I want to start with a game. Okay? And to win this game, all you have to do is see the reality that's in front of you as it really is, all right? So we have two panels here, of colored dots. And one of those dots is the same in the two panels. And you have to tell me which one.
Dua të filloj me një lojë. Për të fituar këtë lojë, e vetmja gjë që duhet të bëni është të shikoni realitetin që ndodhet perball jush se si ai në të vërtetë është. Dakord? Pra, këtu kemi dy panele, me siperfaqe rrathësh të ngjyrosur. Një nga këta rrathë është i njëjtë në të dy panelet. Dakord? Më tregoni se cili nga këta është.
Now, I narrowed it down to the gray one, the green one, and, say, the orange one. So by a show of hands, we'll start with the easiest one. Show of hands: how many people think it's the gray one? Really? Okay. How many people think it's the green one? And how many people think it's the orange one? Pretty even split.
Memorizojeni tani, rrethin gri, jeshil dhe le të themi portokalle. Me një ngritje duarsh - do fillojme me më të thjeshtën - Me një ngritje duarsh: sa prej jush mendojnë se është ngjyra gri? Me të vërtetë? Dakord. Sa prej jush mendojnë se është ngjyra jeshile? Sa prej jush mendojnë se është ngjyra portokalle? Ndarje e barabartë pothuajse.
Let's find out what the reality is. Here is the orange one.
Le të gjejmë se cili është realiteti. Ja ku është ajo portokalle.
(Laughter)
Të qeshura)
Here is the green one. And here is the gray one.
Ja ku është jeshilja. dhe ja ku është grija.
(Laughter)
(Të qeshura)
So for all of you who saw that, you're complete realists. All right?
Pra për të gjithë ju që vështruat atë, jeni një realist i plotë. Të gjithë dakord? (Të qeshura)
(Laughter)
So this is pretty amazing, isn't it? Because nearly every living system has evolved the ability to detect light in one way or another. So for us, seeing color is one of the simplest things the brain does. And yet, even at this most fundamental level, context is everything. What I'm going to talk about is not that context is everything, but why context is everything. Because it's answering that question that tells us not only why we see what we do, but who we are as individuals, and who we are as a society.
Pra kjo gjë e bukur mahnitëse në të vërtëtë nuk është? Sepse gati çdo krijesë e gjallë ka krijuar aftësinë të dalloj dritën në një mënyrë ose tjetër. Pra për ne, veshtrimi i ngjyrave është gjëja më e thjështë që truri bën. Akoma, edhe në shkallën më rrënjësore, konteksi është gjithçka. Ajo që dua të shpjegoj nuk është që konteksi është gjithçka, por përse konteksi është gjithçka. Sepse i përgjigjet pyetjes që na thotë ne jo vetëm pse shikojmë çfarë bëjmë, por kush jemi ne si individual, dhe kush jemi ne si shoqëri.
But first, we have to ask another question, which is, "What is color for?" And instead of telling you, I'll just show you. What you see here is a jungle scene, and you see the surfaces according to the amount of light that those surfaces reflect. Now, can any of you see the predator that's about to jump out at you? And if you haven't seen it yet, you're dead, right?
Por në fillim ne duhet të bëjmë një pyetje tjetër, e cila është, " Përse shërbejnë ngjyrat" Në vend që tjua them, do tjua tregoj. Cfarë shikoni këtu është një pamje nga xhungla. Ju shikoni sipërfaqet bazuar në sasinë e dritës që ato sipërfaqe reflektojnë. Tani, a mund ndonjëri prej jush të shikojë predatorin që është gati tju hidhet përballë? Nësë nuk e keni parë akoma, ju jeni i vdekur. Dakord?
(Laughter)
(Të qeshura)
Can anyone see it? Anyone? No? Now let's see the surfaces according to the quality of light that they reflect. And now you see it.
A mundet ndonjëri prej jush ta shikojë? Ndonjëri? Jo? Tani le të shikojmë sipërfaqet bazuar në cilësinë e dritës që ato reflektojnë. Tani ju mund ta shihni.
So, color enables us to see the similarities and differences between surfaces, according to the full spectrum of light that they reflect. But what you've just done is in many respects mathematically impossible. Why? Because, as Berkeley tells us, we have no direct access to our physical world, other than through our senses. And the light that falls onto our eyes is determined by multiple things in the world, not only the color of objects, but also the color of their illumination, and the color of the space between us and those objects. You vary any one of those parameters, and you'll change the color of the light that falls onto your eye.
Pra, ngjyra na krijon mundësinë ne që të shikojmë ngjashmëritë dhe diferencat midis sipërfaqeve, bazuar në spektrin e plotë të ngjyrave që ato reflektojnë. Por çfarë ju sapo keni bërë, është në shumë drejtime, matematikisht e pamundur. Pse? Sepse, siç Berkeley na thotë ne, ne nuk kemi hyrje të drejtëpërdrejtë në botën fizike, veç se me anën e shqisave tona. Drita që bie mbi sytë tanë është e kushtëzuar nga shumë gjëra që ndodhen në botën tonë -- jo vetëm ngjyra e objekteve, por gjithashtu dhe ajo e shkëlqimit të tyre, dhe ngjyra e hapësirës midis nesh dhe atyre objekteve. Varioni ndonjërën prej atyre parametrave, dhe ju do të ndryshoni ngjyrën e dritës që bie mbi sytë tuaj.
This is a huge problem, because it means that the same image could have an infinite number of possible real-world sources. Let me show you what I mean. Imagine that this is the back of your eye, okay? And these are two projections from the world. They're identical in every single way. Identical in shape, size, spectral content. They are the same, as far as your eye is concerned. And yet they come from completely different sources. The one on the right comes from a yellow surface, in shadow, oriented facing the left, viewed through a pinkish medium. The one on the left comes from an orange surface, under direct light, facing to the right, viewed through sort of a bluish medium. Completely different meanings, giving rise to the exact same retinal information. And yet it's only the retinal information that we get.
Ky është një problem madhor sepse do të thotë që i njejti imazh mund të ketë një numër infinit me burime të mundura nga bota reale. Me lini tju tregoj se cfarë dua të them me këtë gjë. Imagjinoni që kjo është pjesa mbrapa e syrit tuaj. Dhe këto janë dy projeksione nga bota. Ato janë identike në çdo lloj mënyre. Identike në formë, përmasë, domethënie imagjinare. Ato janë të njëjta për aq sa vështrimi juaj është i vëmendshëm. Por përsëri akoma ato vijnë nga burime krejt të ndryshme. Ajo në të djathtë vjen nga një sipërfaqe e verdhë, në hije, e orientuar në drejtim të majtë, e parë midis një roze të çelët mesatare. Ajo në të majtë vjen nga një sipërfaqe portokalle, përmes një drite të drejtëpërdrejtë, në drejtim të djathtë, e parë përmes një lloj bluje mesatare. Domethënie krejt të kundërta, i japin rrugë të njëjtin informacion retinal. Por akoma është vetëm informacioni retinal që ne kuptojmë.
So how on Earth do we even see? So if you remember anything in this next 18 minutes, remember this: that the light that falls onto your eye, sensory information, is meaningless, because it could mean literally anything. And what's true for sensory information is true for information generally. There's no inherent meaning in information. It's what we do with that information that matters.
Pra se është e mundur që ne mund të shikojmë? Nëse do tju kujtohet ndonjë gjë gjatë këtyre 18 minutave që do të na pasojnë, kujtoni kete gje: drita qe bie mbi syte tuaj, me anë të sensorëve të informacionit, ësht♪7 e pakuptimtë. Mund të ketë kuptimin e çdo gjëje. Ajo që është e vërtetë për informacionin e sensorëve është e vërtetë për informacionin në përgjithësi. Nuk ka informacion të trashëguar. Eshtë ajo që bëjmë me informacionin që ka rëndësi.
So, how do we see? Well, we see by learning to see. The brain evolved the mechanisms for finding patterns, finding relationships in information, and associating those relationships with a behavioral meaning, a significance, by interacting with the world. We're very aware of this in the form of more cognitive attributes, like language. I'm going to give you some letter strings, and I want you to read them out for me, if you can.
Pra si ne arrijmë të shikojmë? Ne shikojmë duke mësuar të shikojmë. Pra truri zhvilloi mekanizmin për të gjetur gjurmët, gjetjen e lidhjeve në informacion, dhe bashkangjit ato lidhje me një domethënie sjelljesh, një rëndësi, duke nënvepruar me botën. Ne jemi shumë të ndërgjegjëshëm për këtë gjë në një formë të atributeve më njohëse, si gjuhët folëse. Pra, do tju jap disa gërma. Dua që ti lexoni me zë të lartë për nga mua, nëse mundeni.
Audience: "Can you read this?" "You are not reading this." "What are you reading?"
Audienca: " A mund ta lexosh këtë?" " Ju nuk po e lexoni këtë." "Cfarë po lexoni?"
Beau Lotto: "What are you reading?" Half the letters are missing, right? There's no a priori reason why an "H" has to go between that "W" and "A." But you put one there. Why? Because in the statistics of your past experience, it would have been useful to do so. So you do so again. And yet you don't put a letter after that first "T." Why? Because it wouldn't have been useful in the past. So you don't do it again.
Beau Lotto: " Cfarë po lexoni?" Gjysma e gërmave mungon. Dakord? Nuk ka arsye a priori pse një "H" duhet të shkojë midis "W" dhe "A." Por ju e vutë një aty. Pse? Sepse në statistikat e eksperiencës së kaluar do të ishte e dobishme të bëje kështu. Pra ti bën të njëjtën gjë përsëri. Por perseri ti nuk ve nje germe pas germes paraardhëse "T" Pse? Sepse nuk do të ishte e dobishme në të kaluarën. Pra ju nuk e bëni përsëri.
So, let me show you how quickly our brains can redefine normality, even at the simplest thing the brain does, which is color. So if I could have the lights down up here. I want you to first notice that those two desert scenes are physically the same. One is simply the flipping of the other. Now I want you to look at that dot between the green and the red. And I want you to stare at that dot. Don't look anywhere else. We're going to look at it for about 30 seconds, which is a bit of a killer in an 18-minute talk.
Pra me lini tju tregoj se sa shpejte truri jone ripercakton normalitetin, edhe me gjënë më të thjeshtë që truri bën, e cila është ngjyra. Pra nese ju mund te keni dritat poshte ketu. Dua që ju të vështroni dy pamjet e shkretëtirës të cilat fizikisht janë njësoj. Njëra është thjesht e kundërta e tjetrës. Dakord? Tani dua që ju të shikoni pikën midis te jeshiles dhe të kuqes. Dakord? Dhe dua që ta vështroni atë pikë me vëmendje. Mos shikoni asgjëkundi tjetër. Do ta shikojmë atë dritë për rreth 30 sekonda, gjë e cila do na vrasi pak kohë në këtë bisedë 18-minutëshe.
(Laughter)
(Të qeshura)
But I really want you to learn. And I'll tell you -- don't look anywhere else -- I'll tell you what's happening in your head. Your brain is learning, and it's learning that the right side of its visual field is under red illumination; the left side of its visual field is under green illumination. That's what it's learning. Okay? Now, when I tell you, I want you to look at the dot between the two desert scenes. So why don't you do that now?
Por dua që ju të mësoni me të vërtetë. Do tjua them - mos shikoni asgjëkundi tjetër - do tju them se cfarë po ndodh në kokën tuaj. Truri juaj po mëson. Po mëson që krahu i djathtë i fushës pamore është nën një reflektim të kuq; ana e djathtë e fushës pamore të tij është nën një reflektimi jeshil. Kjo është ajo që ai po mëson. Dakord? Tani, kur unë tju them, që dua të shikoni tek pika midis dy pamjeve të shkretëtirës. Pra përse nuk e bëni atë tani?
(Laughter)
(Të qeshura)
Can I have the lights up again?
A mund të kem ndricim përsëri?
I take it from your response they don't look the same anymore, right?
E kuptova nga pergjigja juaj qe ato nuk duken te njejta perseri. Dakord?
(Applause)
(Duartrokitje)
Why? Because your brain is seeing that same information as if the right one is still under red light, and the left one is still under green light. That's your new normal. Okay? So, what does this mean for context? It means I can take two identical squares, put them in light and dark surrounds, and the one on the dark surround looks lighter than on the light surround. What's significant is not simply the light and dark surrounds that matter. It's what those light and dark surrounds meant for your behavior in the past.
Pse? Sepse truri juaj po shikon po të njëjtin informacion. sikur ana e djathtë është akoma nën dritë të kuqe, dhe ana e majtë akoma nën dritën jeshile. Ky është normaliteti juaj i ri. Pra çfarë do të thotë kjo për konteks? Do të thotë që unë mund ti marr këto dy katror identik, dhe mund ti rrethoj me dritë dhe errësirë. Tani ajo në sfond të errët duket më e ndriçuar se ajo në sfond me dritë. Ajo që është domethënëse nuk është vetëm sfondi i errët dhe dritë që ka rëndësi. Eshtë ajo çka sfondi me dritë dhe errësirë kishte domethënie për sjelljen tënde në të kaluarën.
So I'll show you what I mean. Here we have that exact same illusion. We have two identical tiles on the left, one in a dark surround, one in a light surround. And the same thing over on the right. Now, I'll reveal those two scenes, but I'm not going to change anything within those boxes, except their meaning. And see what happens to your perception.
Po ju tregoj se çfarë dua të them. Ja ku kemi të njëjtin illusion ekzakt. Kemi dy pllaka identike, në të majtën tonë, njëra në sfond të errët, njëra në sfond me dritë. Të njëjtën gjë kemi dhe në të djathtën tonë. Tani, ajo që do të bëj është rishikimi i të dyja skenave. Nuk kam për të ndryshuar asgjë prej këtyre dy kutive, përveç domethënies së tyre. Dhe të shikoj se cfarë do i ndodhi percepsionit tuaj.
Notice that on the left the two tiles look nearly completely opposite: one very white and one very dark, right? Whereas on the right, the two tiles look nearly the same. And yet there is still one on a dark surround, and one on a light surround. Why? Because if the tile in that shadow were in fact in shadow, and reflecting the same amount of light to your eye as the one outside the shadow, it would have to be more reflective -- just the laws of physics. So you see it that way.
Vëreni atë në të majtë të dyja pllakat duken pothuajse në opozitë: njëra shumë e bardhë dhe njëra shumë e errët. Dakord? Ndërsa, në të djathtë, të dyja pllakat duken pothuajse të njëjta Por përsëri është akoma një në sfond të errët dhe një në sfond me dritë. Pse? Sepse nëse pllaka në hije do të ishte në të vërtetë në hije, dhe do reflektonte te njëjtën sasi drite në sytë tuaj si ajo që ndodhet jashtë hijeje, do të duhej të ishte me shumë reflektive - thjesht ligji i fizikës. Pra ju e shikoni në atë mënyrë.
Whereas on the right, the information is consistent with those two tiles being under the same light. If they're under the same light reflecting the same amount of light to your eye, then they must be equally reflective. So you see it that way. Which means we can bring all this information together to create some incredibly strong illusions.
Ndërsa në të djathtë, informacioni është në përputhje me ato dy pllaka që ndodhen në të njëjtën dritë. Nëse janë nën të njëjtën dritë, reflektojnë të njëjtën sasi drite tek sytë tuaj, atëherë ato duhet të jenë reflektuese të njëjta. Pra ju e shikoni në atë lloj mënyre. çka do të thotë se ne mund ta grumbullojmë të gjithë këtë informacion së bashku për të krijuar pak iluzion të fortë dhe pabesues.
This is one I made a few years ago. And you'll notice you see a dark brown tile at the top, and a bright orange tile at the side. That is your perceptual reality. The physical reality is that those two tiles are the same.
Këtë këtu e bëra disa vite të shkuara. Keni për të dalluar një pllakë kafe në krye, dhe një pllakë portokalle të ndritshme anash. Ai është realiteti jot që percepton. Realiteti fizik ja pse ato dy pllaka janë të njëjta.
Here you see four gray tiles on your left, seven gray tiles on the right. I'm not going to change those tiles at all, but I'm going to reveal the rest of the scene. And see what happens to your perception. The four blue tiles on the left are gray. The seven yellow tiles on the right are also gray. They are the same. Okay? Don't believe me? Let's watch it again.
Ja ku ju shikoni katër pllaka gri në të majtën tuaj, shtatë pllaka gri në të djathtën tuaj. Nuk kam për ti ndryshuar këto pllaka aspak. Por do të zbuloj pjesën tjetër të skenës. Dhe të shikoj se cfarë do të ndodhi me anën perceptive tuaj. Katër pllakat blu në të majtë janë gri. shtate pllakat portokalle në të djathtë janë gjithashtu gri. Ato janë të njejta. Dakord? Nuk më besoni? Le ta shikojmë së bashku përsëri.
What's true for color is also true for complex perceptions of motion. So, here we have -- let's turn this around -- a diamond. And what I'm going to do is, I'm going to hold it here, and I'm going to spin it. And for all of you, you'll see it probably spinning this direction. Now I want you to keep looking at it. Move your eyes around, blink, maybe close one eye. And suddenly it will flip, and start spinning the opposite direction. Yes? Raise your hand if you got that. Yes? Keep blinking. Every time you blink, it will switch. So I can ask you, which direction is it rotating? How do you know? Your brain doesn't know, because both are equally likely. So depending on where it looks, it flips between the two possibilities.
Cfarë është e vërtetë për ngjyrat është gjithashtu e vërtetë për perceptionin e ndërlikuar të ndjenjave. Pra ja ku jemi - le ta kthejmë këtë vërdallë - një diamant. Ajo që do bej eshte se do ta mbaj ketu, dhe ta rrotulloj. Dhe për të gjithë ju, do ta shikoni të rretullohet ndoshta në këtë drejtim. Tani dua që ju ta vështroni atë. Rrotulloni sytë përreth, mbyllni qepallat, mbase mbyllni njërin sy. Papritur do kthehet nga e kundërta dhe do filloj të rrotullohet në drejtim të kundërt. Po? ngrini duart nëse e kuptuat. Po? Vazhdoni të mbyllni qepallat. Saherë që e beni do tju ndërrohet drejtimi. Dakord? Pra a mund tju pyes se në cilin drejtim po rrotullohej? Nga e dini? Truri juaj nuk e di. Sepse të dy janë të njëjtë të ngjashëm. Pra varet se ku shikohet që të rrotullohet midis dy mundësive.
Are we the only ones that see illusions? The answer to this question is no. Even the beautiful bumblebee, with its mere one million brain cells, which is 250 times fewer cells than you have in one retina, sees illusions, does the most complicated things that even our most sophisticated computers can't do. So in my lab we work on bumblebees, because we can completely control their experience, and see how it alters the architecture of their brain. We do this in what we call the Bee Matrix.
Jemi ne të vetmit që shikojmë iluzione? Përgjigja e kësaj pyetjeje është jo. Edhe grerëza e bukur, me një milion qeliza truri, e cila është 250 herë më shumë qeliza sesa ju keni në një retinë, shikon iluzione, bën gjëra shumë të komplikuara që edhe kompjuterat tanë më të komplikuar nuk mund ti bëjnë dot. Pra në laboratorin tim, ne sigurisht punojmë me grerëzat. Sepse ne mund të kontrollojmë plotësisht eksperiencën e tyre, dhe të shikojmë se si ajo i bashkangjitet arkitekturës së trurit të tyre. Ne e bejmë këtë në atë që quhet Matriksa e Bleteve.
Here you have the hive. You can see the queen bee, the large bee in the middle. Those are her daughters, the eggs. They go back and forth between this hive and the arena, via this tube. You'll see one of the bees come out here. You see how she has a little number on her? There's another one coming out, she also has a number on her. Now, they're not born that way, right? We pull them out, put them in the fridge, and they fall asleep. Then you can superglue little numbers on them.
Këtu keni hojen. Mund të shikoni bletën mbretëreshë, atë bletën e madhe në mes atje. Ato janë të gjitha vajzat e saj, vezët. Ato shkojnë mbrapa dhe para përmes kësaj koshereje dhe arenës përmes këtij tubi. dhe ju do të shikoni njërën prej këtyre bletëve të dali diku këtu. E shikoni se si ajo ka një numër mbi vete? Po, ja ku është dhe një tjetër duke dalë jashtë. Ajo ka një numër tjetër mbi vete. Tani, ato nuk janë të lindura në atë lloj mënyre. Ne i nxjerrim jashtë, i fusim në një frigorifer, dhe i lëmë të bien në gjumë. Atëherë ju mund të ngjisni numra të vegjël mbi to.
(Laughter)
(Të qeshura)
And now, in this experiment they get a reward if they go to the blue flowers. They land on the flower, stick their tongue in there, called a proboscis, and drink sugar water. She's drinking a glass of water that's about that big to you and I, will do that about three times, then fly. And sometimes they learn not to go to the blue, but to go where the other bees go. So they copy each other. They can count to five. They can recognize faces. And here she comes down the ladder. And she'll come into the hive, find an empty honey pot, and throw up, and that's honey.
Dhe tani në këtë eksperiment ato shpërblehen nëse shkojnë tek lulet blu. Dhe ulen në lule. Ngulin gjuhën e tyre në to, e quajtur hundë e madhe, dhe pijnë ujë me sheqer. Tani ajo po pijë një gotë me ujë që është gati sa ty dhe mua e madhe, do ta bëjë atë tre herë, dhe pastaj do të fluturojë. Disa herë ato mësojnë të shkojnë jo vetëm tek lulet blu, por të shkojnë aty ku shkojnë bletët e tjera. Kështu ato kopjojnë njëra tjetrën. Ato mund të numërojnë deri në pesë. Ato mund të dallojnë fytyra. Dhe ja ku vjen poshtë shkallëve. Dhe ajo do vijë brenda hojes, të gjej një gjashtëkëndësh bosh për mjaltin, dhe ta hedhi tutje, ai është mjalt.
(Laughter)
(Të qeshura)
Now remember, she's supposed to be going to the blue flowers, but what are these bees doing in the upper right corner? It looks like they're going to green flowers. Now, are they getting it wrong? And the answer to the question is no. Those are actually blue flowers. But those are blue flowers under green light. So they're using the relationships between the colors to solve the puzzle, which is exactly what we do.
Mos harroni -- (Të qeshura) ajo është e predispozuar të shkojë tek lulet blu. Por çfar janë duke bërë këto bletë në cepin e djathtë? Duket sikur ato po shkojnë tek lulet jeshile. Po e kuptojnë gabim? përgjigja e pyetjes është jo. Ato janë në të vërtetë lule blu. Por ato janë lule blu nën një dritë jeshile. Pra ato po perdorin lidhjen midis ngjyrave për të zgjidhur gjëegjëzën. E cila është saktësisht ajo çfarë bëjmë ne.
So, illusions are often used, especially in art, in the words of a more contemporary artist, "to demonstrate the fragility of our senses." Okay, this is complete rubbish. The senses aren't fragile. And if they were, we wouldn't be here. Instead, color tells us something completely different, that the brain didn't actually evolve to see the world the way it is. We can't. Instead, the brain evolved to see the world the way it was useful to see in the past. And how we see is by continually redefining normality.
Pra, iluzionet janë përdorur zakonisht, sidomos në art, në botën e më shumë artistëve bashkëkohës, " të tregoj ndjeshmërinë e senseve tona." Mirë, ky është budallallek i gjithë. Senset nuk jane te dobeta. Dhe nese ato do ishin, ne nuk do te ishim ketu. Përkundrazi, ngjyra na tregon ne dicka komplet ndryshe, që truri nuk u zhvillua në të vërtetë për të parë botën ashtu si është tani. Ne nuk mundemi. Përkundrazi truri u evolua të shikojë botën në mënyrën që ishte e dobishme për tu parë në të kaluarën. Dhe si ne shohim është duke ripërcaktuar vazhdimisht normalitetin.
So, how can we take this incredible capacity of plasticity of the brain and get people to experience their world differently? Well, one of the ways we do it in my lab and studio is we translate the light into sound, and we enable people to hear their visual world. And they can navigate the world using their ears.
Pra si mund ta marrim këtë gjë të pabesueshme që është aftësia e plasticitetit të trurit dhe te bejme njerezit te perjetojne boten e tyre ndryshe? Mirë, një nga mënyrat që ne bëjmë në laboratorin tim në studio është duke përkthyer dritën në tingull dhe aktivizojmë njerëzit të dëgjojnë botën e tyre pamore. Dhe ata mund të lundrojnë nëpër botë duke përdorur veshët e tyre.
Here's David on the right, and he's holding a camera. On the left is what his camera sees. And you'll see there's a faint line going across that image. That line is broken up into 32 squares. In each square, we calculate the average color. And then we just simply translate that into sound. And now he's going to turn around, close his eyes, and find a plate on the ground with his eyes closed.
Këtu është David, në të djathtë. Ai po mban një aparat fotografik. Në të majtë është ajo që aparati i tij shikon. Aty ju do të shikoni një linjë, një linjë gati e padukshme që shkon përmes imazhit. Ajo linje është ndërprerë në 32 katrorë. në secilin katror ne llogarisim ngjyrat në përgjithësi. Më vonë thjesht e përkthejmë atë në tingull. Tani ai do të kthehet rrotull, mbyll sytë e tij, dhe do të gjejë një pjatë në dysheme, me sytë e tij të mbyllur.
(Continuous sound)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
Beau Lotto: He finds it. Amazing, right? So not only can we create a prosthetic for the visually impaired, but we can also investigate how people literally make sense of the world. But we can also do something else. We can also make music with color. So, working with kids, they created images, thinking about what might the images you see sound like if we could listen to them. And then we translated these images. And this is one of those images. And this is a six-year-old child composing a piece of music for a 32-piece orchestra. And this is what it sounds like.
Ai e gjeti. E mahnitëshme. Drejtë? Pra, jo vetëm që mund të krijojë një protezë për probleme të pari por ne mund të hetojmë gjithashtu se si njerëzit fjalë për fjalë i japin kuptim botës. Por ne mund të bëjmë diçka tjetër. Ne mund të bëjmë muzikën me ngjyra. Pra duke punuar me fëmijët, ata krijuan imazhe, duke menduar se si imazhet që ju shikoni mund të tingëllojnë nëse ne do të mund ti dëgjonim ato. Dhe ne i përkthyem këto imazhe. Dhe kjo është njëra prej tyre. Ky është një djalë gjashtë vjeç duke kompozuar një pjesë muzikore për 32 instrumenta orkestror. Këto janë tingujt që dëgjohen.
(Electronic representation of orchestral music)
So, a six-year-old child. Okay?
Pra, një djalë gjashtë vjeç. Dakord?
Now, what does all this mean? What this suggests is that no one is an outside observer of nature, okay? We're not defined by our central properties, by the bits that make us up. We're defined by our environment and our interaction with that environment, by our ecology. And that ecology is necessarily relative, historical and empirical. So, what I'd like to finish with is this over here. Because what I've been trying to do is really celebrate uncertainty. Because I think only through uncertainty is there potential for understanding.
Tani, çfarë do të thotë e gjithë kjo? çfarë tregon kjo është që asnjeri nuk është një vëzhgues i jashtëm nga natyra. Dakord? Ne nuk jemi të përcaktuar nga zotërimet tona qëndrore, nga pakicat që na bëjnë ne të plotë. Ne jemi të përcaktuar nga mjedisi dhe veprimi i brendshëm me atë mjedis - nga sistemi jonë ekologjik. Dhe kjo ekologji është relative e nevojshme, historikisht dhe empirikisht. Pra, me atë që dua të mbaroj është kjo. Sepse ajo që kam dashur të bëj është në të vërtetë gezimi për të pasigurtën. Sepse mendoj që vetëm përmes të qenit i pasigurtë ndodhet një fuqi për kuptimin e gjërave.
So, if some of you are still feeling a bit too certain, I'd like to do this one. So, if we have the lights down. And what we have here -- Can everyone see 25 purple surfaces on your left, and 25, call it yellowish, surfaces on your right? So now, what I want to do, I'm going to put the middle nine surfaces here under yellow illumination, by simply putting a filter behind them. Now you can see that changes the light that's coming through there, right? Because now the light is going through a yellowish filter and then a purplish filter. I'm going to do the opposite on the left here. I'm going to put the middle nine under a purplish light.
Pra, nëse ndiheni akoma sadopak te pasigurtë, do më pëlqente të bëja këtë gjë. Pra nëse mund të ulim ndriçimin. Dhe çfar kemi ketu -- A mundet ndonjëri prej jush të shikojë 25 sipërfaqe vjollcë? në të majtën tuaj, dhe 25, quajeni të verdhë, sipërfaqe në të djathtën tuaj? Pra, tani, ajo që dua unë të bëj: Do të fus nëntë sipërfaqe të mezit këtu nën një ndriçim të verdhë thjesht duke futur një filtër mbrapa tyre. Mire pra. Tani ju mund të shihni që ajo ndryshoi dritën Ajo vjen përmes atje. Drejt? Sepse tani drita po shkon përmes një filtri të verdhë dhe pastaj një filtri vjollcë. Do ta bëj këtë në të kundërt këtu. Do të fus nëntë sipërfaqet e mezit nën dritë vjollcë.
Now, some of you will have noticed that the consequence is that the light coming through those middle nine on the right, or your left, is exactly the same as the light coming through the middle nine on your right. Agreed? Yes? Okay. So they are physically the same. Let's pull the covers off. Now remember -- you know that the middle nine are exactly the same. Do they look the same? No. The question is, "Is that an illusion?" And I'll leave you with that.
Tani, disa prej jush do të dallojnë që pasojat jane që drita ardhëse prej atyre nëntë sipërfaqeve në mes në të djathtë, ose në të majtë, është saktësisht e njëjtë si drita që vjen përmes këtyre nëntë sipërfaqeve në të djathtën tuaj. Dakord? Po? Dakord. Pra ato janë fizikisht të njëjta. Le të heqim mbulesat. Tani kujtoni, e dini që nëntë të mezit janë ekzakt të njëjtat. A duken të njëjta? Jo. Pyetja është, " Eshtë një iluzion?" Do tjua lë ju pergjigjen e pyetjes.
So, thank you very much.
Pra, faleminderit shume.
(Laughter)
(Duartrokitje)
(Applause)