Chtěl bych začít hrou. A abyste tuto hru vyhráli, je třeba jen vidět realitu před vámi takovou, jaká skutečně je. Dobrá? Máme tu tedy dva panely s barevnými kolečky. A jedna z těch koleček jsou stejná na obou panelech. Dobře? A vy mi řekněte která.
I want to start with a game. Okay? And to win this game, all you have to do is see the reality that's in front of you as it really is, all right? So we have two panels here, of colored dots. And one of those dots is the same in the two panels. And you have to tell me which one.
Teď to zúžím na šedá, zelená a třeba oranžová kolečka. Tak budeme zvedat ruce - začneme tím nejjednodušším - zvedněte ruce, kdo si myslíte, že jsou to šedá kolečka. Skutečně? Dobře. Kolik lidí si myslí, že jsou to ta zelená? A kolik lidí si myslí, že jsou to oranžová kolečka? Dost nejednotný názor.
Now, I narrowed it down to the gray one, the green one, and, say, the orange one. So by a show of hands, we'll start with the easiest one. Show of hands: how many people think it's the gray one? Really? Okay. How many people think it's the green one? And how many people think it's the orange one? Pretty even split.
Tak se podíváme, jaká je skutečnost. Tady je oranžové. (Smích) Tady je zelené. A tady je šedé. (Smích) Takže vy, kdo jste to viděli, jste naprostí realisté. Ano? (Smích)
Let's find out what the reality is. Here is the orange one. (Laughter) Here is the green one. And here is the gray one. (Laughter) So for all of you who saw that, you're complete realists. All right?
(Laughter)
Je to vlastně naprosto úžasné, že? Protože téměř každý živý organismus si vyvinul schopnost nějakým způsobem zaznamenat světlo. U nás je rozpoznání barvy jednou z nejsnazších věcí, které mozek dělá. A přesto i na této nejzákladnější úrovni je kontext vším. Ale já nechci mluvit o tom, že kontext je vším, ale proč je kontext vším. Protože odpověď na tuto otázku nám říká nejen to, proč vidíme to, co vidíme, ale kdo jsme jakožto jednotlivci a kdo jsme jakožto společnost.
So this is pretty amazing, isn't it? Because nearly every living system has evolved the ability to detect light in one way or another. So for us, seeing color is one of the simplest things the brain does. And yet, even at this most fundamental level, context is everything. What I'm going to talk about is not that context is everything, but why context is everything. Because it's answering that question that tells us not only why we see what we do, but who we are as individuals, and who we are as a society.
Ale nejdříve si musíme položit ještě jinou otázku, která zní: "K čemu je barva?" A místo toho, abych vám to řekl, vám to jednoduše ukážu. Tady vidíte výjev z džungle. A jednotlivé plochy vidíte podle množství světla, které odrážejí. A teď, vídíte někdo predátora, který se na vás chystá skočit? A pokud jste ho doposud nespatřili, jste mrtví. Ano? (Smích) Vidí ho někdo? Kdokoli? Ne? Teď se podíváme na jednotlivé plochy podle povahy světla, které odrážejí. A už ho vidíte.
But first, we have to ask another question, which is, "What is color for?" And instead of telling you, I'll just show you. What you see here is a jungle scene, and you see the surfaces according to the amount of light that those surfaces reflect. Now, can any of you see the predator that's about to jump out at you? And if you haven't seen it yet, you're dead, right? (Laughter) Can anyone see it? Anyone? No? Now let's see the surfaces according to the quality of light that they reflect. And now you see it.
Barva nám tedy umožňuje vidět podobnosti a rozdíly mezi plochami podle úplného barevného spektra, které odrážejí. Ale to, co jste právě udělali, je v mnoha ohledech matematicky nemožné. Proč? Protože, jak říká Berkeley, nemáme jiný přímý přístup k našemu fyzickému světu než skrze smysly. A světlo, které dopadá na naše oči, je určeno mnoha věcmi ve světě - nejenom barvou předmětů, ale také barvou jejich osvětlení a barvou prostoru mezi námi a těmito předměty. Když změníte kterýkoli z těchto parametrů, změníte barvu světla, které vám dopadá na oči.
So, color enables us to see the similarities and differences between surfaces, according to the full spectrum of light that they reflect. But what you've just done is in many respects mathematically impossible. Why? Because, as Berkeley tells us, we have no direct access to our physical world, other than through our senses. And the light that falls onto our eyes is determined by multiple things in the world, not only the color of objects, but also the color of their illumination, and the color of the space between us and those objects. You vary any one of those parameters, and you'll change the color of the light that falls onto your eye.
To je obrovský problém, protože to znamená, že jeden a ten samý obraz může mít nekonečný počet možných zdrojů v reálném světě. Rád bych vám ukázal, co tím mám na mysli. Představte si, že toto je zadní část vašeho oka. A tyto dva obrazy se na ni ze světa promítnou. Jsou ve všech ohledech shodné. Shodují se, pokud jde o tvar, velikost, barevné spektrum. Jsou stejné, pokud jde o vaše oči. A přesto pocházejí ze dvou zcela odlišných zdrojů. Ten napravo pochází ze žlutého povrchu ve stínu, otočeného doleva, spatřovaného přes narůžovělé prostředí. Ten napravo pochází z oranžového povrchu pod přímým světlem, otočeného doprava, spatřovaného skrz takové namodralé prostředí. Zcela odlišné významy dávají vzniknout naprosto stejné informaci na sítnici. A přesto my získáme pouze tu informaci na sítnici.
This is a huge problem, because it means that the same image could have an infinite number of possible real-world sources. Let me show you what I mean. Imagine that this is the back of your eye, okay? And these are two projections from the world. They're identical in every single way. Identical in shape, size, spectral content. They are the same, as far as your eye is concerned. And yet they come from completely different sources. The one on the right comes from a yellow surface, in shadow, oriented facing the left, viewed through a pinkish medium. The one on the left comes from an orange surface, under direct light, facing to the right, viewed through sort of a bluish medium. Completely different meanings, giving rise to the exact same retinal information. And yet it's only the retinal information that we get.
Jak tedy proboha vůbec vidíme? Takže pokud si máte z následujících 18 minut něco zapamatovat, zapamatujte si toto: světlo, které dopadá na vaše oko, ta smyslová informace, je bezvýznamné. Protože může znamenat doslova cokoli. A co platí o smyslových informacích, platí o informacích obecně. Informace nenesou svůj vlastní význam. Důležité je to, co s těmi informacemi uděláme.
So how on Earth do we even see? So if you remember anything in this next 18 minutes, remember this: that the light that falls onto your eye, sensory information, is meaningless, because it could mean literally anything. And what's true for sensory information is true for information generally. There's no inherent meaning in information. It's what we do with that information that matters.
Jak tedy vidíme? No, vidíme tak, že se učíme vidět. Mozek si tedy vyvinul mechanismy pro nalézání vzorů, nacházení vztahů v informacích a spojování těchto vztahů se smyslem týkajícím se chování, s významem, prostřednictvím vzájemného působení ve světě. Velmi dobře si to uvědomujeme v podobě kognitivnějších znaků, jako je jazyk. Ukážu vám řady písmen. A chci, abyste mi je přečetli nahlas, pokud to dokážete.
So, how do we see? Well, we see by learning to see. The brain evolved the mechanisms for finding patterns, finding relationships in information, and associating those relationships with a behavioral meaning, a significance, by interacting with the world. We're very aware of this in the form of more cognitive attributes, like language. I'm going to give you some letter strings, and I want you to read them out for me, if you can.
Publikum: "Zvládnete to přečíst?" (Can you read this?) "Nečtete toto." (You are not reading this.) "Co čtete?" (What are you reading?)
Audience: "Can you read this?" "You are not reading this." "What are you reading?"
Beau Lotto: "Co čtete?" Polovina písmen chybí, že? Neexistuje žádný předem daný důvod, proč by "H" mělo být mezi "W" a "A". Ale vy jste ho tam dali. Proč? Protože podle statistiky vašich dosavadních zkušeností by bylo užitečné tak učinit. Tak jste tak učinili znovu. A přesto jste nepřidali písmeno za to první "T". Proč? Protože by to v minulost nebylo užitečné. Tak to neuděláte ani teď.
Beau Lotto: "What are you reading?" Half the letters are missing, right? There's no a priori reason why an "H" has to go between that "W" and "A." But you put one there. Why? Because in the statistics of your past experience, it would have been useful to do so. So you do so again. And yet you don't put a letter after that first "T." Why? Because it wouldn't have been useful in the past. So you don't do it again.
Rád bych vám ukázal, jak rychle náš mozek dokáže předefinovat normálnost, a to i u nejjednodušší věci, kterou mozek dělá, což je barva. Rád bych teď, aby se zhasla světla. Nejdříve chci, abyste si uvědomili, že tyto dva záběry pouště jsou fyzicky stejné. Jeden je jednoduše zrcadlový obraz toho druhého. Dobrá? A nyní chci, abyste se dívali na tu tečku mezi zelenou a červenou plochou. Dobře? Chci, abyste na tu tečku koukali upřeně. Nedívejte se nikam jinam. Budeme se na ni koukat asi 30 vteřin, což je u 18minutového projevu trochu vražedné. (Smích)
So, let me show you how quickly our brains can redefine normality, even at the simplest thing the brain does, which is color. So if I could have the lights down up here. I want you to first notice that those two desert scenes are physically the same. One is simply the flipping of the other. Now I want you to look at that dot between the green and the red. And I want you to stare at that dot. Don't look anywhere else. We're going to look at it for about 30 seconds, which is a bit of a killer in an 18-minute talk. (Laughter)
Ale vážně chci, abyste se něco naučili. A povím vám - nekoukejte se nikam jinam - povím vám, co se děje ve vaší hlavě. Váš mozek se učí. A učí se, že pravá strana jeho zorného pole je pod červeným osvětlením, levá strana jeho zorného pole je pod zeleným ovětlením. To se učí, dobrá? Teď, až vám řeknu, se podíváte na tečku mezi dvěma obrázky pouště. Co třeba teď? (Smích) Mohli byste zase rozsvítit?
But I really want you to learn. And I'll tell you -- don't look anywhere else -- I'll tell you what's happening in your head. Your brain is learning, and it's learning that the right side of its visual field is under red illumination; the left side of its visual field is under green illumination. That's what it's learning. Okay? Now, when I tell you, I want you to look at the dot between the two desert scenes. So why don't you do that now? (Laughter) Can I have the lights up again?
Z vaší reakce usuzuji, že už nevyapdají stejně. Je to tak? (Potlesk) Proč? Protože náš mozek vidí tu samou informaci, jako by pravá část byla stále pod červeným světlem a levá stále pod zeleným světlem. To je váš nový normální stav.
I take it from your response they don't look the same anymore, right? (Applause) Why? Because your brain is seeing that same information as if the right one is still under red light, and the left one is still under green light. That's your new normal.
Co to tedy znamená pro kontext? Znamená to, že můžu vzít tyto dva naprosto stejné čtverce a můžu je umístit na světlé a tmavé pozadí. A teď ten na tmavém pozadí vypadá světlejší než ten na světlém pozadí. Důležité je, že nezáleží jednoduše jen na světlém a tmavém pozadí. Záleží na tom, co to světlé a tmavé pozadí znamenají pro vaše minulé chování.
Okay? So, what does this mean for context? It means I can take two identical squares, put them in light and dark surrounds, and the one on the dark surround looks lighter than on the light surround. What's significant is not simply the light and dark surrounds that matter. It's what those light and dark surrounds meant for your behavior in the past.
Ukážu vám, co tím mám na mysli. Tady máme přesně tu samou iluzi. Máme tu dvě naprosto shodné dlaždice, nalevo je jedna na tmavém pozadí a druhá na světlém pozadí. A to samé napravo. A teď udělám to, že se na tyto dvě scény podívám znovu. Ale nic v těch dvou čtvercích nezměním, kromě jejich významu. A podívejte se, co se stane s vaším vnímáním.
So I'll show you what I mean. Here we have that exact same illusion. We have two identical tiles on the left, one in a dark surround, one in a light surround. And the same thing over on the right. Now, I'll reveal those two scenes, but I'm not going to change anything within those boxes, except their meaning. And see what happens to your perception.
Všimněte si, že nalevo ty dvě dlaždice vypadají téměř zcela opačně: jedna velmi bílá a jedna velmi tmavá. Je to tak? Zatímco napravo ty dvě dlaždice vypadají téměř stejně. A přesto je stále jedna na tmavém pozadí a jedna na světlém pozadí. Proč? Protože kdyby dlaždice v tom stínu byla skutečně ve stínu a odrážela by stejné množství světla do vašeho oka jako ta mimo stín, musela by být více reflexní - to jsou jen fyzikální zákony. Tak ji vidíte tímto způsobem.
Notice that on the left the two tiles look nearly completely opposite: one very white and one very dark, right? Whereas on the right, the two tiles look nearly the same. And yet there is still one on a dark surround, and one on a light surround. Why? Because if the tile in that shadow were in fact in shadow, and reflecting the same amount of light to your eye as the one outside the shadow, it would have to be more reflective -- just the laws of physics. So you see it that way.
Zatímco napravo je informace v souladu s těmi dvěma dlaždicemi, na které dopadá stejné světlo. Pokud na ně dopadá stejné světlo a odrážejí do vašeho oka stejné množství světla, pak musí být stejně reflexní. A tak je tedy vidíte. To znamená, že můžeme všechny tyto informace dát dohromady, abychom vytvořilii některé neuvěřitelně silné iluze.
Whereas on the right, the information is consistent with those two tiles being under the same light. If they're under the same light reflecting the same amount of light to your eye, then they must be equally reflective. So you see it that way. Which means we can bring all this information together to create some incredibly strong illusions.
Tuto jsem vytvořil před pár lety. Všimnete si, že nahoře vidíte tmavohnědou dlaždici a na straně světle oranžovou. To je realita vašeho vnímání. Fyzická realita je taková, že tyto dvě dlaždice jsou stejné.
This is one I made a few years ago. And you'll notice you see a dark brown tile at the top, and a bright orange tile at the side. That is your perceptual reality. The physical reality is that those two tiles are the same.
Tady nalevo vidíte čtyři šedé čtverce, napravo sedm šedých čtverců. Ty čtverce nebudu vůbec měnit. A odhalím zbytek obrázku. A podívejte, co se stane s vaším vnímáním. Ty čtyři modré čtverce nalevo jsou šedé. Těch sedm žlutých čtverců napravo je také šedých. Jsou stejné, že. Nevěříte mi? Podívejte se znovu.
Here you see four gray tiles on your left, seven gray tiles on the right. I'm not going to change those tiles at all, but I'm going to reveal the rest of the scene. And see what happens to your perception. The four blue tiles on the left are gray. The seven yellow tiles on the right are also gray. They are the same. Okay? Don't believe me? Let's watch it again.
Co platí pro barvy, platí i pro složité vnímání pohybu. Tady tedy máme - tohle otočím - osmistěn. A teď udělám to, že ho tady podržím a roztočím ho. A pravděpodobně všichni uvidíte, že se točí tímto směrem. A teď chci, abyste se na něj pořád koukali. Podívejte se jinam, mrkněte nebo možná zavřete jedno oko. A najednou se přepne a začne se točit opačným směrem. Je to tak? Zvedněte ruku, jestli to vidíte. Je to tak? Ještě mrkněte. Pokaždé, když mrknete, změní směr. Mám pravdu? Mohu se vás zeptat, na kterou stranu se točí? Jak to víte? Váš mozek to neví. Protože oba směry jsou stejně pravděpodobné. A tak podle toho, kam se podívá, přepíná mezi těmi dvěma možnostmi.
What's true for color is also true for complex perceptions of motion. So, here we have -- let's turn this around -- a diamond. And what I'm going to do is, I'm going to hold it here, and I'm going to spin it. And for all of you, you'll see it probably spinning this direction. Now I want you to keep looking at it. Move your eyes around, blink, maybe close one eye. And suddenly it will flip, and start spinning the opposite direction. Yes? Raise your hand if you got that. Yes? Keep blinking. Every time you blink, it will switch. So I can ask you, which direction is it rotating? How do you know? Your brain doesn't know, because both are equally likely. So depending on where it looks, it flips between the two possibilities.
Jsme jediní, kdo vidí iluze? Odpověď na tuto otázku zní ne. I ta krásná včela se svým pouhým milionem buněk v mozku, což je 250krát méně, než máte v jedné sítnici, vidí iluze, dělá nejsložitější věci, které ani naše nejdůmyslnější počítače nedokážou. A tak u mě v laboratoři samozřejmě se včelami pracujeme. Protože můžeme zcela kontrolovat, co zažívají, a vidět, jak se jim tím mění struktura mozku. Na to používáme takzvanou včelí matici.
Are we the only ones that see illusions? The answer to this question is no. Even the beautiful bumblebee, with its mere one million brain cells, which is 250 times fewer cells than you have in one retina, sees illusions, does the most complicated things that even our most sophisticated computers can't do. So in my lab we work on bumblebees, because we can completely control their experience, and see how it alters the architecture of their brain. We do this in what we call the Bee Matrix.
Tady je úl. Vidíte královnu, tu velikou včelu tam uprostřed. Tohle jsou všechno její dcery a vajíčka. A všechny létají tam a zpět mezi tímto úlem a otevřeným prosterem skrz tuto trubici. A uvidíte, jak jedna ze včel tady vyleze. Vidíte, že má na sobě malé číslo? Ano a tady vylézá další. A má na sobě zase jiné číslo. Tak se nenarodily, že. My je vytáhneme, dáme do ledničky a ony usnou. A potom na ně můžeme nalepit malinká čísla. (Smích)
Here you have the hive. You can see the queen bee, the large bee in the middle. Those are her daughters, the eggs. They go back and forth between this hive and the arena, via this tube. You'll see one of the bees come out here. You see how she has a little number on her? There's another one coming out, she also has a number on her. Now, they're not born that way, right? We pull them out, put them in the fridge, and they fall asleep. Then you can superglue little numbers on them. (Laughter)
A v tomto experimentu dostanou odměnu, když přiletí na modré květiny. Přistanou na květině. Strčí do ní jazyk, kterému se říká sosák, a napijí se sladké vody. Teď pije sklenici vody, která by pro nás byla asi takhle veliká, to udělá tak třikrát a potom odletí. A někdy se naučí létat ne k modré, ale tam, kam létají ostatní včely. Napodobují se navzájem. Umějí počítat do pěti. Dokáží rozeznávat obličeje. A tady slétá k žebříku. Vletí do úlu, najde prázdný prostor na med a vyzvrací se, a to je med. (Smích)
And now, in this experiment they get a reward if they go to the blue flowers. They land on the flower, stick their tongue in there, called a proboscis, and drink sugar water. She's drinking a glass of water that's about that big to you and I, will do that about three times, then fly. And sometimes they learn not to go to the blue, but to go where the other bees go. So they copy each other. They can count to five. They can recognize faces. And here she comes down the ladder. And she'll come into the hive, find an empty honey pot, and throw up, and that's honey. (Laughter)
Zapamatujte si - (Smích) - měla by létat k modrým květinám. Ale co dělají ty včely v pravém horním rohu? Zdá se, že létají k zeleným květinám. Že by to nepochopily? A odpověď na tuto otázku zní ne. Jedná se vlastně o modré květiny. Ale jsou to modré květiny pod zeleným světlem. Používají tedy vztahy mezi barvami, aby tu záhadu vyřešily . A přesně to děláme my.
Now remember, she's supposed to be going to the blue flowers, but what are these bees doing in the upper right corner? It looks like they're going to green flowers. Now, are they getting it wrong? And the answer to the question is no. Those are actually blue flowers. But those are blue flowers under green light. So they're using the relationships between the colors to solve the puzzle, which is exactly what we do.
A tak se iluze často používají, zvláště v umění, slovy současného umělce, "aby se ukázala nestálost našich smyslů". No, tak to je úplná blbost. Smysly nejsou nestálé. A kdyby byly, nebyli bychom tu. Místo toho nám barva sděluje něco zcela odlišného, že se mozek nevyvinul, aby viděl svět takový, jaký je. To nemůžeme. Místo toho se mozek vyvinul tak, aby viděl svět takový, jak ho bylo v minulosti užitečné vidět. A my vidíme tak, že bez přestání předefinováváme normálnost.
So, illusions are often used, especially in art, in the words of a more contemporary artist, "to demonstrate the fragility of our senses." Okay, this is complete rubbish. The senses aren't fragile. And if they were, we wouldn't be here. Instead, color tells us something completely different, that the brain didn't actually evolve to see the world the way it is. We can't. Instead, the brain evolved to see the world the way it was useful to see in the past. And how we see is by continually redefining normality.
Jak tedy můžeme vzít tuto neuvěřitelnou tvárnost mozku a přimět lidi, aby prožívali svět odlišně? No, jedním ze způsobů, který provádíme v mé laboratoři a studiu, je, že převádíme světlo na zvuk a umožňujeme lidem slyšet jejich vizuální svět. A oni jsou schopní vyznat se ve světě za pomoci svých uší.
So, how can we take this incredible capacity of plasticity of the brain and get people to experience their world differently? Well, one of the ways we do it in my lab and studio is we translate the light into sound, and we enable people to hear their visual world. And they can navigate the world using their ears.
Toto napravo je David. Drží kameru. Nalevo je to, co je vidět na kameře. A vidíte, že je tam čára, tenká čára, která jde napříč obrazem. Tato čára je rozdělena do 32 čtverečků. V každém čtverečku vypočítáme průměrnou barvu. A tu potom jednoduše převedeme na zvuk. A on se teď otočí, zavře oči a na zemi najde se zavřenýma očima talíř.
Here's David on the right, and he's holding a camera. On the left is what his camera sees. And you'll see there's a faint line going across that image. That line is broken up into 32 squares. In each square, we calculate the average color. And then we just simply translate that into sound. And now he's going to turn around, close his eyes, and find a plate on the ground with his eyes closed.
(Continuous sound)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
(Sound changes momentarily)
Našel ho. Úžasné. Nemyslíte? A tak nejenže můžeme vytvořit jakousi protézu pro zrakově postižené, můžeme také zkoumat, jak si lidé vykládají svět. Ale můžeme také udělat něco jiného. Z barvy můžeme dělat i hudbu. A tak jsme pracovali s dětmi. Děti vytvořily obrázky, přemýšleli jsme, jak by ty obrázky, které vidíte, zněly, kdybychom je mohli poslouchat. A potom jsme tyto obrázky převedli. A tohle je jeden z těch obrázků. A takhle skladá šestileté dítě hudební dílo pro 32členný orchestr. A takhle to zní.
Beau Lotto: He finds it. Amazing, right? So not only can we create a prosthetic for the visually impaired, but we can also investigate how people literally make sense of the world. But we can also do something else. We can also make music with color. So, working with kids, they created images, thinking about what might the images you see sound like if we could listen to them. And then we translated these images. And this is one of those images. And this is a six-year-old child composing a piece of music for a 32-piece orchestra. And this is what it sounds like.
Tak to je šestileté dítě. Dobrá?
(Electronic representation of orchestral music) So, a six-year-old child. Okay?
A teď, co to všechno znamená? Ukazuje to, že nikdo není jen pozorovatel okolí zvenčí. Je to tak? Neurčují nás naše hlavní vlastnosti, části, které nás utvářejí. Určuje nás naše prostředí a naše interakce s tímto prostředím - náš způsob života. A tento způsob života je nutně relativní, historický a empirický. Nakonec bych vám chtěl ukázat toto. Protože to, oč jsem zde skutečně usiloval, byla oslava nejistoty. Protože si myslím, že jen skrze nejistotu existuje potenciál pro porozumění.
Now, what does all this mean? What this suggests is that no one is an outside observer of nature, okay? We're not defined by our central properties, by the bits that make us up. We're defined by our environment and our interaction with that environment, by our ecology. And that ecology is necessarily relative, historical and empirical. So, what I'd like to finish with is this over here. Because what I've been trying to do is really celebrate uncertainty. Because I think only through uncertainty is there potential for understanding.
A tak pokud se někteří z vás stále cítí trochu moc jistí, chtěl bych udělat toto. Mohli bychom prosím zhasnout? A co tu máme? Všichni vidíte 25 nachových koleček nalevo a 25 řekněme žlutavých koleček napravo? A co chci teď udělat: Těch prostředních devět koleček podsvítím žlutě tak, že za ně jednoduše dám filtr. Tak. Teď vidíte, že se tím mění světlo, které odtamtud vychází. Mám pravdu? Protože teď prochází světlo žlutavým filtrem a potom nachovým filtrem. Tady nalevo to udělám obráceně. Těch devět prostředních podsvítím nachovým světlem.
So, if some of you are still feeling a bit too certain, I'd like to do this one. So, if we have the lights down. And what we have here -- Can everyone see 25 purple surfaces on your left, and 25, call it yellowish, surfaces on your right? So now, what I want to do, I'm going to put the middle nine surfaces here under yellow illumination, by simply putting a filter behind them. Now you can see that changes the light that's coming through there, right? Because now the light is going through a yellowish filter and then a purplish filter. I'm going to do the opposite on the left here. I'm going to put the middle nine under a purplish light.
Někteří z vás si pravděpodobně všimli, že následkem toho světlo, které přichází skrz těch devět prostředních koleček vpravo nebo pro vás vlevo, je úplně stejné jako světlo, které prochází skrz těch prostředních devět koleček po vaší pravici. Souhlasíte? Ano? Dobře. Jsou tedy fyzicky stejné. Odendáme tedy tyto kryty. Pamatujte, že víte, že prostředních devět je úplně stejných. Vypadají stejně? Ne. Otázkou je: "Je to iluze?" A tím skončím. Moc vám děkuji. (Potlesk)
Now, some of you will have noticed that the consequence is that the light coming through those middle nine on the right, or your left, is exactly the same as the light coming through the middle nine on your right. Agreed? Yes? Okay. So they are physically the same. Let's pull the covers off. Now remember -- you know that the middle nine are exactly the same. Do they look the same? No. The question is, "Is that an illusion?" And I'll leave you with that. So, thank you very much. (Laughter)