing Mt. Everest? And my answer must at once be, it is no use. There is not the slightest prospect of any gain whatsoever. Oh, we may learn a little about the behavior of the human body at high altitudes, and possibly medical men may turn our observation to some account for the purposes of aviation, but otherwise nothing will come of it. We shall not bring back a single bit of gold or silver, and not a gem, nor any coal or iron. We shall not find a single foot of earth that can be planted with crops to raise food. So it is no use. If you cannot understand that there is something in man which responds to the challenge of this mountain and goes out to meet it, that the struggle is the struggle of life itself upward and forever upward, then you won't see why we go. What we get from this adventure is just sheer joy, and joy, after all, is the end of life. We don't live to eat and make money. We eat and make money to be able to enjoy life. That is what life means, and that is what life is for."
"Prvá otázka, ktorú sa opýtate a na ktorú sa musím snažiť nájsť odpoveď je: "Je dobytie Mt. Everestu na niečo dobré?" A moja odpoveď musí byť - nie. Z dobytia Mt. Everestu neplynie ani najmenší prospech. Môžeme sa síce naučiť niečo málo o správaní sa ľudského tela vo vysokých nadmorských výškach a lekári môžu tieto poznatky využiť napríklad v letectve, ale inak to neprinesie vôbec nič. Spať neprinesieme ani trochu zlata či striebra, žiadny drahokam, uhlie alebo železo. Nenájdeme tam ani kúsok pôdy, na ktorej by sa dali pestovať jedlé plodiny. Takže to nie je dobré na nič. Ak nepochopíte, že v človeku je niečo, čo ho núti reagovať na výzvu tejto hory a pokúsiť sa ju zdolať, a že tento boj je bojom samotného života a snahou ísť stále vyššie a vyššie, tak potom nepochopíte ani to, prečo tam ideme. To, čo si z tohto dobrodružstva odnesieme, je číra radosť a radosť je, napokon, zmyslom života. Nežijeme preto, aby sme jedli a zarábali. Jeme a zarábame preto, aby sme si mohli užívať život. Toto je zmyslom života, tak ako aj jeho účelom."
Mallory's argument that leaving the house, embarking on these grand adventures is joyful and fun, however, doesn't tally that neatly with my own experience. The furthest I've ever got away from my front door was in the spring of 2004. I still don't know exactly what came over me, but my plan was to make a solo and unsupported crossing of the Arctic Ocean. I planned essentially to walk from the north coast of Russia to the North Pole, and then to carry on to the north coast of Canada. No one had ever done this. I was 26 at the time. A lot of experts were saying it was impossible, and my mum certainly wasn't very keen on the idea. (Laughter)
Mallory teda tvrdí, že opustiť domov a zúčastniť sa všetkých tých dobrodružstiev je radosť a zábava. To sa však akosi nezhoduje s mojimi skúsenosťami. Zatiaľ najďalej od domu som sa dostal na jar roku 2004. Stále presne neviem, čo ma to pochytilo, ale mojím plánom bol samostatný prechod Severným ľadových oceánom, bez akéhokoľvek doprovodu. V podstate som plánoval prejsť zo severného pobrežia Ruska na Severný pól a potom pokračovať až k severnému pobrežiu Kanady. Nikto dovtedy nič také neurobil. Vtedy som mal 26 rokov. Veľa odborníkov tvrdilo, že je to nemožné a moja mama z toho tiež nebola dvakrát nadšená. (Smiech)
The journey from a small weather station on the north coast of Siberia up to my final starting point, the edge of the pack ice, the coast of the Arctic Ocean, took about five hours, and if anyone watched fearless Felix Baumgartner going up, rather than just coming down, you'll appreciate the sense of apprehension, as I sat in a helicopter thundering north, and the sense, I think if anything, of impending doom. I sat there wondering what on Earth I had gotten myself into. There was a bit of fun, a bit of joy. I was 26. I remember sitting there looking down at my sledge. I had my skis ready to go, I had a satellite phone, a pump-action shotgun in case I was attacked by a polar bear. I remember looking out of the window and seeing the second helicopter. We were both thundering through this incredible Siberian dawn, and part of me felt a bit like a cross between Jason Bourne and Wilfred Thesiger. Part of me felt quite proud of myself, but mostly I was just utterly terrified.
Cesta z malej meteorologickej stanice na severnom pobreží Sibíri do môjho východzieho bodu, k hromade ľadu na pobreží Severného ľadového oceánu, trvala asi päť hodín. Ak niekto z vás sledoval nebojácneho Felixa Baumgartnera stúpať hore radšej než padať, viete si predstaviť moje obavy, keď som sedel v helikoptére ženúcej sa na sever, a tiež ten skľučujúci pocit, ktorý ma začínal ovládať. Len som sedel a premýšľal, prečo som sa to, preboha, dal. Trocha pre zábavu, trocha pre radosť. Mal som 26. Pamätám si, ako som tam sedel a díval sa na sane. Mal som pripravené lyže, satelitný telefón a pumpovaciu zbraň pre prípad, že by na mňa zaútočil ľadový medveď. Spomínam si, ako som sa pozeral von oknom na druhú helikoptéru. Obe sa hnali neuveriteľným sibírskym úsvitom a jedna moja polovica sa cítila ako niečo medzi Jasonom Bourneom a Wilfriedom Thesingerom. Tá druhá polovica na mňa bola dosť hrdá, ale najviac zo všetkého som bol dočista vydesený.
And that journey lasted 10 weeks, 72 days. I didn't see anyone else. We took this photo next to the helicopter. Beyond that, I didn't see anyone for 10 weeks. The North Pole is slap bang in the middle of the sea, so I'm traveling over the frozen surface of the Arctic Ocean. NASA described conditions that year as the worst since records began. I was dragging 180 kilos of food and fuel and supplies, about 400 pounds. The average temperature for the 10 weeks was minus 35. Minus 50 was the coldest. So again, there wasn't an awful lot of joy or fun to be had.
Táto moja cesta trvala 10 týždňov, 72 dní. Nevidel som nikoho iného. Túto fotku sme urobili vedľa helikoptéry. Okrem toho som celých 10 týždňov nikoho nevidel. Severný pól je priamo uprostred mora, tak som sa musel vydať cez zamrznutý povrch Severného ľadového oceána. NASA vtedajšie poveternostné podmienky popísala ako najhoršie, aké tam kedy boli zaznamenané. Ťahal som so sebou 180 kíl jedla, paliva a zásob, čo je okolo 400 libier. Priemerná teplota za tých 10 týždňov bola mínus 35. Najviac klesla na mínus 50. Takže opakujem, neužil som si tam nejako extra veľa zábavy či radosti.
One of the magical things about this journey, however, is that because I'm walking over the sea, over this floating, drifting, shifting crust of ice that's floating on top of the Arctic Ocean is it's an environment that's in a constant state of flux. The ice is always moving, breaking up, drifting around, refreezing, so the scenery that I saw for nearly 3 months was unique to me. No one else will ever, could ever, possibly see the views, the vistas, that I saw for 10 weeks. And that, I guess, is probably the finest argument for leaving the house. I can try to tell you what it was like, but you'll never know what it was like, and the more I try to explain that I felt lonely, I was the only human being in 5.4 million square-miles, it was cold, nearly minus 75 with windchill on a bad day, the more words fall short, and I'm unable to do it justice. And it seems to me, therefore, that the doing, you know, to try to experience, to engage, to endeavor, rather than to watch and to wonder, that's where the real meat of life is to be found, the juice that we can suck out of our hours and days. And I would add a cautionary note here, however. In my experience, there is something addictive about tasting life at the very edge of what's humanly possible. Now I don't just mean in the field of daft macho Edwardian style derring-do, but also in the fields of pancreatic cancer, there is something addictive about this, and in my case, I think polar expeditions are perhaps not that far removed from having a crack habit. I can't explain quite how good it is until you've tried it, but it has the capacity to burn up all the money I can get my hands on, to ruin every relationship I've ever had, so be careful what you wish for.
Avšak jedna z tých čarovných vecí na tejto ceste je, že vďaka tomu, že som sa presúval po mori, po tej plávajúcej, pohyblivej mase ľadu, ktorá pláva na povrchu Severného ľadového oceána, je to prostredie, ktoré sa neustále mení. Ľad sa stále hýbe, láme, posúva a znovu zamŕza, takže prírodné scenérie, ktoré som pozoroval takmer 3 mesiace boli pre mňa úplne jedinečné. Nikto nikdy nebude môcť vidieť toto prostredie tak, ako som ho pozoroval ja počas tých 10 týždňov. A to je, myslím, ten najlepší dôvod, prečo vyjsť z domu. Síce vám môžem skúsiť povedať, aké to bolo, ale nikdy nebudete vedieť presne, aké to bolo. A čím viac sa budem snažiť vám priblížiť, ako osamelo som sa cítil, keď som bol jediným človekom na 5,4 miliónoch štvorcových míľ v zime, ktorá počas zlého dňa dosahovala so studeným vetrom aj mínus 75 stupňov, tým viac mi budú dochádzať slová a nebudem schopný vám to priblížiť. A preto sa mi zdá, že podniknúť niečo, skúsiť niečo zažiť, zapojiť sa do niečoho, snažiť sa o niečo miesto sledovania a obdivovania, to je ten základ života, tá šťava, ktorú môžeme vysať z našich hodín a dní. Rád by som však na niečo upozornil. Podľa mojich skúseností, skúsiť život na hranici ľudských možností je tak trochu návykové. A to nemyslím len hlúpe husárske kúsky edvardiánskeho štýlu, ale aj oblasť rakoviny pakreasu, je na tom niečo návykové a v mojom prípade by sa polárne expedície dali prirovnať k závislosti na cracku. Neviete presne, aké dobré to je, kým to neskúsite, ale má to schopnosť vyhodiť do vzduchu všetky moje peniaze a zničiť každý jeden vzťah, ktorý som kedy mal, tak pozor na to, čo si želáte.
Mallory postulated that there is something in man that responds to the challenge of the mountain, and I wonder if that's the case whether there's something in the challenge itself, in the endeavor, and particularly in the big, unfinished, chunky challenges that face humanity that call out to us, and in my experience that's certainly the case. There is one unfinished challenge that's been calling out to me for most of my adult life.
Mallory tvrdil, že v človeku je niečo, čo ho núti odpovedať na výzvu hory a mňa zaujíma, či je niečo v tej samotnej výzve, v tej snahe a čiastočne v tých veľkých, nedokončených výzvach, ktorým ľudstvo čelí a ktoré nás lákajú. V mojom prípade je to určite tak. Je jedna nedokončená výzva, ktorá ma láka väčšinu môjho dospelého života.
Many of you will know the story. This is a photo of Captain Scott and his team. Scott set out just over a hundred years ago to try to become the first person to reach the South Pole. No one knew what was there. It was utterly unmapped at the time. We knew more about the surface of the moon than we did about the heart of Antarctica. Scott, as many of you will know, was beaten to it by Roald Amundsen and his Norwegian team, who used dogs and dogsleds. Scott's team were on foot, all five of them wearing harnesses and dragging around sledges, and they arrived at the pole to find the Norwegian flag already there, I'd imagine pretty bitter and demoralized. All five of them turned and started walking back to the coast and all five died on that return journey.
Mnoho z vás pozná nasledujúci príbeh. Tu je fotografia kapitána Scotta a jeho tímu. Scott sa pred vyše sto rokmi rozhodol, že sa pokúsi stať prvým človekom, ktorý dosiahne Južný pól. Nikto nevedel, čo ho tam čaká. Južný pól nebol vtedy zmapovaný. Vedeli sme viac o povrchu Mesiaca než o srdci Antarktídy. Scott, ako mnoho z vás vie, bol v snahe porazený Roaldom Amundsenom a jeho nórskym tímom, ktorí použili psami ťahané sane. Scottov tím šiel peši, všetkých päť malo popruhy, na ktorých ťahali sane a keď konečne prišli na Južný pól a našli tam nórsku vlajku, viem si predstaviť, aký to musel byť horký a demoralizujúci pocit. Všetci piati sa teda otočili a vybrali sa späť na pobrežie a všetci piati na tejto ceste aj zomreli.
There is a sort of misconception nowadays that it's all been done in the fields of exploration and adventure. When I talk about Antarctica, people often say, "Hasn't, you know, that's interesting, hasn't that Blue Peter presenter just done it on a bike?" Or, "That's nice. You know, my grandmother's going on a cruise to Antarctica next year. You know. Is there a chance you'll see her there?" (Laughter)
V súčasnosti existuje mylná predstava, že na poli prieskumníctva a dobrodružstva bolo už všetko urobené. Keď rozprávam o Antarktíde, ľudia často hovoria: "To je ale zaujímavé, nebol tam nedávno na bicykli ten chlapík, čo moderuje Reflex?" Alebo: "To je milé, vieš, moja babička sa chystá na budúci rok na plavbu do Antarktídy. Je nejaká šanca, že by ste sa tam stretli?" (Smiech)
But Scott's journey remains unfinished. No one has ever walked from the very coast of Antarctica to the South Pole and back again. It is, arguably, the most audacious endeavor of that Edwardian golden age of exploration, and it seemed to me high time, given everything we have figured out in the century since from scurvy to solar panels, that it was high time someone had a go at finishing the job. So that's precisely what I'm setting out to do.
Ale Scottova cesta zostáva nedokončená. Nikto zatiaľ neprešiel od pobrežia Antarktídy na Severný pól a zase naspäť. Je to, pravdepodobne, najodvážnejšia snaha od edvardiánskeho zlatého veku objavov a zdá sa mi, že keď vezmeme do úvahy všetko, čo sme za posledné storočie objavili, od liečby skorbutu po solárne panely, tak je najvyšší čas, aby niekto dokončil to, čo Scott začal. A to je presne to, čo plánujem urobiť.
This time next year, in October, I'm leading a team of three. It will take us about four months to make this return journey. That's the scale. The red line is obviously halfway to the pole. We have to turn around and come back again. I'm well aware of the irony of telling you that we will be blogging and tweeting. You'll be able to live vicariously and virtually through this journey in a way that no one has ever before. And it'll also be a four-month chance for me to finally come up with a pithy answer to the question, "Why?"
Na budúci rok o takomto čase, v októbri, budem viesť trojčlenný tím bádateľov. Bude nám trvať asi štyri mesiace ísť tam a späť. Takáto je mierka. Tá červená čiara je cesta na Severný pól. Potom sa otočíme a vrátime sa späť. Som si plne vedomý tej irónie, keď vám hovorím, že budeme blogovať a tweetovať. Budete môcť sprostredkovane a virtuálne túto cestu absolvovať s nami spôsobom, akým to ešte nikdy nikto nezažil. A zároveň to pre mňa bude štvormesačná šanca konečne prísť na najvýstižnejšiu odpoveď na otázku: "Prečo?"
And our lives today are safer and more comfortable than they have ever been. There certainly isn't much call for explorers nowadays. My career advisor at school never mentioned it as an option. If I wanted to know, for example, how many stars were in the Milky Way, how old those giant heads on Easter Island were, most of you could find that out right now without even standing up. And yet, if I've learned anything in nearly 12 years now of dragging heavy things around cold places, it is that true, real inspiration and growth only comes from adversity and from challenge, from stepping away from what's comfortable and familiar and stepping out into the unknown. In life, we all have tempests to ride and poles to walk to, and I think metaphorically speaking, at least, we could all benefit from getting outside the house a little more often, if only we could summon up the courage. I certainly would implore you to open the door just a little bit and take a look at what's outside. Thank you very much. (Applause)
Naše životy sú v súčasnosti bezpečnejšie a pohodlnejšie ako boli kedykoľvek predtým. Prieskumníci dnes skutočne nemajú veľmi čo preskúmavať. Výchovný poradca u nás v škole mi to nikdy ako možnosť neponúkol. Ak by som chcel, napríklad, vedieť, koľko hviezd je v Mliečnej dráhe alebo aké staré sú tie obrovské hlavy na Veľkonočnom ostrove väčšina z vás by to mohla nájsť hneď teraz a to dokonca bez toho, aby ste sa museli postaviť. No napriek tomu, ak som sa niečo naučil za 12 rokov ťahania ťažkých vecí po studených miestach, tak to je to, že pravá, skutočná inšpirácia a duševný rast prichádza s prekonávaním tažkostí a výziev, s opustením toho, čo je pohodlné a známe a s vykročením do neznáma. V živote všetci máme búrky, ktoré treba prečkať a póly, ku ktorým treba dôjsť a ja si myslím, že - obrazne povedané - všetci by sme mohli mať osoh z toho, keby sme vychádzali z domu o niečo častejšie, stačí len nabrať odvahu. Rád by som vás teda vyzval, aby ste otvorili dvere čo i len o kúsok viac a pozreli sa, čo čaká vonku. Ďakujem veľmi pekne. (Potlesk)