Πριν από δύο χρόνια με προσκάλεσαν ως καλλιτέχνιδα για να συμμετάσχω σε μια έκθεση η οποία ήταν ένας φόρος τιμής για τα εκατό χρόνια Iσλαμικής Tέχνης στην Ευρώπη. Ο έφορος της έκθεσης έθεσε μόνο έναν όρο. Έπρεπε να χρησιμοποιήσω την Αραβική γραφή στα έργα μου. Όμως ως καλλιτέχνιδα, ως γυναίκα, ως Αράβισσα, ή ως άνθρωπος που ζει στο 2010, είχα μόνο ένα πράγμα να πω: Ήθελα να πω «όχι». Και στα αραβικά όταν θέλουμε να πούμε «όχι», λέμε «όχι και χίλιες φορές όχι».
Two years ago, I was invited as an artist to participate in an exhibition commemorating 100 years of Islamic art in Europe. The curator had only one condition: I had to use the Arabic script for my artwork. Now, as an artist, a woman, an Arab, or a human being living in the world in 2010, I only had one thing to say: I wanted to say no. And in Arabic, to say "no," we say "no, and a thousand times no."
Έτσι αποφάσισα να βρω χίλια διαφορετικά «όχι», ψάχνοντας σε ό,τι έχει παραχθεί ποτέ υπό Ισλαμική ή Αραβική αιγίδα, τα τελευταία 1.400 χρόνια, απ' την Ισπανία έως τα σύνορα της Κίνας. Συγκέντρωσα τα ευρήματά μου σ' ένα βιβλίο, και τα τοποθέτησα με χρονολογική σειρά, γράφοντας το όνομα, τον ευεργέτη, το μέσο και την ημερομηνία. Το βιβλίο, λοιπόν, βρισκόταν σ' ένα μικρό ράφι δίπλα στην εγκατάσταση, η οποία είχε διαστάσεις 3x7 μέτρα, και είχε τοποθετηθεί στο Μόναχο της Γερμανίας το Σεπτέμβριο του 2010.
So I decided to look for a thousand different noes. on everything ever produced under Islamic or Arab patronage in the past 1,400 years, from Spain to the borders of China. I collected my findings in a book, placed them chronologically, stating the name, the patron, the medium and the date. Now, the book sat on a small shelf next to the installation, which stood three by seven meters, in Munich, Germany, in September of 2010.
Τον Ιανουάριο του 2011 ξεκίνησε η επανάσταση και η ζωή σταμάτησε για 18 ημέρες. Και τη 12η του Φλεβάρη πανηγυρίζαμε με αφέλεια στους δρόμους του Καΐρου πιστεύοντας ότι η επανάσταση είχε πετύχει.
Now, in January, 2011, the revolution started, and life stopped for 18 days, and on the 12th of February, we naively celebrated on the streets of Cairo, believing that the revolution had succeeded.
Εννιά μήνες αργότερα, βρέθηκα να γράφω μηνύματα με σπρέι στην Πλατεία Ταχρίρ. Ο λόγος γι' αυτή μου την πράξη ήταν αυτή η εικόνα που είδα στα νέα. Ένιωθα ότι δεν μπορούσα να ζήσω σε μια πόλη όπου οι άνθρωποι σκοτώνονται και πετιούνται σαν σκουπίδια στους δρόμους. Έτσι, πήρα ένα «όχι» από μία ταφόπλακα στο Ισλαμικό Μουσείο του Καΐρου, και προσέθεσα ένα μήνυμα : «Όχι στα στρατιωτικά καθεστώτα». Και άρχισα να το γράφω με σπρέι στους δρόμους του Καΐρου. Όμως αυτό οδήγησε σε μία σειρά από άλλα «όχι» τα οποία έβγαιναν απ' το βιβλίο σαν βροχή από σφαίρες. Τα συμπλήρωνα με μηνύματα και τα έγραφα με σπρέι στους τοίχους. Θα μοιραστώ, λοιπόν, κάποια απ' αυτά τα «όχι» μαζί σας.
Nine months later I found myself spraying messages in Tahrir Square. The reason for this act was this image that I saw in my newsfeed. I did not feel that I could live in a city where people were being killed and thrown like garbage on the street. So I took one "no" off a tombstone from the Islamic Museum in Cairo, and I added a message to it: "no to military rule." And I started spraying that on the streets in Cairo. But that led to a series of no, coming out of the book like ammunition, and adding messages to them, and I started spraying them on the walls. So I'll be sharing some of these noes with you.
'Όχι σε καινούριους Φαραώ, γιατί όποιος κι αν ακολουθήσει πρέπει να καταλάβει ότι δε θα μας εξουσιάσει ποτέ άλλος δικτάτορας.
No to a new Pharaoh, because whoever comes next should understand that we will never be ruled by another dictator.
Όχι στη βία. Ο Ραμί Εσσάμ ήρθε στην Πλατεία Ταχρίρ τη δεύτερη μέρα της επανάστασης, κάθισε ανάμεσά μας με μια κιθάρα και τραγούδησε. Έναν μήνα μετά την παραίτηση του Μουμπάρακ, αυτή ήταν η ανταμοιβή του.
No to violence: Ramy Essam came to Tahrir on the second day of the revolution, and he sat there with this guitar, singing. One month after Mubarak stepped down, this was his reward.
Όχι σ' αυτούς που τυφλώνουν τους ήρωες. Ο Αχμέντ Χαράρα έχασε το δεξί του μάτι στις 28 Ιανουαρίου, κι έχασε το αριστερό του μάτι στις 19 Νοεμβρίου, από δύο διαφορετικούς ελεύθερους σκοπευτές.
No to blinding heroes. Ahmed Harara lost his right eye on the 28th of January, and he lost his left eye on the 19th of November, by two different snipers.
Όχι στις δολοφονίες. Εν προκειμένω, όχι στις δολοφονίες ανθρώπων της θρησκείας καθώς ο σείχης Αχμέντ Αντίνα Ρεφάτ πυροβολήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου στη διάρκεια μιας διαδήλωσης αφήνοντας πίσω τρία ορφανά και μια χήρα.
No to killing, in this case no to killing men of religion, because Sheikh Ahmed Adina Refaat was shot on December 16th, during a demonstration, leaving behind three orphans and a widow.
Όχι στο κάψιμο των βιβλίων. To «Ινστιτούτο της Αιγύπτου» κάηκε στις 17 Δεκεμβρίου. Μια τεράστια πολιτιστική απώλεια.
No to burning books. The Institute of Egypt was burned on December 17th, a huge cultural loss.
Όχι στο ξεγύμνωμα των ανθρώπων. Ο μπλε στηθόδεσμος θα είναι μια υπενθύμιση της ντροπής μας ως έθνος εφόσον επιτρέπουμε το ξεγύμνωμα μιας καλυμμένης γυναίκας και τον ξυλοδαρμό της στον δρόμο. H υποσημείωση γράφει «Ζήτω οι ειρηνικές επαναστάσεις» γιατί ποτέ δε θα αντεπιτεθούμε με βία.
No to stripping the people, and the blue bra is to remind us of our shame as a nation when we allow a veiled woman to be stripped and beaten on the street, and the footprint reads, "Long live a peaceful revolution," because we will never retaliate with violence.
Όχι στα τείχη. Στις 5 Φεβρουαρίου στήθηκαν τσιμεντένια οδοφράγματα στο Κάιρο για να προστατέψουν το Υπουργείο Αμύνης απ' τους διαδηλωτές.
No to barrier walls. On February 5th, concrete roadblocks were set up in Cairo to protect the Ministry of Defense from protesters.
Μιλώντας, λοιπόν, για τείχη, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την ιστορία ενός τοίχου στο Κάιρο. Μια ομάδα καλλιτεχνών αποφάσισε να ζωγραφίσει ένα τανκ σε πραγματικό μέγεθος σ' ένα τοίχο. Η αναλογία είναι ένα προς ένα. Μπροστά απ' το τανκ είναι ένας άνθρωπος πάνω σ' ένα ποδήλατο μ' ένα καλάθι με ψωμιά στο κεφάλι. Η εικόνα αυτή δεν παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα για τους περαστικούς. Όταν σημειώθηκαν πράξεις βίας, ήρθε κάποιος άλλος καλλιτέχνης και ζωγράφισε αίμα, διαδηλωτές πατημένους απ' το τανκ, διαδηλωτές, καθώς κι ένα μήνυμα που έγραφε, «Από αύριο θα φοράω ένα καινούριο πρόσωπο το πρόσωπο κάθε μάρτυρα. Υπάρχω.» Στη συνέχεια οι αρχές έβαψαν λευκό τον τοίχο άφησαν το τανκ και έγραψαν ένα μήνυμα : «Στρατός και λαός μία γροθιά. Η Αίγυπτος για τους Αιγύπτιους». Αργότερα, άλλος καλλιτέχνης ζωγράφισε τον επικεφαλής του στρατού σαν ένα τέρας που τρώει ένα κορίτσι, μέσα σε μια λίμνη αίματος μπροστά από το τανκ. Οι αρχές ξαναέβαψαν τον τοίχο λευκό, άφησαν το τανκ, άφησαν τη στολή και έριξαν έναν κουβά με μαύρη μπογιά για να κρύψουν μόνο το πρόσωπο του τέρατος. Έτσι, ήρθα εγώ με τα στένσιλ μου και τα ψέκασα πάνω στη στολή στο τανκ και σε ολόκληρο τον τοίχο, και αυτή είναι η σημερινή του μορφή μέχρι νεωτέρας. (Γέλια)
Now, speaking of walls, I want to share with you the story of one wall in Cairo. A group of artists decided to paint a life-size tank on a wall. It's one to one. In front of this tank there's a man on a bicycle with a breadbasket on his head. To any passerby, there's no problem with this visual. After acts of violence, another artist came, painted blood, protesters being run over by the tank, demonstrators, and a message that read, "Starting tomorrow, I wear the new face, the face of every martyr. I exist." Authority comes, paints the wall white, leaves the tank and adds a message: "Army and people, one hand. Egypt for Egyptians." Another artist comes, paints the head of the military as a monster eating a maiden in a river of blood in front of the tank. Authority comes, paints the wall white, leaves the tank, leaves the suit, and throws a bucket of black paint just to hide the face of the monster. So I come with my stencils, and I spray them on the suit, on the tank, and on the whole wall, and this is how it stands today until further notice. (Laughter)
Θα ήθελα να σας αφήσω με ένα τελευταίο «όχι». Βρήκα ένα μουτζουρωμένο χαρτί με αποσπάσματα από τον Νερούδα σε μια Κινητή Νοσοκομειακή Μονάδα στην Ταχρίρ και αποφάσισα να πάρω το «όχι» από το Μαυσωλείο Μαμλούκ. στο Κάιρο. Το μήνυμα γράφει, (Αραβικά) «Μπορείς να καταστρέψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να καθυστερήσεις την Ανοιξη να 'ρθεί».
Now, I want to leave you with a final no. I found Neruda scribbled on a piece of paper in a field hospital in Tahrir, and I decided to take a no of Mamluk Mausoleum in Cairo. The message reads, [Arabic] "You can crush the flowers, but you can't delay spring."
Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Σας ευχαριστώ. Shukran. (Χειροκρότημα)
Thank you. (Applause) (Applause) Thank you. Shukran. (Applause)