Two years ago, I was invited as an artist to participate in an exhibition commemorating 100 years of Islamic art in Europe. The curator had only one condition: I had to use the Arabic script for my artwork. Now, as an artist, a woman, an Arab, or a human being living in the world in 2010, I only had one thing to say: I wanted to say no. And in Arabic, to say "no," we say "no, and a thousand times no."
دوو ساڵ پێش ئێستا، من وهک هونهرمهندێک بانگ کرام بۆ بهشداری کردن له پێشانگای یادهوهری سەد ساڵهی هونهری ئیسلام له ئهوروپا بهڕێوبهری شوێنهکه تهنها یهک مهرجی ههبوو پێویست بوو نوسینی عهرهبی بهکاربهێنم له کاره هونهریهکانمدا ئێستا، وهک هونهرمهندێک، ئافرهتێک، عهرهبێک یان مرؤڤێک که له ساڵی ٢٠١٠ دا لە جیهاندا دهژی من تهنها یهک شتم ههبوو که بیڵێم دهمویست بڵێم نهخێر بهعهرهبی ئهگهر بڵێیت، نهخێر، دهڵێین نهخێر وه ههزارجار نهخێر
So I decided to look for a thousand different noes. on everything ever produced under Islamic or Arab patronage in the past 1,400 years, from Spain to the borders of China. I collected my findings in a book, placed them chronologically, stating the name, the patron, the medium and the date. Now, the book sat on a small shelf next to the installation, which stood three by seven meters, in Munich, Germany, in September of 2010.
بڕیارمدا که بگهڕێم بۆ ههزار "نهخێر"ی جیاواز ههرشتێک دروست کرابێت لهژێر چاودێری ئیسلام یان عهرهب له (١،٤٠٠) ساڵی ڕابردودا له ئیسپانیاوه بۆ سنورهکانی چین ئهو شتانهی که دۆزیومهتهوه له کتێبێک دا کۆمکردۆتهوه بهپێی کات دامناون، بههێنانی ناوهکه چاودێریهکه، ڕۆژ و کاتهکهی ئێستا، کتێبهکه لهسهر ڕهفه بچوکهکهی نزیک دامهزراوهکەیە له (سێ بهحهوت مهتره ) له میونخ، له ئهڵمانیا له ئهیلولی ساڵی ٢٠١٠
Now, in January, 2011, the revolution started, and life stopped for 18 days, and on the 12th of February, we naively celebrated on the streets of Cairo, believing that the revolution had succeeded.
له مانگی کانونی دووەمی ساڵی (٢٠١١)دا، شۆڕشهکه دهستی پێکرد ژیان بۆ (١٨) ڕۆژ وهستا له (١٢)ی شوباتدا ئێمه بهساویلکهیی ئاههنگمان گیڕا لهشهقامهکانی قاهیره به باوهڕی ئهوهی که ئهو شۆڕشه سهرکهوتوبوه
Nine months later I found myself spraying messages in Tahrir Square. The reason for this act was this image that I saw in my newsfeed. I did not feel that I could live in a city where people were being killed and thrown like garbage on the street. So I took one "no" off a tombstone from the Islamic Museum in Cairo, and I added a message to it: "no to military rule." And I started spraying that on the streets in Cairo. But that led to a series of no, coming out of the book like ammunition, and adding messages to them, and I started spraying them on the walls. So I'll be sharing some of these noes with you.
دوای نۆ مانگ، دهستم کرد بهنامه ناردن لهساحهی تهحریر، هۆکاری ئهو کارهم ئهوهبوو ئهو وێنهیهم بینی له ههواڵهکاندا باوهڕم نهدهکرد که لهشارێکدا بژیم کهخهڵک دهکوژرێت وه فڕێ دهدرێن وهک خۆڵ له شهقامهکان لهبهرئهوه "نهخێر"م ههڵبژارد له کێلی مۆزهخانه ی ئیسلامی له قاهیره، وهنامهیهکم بۆ زیاد کرد نهخێر بۆ دهسهڵاتی سهربازی وه دهستم کرد به بڵاوکردنهوهی ئهوه له شهقامهکانی قاهیرهدا بهڵام، ئهوه بوه هۆی زۆرێک له "نهخێر" لهکتێبهوه دههاته دهرهوه وهک تۆپ، وهشتی ترم بۆ زیاد دهکردن دهستم کرد بهبڵاوکردنهوهیان لهسهر دیوارهکان من ههندێ لهو "نهخێر"نهتان نیشان دهدهم
No to a new Pharaoh, because whoever comes next should understand that we will never be ruled by another dictator.
نهخێر بۆ فیرعهونێکی تازه، چونکه ههرکهسێک لهداهاتودا بێت پێویسته تێبگات که ئێمه جارێکی تر لهلایەن دیکتاتۆرێکی تر کۆنتڕۆڵ ناکرێین
No to violence: Ramy Essam came to Tahrir on the second day of the revolution, and he sat there with this guitar, singing. One month after Mubarak stepped down, this was his reward.
نهخێر بۆ ئاژاوه:ە: ڕامی ئیسام هات بۆ تهحریر لهدووهم ڕۆژی شۆڕشهکهدا لهوێ بهگیتارهکهیهوه دانیشت و گۆرانی ووت مانگێک دوای دهست لهکار کێشانهوهی موبارهک، ئهوه خهڵاتهکهی بوو
No to blinding heroes. Ahmed Harara lost his right eye on the 28th of January, and he lost his left eye on the 19th of November, by two different snipers.
نهخێر بۆ پاڵهوانە کوێرەکان. ئهحمهد حارارا چاوی ڕاستی لهدهست داوه له (٢٨) کانونی دووەم چاوی چهپی له (١٩) تشرینی دووەم لهدهست دا لهلایەن دوو نیشانه شکێنی جیاوازهوه
No to killing, in this case no to killing men of religion, because Sheikh Ahmed Adina Refaat was shot on December 16th, during a demonstration, leaving behind three orphans and a widow.
نهخێر، بۆ کوشتن، لهم دۆخهدا، نهخێر بۆکوشتنی پیاوانی ئاینی چونکه شێخ احمد ئهدینا رەفعەت کوژرا له (١٦) کانونی یەکەم دا، لهکاتی خۆپێشاندانهکاندا دوای خۆی سێ ههتیو و بێوهژنێکی بهجێهێشت
No to burning books. The Institute of Egypt was burned on December 17th, a huge cultural loss.
نهخێر بۆسوتانی کتێبهکان، دهزگای میسر سوتا له (١٧) کانونی یەکەمدا ، خهسارهتێکی گهورهی ڕۆشنبیری بوو
No to stripping the people, and the blue bra is to remind us of our shame as a nation when we allow a veiled woman to be stripped and beaten on the street, and the footprint reads, "Long live a peaceful revolution," because we will never retaliate with violence.
نا بۆ ڕووت کردنهوهی خهڵکی وه مهمکدانه شینهکه شهرمهزاریمان بیردهخاتهوه وهک نهتهوهیهک که ڕێگه بهئافرهتانی داپۆشراو دهدات خۆیان ڕوت بکهنهوه وە لێیان بدرێت لهشهقامهکاندا و لافیتهکان بخوێننهوه بژی شۆڕشی ئاشتیانه چونکه ئێمه ههرگیز تۆڵه ناسێنینهوه به ئاژاوه گێڕی
No to barrier walls. On February 5th, concrete roadblocks were set up in Cairo to protect the Ministry of Defense from protesters.
نا بۆ بهربهسته دیواریهکان، له (٥)شوبات دا بهربهسته کۆنکرێتهکان له قاهیره دانران بۆ پاراستنی وهزیری بهرگری له خۆنیشاندانهکان
Now, speaking of walls, I want to share with you the story of one wall in Cairo. A group of artists decided to paint a life-size tank on a wall. It's one to one. In front of this tank there's a man on a bicycle with a breadbasket on his head. To any passerby, there's no problem with this visual. After acts of violence, another artist came, painted blood, protesters being run over by the tank, demonstrators, and a message that read, "Starting tomorrow, I wear the new face, the face of every martyr. I exist." Authority comes, paints the wall white, leaves the tank and adds a message: "Army and people, one hand. Egypt for Egyptians." Another artist comes, paints the head of the military as a monster eating a maiden in a river of blood in front of the tank. Authority comes, paints the wall white, leaves the tank, leaves the suit, and throws a bucket of black paint just to hide the face of the monster. So I come with my stencils, and I spray them on the suit, on the tank, and on the whole wall, and this is how it stands today until further notice. (Laughter)
ئێستا، قسهکردن لهبارهی دیوارهکان، دهمهوێت چیرۆکێکتان پێ بڵێم لهسهر دیوارێک له قاهیره گروپێک له هونهرمهندان بڕیاریاندا وێنهی تانکێکی گهوره بکهن لهسهر دیوارێک، ئهوه یهک بهیهک لهبهردهم تانکهکه پیاوێک ههیه لهسهر پایسکیلێک زهمبیلهیهکی نانی لهسهره، بۆ ههر ڕێبوارێک هیچ کێشهیهک نیه لهم وێنهیهدا دوای چهند ئاژاوهیهک، هونهرمهندێکی تر هات خوێنی کێشا، خۆنیشاندهرهکان ڕادهکهن بههۆی تانکهکهوه خۆنیشان دهرەکان ئهو نامهیه دهخوێننهوه لهبهیانیهوه، شێوازێکی نوێ دهپۆشم شێوازی ههموو شههیدان، من بونم هەیە دهسهڵات دێت دیوارهکه سپی دهکات تانکهکه دههێڵنهوه و نامهیهک بهجێ دههێڵێت سوپا و خهڵک بهیهک دهست، میسر بۆ میسریهکانه هونهرمهندێکی تردێت، سهری سوپا دهکیشێت وهک دڕندهیهک کچێک دهخوات لهڕوبارێکی خوێندا له بهردهم تانکهکهدا دهسهڵات دێن و دیوارهکه سپی دهکات و تانکهکه بهجێدههێڵێت جلهکه بهجێ دههێڵێت و خاڵی ڕهش فڕێ دهداته سهر دیوارهکه تهنها بۆ ئهوهی دهموچاوی دڕندهکه بشاردرێتهوه من لهگهڵ (ستیسیل)هکهم دێم و بڵاوی دهکهمهوه بهسهر جلهکاندا بهسهر تانکهکهدا، بهسهر ههموو دیوارهکهدا وه بهم شێوهیه ئهمڕۆ دهوهستێت ههتا کاتێکی تر، پیکهنین
Now, I want to leave you with a final no. I found Neruda scribbled on a piece of paper in a field hospital in Tahrir, and I decided to take a no of Mamluk Mausoleum in Cairo. The message reads, [Arabic] "You can crush the flowers, but you can't delay spring."
ئێستا، دهمهوێت لهگهڵ کۆتا"نهخێر" بهجێتان بهێڵم نورادایهکی تێکهڵ و پێکهڵ نوسراوم لهسهر پارچهیهک کاغەز دۆزییهوه لهنهخۆشخانهی مهیدانی تهحریردا، بڕیارم دا "نهخێر" بنوسم بۆ ماملوک ماودسۆلیۆم له قاهیره نامهکه دهڵێت عهرهبی دهتوانی گوڵهکان لهناو ببهی، بهڵام ناتوانی بههار دوابخهی
Thank you. (Applause) (Applause) Thank you. Shukran. (Applause)
سوپاس، چهپڵهلێدان چهپڵهلێدان سوپاس، سوپاس، چهپڵه لێدان