I would like to share with you today a project that has changed how I approach and practice architecture: the Fez River Rehabilitation Project.
Hôm nay, tôi muốn chia sẻ về một dự án đã thay đổi cách tôi tiếp cận và thực hành kiến trúc: Dự án "Phục hồi sông Fez".
My hometown of Fez, Morocco, boasts one of the largest walled medieval cities in the world, called the medina, nestled in a river valley. The entire city is a UNESCO World Heritage Site. Since the 1950s, as the population of the medina grew, basic urban infrastructure such as green open spaces and sewage quickly changed and got highly stressed. One of the biggest casualties of the situation was the Fez River, which bisects the medina in its middle and has been considered for many centuries as the city's very soul. In fact, one can witness the presence of the river's extensive water network all throughout the city, in places such as private and public fountains.
Quê hương tôi ở Fez, Morocco một trong những thành phố Trung cổ lớn nhất thế giới nằm trong thung lũng sông. Toàn thành phố được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Từ những năm 50, khi dân số phát triển, cơ sở hạ tầng thành thị cơ bản như không gian xanh và hệ thống chất thải nhanh chóng thay đổi và rơi vào quá tải. Chịu tổn thất lớn nhất từ tình trạng này là dòng sông Fez, nơi chia cắt vùng đất làm hai và được xem là linh hồn của thành phố trong nhiều thế kỷ. Thực tế, có thể nhìn thấy sự hiện diện của con sông trên phạm vi rộng lớn, khắp nơi trong thành phố từ vòi nước tư nhân đến công cộng.
Unfortunately, because of the pollution of the river, it has been covered little by little by concrete slabs since 1952. This process of erasure was coupled with the destruction of many houses along the river banks to be able to make machineries enter the narrow pedestrian network of the medina. Those urban voids quickly became illegal parking or trash yards. Actually, the state of the river before entering the medina is pretty healthy. Then pollution takes its toll, mainly due to untreated sewage and chemical dumping from crafts such as tanning. At some point, I couldn't bear the desecration of the river, such an important part of my city, and I decided to take action, especially after I heard that the city received a grant to divert sewage water and to treat it.
Không may, vì sự ô nhiễm dòng sông dần bị bao phủ bởi những tấm bê tông kể từ năm 1952. Quá trình xóa bỏ kết hợp với sự phá hủy nhiều ngôi nhà dọc theo bờ sông để người ta có thể vận chuyển máy móc vào các lối đi chật hẹp. Khoảng không trong thành phố nhanh chóng trở thành nơi đậu xe trái phép hoặc bãi rác. Thực tế, tình trạng trước đây của con sông không tệ mấy. Sự ô nhiễm đã lấn át nó chủ yếu đến từ chất thải không được xử lý, và hóa chất từ nghề thủ công như thuộc da. Đôi lúc, tôi không thể chịu đựng được việc con sông - một phần quan trọng của thành phố của tôi, bị xâm hại, và tôi đã quyết định hành động, đặc biệt là sau khi nghe được rằng thành phố được trợ cấp để chuyển hướng và xử lý nước thải.
With clean water, suddenly the uncovering of the river became possible, and with luck and actually a lot of pushing, my partner Takako Tajima and I were commissioned by the city to work with a team of engineers to uncover the river. However, we were sneaky, and we proposed more: to convert riverbanks into pedestrian pathways, and then to connect these pathways back to the city fabric, and finally to convert the urban voids along the riverbanks into public spaces that are lacking in the Medina of Fez. I will show you briefly now two of these public spaces.
Có nước sạch, đột nhiên, việc làm sạch dòng sông trở nên khả thi với may mắn và rất nhiều sự hối thúc cộng sự Takako Tajima và tôi được thành phố giao phó làm việc cùng kỹ sư để làm sạch dòng sông. Tuy nhiên, chúng tôi đã lén lút đề xuất thêm: chuyển bờ sông thành lối đi bộ sau đó kết nối chúng vào cấu trúc thành phố và biến vùng trống dọc bờ sông thành nơi công cộng những thứ mà thành cổ Fez còn thiếu. Giờ, tôi sẽ cho các bạn thấy sơ qua hai trong số các vùng công cộng này.
The first one is the Rcif Plaza, which sits actually right on top of the river, which you can see here in dotted lines. This plaza used to be a chaotic transportation hub that actually compromised the urban integrity of the medina, that has the largest pedestrian network in the world. And right beyond the historic bridge that you can see here, right next to the plaza, you can see that the river looked like a river of trash. Instead, what we proposed is to make the plaza entirely pedestrian, to cover it with recycled leather canopies, and to connect it to the banks of the river.
Đầu tiên là Rcif Plaza, tọa lạc tại thượng nguồn, như bạn có thể thấy ở đây những đường chấm. Trung tâm mua sắm này từng là đầu mối vận chuyển hỗn độn đảm bảo sự toàn vẹn của vùng đất, nơi có mạng lưới đường bộ lớn nhất thế giới. Vừa qua khỏi cây cầu lịch sử ở đây, bên phải trung tâm mua sắm bạn có thể nhìn thấy dòng sông trông như một dòng rác thải. Điều mà chúng tôi đề nghị là xây dựng một khu mua sắm chỉ dành cho người đi bộ được bao phủ bằng mái che từ da thuộc tái chế và nối đến các bờ sông. Địa điểm thứ hai được can thiệp
The second site of intervention is also an urban void along the river banks, and it used to be an illegal parking, and we proposed to transform it into the first playground in the medina. The playground is constructed using recycled tires and also is coupled with a constructed wetland that not only cleans the water of the river but also retains it when floods occur.
cũng là vùng trống dọc hai bên bờ sông từng được dùng như bãi giữ xe phi pháp. Chúng tôi đề xuất biến nó thành sân chơi đầu tiên ở vùng này. Sân chơi sử dụng các loại vỏ lốp tái chế kết hợp với vùng đầm lầy được xây dựng không chỉ giúp làm sạch dòng sông mà còn có tác dụng ngăn lũ.
As the project progressed and received several design awards, new stakeholders intervened and changed the project goals and design. The only way for us to be able to bring the main goals of the project ahead was for us to do something very unusual that usually architects don't do. It was for us to take our design ego and our sense of authorship and put it in the backseat and to focus mainly on being activists and on trying to coalesce all of the agendas of stakeholders and focus on the main goals of the project: that is, to uncover the river, treat its water, and provide public spaces for all. We were actually very lucky, and many of those goals happened or are in the process of happening. Like, you can see here in the Rcif Plaza. This is how it looked like about six years ago. This is how it looks like today. It's still under construction, but actually it is heavily used by the local population. And finally, this is how the Rcif Plaza will look like when the project is completed. This is the river, covered, used as a trash yard. Then after many years of work, the river with clean water, uncovered. And finally, you can see here the river when the project will be completed.
Khi dự án được thực hiện, và đạt nhiều giải thưởng thiết kế, các cổ đông can thiệp vào thay đổi mục đích và thiết kế dự án. Cách duy nhất để chúng tôi duy trì mục đích chính của dự án là làm điều gì đó thật khác thường, điều mà các kiến trúc sư khác thường không làm. Đây là cơ hội cho chúng tôi bỏ lại cái tôi trong thiết kế và bản năng về quyền sở hữu tập trung trở thành một nhà hoạt động và cố gắng kết hợp mọi đại diện cổ đông tập trung vào mục tiêu chính của dự án là khai thông dòng sông, xử lý nước và tạo không gian công cộng cho mọi người. Thực sự, chúng tôi rất may mắn vì những mục tiêu đó đã hoàn thành hoặc đang được tiến hành. Như bạn thấy ở đây, Rcif Plaza. Nó trông như thế này cách đây 6 năm và giờ nó như thế này đây. Nó vẫn đang được xây dựng nhưng thực sự được sử dụng bởi dân cư địa phương. Rcif Plaza sẽ trông như thế này khi dự án hoàn tất. Đây là dòng sông, bị bao phủ, dùng như thùng rác. Sau nhiều năm làm việc, dòng sông đã được làm sạch, khai thông. Cuối cùng, bạn có thể nhìn thấy dòng sông khi dự án kết thúc.
So for sure, the Fez River Rehabilitation will keep on changing and adapting to the sociopolitical landscape of the city, but we strongly believe that by reimagining the role and the agency of the architect, we have set up the core idea of the project into motion; that is, to transform the river from sewage to public space for all, thereby making sure that the city of Fez will remain a living city for its inhabitants rather than a mummified heritage.
Chắc chắn, việc hồi sinh sông Fez sẽ tiếp tục thay đổi và thích nghi với cảnh quan chính trị xã hội của thành phố, nhưng chúng tôi tin chắc rằng bằng cách tái hiện vai trò và đại diện kiến trúc, chúng tôi đã lên ý tưởng chính, đưa dự án vào hoạt động để biến đổi dòng sông nước thải thành không gian công cộng cho mọi người, từ đó, đảm bảo rằng thành phố Fez sẽ là nơi cư trú thay vì một di chỉ héo mòn.
Thank you very much.
Cám ơn rất nhiều
(Applause)
(Vỗ tay)