(Mosquito buzzing)
(Bzyczenie komara)
(Swat)
(Pac!)
Gotcha. Mosquitoes. I hate them. Don't you? That awful buzzing sound at night around your ears that drives you absolutely crazy? Knowing that she wants to stick a needle in your skin and suck out your blood? That's awful, right? In fact, there's only one good thing I can think of when it gets to mosquitoes. When they fly into our bedroom at night, they prefer to bite my wife.
Mam cię! Komary. Nienawidzę ich. A wy? To obrzydliwe bzyczenie koło ucha w nocy, które doprowadza do szału? Świadomość, że coś chce wkłuć igłę w twoją skórę i wyssać ci krew? Czy to nie obrzydliwe? Przychodzi mi na myśl tylko jedna dobra rzecz związana z komarami. Kiedy wlatują w nocy do naszej sypialni, wolą kąsać moją żonę.
(Laughter)
But that's fascinating, right? Why does she receive more bites than I do? And the answer is smell, the smell of her body. And since we all smell different and produce chemicals on our skin that either attract or repel mosquitoes, some of us are just more attractive than others. So my wife smells nicer than I do, or I just stink more than she does.
Ale czy to nie fascynujące? Dlaczego ona jest kąsana częściej niż ja? Odpowiedź tkwi w zapachu, zapachu jej ciała. Każdy z nas pachnie inaczej nasza skóra produkuje związki chemiczne, które przyciągają lub odpychają komary, więc niektórzy są po prostu atrakcyjniejsi niż inni. Albo moja żona pachnie lepiej niż ja, albo po prostu ja bardziej śmierdzę.
Either way, mosquitoes find us in the dark by sniffing us out. They smell us. And during my PhD, I wanted to know exactly what chemicals from our skin African malaria mosquitoes use to track us down at night. And there's a whole range of compounds that they do use. And this was not going to be an easy task. And therefore we set up various experiments. Why did we set up these experiments? Because half the world's population runs the risk of contracting a killer disease like malaria through a simple mosquito bite. Every 30 seconds, somewhere on this planet, a child dies of malaria, and Paul Levy this morning, he was talking about the metaphor of the 727 crashing into the United States. Well, in Africa, we have the equivalent of seven jumbo 747s crashing every day. But perhaps if we can attract these mosquitoes to traps, bait it with our smell, we may be able to stop transmission of disease.
Tak czy siak, komary znajdują nas w ciemności po zapachu. Kiedy pisałem doktorat, chciałem dowiedzieć się, jakimi konkretnie związkami kierują się komary malaryczne z Afryki, żeby wytropić nas w nocy. A kierują się całą masą czynników i to nie było łatwe zadanie. Zorganizowaliśmy więc serię eksperymentów. Dlaczego? Bo połowa światowej populacji żyje w zagrożeniu zarażenia się śmiertelną chorobą, jak malaria, przez proste ukąszenie komara. Co pół minuty gdzieś na tej planecie dziecko ginie na malarię. Dziś rano Paul Levy użył metafory boeinga 727 rozbijającego się w USA. Cóż, w Afryce każdego dnia rozbijałoby się siedem Jumbo Jetów 747. Ale może jeśli uda nam się wciągnąć te komary w pułapkę, wabiąc je naszym zapachem, może powstrzymamy rozprzestrzenianie się choroby.
Now, solving this puzzle was not an easy thing, because we produce hundreds of different chemicals on the skin, but we undertook some remarkable experiments that managed us to resolve this puzzle very quickly indeed.
To nie było łatwe zadanie, bo nasza skóra produkuje setki różnych związków chemicznych, ale przeprowadziliśmy kilka przełomowych eksperymentów, które pomogły nam rozwiązać tę zagadkę bardzo szybko.
First, we observed that not all mosquito species bite on the same part of the body. Strange. So we set up an experiment where we put a naked volunteer in a large cage,
Po pierwsze, zauważyliśmy, że nie każdy gatunek komarów kąsa w te same części ciała. Dziwne. Zaplanowaliśmy więc eksperyment, w którym położyliśmy nagiego ochotnika w dużej klatce,
(Laughter)
do której wpuściliśmy komary,
and in that cage, we released mosquitoes to see where they were biting on the body of that person. And we found some remarkable differences. On the left here you see the bites by the Dutch malaria mosquito on this person. They had a very strong preference for biting on the face. In contrast, the African malaria mosquito had a very strong preference for biting the ankles and feet of this person. And that, of course, we should have known all along, because they're called mosqui-toes, you see?
żeby zobaczyć, w które części ciała będą kąsały. Odkryliśmy niezwykłe różnice. Po lewej stronie widzicie rozkład ukąszeń holenderskich komarów malarycznych. Wykazywały zdecydowaną preferencję do ukąszeń w okolicach twarzy. Z kolei afrykańskie komary malaryczne wolały kąsać w kostki i stopy, co pewnie było do przewidzenia, bo po angielsku komary nazywają się "mosqui-toes" [ang. toes - palce u nóg] (Śmiech)
(Laughter)
That's right.
Tak tak. (Brawa)
(Applause)
Zaczęliśmy więc koncentrować się
And so we started focusing on the smell of feet ... on the smell of human feet, until we came across a remarkable statement in the literature that said that cheese smells after feet rather than the reverse. Think of it. And this triggered us to do a remarkable experiment. We tried, with a tiny little piece of Limburger cheese, which smells badly after feet, to attract African malaria mosquitoes. And you know what? It worked. In fact, it worked so well that now we have a synthetic mixture of the aroma of Limburger cheese that we're using in Tanzania and has been shown there to be two to three times more attractive to mosquitoes than humans. Limburg, be proud of your cheese, as it is now used in the fight against malaria.
na zapachu ludzkich stóp, aż w literaturze natknęliśmy się na niezwykłe stwierdzenie, że to ser ma zapach stóp, a nie na odwrót. Pomyślcie o tym. Zainspirowało nas to do przeprowadzenia nietypowego eksperymentu. Wyłożyliśmy malutki kawałek sera limburskiego, który śmierdzi jak stopy, żeby przyciągnąć afrykańskie komary malaryczne. I wiecie, co? Udało się. Udało się tak dobrze, że mamy już syntetyczny aromat sera limburskiego, którego używamy w Tanzanii i okazał się dwa do trzech razy bardziej atrakcyjny dla komarów niż ludzie. Limburgio, bądź dumna ze swojego sera, gdyż jest on narzędziem do walki z malarią.
(Applause)
(Brawa)
That's the cheese, just to show you.
To właśnie ser limburski.
My second story is remarkable as well. It's about man's best friend. It's about dogs. And I will show you how we can use dogs in the fight against malaria. One of the best ways of killing mosquitoes is not to wait until they fly around like adults and bite people and transmit disease. It's to kill them when they're still in the water as larvae. Why? Because they are just like the CIA. In that pool of water, these larvae are concentrated. They're all together there. They are immobile. They can't escape from that water. They can't fly. And they're accessible. You can actually walk up to that pool and you can kill them there, right?
Moja druga historia jest równie niesamowita. To historia o najlepszym przyjacielu człowieka. O psach. Pokażę wam, jak możemy wykorzystywać psy w walce z malarią. Żeby zabić komary, najlepiej nie czekać, aż dorosną, zaczną latać, kąsać i przenosić chorobę. Lepiej zabić je, kiedy jeszcze są larwami w wodzie. Dlaczego? Bo larwy w takiej sadzawce są skupione, wszystkie w jednym miejscu. Są unieruchomione. Nie mogą uciec z wody. Nie mogą latać. I łatwo się do nich dostać. Można po prostu podejść do sadzawki i zabić je na miejscu.
So the problem that we face with this is that, throughout the landscape, all these pools of water with the larvae, they are scattered all over the place, which makes it very hard for an inspector like this to actually find all these breeding sites and treat them with insecticides. And last year we thought very, very hard, how can we resolve this problem? Until we realized that just like us -- we have a unique smell -- mosquito larvae also have a very unique smell.
Problem w tym, że sadzawki z larwami komarów są rozsiane w rozmaitych miejscach i kontrolerom takim jak na zdjęciu trudno jest znaleźć wszystkie wylęgarnie i potraktować je środkiem owadobójczym. W zeszłym roku zastanawialiśmy się bardzo mocno, jak rozwiązać ten problem. I wtedy zdaliśmy sobie sprawę, że, tak jak i my, larwy też mają swój wyjątkowy zapach.
And so we set up another crazy experiment, because we collected the smell of these larvae, put it on pieces of cloth, and then did something very remarkable. Here we have a bar with four holes and we put the smell of these larvae in the left hole. Oh, that was very quick. And then you see the dog. It's called Tweed. It's a border collie. He's examining these holes and now he's got it already. He's going back to check the control holes again, but he's coming back to the first one, and now he's locking into that smell, which means that now, we can use dogs with these inspectors to much better find the breeding sites of mosquitoes in the field, and therefore have a much bigger impact on malaria. This lady is Ellen van der Zweep. She's one of the best dog trainers in the world, and she believes that we can do a lot more. Since we also know that people that carry malaria parasites smell different compared to people that are uninfected, she's convinced that we can train dogs to find people that carry the parasite. That means that in a population where malaria has gone down all the way and there's few people remaining with parasites, that the dogs can find these people, we can treat them with antimalarial drugs and give the final blow to malaria. Man's best friend in the fight against malaria.
Przeprowadziliśmy więc kolejny szalony eksperyment. Zebraliśmy zapach larw komarów, nałożyliśmy go na kawałki materiału i zrobiliśmy coś niezwykłego. Ustawiliśmy deskę z czterema otworami, zapach larw włożyliśmy do otworu z lewej. To było szybkie. Widzicie psa. Wabi się Tweed, to border collie. Sprawdza te otwory i... już znalazł. Wraca jeszcze sprawdzić pozostałe otwory, ale już wraca do pierwszego, upewnił się, że to właściwy. To oznacza, że psy mogą pomagać inspektorom znajdować znacznie więcej wylęgarni komarów w terenie, a więc dużo skuteczniej walczyć z malarią. Ta pani nazywa się Ellen van der Zweep. Jest jedną z najlepszych treserek psów na świecie i uważa, że możemy osiągnąć o wiele więcej. Wiemy, że nosiciele pasożyta malarii pachną inaczej niż ludzie niezarażeni i Ellen jest przekonana, że możemy wytresować psy, żeby znajdywały nosicieli pasożyta. To oznacza, ze jeśli w jakimś społeczeństwie malaria została pokonana, ale zostali pojedynczy ludzie z pasożytami, psy mogą ich odnaleźć, a my podać im leki przeciwmalaryczne i zadać ostateczny cios malarii. Najlepszy przyjaciel człowieka walczy z malarią.
My third story is perhaps even more remarkable ... and, I should say, has never been shown to the public until today.
Moja trzecia historia jest być może jeszcze bardziej niezwykła i do dziś nigdy nie prezentowana publicznie.
(Audience cheers)
Tak, tak.
Yeah. It's a crazy story, but I believe it's perhaps the best and ultimate revenge against mosquitoes ever. In fact, people have told me that now they will enjoy being bitten by mosquitoes. And the question of course is, what would make someone enjoy being bitten by mosquitoes? And the answer I have right here ... in my pocket --
Jest trochę szalona, ale myślę, że to najlepsza i ostateczna zemsta na komarach. Co więcej, ludzie już mi mówili, że teraz będą się cieszyli z ukąszeń komarów. Pytanie oczywiście brzmi: co skłoniłoby kogokolwiek, żeby się cieszył z ukąszenia komara? Odpowiedź mam w kieszeni,
(Laughter)
o ile ją znajdę.
if I get it. It's a tablet. A simple tablet, and when I take it with water ... it does miracles. Thank you.
To zwykła pastylka. Kiedy ją połknę, popijając wodą, może zdziałać cuda. Dziękuję. (Pije)
Now, let me show you how this works. Here in this box, I have a cage with several hundred hungry female mosquitoes ...
Pokażę wam, jak to działa. Mam w tym pudełku klatkę z kilkoma setkami wygłodzonych
(Laughter)
samic komarów,
that I'm just about to release.
które zaraz wypuszczę. (Śmiech)
(Laughter)
Żartuję, żartuję.
Just kidding, just kidding.
(Laughter)
Tak naprawdę wsadzę tam rękę
What I'm going to show you is, I'm gonna stick my arm into it and I will show you how quickly they will bite. There we go. Don't worry, I do this all the time in the lab. There we go. OK. Now, on the video -- on the video here, I'm going to show you exactly the same thing, except that what I'm showing you on the video happened one hour after I took the tablet. Have a look. That doesn't work. OK. Sorry about that. I'm sticking in my arm, I'm giving them a big juicy blood meal, I'm shaking them off, and we follow them through time to see these mosquitoes get very, very sick indeed, here shown in fast motion. And three hours later, what we see at the bottom of the cage is dead mosquitoes ... very dead mosquitoes. And I'm going to say, ladies and gentlemen, we have swapped the cards with mosquitoes. They don't kill us. We kill them.
i pokażę wam, jak szybko zaczną kąsać. Patrzcie. Nie martwcie się, w laboratorium robię to cały czas. No dobra. A teraz pokażę wam nagranie dokładnie tego samego, tylko że to, co zobaczycie na nagraniu, stało się godzinę po tym, jak wziąłem pastylkę. Patrzcie. To nie działa. Przepraszam. Wkładam rękę, urządzam im krwawą ucztę, strząsam je i patrzymy, jak w miarę upływu czasu komary robią się bardzo, bardzo chore, tutaj w przyspieszeniu, a trzy godziny później, to, co widzicie na dole klatki, to martwe komary. Bardzo martwe komary. Powiem nawet, panie i panowie, że zamieniliśmy się z komarami rolami. To nie one nas zabijają. To my je zabijamy.
(Applause)
(Brawa)
Now --
(Śmiech)
(Laughter) Maastricht, be prepared. Now, think of what we can do with this. We can actually use this to contain outbreaks of mosquito-born diseases, of epidemics, right? And better still, imagine what would happen if, in a very large area, everyone would take these drugs, for just three weeks. That would give us an opportunity to actually eliminate malaria as a disease.
Maastricht, bądź gotowe! Pomyślcie, co możemy zrobić z taką pastylką. Możemy jej użyć, żeby opanować wybuchy epidemii chorób przenoszonych przez komary. Jeszcze lepiej, wyobraźcie sobie, co by się stało, gdyby na wielkim obszarze, każdy brał tę pastylkę przez ledwie trzy tygodnie. Dałoby nam to szansę faktycznie wyplenić malarię.
So cheese, dogs and a pill to kill mosquitoes. That's the kind of out-of-the-box science that I love doing ... for the betterment of mankind, but especially for her, so that she can grow up in a world without malaria.
Ser, psy i pastylka, żeby zabijać komary. Właśnie taką nieszablonową nauką kocham się zajmować, dla dobra ludzkości, ale zwłaszcza dla niej, żeby mogła dorastać w świecie bez malarii. Dziękuję. (Brawa)
Thank you.
(Applause)